Achtervolging der
Sovjet-troepen
MAANDAG 21 JULI 1941
No. 24943
Duitschland strijdt voor Europa
Duitsche Weermachtberichten
De ware aard van
bolsjewisme
het
Verduisteren:
82sfe Jaargang
Smolensk een puinhoop
Industrieën
Nederlanders, het gaat
om uw eer
Gevaarlijke betoogingen
Geteisterd Letland
Bijzonderheden uit
den strijd
21.49 uur
5.44 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J.W.Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K Been, Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Het opperbevel der weermacht deel
de Zaterdag mede:
9,Uit Bessarabië oprukkende
DuitschRoemeensche troepen
hebben op verscheidene plaatsen
den Dnjestr geforceerd.
Zooals reeds in een speciaal bericht
is medegedeeld, is de doorbraak door
de krachtig versterkte Stalinlinie ten
Noorden van de Pripetmoerassen uit
gebreid tot voorbij Smolensk. Het door
den vijand taai verdedigde Smolensk
zelf werd reeds op 16 Juli genomen.
Af deelingen der verbonden Fin-
sche weermacht hebben een ver
bitterd vijandelijk verzet gebro
ken en zijn opgerukt tot aan den
Noordelijken oever van het Lado-
gameer.
In de wateren om Engeland hebben
gevechtsvliegtuigen een vrachtschip
van 1500 ton tot zinken gebracht en
bomtreffers geplaatst op twee andere
koopvaarders. Duitsche gevechtsvlieg
tuigen hebben in den afgeloopen
nacht een nieuwen aanval gedaan op
de Britsche vlootbasis Alexandrië. Bij
pogingen van Britsche vliegtuigen om
de Kanaalkust aan te vallen, zijn gis
teren vijf vijandelijke vliegtuigen door
jagers neergeschoten, drie door pa
trouillevaartuigen en twee door mari-
negeschut. Overdag noch des nachts
zijn vijandelijke vliegtuigen boven
Duitsch gebied verschenen".
En Zondag:
De uit Bessarabië optrekkende
DuitschRoemeensche strijdkrachten
zijn, na den vijandelijken tegenstand
op den Oostelijken oever van den
Dnjestr te hebben gebroken, de ach
tervolging begonnen.
In het gebied om Smolensk blijven
de operaties volgens de plannen ver-
1 oo pen.
Aan het Finsche front werden ver
dere successen behaald.
Op talrijke plaatsen aan het Ooste
lijke front zijn wanhopige pogingen
om uit te breken van ingesloten Sov
jettroepen mislukt. De vijand leed
hierbij weer zware bloedige verliezen.
In den strijd tegen Groot-Brittan-
nië hebben gevechtsvliegtuigen'in den
afgeloopen nacht militaire installaties
in Midden- en Oost-Engeland aange
vallen.
Bij pogingen van den vijand om
overdag de bezette gebieden aan het
Kanaal en aan de Noorsche kust aan
te vallen, hebben jagers en luchtaf
weergeschut zeven, marinegeschut
twee en een patrouilleboot één Britsch
vliegtuig heer geschoten.
Britsche gevechtsvliegtuigen hebben
in den afgeloopen nacht op enkele
plaatsen in Noordwest-Duitschland,
vooral op de stad Hannover, brisant-
en brandbommen neergeworpen. Mili
tair-economische of militaire schade
is nergens ontstaan. Nacht jagers heb
ben een der aanvallende Britsche ge
vechtsvliegtuigen neergeschoten.
Smolensk vertoont alle trekken van een
door de bolsjewiki verwoeste stad, aldus het
DNB. Nog steeds smeulen de verkoolde res
ten der huizen, die de vluchtende Sovjet
soldaten in brand staken zonder acht te
slaan op de burgerbevolking. Uit de gevan
genis dringt een vreeselijke stank: hier heb
ben de moordafdeelingen van de Gepeoe «~e-
we rkt tot de overwinning van de Duitsche
wapenen een einde maakten aan dat gruwe
lijke handwerk. Bij honderden en nog eens
honderden worden de afschuwelijk ver
minkte slachtoffers van het bolsjewistische
sadisme naar buiten gedragen om naar hun
laatste rustplaats te worden gevoerd. Door
de straten trekken in eindelooze rijen de
gevangen Sovjetsoldaten langs vernielde
bolsjewistische tanks en stukken geschut
naar de concentratiekampen. De burgerbe
volking, die door de terreur van de Gepeoe
binnenshuis werd gehouden, waagt zich
weer vrij op straat. Op alle kruispunten wij
zen Duitsche verkeersborden reeds den weg
aan de Duitsche colonnes, die zich zonder
ophouden naar het Oosten richten.
Over de verwarring, die bij den aanval der
Duitsche troepen op Smolensk onder de
Sovjetbevelhebbers ontstond, bericht een
schriftelijk rapport van den bolsjewistischen
commissaris Miglonow. Deze brief, die aan
een in Duitsche gevangenschap geraakten
Sovjetkoerier werd ontnomen, is gericht aan
een hooge militaire autoriteit, genaamd ka
meraad Dzoerbin, en bevat de volgende
woorden: .,In alle sectoren is het onmoge
lijk na te gaan hoeveel gevechtseenheden
en welke troepenonderdeelen zich daar be
vinden. De divisiestaven hebben geen over
zicht over de situatie. Ook tijdens de opera
ties ontbraken de noodige telefoonlijnen,
zoodat de afzonderlijke formaties geheel in
verwarring geraakten. Op een bepaalde plek
hebben twee Sovjetbatalons elkaar wegens
onbekendheid met de situatie beschoten.
Tusschen -de commandanten van de ver
schillende wapens ontstonden hevige mee-
ningsverschillen, zoodat de kapitehisvlie -
gers de operaties van de pantserformaties
niet meer wilden steunen. De commandant
van een aangrenzend bataljon deelde mij
gisteren mede, dat de Duitsche vliegtuigen
ons geen rust "laten en ons voortdurend ach
tervolgen, doch dat onze vliegtuigen zich
niet vertoonen. Als dat zoo doorgaat, is spoe
dig alles verloren."
Met Smolensk hebben de Sovjets een
der oudste steden van hun land en mis
schien het belangrijkste knooppunt van
spoorlijnen en wegen in het Westen ver
loren. De Duitsche troepen hebben met de
inneming van Smolensk op deze plaats aan
het front een marsch van meer dan 609
K.M. afgelegd, gerekend van Brest Li-
towsk. De stad Smolensk is in de geschie
denis bekend door de overwinning, die Na
poleon daar in Augustus 1812 op twee ver-
eenigde Tsaristische legers bevocht.
Als resultaat van de vierde oorlogsweek
tegen de Sovjets kan, aldus het volgende
worden geconstateerd:
1. Doorbraak door de Stalin-linie is in
een stoutmoedige bestorming op alle be
slissende punten geslaagd en daarna nog
uitgebreid.
WEEST ZUINIG MET ELECTRICITEIT
EN GAS.
BEHOEDT HET BEDRIJF VOOR BOETE
OF AFSLUITING.
Naast de particuliere verbruikers dienen
ook de industrieën te bedenken, dat het
electriciteits- en gasverbruik gerantsoe
neerd is op 75 pCt.
Alles dient in het werk gesteld te worden
om dat rantsoen niet te overschrijden.
Daar moet een ieder in het bedrijf zich
volkomen van bewust zijn. ingenieurs, op
zichters. ploegbazen tot den jongsten leer
jongen toe.
Allen dienen er hun uiterste aandacht
aan te geven, dat geen electriciteit of gas
onbenut verbruikt wordt, om hierdoor de
voorgeschreven bezuiniging te verkrijgen.
Geschiedt dit niet, dan kan boete of af
sluiting van den toevoer volgen. Behoedt
het bedrijf hiervoor!
Zorg, dat geen lioht onnoodig brandt.
Hoevele malen laat men licht branden
(ook overdag) in gangen en portalen, het
geen zelfs in normale tijden overbodig is.
Hoevele malen wordt het licht bij mach'-
nes, zoomede in kantoorlokalen niet uit
gedaan, indien men eenigen tijd bij een
andere afdeeling inlichtingen moet vragen.
Hoewel dit reeds van belang is. kan op
eenvoudige wijze nog belangrijk bezuinigd
woredn, indien men er steeds op let. dat
geen motor of machine onbelast loopt. Dit
geldt voor draai-, sohaaf- en fraisbanken.
voor weefgetouwen, spinmachines, zagen,
schaafmachines, mangels, strijtanachines,
kortom voor vrijwel alle jndustrieën.
Naast de motor en de machine dient
groote aandacht aan de ovens gegeven te
worden, aan de smelt-, hardings-. gloei-,
smeed-, moffel, tempeerovens. enz. Maak
geen oven te vroeg aan. Controleer gere
geld nauwkeurig temperaturen var» uw
ovens. Dit brengt zeker aanmerkelijke be
sparing.
Wij zouden deze adviezen kunnen uit
breiden b.v. voor zetters der dagbladen:
denk om uw loodpotten!
Werkt allen mede. Houdt bil uw arbeid
steeds in gedachte, dat de uiterste spaar
zaamheid geboden is. Slechts op deze wijze
kunt ge uw bedrijf voor boete of afslui
ting behoeden.
2. De hoofdstad van Bessarabië, Kisji-
new, is door Duitsche en Roemeensche
troepen bevrijd.
3. De Finsche weermacht onder opper
bevel van veldmaarschalk Mannerheim
doet een succesrijk vorderenden aanval
op beide oevers van het Ladogameer.
4. In de gevechten, die thans reeds ten
deele op 100 kilometer ten Oosten van de
Stalin-linie worden geleverd, staan groote
beslissingen voor de deur.
Voor zoover binnen de dieptezone ten
Oosten van de Stalin-linie troepen der
Eer en trouw, dat zijn de hoogste waar
den voor den man. Geen grievender be-
leediging ts denkbaar, dan dat men een
man verwijt, dat hij trouw- en eerloos ls.
Him eer en hun trouw die hebben onze
voervaderen in tientallen oorlogen verde
digd en bewezen. Nog steeds zijn eer en
trouw de kenmerkende eigenschappen van
de ware Nederlanders.
Het is de eer van ons volk en de trouw
aan ons vaderland, die het voorschrijven
zijn aandeel te leveren in den strijd, die
gestreden wordt, terwille van het behoud
van de Europeesche beschaving en cul
tuur, ter bescherming van het Christen
dom tegen de horden, die alles dreigen te
vernietigen wat ons lief en dierbaar is.
Reeds hebben vele duizenden Nederlan
ders begrepen dat langer afwachten een
misdaad jegens ons volk en vaderland zou
zijn. Reeds maken deze duizenden zich ge
reed mede den strijd te strijden met de
zegevierende Duitsche legers en de legioe
nen. die optrekken aan het oostfront, te
gen de duivelsche sovjet-machten.
Maar er zijn er nog die aarzelen, die niet
beseffen hoe groot de bezwaren zijn die
gekeerd moeten worden, wil Europa niet
ten onder gaan.
Hen herinneren wij aan hun plicht, hun
roepen, wij toe.Nederlanders het gaat om
uw eer." Wij vragen hun zich te bezinnen
en te beseffen dat er plichten zijn die bo
ven alles gaan. die een man vervullen
moet, die hem dwingen te doen wat er
van hem verwacht wordt.
Nederlanders, het gaat om uw eer
toont dat u uw plaats in ons volk waard
zijt doet uw plicht:
Meldt u aan bij het vrijwilligers
legioen Nederland.
Koninginnegracth 22 te 's-Gravenhage.
EEN WAARSCHUWING AAN ALLE
NEDERLANDERS.
De bevelhebber der weermacht in Ne
derland, generaal der vliegers F. Chris
tiansen, deelt mede:
In verband met de talrijke vijande
lijke vliegtuigen, welke in den laatsten
tijd boven Nederlandsch gebied omlaag
zijn geschoten, is het herhaalde malen
voorgekomen, dat bij het wegvoeren van
de gevangen genomen Engelsche leden
der bemanning de bevolking sympathie-
betoogingen jegens de gevangenen heeft
gehouden. Dergelijke betoogingen voor
den vijand, welke vooral werden ge
houden op de stations en in de straten,
hebben in ieder geval het karakter van
een brutale provocatie van de Duitsche
weermacht.
De terughoudendheid, welke de Duit
sche weermacht tot nu toe in dergelijke
gevallen in acht heeft genomen, schijnt
door dwaze betoogers als zwakte te wor
den beschouwd. De bevolking wordt
derhalve hiermede nogmaals gewaar
schuwd.
Deze waarschuwing geschiedt, omdat
de weermacht thans opdracht heeft in
dergelijke gevallen op te treden en zoo
noodig van de wapens gebruik te maken.
De gevolgen moeten dan door de betoo
gers zelf worden gedragen.
..Het Letlandsche volk moest gedepor
teerd worden', zoo meldt een speciale cor
respondent van Stockholms Tidningen, die,
nadat de bolsjewisten waren verdreven, een
bezoek heeft gebracht aan Riga en zich
ter plaatse een eigen oordeel heeft kunnen
vormen.
Het Letlandsche volk heeft, volgens de
meening van dezen neutralen journalist, in
het eene jaar, waarin het onder bolsjewis
tische heerschappij gebukt ging, ongeveer
een tiende deel van zijn bevolking, dus on
geveer 200.000 inwoners, verloren. De mees
sten van hen. van het kleinste kind tot
den tachtig jarigen grijsaard werden, naar
de correspondent meldt, naar de uitge
strekt Russische steppen en de Noordpool
gebieden van Siberië overgebracht. Nie
mand wist, hoeveel de plaats van bestem
ming levend zouden bereiken.
Men wist slechts, dat b.v. een trein, vol
gestopt met Letten, die naar het Oosten
zou vertrekken, door de Duitschers werd
aangehouden. Geen der ongelukkige passa
giers was nog in leven. Allen waren dood
geschoten. In Riga zelf hebben zich nog
vreeselijke dingen afgespeeld.
De Zweedsche correspondent meldt
voorts, dat een nauwkeurig zakelijk plan
van de bolsjewisten bestond om het Let
landsche volk te vernietigen. Het zal jaren
duren, voordat men een beeld kan vormen
wat een jaar bolsjewisme voor de Letten
heeft beteekend. Hij zelf heeft deportatie
bevelen gezien, waaruit men kan zien, dat
het de bedoeling der bolsjewisten was het
geheele Letlandsche volk uit Letland naar
de oneindige steppen over te brengen.
Daarbij hebben zij getracht de deportaties
zonder al te veel opzien uit te voeren. Zoo
zijn de kinderen van 14 tot 16 jaar met de
belofte van sprookjesachtige loonen ertoe
verleid zich te laten opleiden voor de Rus
sische spoorwegen of voor andere onder
nemingen. Op zekeren dag moesten zij op
een verzamelplaats komen en waren daar
na verdwenen. Kleine arbeiderskinderen
die in Riga in April in kinderkampen en
kampen voor jonge communisten bijeen
waren gekomen, zijn nooit bij hun ouders
teruggekeerd.
De binnenrukkende Duitsche troepen
hebben op een goederenstation te Riga
vier gesloten spoorwagens gevonden. Toen
men deze opende, waren zij vol kinder
lijken. De correspondent was zelf getuige
van ontzettende tooneelen, die zich in het
lijkenhuisje te Riga bij de identificatie van
deze lijken van kleine kinderen hebben
afgespeeld. Ook een groot deel van de
marktvrouwen, alsmede het geheele perso
neel van het grootste warenhuis te Riga
werden, naar de Zweedsche journalist ver
der vertelt, eveneens uit Riga weggevoerd.
Op deze wijze zijn honderden kleine ver
koopsters en bedienden verdwenen. De
bolsjewisten hadden een bijzonder oog op
de kapsters. Vele van haar kregen op ze
keren dag het bevel zich op het militiefiu-
reau te melden. Zij zijn daarheen gegaan
en nooit weer teruggekomen.
In Riga zijn ontelbare massagraven
geopend, het waren stomme getuigen tegen
het communisme.
Tegen het voormalige Letlandsche leger,
zoo meldt de Zweedsche correspondent ver
der, zijn de bolsjewisten nog meedoogen-
loozer opgetreden. De leiding is zonder uit
zondering vermoord. Reeds op 15 Juni wa
ren alle officieren van het voormalige Let
landsche leger gearresteerd en doodge
schoten. Alleen bij Waionden 300, die men
de handen met staaldraad had samenge
bonden en vier dagen lang gefolterd heeft.
Vele van hen zijn ook levend begraven. Op
24 Juni gingen de bolsjwisten in Riga ver
volgens tot massa-arrestaties over. Op 27
Juni staken zij de oude stadswijken in
Riga in "brand. De geschrokken bewoners,
die trachtten te vluchten, werden voor een
deel door mitrailleurs, welke in de straten
waren opgesteld, neergeschoten. Tenslotte
werd de stad door de terugtrekkende sov
jets nog onder artillerievuur genomen.
(D.NB.)
Sovjets waren omsingeld, hebben zij met
zware, bloedige verliezen steeds weer ge
tracht uit te breken. De Duitsche troepen
slaagden er echter in deze pogingen te
verijdelen en bovendien aanvallen tot ont
zetting, die waren ondernomen om de in
gesloten troependeelen te bevrijden, af te
slaan.
Het Duitsche hichtwapen heeft de ope
raties van het leger door aanvallen op de
terugtochtsbewegingen van de Sovjets el-
ken dag ondersteund. Bovendien werden
spoorwegtransporten, verkeersinstallaties
en vliegvelden aangevallen, waarbij ook
het Sovjet-luchtwapen opnieuw belangrijke
verliezen werden toegebracht.
De succes, die de laatste dagen van het
Finsche front werden gemeld, konden in-
tusschen verder worden uitgebreid, zoodat
op den Noordelijken sector van het Sovjet
front een krachtiger druk van de verbon
den strijdkrachten kan worden vefwacht.
In de omgeving van het eiland Dagö m
de Oostzee tegenover de kust van Estland,
hebben Zaterdag Duitsche gevechtsvlieg
tuigen een aanval gedaan op lichte vloot-
strijdkrachten der Sovjets. Zij wierpen een
torpedoboot jager in brand en beschadigden
twee andere torpebobootjagers zwaar. Ten
Zuidoosten van het Visschersschiereiland
werd een koopvaardijschip van 4000 ton
tot zinken gebracht.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben
Vrijdag in de baal van Riga Sovjet torpe
doboot jagers aangevallen, die zich door een
wilden zigzagkoers voor de Duitsche bom
menwerpers in veiligheid trachtten te
stellen. Acht bolsjewistische torpedoboot-
jagers werden door bommen zwaar bescha
digd.
Het D.N.B. meldt voorts volgende bijzon
derheden:
Bij de gevechten in de buurt van Kief
heeit een Duitsche luchtdoeleenheid geheel
alleen tien moderne, zware versterkte Sov-
jetbunkers buiten gevecht gesteld. Boven
dien schoot ze zes krachtig verdedigde
veld verdedigingen „stormrijp".
Naar eerst, thans bekend wordt, heeft op
17 Juli alleen een groep van 29 Duitsche
gevechtsvliegtuigen aan het Oostelijk front
negen Sovjet-batterijen tot zwijgen ge
bracht, waarbij drie stukken geschut vol
komen vernield werden. Voorts werden elf
pantserwagens en 150 vrachtauto's ver
nietigd, zes spoortreinen in brand gewor
pen en drie andere locomotieven vernield.
Dezelfde Duitsche vliegers vernietigden
voorts het emplacement van een station en
een brug volkomen en brachten twee groo
te olietanks tot ontploffing. Van verschei
den vliegtuigen der Sovjets, die dezen ver
nietigenden tocht trachtten tegen te hou
den werd er één neergeschoten, terwijl de
Duitsche vliegers weer voltallig en zonder
schade op hun basis landden.
Bij een verrassenden aanval van de Sov
jets zag zich Zaterdag, naar aan het
D.NJ3. wordt gemeld, de batterij comman
dant van een Duitsche batterij luchtaf
weergeschut, die zich bij het voorste stuk
geschut bevond, plotseling geplaatst tegen
over een groote groep Sovjet-tanks. Aan
gezien er geen tijd meer was om alle vuur
monden te doen optreden, nam hij op dit
oogenblik van het hoogste gevaar zelf de
leiding van het eenige, voor schieten ge
reed staande, vervooruitgeschoven kanon
en schoot in korten tijd 16 aanvallende
tanks in elkaar. De rest van de vijandelijke
tanks sloeg op de vlucht. Toch werden ook
hiervan nog met hetzelfde kanon dooreen
onderofficier vier tanks vernietigd.
STALIN VOLKSCOMMISSARIS VAN
DEFENSIE.
Volgens een bericht van den Moskou-
schen omroep Is Stalin benoemd tot volks
commissaris voor de verdediging. Maar
schalk Timosjenko is benoemd tot zijn
plaatsvervanger. (D.N.B.)
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
2.45 uur en gaat onder te 18.23 uur
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Ouderdomsgrens van rechters tot 65 jaar
verlaagd (Binnenland, 2e Blad).
Verplichte vertooning van bepaalde films
(Binnenland, 2e Blad).
Groote drukte tijdens de Kaagweek; Hol
land leidt in den Holland-Friesland
wedstrijd (Sport, 2e en le Blad).
Buitenland
De Duitsche opmarsch in het Oosten
(le Blad).
Wijzigingen in het Britsche Kabinet
(le Blad).
De V-actie (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.