Onweerstaanbaar wordt de
Duitsche aanval voortgezet
Het „Paradijs" van Stalin
S2sfe Jaargang
WOENSDAG 16 JULI 1941
No. 24939
De opmarsch naar Kief en St. Petersburg
De sovjets willen de Duitsche
hospifaalschepen niet
respecteeren
Reisherinneringen van Colin Ross
De ellende der kinderen
in de sovjet-unie
Verduisteren:
21.56 uur
5.36 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
J
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J.W.Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhoret, Lelden
Pl.verv K. Been. Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regeL Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per week ƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden -f portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Naar het D.N.B. uit Berlijn meldt, is
Maandagavond in. het gebied van
Witebsk de laatste, het verst in het
Oosten gelegen, bunker van de Stalin-
linie veroverd.
Anderhalven dag streden de Duitsche in
fanteristen, liggend in het bunkerveld,
voordat het voornaamste bolwerk, een ge-
dig blok van beton en ijzer, met onderaard
sche installaties, geheel veroverd was. De
bunker was tot onherkenbaar wordens toe
gecamoufleerd en van draaibare koepels
voorzien. Infanteristen, die in de boomen
waren verscholen, hadden buiten de bewa
king op zich genomen en bestookten de na
derende Duitsche soldaten vart zeer dicht
bij met een hagel van kogels. Met steun
van zware houwitsers en mortieren gelukte
het de gepantserde koepels buiten gevecht
te stellen. Vervolgens traden infanteristen
en pioniers gemeenschappelijk op en be
vestigden onder het hevigste vuur van de
omringende bunkers hun ladingen dyna
miet voor de schietgaten van het voor
naamste bolwerk.
Hevige ontploffingen scheurden de be
tonnen wanden open en doodden de be
manning. Nadat dit belangrijke steunpunt
was veroverd, slopen de stoottroepen over
het door de kanonnen niet te bestrijken
veld naar de overige bunkers. Zij verover
den deze bunkers eveneens met ladingen
dynamiet en rolden zoo vanuit de beide
flanken de geheele verdedigingslinie op.
Na de doorbraak door de zwaar versterkte
Stalinlinie zijn Duitsche formaties op 14
Juli verder in de richting van Kief opge
rukt. De overblijfselen van de tusschen
Skitomir en Berditsjew in het vuur ge
worpen bolsjewisten, versterkt door de snel
gevormde, gemengde eenheden, trachten de
diep naar het Oosten gedreven wig van de
Duitsche troepen aan te vallen. Ofschoon
tegelijkertijd meer naar het Westen omsin
gelde sterke Sovjetformaties wanhopige
uitvalspogingen ondernamen, hebben Duit
sche strijdkrachten, die numeriek in de
minderheid waren, na drie dagen de bolsje
wistische overmacht verslagen. De ingeslo
ten Sovjets in het gebied ten Westen van
Berditsjew werden vernietigd of gevangen
genomen. De tegenstand in de flanken werd
overal gebroken. De bolsjewisten leden
zware verliezen aan menschen, wapens en
oorlogstuig
De ontbinding van de Sovjetdivisies
schrijdt overigens voort. Volgens de verkla
ringen van gevangenen zouden de bevel
hebber van het Sovjetleger in de Baltische
landen en tien officieren van zijn intiemen
staf doodgeschoten zijn. De reden voor deze
terechtstelling zou daarin gezocht moeten
worden, dat de bevelhebber in de Baltische
landen zijn stellingen te vroeg heeft opge
geven. In het gebied van Witebsk hebben
Duitsche troependeelen Maandag nog hon
derden Sovjetsoldaten gevangen genomen.
In korenvelden, bosschen en kapot gescho
ten hofsteden vonden dé Duitsche soldaten
bonte menigten, de laatste manschappen
van de uitéén gedreven resten der 140ste en
146ste Sovjetdivisie, naar de gevangenen
verklaarden.
Het voornemen van de bolsjewisten om
achter de doorbroken Stalinlinie in het
Dnjepr-Dunagebied een afweerfront op te
bouwen, is definitief verijdeld. Uit alle wa
pensoorten bestaande gemengde formaties
zijn door de Sovjets ijlings derwaarts ge
zonden, maar onweerhoudbaar gaat de op
marsch der Duitsche troepen naar St. Pe
tersburg verder.
De opmasch der Duitschers gaat in de
hitte van den zomer voort. Tank na tank
rolt over de kapotgereden, slechte wegen.
De rupsbanden woelen in het zand, dat in
dichte stofwolken rondom de gepantserde
kolossen hangt. Daarachter marcheeren de
colonnes der Duitsche infanterie, gevolgd
door voertuigen met zware wapens. Sinds
de doorbraak door de Stalinlinie gelukte,
zijn de Duitsche gepantserde gevechtswa
gens den vluchtenden bolsjewisten voort
durend op de hielen gebleven. (D.N.B.)
Het Duitschei uchtwapen heeft, aldus het
DN.B.. ook verder in luchtgevechten en
aanvallen op bolsjewistische vliegvelden
den Sovjetvoorraad vliegtuigen van allerlei
slag zeer aanzienlijk verminderd. Binnen
24 uur werden 72 Sovjet-toestellen neer
geschoten en 150 machines op den grond
vernield. Tegenover dit verlies van 222
bolsjewistische vliegtuigen staan slechts 9
Duitsche.
Het totaal der tot dusver neerge
schoten en op den grond vernielde
Sovjet-vliegtuigen bedraagt 7182.
Sterke formaties Duitsche gevechtsvlieg
tuigen hebben in alle sectoren van het
Oostelijk front niet slechts voor den oor
log belangrijke doelen, ravitailleeringsba-
ses en verkeerswegen, in den rug van de
bolsjewiki aangevallen, maar ook ter on
dersteuning van de Duitsche legerforma-
ties deelgenomen aan den strijd op den
grond.
In het gebied van Smolensk werden
daarbij in enkele uren 33 tanks en 500
vrachtauto's vernietigd, benevens een vrij
groot aantal stukken geschut buiten ge
vecht gesteld.
Gevechtsvliegtuigen vielen den weg Smo-
lensk-Moskou en de spoorbanen en spoor -
weginstallaties in dit gebied met groot suc
ces aan. Verscheiden stations en zijsporen
werden daarbij volledig vernietigd. Een
aantal pontonbruggen werd door voltref
fers in verscheiden deelen uiteengescheurd.
De gebombardeerde lijnen vallen daarmee
als verkeerswegen der bolsjewisten uit.
HONGAARSCH COMMUNIQUÉ.
De chef van den generalen staf van de
Honved deelt mede: Tijdens de gevechten
met de vijandelijke achterhoeden hebben
onze snelle troepen verscheidene groote
aanvallen van gepantserde Sovjettroepen
afgeslagen. Ons luchtwapen heeft de
terugwijkende vijandelijke colonnes met
succes gebombardeerd.
Het A.N.P. te Berlijn verneemt van wel
ingelichte zijde:
Met betrekking tot de kwestie van het in
acht nemen van de regels eener humani
taire oorlogvoering, verklaarde men gis
teren in de Wilhelmstrasse, dat er geen
twijfel over bestaat, dat van Duitsche zijde
alles wordt gedaan om deze regels in acht
te nemen. In dit verband legde men den
nadruk op het feit, dat het Duitsche Rijk
aan de Sovjet-unie mededeeüng heeft ge
daan van het gebruik van hospitaalsche
pen in de Oostzee, waarop de bolsjewisten
slechts een brutaal antwoord gaven, waar
in zij mededeelden, dat zij er niet aan den
ken, de Duitsche hospitaalschepen te
respecteeren, doch dat zij vastbesloten
waren deze schepen als oorlogsschepen te
behandelen.
In politieke kringen der Rijkshoofdstad
beschouwt men dit eclatante bewijs voor de
vastbeslotenheid der bolsjewisten om de
beginselen van de menschelijke samenle
ving brutaal en cynisch te verwaarloozen,
als een uitdaging van het geheele Avond
land.
„Thans is het uur gekomen, waarop ik
eindelijk openlijk spreken kan". Dit woord
van Adolf Hitler bevrijdt ook de tongen van
hen, die eerst kortgeleden in de sovjet-unie
vertoefden en die de toestanden daar uit
eigen aanschouwing hebben leeren kennen.
Dat zijn er niet veel. Ook na het sluiten
van het pact met Duitschland werd de
grens voor waarnemers en verslaggevers
slechts zoover geopend als onvermijdelijk
was.
Wanneer het mij in 1940 gelukte om voor
mij en mijn gezin niet alleen een verblijfs
vergunning te Moskou te krijgen maar zelfs
de mogelijkheid om in Rusland te reizen,
dan was dat slechts te danken aan een
samenloop van gelukkige omstandigheden
met een vast besloten aangrijpen, ja af
dwingen van een gunstige gelegenheid met
gebruikmaking van nauwkeurige bekend
heid met de bolsjewistische mentaliteit en
taktiek, die ik op vroegere reizen in de
sovjet-unie heb kunnen verwerven. Deze
laatste reis door het rijk van Stalin in een
richting van het Oosten naar het Westen,
van den Stillen Oceaan naar de Oostzee en
van het Noordén naar het Zuiden, van de
Finsche grens tot diep in de Oekraine, be
hoort tot de interessantste reizen van mijn
leven.
Om te beginnen mag men niet vergeten,
dat, wat meestal ten onrechte kortheids
halve sovjet-rusland wordt genoemd meer
is dan een land en meer dan een rijk. Het
is een contingent, een „halfrond" een ein
deloos „leefgebied" met ongeveer 180 mil-
lioen inwoners. En die zijn zoo verschillend
van aard, omvatten menschen van zóó ver
schillend ras, van zóó verschillende bescha
ving en levensvorm, dat zij allen onmogelijk
onder één hoofd benaamd kunnen worden.
En daar komt bij, dat in deze ruimte en
deze sfeer, die op zichzelf reeds afwijkt van
alles, wat voor ons gewoon is, in den loop
der laatste twintig jaar zoo vreeselijke din
gen gebeurd zijn, dat de toestanden en om
standigheden, die in het rijk van Stalin
feiten van den dag zijn, waarover men niet
eens spreekt, ons menschen van het avond
land eenvoudig ongeloofelij k moeten voor
komen.
Het rijk van Stalin is een complex van
feiten en denkbeelden, die voor een Euro
peaan eenvoudig onvereenigbaar lijken. Het
schokkendste daarbij, ook voor een over
tuigd anti-bolsjewist, is echter, dat millioe-
nen en nog eens millioenen menschen hun
leven hebben gelaten ter verbetering van
den toestand van arbeiders en boeren met
als resultaat, dat het dezen arbeiders en
boeren thans slechter gaat dan tevoren.
De bloedigste sociale revolutie der
wereldgeschiedenis is tevergeefs uitge
vochten. In de z.g. dictatuur van het
proletariaat is de proletariër er gemid
deld ellendiger aan toe dan onder den
Czaar. Hij heeft echter één troost
voor zoover men dat een troost kan
noemen allen, wien het eenmaal be
ter ging dan hem, die hem eenmaal on
derdrukten en overheerschten, de adel,
den grootgrondbezitter, den keizerlijken
officieren en ambtenaren, gaat het
thans even slecht, voor zoover men ze
niet doodgeschoten of onder martelin
gen om het leven heeft gebracht.
Een klein, uitermate klein aantal prole-
nërs is het gelukt, zich op te werken naar
.le thans heerschende laag. Gemeten echter
volgens Europeesche maatstaven is de
levensstandaard zelfs van deze menschen
belachelijk laag, tenminste op de laagste en
gemiddelde trappen der hiërarchie. Men
moet bijv. al heel hoog gestegen zijn op den
ladder van de sovjethierarchie, om zich te
kunnen verheugen in de luxe van een wo
ning met drie kamers. De eenkamerwoning
is regel in het arbeidersparadijs. Dat wil
zeggen, dat ik niet eens weet of het regel is.
Ik ben in genoeg woningen geweest, die uit
een enkele kamer bestonden, waarin 2 ge
zinnen huisden. In een zoo'n kamer stonden
twee bedden tegenover elkaar en in ieder
bed sliep een echtpaar met verscheidene
kinderen. En ik heb ook gesproken met de
nieuwe bewoners. Zij waren van meening,
dat zij het eigenlijk heel goed hadden
zoo bescheiden zijn de eischen in sovjet-
Rusland wanneer ze maar genoeg brood
hadden. Maar daar mankeerde het vaak
aan.
In Moskou hebben wij de bevolking in de
rij zien staan voor de bakkerswinkels. Drie
dagen lang was in geheel Moskou geen
brood te krijgen. Maar toen wij vlak daar
na naar Kief gingen, kon men daar op alle
hoeken van de straten brood koopen. Zoo
kan men zeer verschillende indrukken uit
Rusland mee naar huis nemen.
Er zijn verder ook enkele paradepaardjes,
zooals de ondergrondsche spoorweg van
Moskou, die inderdaad technisch volmaakt
is. Men kan ook opera's en ballet-uitvoe
ringen in Moskou of in St. Petersburg zien.
Ook zijn er enkele modelfabrieken en mo
delinstellingen op het gebied van sociale
zorg, die men om propagandistische rede
nen aan buitenlandsche bezoekers toont.
Hier hapert het echter al. Men heeft ons
tenminste fabrieken laten zien, waar de ar
beidsvoorwaarden slechter waren dan in de
ergste werkplaatsen van New York. Ook
bracht men ons naar kindertehuizen en
zuigelinginrichtingen, die ondenkbaar arm
zalig waren. Naar het schijnt, hield men
ze voor voortreffelijk, anders zou men ze
ons toch nauwelijks hebben laten zien. Dit
bewijst, dat men er in de sovjet-unie ieder
denkbeeld van heeft verloren, hoe de „pro
letariër" in de niet-bolsjewistische landen
leeft en onder welke voorwaarden hij werkt.
Hoe zou het ook anders kunnen zijn. Het
land van hamer en sikkel is sedert een
kwarteeuw hermetisch afgesloten van de
rest van de wereld. Bijna allen, die nog
van vroeger wisten, hoe het er buiten Rus
land in de wereld uitziet, heeft men uit
den weg geruimd. Vele kenners van de toe
standen in de sovjet-unie zijn van mee
ning, dat de massa-executies der laacste
jaren geen andere reden hadden, dan een
opruiming te houden onder degenen die
nog eenig idee hadden van de niet-bolsje-
wistische wereld en inderdaad gelooft de
massa dan ook, dat het het volk buiten den
sovjetstaat, vooral in de z.g. fascistische
landen, nog veel slechter gaat.
Juist op dit gebrek aan kennis berust niet
voor het minste deel de heerschappij van
Stalin. De noodzakelijkheid deze verkeerde
denkbeelden tot iederen prijs in stand te
houden, bepaalde echter tegelijkertijd de
verhouding ten aanzien van Duitschland,
ook na het sluiten van het pact.
De waarheid over het nationaal-socialis-
me mocht niet doorsijpelen. Daarom kon de
anti-Duitsche propaganda niet ophouden,
daarom kon een eerlijke verstandhouding
van vertrouwen tusschen de beide landen
en volken niet tot stand komen en zoo
moest het ten slotte komen tot een breuk.
A.N.P.)
3000 Oekraïners door de Sovjets vermoord. In de G.P.Oe-gevangenis van Lemberg
alleen werden 2 a 3000 Oekraïners door de Sovjets vermoord. Aangrijpende tooneelen
speelden zich onder de bevolking af.
(PK. Fremke-Hoffmann).
De Gepeoe heeft duizenden en nog eens
duizenden twaalf-, dertien- en veertien
jarige kinderen in de Sovjet-Unie ver
moord met als motief, dat zij verraders,
spionnen, Trotzkisten, fascisten, agenten
van Hitler en van den Mikado waren, zoo
schrijft de „Deutsche Allgemeine Zeitung"
in een artikel over de ellende der Sovjet-
jeugd.
De actie der Gepeoe steunde op een be
paling der Sovjet-regeering van 8 April
1935, welke als titel droeg „maatregelen tot
bestrijdLng van de misdaad onder de min
derjarigen". De doodstraf stond" op iedere
soort misdaad, te beginnen met diefstal tot
aan „hoogverraad", welke de honderddui
zenden verwaarloosde kinderen bedreven.
De Gepeoe heeft deze verwaarloosden op
gepakt en in een concentratekamp gewor
pen, tot dwangarbeid of ter dood veroor
deeld.
De hongercatastrofen. welke meennalen
de Sovjet-Unie in de afgeloopen tientallen
jaren hebben geteisterd, de totaal ontred
derde gezinstoestanden als gevolg van den
invloed der communistische propaganda,
hebben vele honderdduizenden kinderen en
jonge menschen van hun opvoeders en
kostwinners beroofd. In het warme jaarge
tijde trokken zij in groepen of in heele
benden door het land en trachtten eenig
voedsel bij elkaar te bedelen of in de
meeste gevallen te stelen Bij de nadering
van het koude jaargetijde stroomden zij
naar de steden terug, waar zij in lompen
gehuld, stijf van het vuil, vermagerd tot op
het gebeente, aan verschillende besmette
lijke ziekten lijdend, in kelders, ruines of
ergens anders een schuilplaats zochten.
Genoemd Duitsch blad citeert een artikel
uit de Sovjetpers, welke zelf deze toestan
den heeft geschilderd. In een soort schuur
aan het Internationale Prospeki te St. Pe
tersburg was een nachtasyl voor deze
jeugd ingericht, waar zij tien kopeken
moest betalen, om er te kunnen overnach
ten. Bij massa's lagen deze jonge menschen
op den met bloed en zweet bezoedelden
grond, levende lijken, die een ontzettenden
stank verspreidden: vuil, stank, vloeken,
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
1.15 uur en ging onder te 14.02
uur (Laatste Kwartier)
vechtende kaartspelers. Men moest een
gasmasker opzetten om in de slaapruimte
te kunnen gaan. Overdag slenterden zij
door de straten en stalen, wat niet muur
vast bevestigd was.
Dit getuigenis, een van vele, is voldoen
de om den toestand van een aanzienlijk
deel van de jeugd in den Sovjetstaat te
schetsen. Wanneer van Sovjetzijde wordt
beweerd, dat het gelukt is een deel dezer
verwaarloosden in asylen onder te brengen
dan is daarmede niet het kwaad in zijn
geheelen omvang bestreden, want de be
paling van 8 April 1935 is nooit opgeheven
en werd steeds toegepast, hetgeen boven
den uit de verschillende processen tegen
ambtenaren der Gepeoe in 1939 bekend is
geworden. Het was niet veel, wat uitlekte,
doch het wierp een zoo veelbeteekenend
licht op de toestanden, dat ook de her
metisch afgesloten buitenwereld hierover
iets vernam. Aangeklaagd werden jonge
Gepeoe-ambtenaren wegens het folteren
van tienjarige knaapjes om zoodoende een
bekentenis los te krijgen, dat zij „anti-revo-
lutionnaire, fascistische daden en daden
van terreur hadden gepleegd.'
In Lenn-Koesnetzk werden 160 verwaar
loosde kinderen met lage misdadigers in
een cel geworpen, waar zij acht maanden
zonder een bed moesten slapen en iederen
nacht aan een kruisverhoor worden onder
worpen.
In geen enkel land ter wereld bestaat er
een dergelijke ellende onder de. kinderen
die natuurlijk tot a-sociale elementen op
groeien, terwijl overal, en voornamelijk in
Duitschland, zooals de „Deutsche Allge
meine Zeitung" schrijft, de opgroeiende
jeugd met bijzondere zorg wordt omringd.
(A.N.P.)
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Regeling vacantiedagen voor werknemers
in de confectie-industrie. (Binnenland,
2e Blad).
Rembrandt's geboortedag plechtig in de
Westerkerk te Amsterdam herdacht.
(2e Blad).
Op 77-jarigen leeftijd is te Den Haag over-
lede n oud-minister mr. dr. J. Schok
king. (le Blad).
Tot 1 September zijn alle afstandsmar-
schen verboden, (le Blad).
Buitenland
De Duitsche opmarsch in het Oosten gaat
I geregeld voort, (le Blad).
Uit het sovjet-„paradijs", (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEJ^
EERSTE BLAD.