Uit de sovjet-hel MAANDAG 14 JULI 1941 No. 24937 Stalin-linie op alle beslissende plaatsen doorbroken Oproep. 82ste Jaargang Opmarsch naar Kief en St. Petersburg Engeland en de Sovjets Duitsche bevrijding De Diplo over de sovjet-unie EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden Pl.verv.: K. Been, Lelden. PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per reg^l voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets - Incassokosten volgens postreclit „Kleine Advertenties"*(hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en *s Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden ƒ2.47 per week ƒ0.19 Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden -f portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Uit het hoofdkwartier van den Führer meldde het opperbevel der Duitsche weermacht gistermorgen: Aan het Oostelijk front is de Stalin-linie op alle beslissende plaatsen in een moedigen aanval doorbroken. De uit Moldavië oprukkende Duitsch-Roemeen- sche legers hebben den vijand over een breed front teruggeslagen tot over den Dnjestr. Van Galicië uit achtervolgen Duitsch-Slowaaksch-Hongaarsche troepen den vluchtenden vijand. Ten Noord-Oosten van den Dnjestr staan Duitsche troepen tot voor Kief. Ten Noorden van de Pripet-moerassen is de krachtig versterkte linie aan den Dnjepr genomen. Daarmede is het centrum van ons aanvalsfront verlegd tot 200 kilometer ten Oosten van Minsk. Bij talrijke vijandelijke legergroepen doen zich verschijnselen van ontbinding voor. Witebsk bevindt zich sedert 11 Juli in onze handen. Ten Oosten van het Peipusmeer rukken Duitsche gepantserde afdeelingen naar St. Petersburg op. Onze luchtmacht heeft door vernieling van het vijandelijke spoorwegnet den tegenstander nu reeds iedere verdere mogelijkheid tot het ondernemen van een grootsch opgezet tegenoffensief ontnomen. De aanvoeren, die noodzakelijk zijn voor de voortzetting der operaties van onze gepantserde afdeelingen, hebben inmiddels de vroegere Stalin-linie bereikt. Met de publicatie van dit extra-commu niqué heeft het Duitsche opperbevel het geheim prijsgegeven, dat de laatste week" den strijd aan het Sovjet-front omgaf. De Stalin-linie was naar het D.N.3. ter aanvulling verneemt, de eenige aaneenge sloten verdedigingslinie, die de bolsjewiki in het Europeesche deel der Sovjet-Unie in vredestijd hadden voorbereid. In den loop der gevechten is gebleken, dat deze verde digingslinie op vele plaatsen aan het lange front was uitgebreid tot een verdedigings- strook, die op sommige punten vijftig, kilo meter breed was. Natuurlijke en kunstma tige hindernissen, benevens ten deele mo derne bunkerstellingen en snel aangelegde veldversterkingen kenmerken dit uitge strekte defensiestelsel. Het feitelijke resul taat van de doorbraak door de Stalin- linie op alle beslissende plaatsen kan in de volgende punten worden samengevat: 1. Overwinning van de laatste voorbereide bolsjewistische verdedigingslinies en van de groote rivierstelsels van Dnjestr en Dnjepr. Ieder oogenblik is de bezetting van de hoofdstad der Oekraïne, Kief te verwach ten. 2. Opmarsch over den Boven-Dnjepr naar het Oosten, 200 K.M. ten Oosten van Minsk en inneming van het sleutelpunt Witebsk aldaar. Hiermede is de helft van den af stand tusschen de voormalige belangen- grens en Moskou afgelegd en bovendien de zoogenaamde landbrug tusschen den Bo ven-Dnjepr én de Boven-Duna opengesteld voor den verderen opmarsch naar Moskou, daar hier thans natuurlijke noch kunst matige hindernissen meer liggen. 3. In den Noordelijken sector wordt de belangrijkste hoeksteen van het front al daar, St. Petersburg, door het optrekken van de Duitsche pantserformaties ten Oosten van het Peipusmeer rechtstreeks be dreigd. Voorts bevatte het extra-bericht nog een belangrijke mededeeling omtrent de teeke nen van verval en ontbinding bij talrijke Sovjet-formaties. Dat moet opgevat worden als een onmiskenbare aanwijzing, dat de voornaamste kracht van het geheele Sovjet- leger thans gebroken is. Bovendien hebben de Sovjet-formaties de juiste onderlinge opstelling volslagen verloren en de aanvoe ring vermag zich blijkbaar niet meer te handhaven. De veelvoudige doorbraak door de Stalin- linie is een beslissing van een beteekenis, die vér uitgaat boven het succes van den dag. Deze doorbraak heeft tegelijkertijd over voortgang en afloop van den veldtocht te gen het bolsjewisme in het belang van Europa beslist. Een der vele voorbeelden voor de begin nende ontbindingsverschijnselen in het Sovjet-leger wordt uit het Zuidelijke deel van het front gemeld. Een Duitsche stoot troep nam daar 300 Sovjetsoldaten gevan gen. Met opgeheven handen kwamen de bol sjewisten uit het struikgewas te voorschijn. Een korporaal zwaaide met een stuk doek en riep in gebroken Duitsch: „Niet schieten, wij zijn vrienden." De overloopers verklaarden tegenover den Duitschen tolk, dat vele hunner kameraden bij de eerstvolgende gelegenheid eveneens zouden overloopen. Herhaaldelijk zeiden zij „Sedert vier dagen hebben we niets te eten gehad. Wij hebben honger, geeft ons wat te eten." BERLIJN VERNEEMT HET NIEUWS. De doorbraak der Stalin-linie op alle be langrijke punten is het gesprek van den dag en de sensatie voor Berlijn. Reeds dagen lang had men op grond van de gereserveerde berichtgeving van het opperbevel aangeno men, dat spoedig een samenvattend bericht over de successen van de Duitsche weer macht en haar bondgenooten verwacht kon worden. Toen gisteren te middernacht het speciale bericht door den omroep werd be kend gemaaikt, kon men velen hooren zeg gen, dat de verwachtingen nog overtroffen waren. Bijzonder opzien heeft de mededee ling gebaard, dat Duitsche troepen dichtbij Kief staan en dat gepantserde afdeelingen naar St. Petersburg oprukken. De ochtendbladen werden den verkoopers letterlijk uit de handen gerukt en voor alle winkels, waar landkaarten zijn opgehangen, verzatnelde zich een groote menigte (DNB). k£AART van pelt United Press meldt uit Londen, dat het bericht van de doorbraak der Duitsche troe pen door de Stalin-linie daar de grootste onrust heeft teweeggebracht. Men kwalifi ceert dit Duitsche succer als de verbijste- rendste doorbraakactie, die ooit in de krijgs geschiedenis is voorgekomen. HET GEBRUIK VAN GIFGAS. Het Britsche persagentschap Reuter en de zender Droitwich hebben een bericht uit Moskou gepubliceerd, dat zoowel de plaats vervangende chef van het sovjet-voorlich tingsbureau, Losofskyi, als de sovjet-gezant te Buenos Aires hebben beweerd, dat van Duitsche zijde in den sirijd tegen het bolsjewisme gifgas is gebruikt. Van bevoegde Duitsche zijde wordt hier omtrent verklaard: Overeenkomstig de meermalen herhaalde ondubbelzinnige ver klaring van de leiding der Duitsche weer macht geen gifgas toe te passen zoolang de tegenstander zelf niet daartoe over gaat, behoeft het geen bijzondere bevestiging van Duitsche zijde dat tot dusver van Duitsche z.de op geen enkel strijdtooneel gifgas tegen den vijand is gebruikt De bolsjewistische machthebbers schijnen in hun vertwijfelde positie na de geweldige doorbraak der Duit sche troepen door de Stalin-linie dezen echt bolsjewistischen leugen te verspreiden met de bedoeling daaraan het recht te ontlee- nen van hun kant met het gebruik van gas te beginnen De leiding der Duitsche weermacht zal iedere poging der sovjets tot overtreding van het volkenrechtelijke ver bod tot gebruik iran gifgas met de aller- scherpste tegenmaatregelen beantwoorden. (D.NB.) Volgens Reuter is te Londen officieel medegedeeld, dat Engeland en de Sovjet- Unie zich wederkeerig verplicht hebben geen afzonderlijken vrede te sluiten en elkander alle hulp te verleenen. Naar de omroep te Moskou mededeell.. is het tusschen Londen en Moskou gesloten accoord een „overeenkomst over gemeen schappelijke handelingen der regeeringen van de Sovjet-Unie en Engeland tegen Duitschland". Het is op 12 Juli geteekend, voor de Sovjet-Unie door den plaats vervan gend en voorzitter van den Raad van Volks commissarissen en volkscommissaris van Buitenlandsche Zaken, Molotof. Voor Enge land door den ambassadeur te Moskou, Sir Stafford Crips. De contracteerende partijen zijn overeen gekomen, dat de overeenkomst onmiddellijk - van kracht wordt en geen ratificatie behoeft. In politieke kringen te Berlijn acht men het officieele oorlogspact tusschen Enge land en de Sovjet-Unie tegen Duitschland volkomen van belang ontbloot voor de mili taire situatie. Het is bekend, zoo zegt men. dat de val niet gestuit wordt wanneer twee die reeds aan het vallen zijn, zich aan elkaar vastklemmen. In politiek opzicht beschouwt Nederlanders, Het Nederlandsch legioen is opgericht en strijdt straks mede.* Dan zullen Nederlan ders zich scharen naast alle andere volken uit Europa om weerstand te bieden aan den greep van den communistischen beren klauw. Zij strijden niet alleen. Naast c'. Duitschers en de Finnen en Roemenen trekken mee op vrijwilligers uit Noorwegen, uit Zweden, uit Spanje, ja zelfs uit Frank rijk. Ook wij doen mee en waarom? Wij strijden niet als protestant of katho liek. Niet als fascist of als democraat. Niet als Fries of als Zeeuw Ja, zelfs niet als Nederlander. Want deze strijd is er een om het behoud van Europa. Wij zullen daarom strijden als Europeanen. Jarenlang is het de bedoeling geweest van de Sovjet-politiek een ijsvrije haven te be zitten. Petsamo aan de Noordelijke ijszee gelegen, is te hoog. Leningrad aan de Oost zee is maandenlang eveneens toegevroren. Vandaar dat men het oog richt op Ham burg, op Rotterdam, op Antwerpen en Bor deaux. Vandaar dat millioenen soldaten klaar stonden om Duitschland en de bezette ge bieden binnen te vallen en deze gebieden, die nu door een Duitsch nationaal-soclalis- me geregeerd worden, te veroveren en tc brengen onder het bestuur van een bar baarsch communisme. Het gaat niet om de Hollanders of de Noren. Het gaat niet om de Germanen of ie Romanen. Het gaat niet om de protestante of de katholieke kerk. Het gaat hier om het blanke ras. Daar leven 300 millioen slaven. Hier leven 100 millioen blanken. Nu is er strijd. Zullen wij hen regeeren of zij ons? Dat is het doel van den strijd Hoofdkwartier Vrijwilligerslegioen Nederland, Koninginnegracht 22, Den Haag. men deze overeenkomst tusschen Londen en Moskou evenwel in zooverre opmerkelijk, omdat daarmede het anti-Europeesche een heidsfront tusschen de Engelsche plutocratie en het bolsjewisme voor dc geheele wereld openlijk gedocumenteerd wordt. Dit Chur chill bereid is op ieder tijdstip Europa te verraden aan het bolsjewisme, werd in de politieke kringen der rijkshoofdstad nim mer betwijfeld. Gelukkig, zoo verklaart men, is de situatie reeds zoover voortgeschreden, dat over de gerechte straf in den vorm van een algeheele vernietiging, zoowel van de Engelsche plutocratie als van het bolsje wisme, evenmin twijfel meer kan bestaan. (D.N.B.) In de gevangenis van het district Liuai. is door Duitsche soldaten de zwaargewonde, vroegere Russische stafkapitein Alexis Ol denburg gevonden. Hij vertelde o.m. het volgende: Ik was als boekhouder werkzaam bij het gemeentebestuur van Libau en werd op 23 Juni gearresteerd. Ik werd voor den bolsje wistischen kapitein Rosoel geleid, een uit de Sovjetunie hierheengekomen Jood, die hoofd was van de Libausche Gepeoe. Ik werd herhaalde malen gefouilleerd en men ontnam mij al mijn geld, papieren en voor werpen van waarde. Vervolgens werd ik met 28 andere arrestanten te zamen in een nau we cel opgesloten. Wij werden herhaalde malen verhoord en met geweld gedwongen protocollen te onderteekenen Des nachts hoorden wij uit de andere cellen schoten en luid geschreeuw. Daarop werd ook onze cel deur opengerukt en wij moesten een voor een naar buiten komen. Ieder.' die der drempel overschreed, kreeg een schot in den nek. Voor onze celdeur stapelden de lijken zich op. Ook ik moest naar buiten komen. Ik kreeg een schot irt den nek en werd bewusteloos. Toen ik weer bij kennis kwam. voelde ik op mij de zware lichamen van andere neergeschotenen Ik was volko men met bloed overdekt. De bolsjewistische beulen hadden klaarblijkelijk de vlucht ge n-men. Daar ik aan den linkerschouder was getroffen en de kogel bij het verlaten van mijn lichaam mijn rechteronderkaak had verbrijzeld kon ik mij niet bewegen Vier dagen lag ik tusschen de intusschen reeds tot ontbinding overgaande lijken, te zamen met den Lette ndschen kapitein Kaus, die eveneens slechts gewond was De rottings- lucht was verschrikkelijk en dreigde ons te verstikken. Steeds weer verloren wij door bloedverlies, honger en stank het bewust zijn. Op den vierden dag werden wij door Duitsche soldaten uit onze positie bevrijd De correspondent te Helsinki van Afton- bladet geeft een schildering van de toe standen in het door de Sovjets in het afge- loopen jaar bezette Oost-Karelische gebied. De bevolking stond steeds aan de grens van den hongerdood. In een houtzagerij werd het zwaarste werk door vrouwen gedaan die per maand 110 tot 115 roebel verdien den. Hierbij moet worden opgemerkt, dat c n liter melk zeven roebel, een roggebrood 1.20, een wittebrood drie, een paar vilt- schoenen 50 roebel kostten. Heerenpakken waren er in het geheel niet te koop, daar een pak niet minder dan 1520 roebel kostte. Het gemiddelde loon van een arbeider be liep 250 roebel per maand. En een Roemeensch frontbericht meldt uit Czernowitz, dat daar een volledige chaos heerscht. Het is er smerig, terwijl er z'ek- ten heerschen. De uitstalkasten der winkels zijn geplunderd: van vele huizen is de in boedel vernield. Slechts weinige inwoners zijn in de stad gebleven, velen zij meege voerd. Het lot van zeer veel jongens tus schen 16 en 20 jaar is niet bekend. De Duitsche en Roemeensche troepen zijn door de Ro?meensche bevolking met een onbeschrijfelijk gejuich begroet. Overal werden de vlaggen die verborgen waren, ge- heschen; vrouwen en kinderen waren fees telijk gekleed. De Oekrainische en Roe meensche bevolking gaf uiting aan haar dankbaarheid voor de verlossing van de bolsjewistische heerschappij Uit alle be richten blijkt, dat slechts de Joodsche be volking voordeel van het sovjet-stelsel heeft gehad. (DN.B.) Duitsche soldaten hebben voorts den grooten Poolschen violist Heinrich Scha- blinky na een lijden van twee jaar in de gevangenissen van de Gepeoe uit de han den der bolsjewiki bevrijd naar het DN.B nog verneemt. Schablinsky, die in 1890 is geboren, is ja renlang eerste concertmeester van het Philharmonisch orkest van Philadelphia onder Leopold Stokowski geweest. Boven dien bekleedde hij het hoogleeraarsambt aan de Princetown-universiteit. In 1939 werd hij te Lemberg door de Gepece gear resteerd. nadat dezp stad door de bolsjewiki was bezet Hij heeft bijna twee jaar door gebracht in de gevangenissen van Bialystok en Minsk, alvorens hij door de Duitsche troepen werd bevrijd. De consequenties, die de sovjet macht hebbers uit de onherroepelijke catastro- phen en terugtochten van hun armeeën trekken, zijn typisch bolsjewistisch, volgens het motto „apres nous le déluge". (Na on» de zondvloed!) aldus de Dlplo. Was het reeds in den geest van de roode heerschap pij in het oude Russische rijksgebied op kosten der belangen van de daar wonende volken een expansief revolutieleger op te stellen, dat ieder oogenblik bereid en ln staat moest zijn, net Europeesche conti nent met zijn cultuur als een stoomwals te verpletteren, ook de tegenwoordige heeren van het Kremlin toonen op het huidige oogenblik waarop hun ster daalt, hoe wei nig hun gelegen is aan het verdere be staan van de tot dusver aan hen toever trouwde volken. De eenige zorg, die zij thans hebben, is niet dat te vernielen, het geen militair den vijand van dienst kan zijn, doch te vernietigen alles wat ln het algemeen een verder bestaan en verder leven van de ingezetenen mogelijk zou maken. De zorg van het in stand houden van de eigenlijke waarden van het vader land een gevoel, dat anders alle gecivi liseerde volken kennen ontbreekt den bolsjewisten. Van den oppersten heerscher, Stalin, tot aan de politieke commissarissen gaan de vernietigingsbevelen uit om behal ve het opblazen en verbranden van alle in stallaties ook de voorraden levensmiddelen te vernietigen, ja zelfs het vee en het pluimvee te vergiftigen. Dit zijn maatrege len, welke op geenerlel wijze de actie van het Duitsche leger, dat door het vaderland van alles wordt voorzien, kunnen belemme ren, doch waardoor alleen de achterblij vende bevolking aan den totalen onder gang wordt prijsgegeven. Niet alleen ln Duitschland, doch ook ln de overige Euro peesche landen worden deze, voor het bolsjewisme zoo typeerende zelfmoordende maatregelen opgevat als symptomatische verschijnselen van een anarchisme, dat aan het leven geen waarde teekent. Evenals totdusver het bolsjewisme zijn hoogste taak zag in het uitsluitend en alleen kweeken van machtsmiddelen, waarmede het de overige wereld kon overrompelen en ver volgens daar, zooals in Rusland zelf, alle waarden van traditie en welvaart te ver nietigen, evenzoo wil thans het bolsjewisme de macht, zoolang het die nog heeft, ertoe gebruiken, om het nageslacht niets anders dan pulnhoopen en chaos achter te laten. De kruistocht, die thans de volken van Europa onder leiding van het Duitsche rijk tegen de vernietigingswoede van het bol sjewisme voeren geldt ook die welke het ln zijn eigen land heeft aangericht. De steun, welke dit bolsjewisme thans van Churchill en Roosevelt, de z.g. behoeders van de vrij heid en de humaniteit, ontvangt, zal het lijden van diegenen, die wachten op de be vrijding van het roode Juk, verlengen, dik wijls ook bezegelen. Nog tegen het einde van den laatsten Finsch—Russlschen oor log, dien Churchill zooals bekend met alle geweld tot de volledige afslachting van de Finsche natie heeft willen verlengen, heeft deze man verklaard: de sovjet-regeerlng heeft door haar aanval op de heldhaftige Finnen aan de geheele wereld geopenbaard welke verwoestingen het communisme aan de kracht van iedere natie toebrengt, wel ke aan deze doodelljke, geestelijke en mo rale ziekte ten offer valt. Thans heeft deze Churchill zich met de boozen verbonden, waarvan hij zelf weet, dat zij het grootste gevaar zijn voor de beschaving dezer wereld. (D.N.B.) Dif Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland De Rijkscommissaris sprak op Houtrust (2e Blad). Reorganisatie van de werkverruiming (2e Blad). Buitenland De Stalin-linie op de belangrijkste punten doorbroken (le Blad). Uit de sovjet-hel (le Blad). Wapenstilstand in Syrië (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1