82sfe Jaargang ZATERDAG 5 JULI 1941 No. 24930 De Duitsche opmarsch in Oosten het Verduisteren: De Duitsche troepen naderen de Stalin-linie De Duitsche aanvallen 20.000* Sovjetsoldaten loopen over De buitenlandsche vrijwilligers Radiorede van Roosevelt Karl Megerle over „De bondgenoofen van het Kremlin" Verklaring van Turkschen premier Verspreide berichten 22.05 uur 5.24 uur 22.04 uur 5.25 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J, W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden Pl.verv.: K. Been. Lelden. PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. „Kleine Advertenties (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zyn: per 3 maandenƒ2.47 per weekƒ0.19 Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten (voor binnenland 0.80 per 3 mnd.") Het D.N.B. ontvangt van militaire zijde een commentaar op het weermachtsbericht waarin onder meer gezegd wordt, dat de militaire toestand aan het Oostelijke front als volgt kan worden gekenmerkt: 1. De aanvalsplannen der Sovjets tegen midden-Europa zijn voor goed verijdeld. 2. Het bij de grens opgebouwde front van geweldige Sovjetkrachten is verbroken en versnipperd. Groote deelen zijn geheel ver nietigd en uitgeschakeld. 3. De troepen, de luchtmacht en de uit rusting der Sovjetweermacht zijn door de vernietigende gevechten zoozeer verzwakt, dat de verliezen niet meer gecompenseerd kunnen worden. 4. Het Sovjetfront, voorzoover nog van een front gesproken kan worden, bevindt zich overal op den terugtocht. De Duitsche en verbonden troepen volgen op den voet en naderen thans de z.g. Stalin-linie, een natuurlijke verdedigingszone van de Zwarte Zee, Oostelijk van de Dnjestr, over Sjito- mir en langs de Dnepjr, over Pskow, Ooste lijk van het Peipusmeer en de Narwa tot de Finsche Golf. Volgens buitenlandsche berichten zou hier een sterke verdedigings linie gebouwd zijn, doch men mag aanne men, dat het werk niet overal voltooid is. De Sovjets zullen in ieder geval trachten de linie te houden, maar de kansen kun nen nauwelijks gunstig genoemd worden Het D.NJ3. verneemt'van het front, dat de slagvelden rondom Bialystok bezaaid zijn met honderdduizenden lijken van Sov jet-soldaten. De reusachtige verliezen, die de bolsjewistische legers hiér de laatste da gen hebben geleden, zijn voor het grootste deel veroorzaakt door de massale aanvallen der Sovjetinfanterie. Zonder op het aantal slachtoffers te zien, zonden de bolsjewis tische aanvoerders hun afdeelingen infan terie, die waren samengesteld uit Kirgiezen Oesbeken, Tartaren en Kaukasiërs, naar de Duitsche linies. In dichte golven werden zij tegen de Duitsche pantserwagens opgedre ven. Overal mislukten deze aanvallen door het Duitsche vuur. De eene golf na de an dere werd weggemaaid door machinege weer- en geschutvuur. Op één plaats tracht te een regiment cavalerie tevergeefs door te breken. Steeds opnieuw waren de bolsje wisten tot den aanval overgegaan, tot er van het geheele regiment geen min en geen paard meer over was. Bij de aanvallen van Duitsche gevechts- afdeelingen op voor den oorlog belangrijke doelen in het Oosten werden in de afgeloo- pen dagen fabrieken van de Sovjet-bewa- penings-industrie te Smolensk succesrijk met bommen bestookt. Smolensk is niet alleen een belangrijk spoorwegknooppunt, doch bezit ook een groot aantal voor de oorlogvoering der Sov jets belangrijke munitiefabrieken, vlieg tuigfabrieken en reparatiewerkplaatsen voor spoorwegmateriaal. De vernietiging hiervan beteekent voor de bolsjewisten een niet te compensecren verlies. Bij hun opmarsch in de Baltische landen hebben de Duitsche troepen een aantal vliegvelden veroverd, die verleden jaar door de bolsjewisten waren aangelegd met gebruikmaking van alle technische midde len. Zoo heeft één enkele Duitsche afdee- ling door een verrassenden aanval drie vliegvelden bij Dunaborg genomen en daarbij 103 vliegtuigen buitgemaakt, 41 daarvan waren onbeschadigd en konden terstond gebruikt worden. De garnizoenen der vliegvelden werden na een kort vuur gevecht overweldigd. Van de in totaal 4150 katholieke geeste lijken, die tot den inval der Sovjets in de Oostzeestaten in Lithauen in functie wa ren, hebben zich tot 2 Juli 1941 slechts 900 voor het weer vervullen van hun kerkelijk ambt aangemeld. Van de nog in Lithauen staande kerken zijn er 36 door de bolsje wisten totaal leeggeplunderd. Kleine dorps kerken, ten getale van 42, voor het groot ste deel uit hout opgetrokken, werden ge sloopt met als motief, dat zij in den weg stonden voor nieuw te bouwen huizen. Het geheele meubilair, alsmede alle voorwerpen voor den eeredienst, werden deels in beslag genomen, deels vernietigd. IN FINLAND. De gevechten in het hooge Noorden ont wikkelen zich volgens de vastgestelde plan nen, waarbij ook aan het Duitsche lucht- wapen weer een belangrijke taak ten deel valt. Een formatie Duitsche gevechtsvlieg tuigen ondernam vernielingsaanvallen op de spoorlijn van Moermansk en stelde deze lijn nogmaals op een belangrijk punt buiten gebruik. Een stationsgebouw werd vernield en een sneltrein succesvol beschoten. Het opperbevel van de Duitsche weer macht meldt uit het hoofdkwartier van den Führer: Vrijdag zijn 20.000 soldaten van de nog bij Minsk ingesloten deelen van het Sovjetleger overgeloopen, nadat zij hun politieke commissarissen hadden dood geschoten. hebben in de Karelisohe kuststreek twee vliegbooten van de Sovjets aangevallen en zwaar beschadigd. Een vijandelijk schip van omstreeks 2000 ton werd met schiet wapenen aangevallen en in brand gescho ten. (D.N.B De Finsche schrijver Bertel Gripenberg schrijft over het standpunt, dat Finland thans zonder eenige reserves dient in te nemen. Men probeert, zoo zegt hij, zoowel het buitenland als het eigen volk te doen gelooven, dat Finland ook nu nog met Engeland vriendschappelijke betrekkingen onderhoudt. Doch hoe kan dit mogelijk zijn, zoo vraagt Gripenberg, nu de minister-pre sident van Engeland, Churchill, openlijk verklaard heeft, dat Engeland met alle ten dienste staande middelen de Sovjet-Unie zal helpen? Misschien zal het spoedig zoo ver komen, zoo wordt in dit artikel verder gezegd, dat de bommen, die onze huizen vernietigen en onze vrouwen en kinderen dooden. van Engelschen oorsprong zijn. Misschien zien wij spoedig Britsche vliegers als wapenbroeders naast de roode moorde naars. De bondgenoot van onze aartsvijand kan niet onze vriend zijn. Dit zou onna tuurlijk zijn. Daarom kan men met betrek king tot de verhouding van Finland tegen over Engeland niets anders zeggen dan dit: „niemand kan op twee stoelen zitten en niemand kan twee heeren dienen." (D.N.B HONGAARSCHE OPMARSCH. Hongaarsche formaties hebben de berg ketens van de Karpathen in haar bezit en achtervolgen de vluchtende Sovjets naar de vlakte van Galicië. De Hongaarsche troe pen hebben op 3 Juli het taaie verzet van de bolsjewisten in de nauwe Dassen van de Karpathen gebroken. Het Hongaarsche luc.htwapen ondersteunde deze /actie door hevige aanvallen op sterke bolsjewistische colonnes. (D.N.B.) DE SOVJET REGEERING IN DE OEKRAÏNE NAAR CHARKOW. Wij vernemen, dat de Sovjet-regeering in de Oekraine haar zetel van Kiew naar Charkow verplaatst heeft. (D.N.B.) Een aantal bekende Noorsche officieren heeft gisteren bij de oprichting van het Noorsche legioen een oproep gepubliceerd, waarin o.a. gezegd wordt: het resultaat van den beslissingsstrijd tegen het bolsjewisme zal ook voor de toekomstige veiligheid van Noorwegen voor het bolsjewistische gevaar van beslissende beteekenis zijn. De gelegen heid om een Noorsche militaire afdeeling tot deelneming aan den oorlog te kunnen zenden voor de Noordsch-Germaansche cul tuur is een belangrijke etappe op den weg naar het herstel van de Noorsche vrijheid. Alle nationaal-voelende Noren dienen der halve alles in het werk te stellen voor de oplossing van deze eervolle opgave. r De Spaansche gouwleider Correa heeft na de sluiting van de inschrijving van vrijwil ligers verklaard, dat de aanmeldingen de raming verre hebben overtroffen. Meer dan 200 officieren en onderofficieren, alsmede alle vrijwilligers beneden de 20 jaar konden niet worden opgenomen. De Zweedsche minister van landsverdedi ging. Skosld, heeft volgens Svenska Dag- bladet, verklaard, dat de regeering alle via de Finsche regeering ingediende verzoeken om uit den Zweedsehen militairen dienst te mogen treden en om uitstel, teneinde zoo doende in de Finsche weermacht dienst te kunnen nemen, welwillend zal bestudeeren. Het Deensche persbureau publiceert een mededeeling van het Duitsche gezantschap van den volgenden inhoud: De Duitsche weermacht heeft zich bereid verklaard, het door luitenant-kolonel Krys- sing geleide, onder bevel van Deensche officieren staande „vrijcorps Denemarken" als gesloten Deensche troepeneenheid aan het militaire front tegen de sovjetunie op te stellen. WIE ZAL VERHONGEREN. dictator tot de sovjet-Russische burgerbe volking om graan, machinerieën enz. te ver nietigen, voordat het in handen van de Duitsche troepen valt. Het Duitsche leger in de sovjet-unie. zoo verklaarde men in dit verband in de Wilhelmstrasse, zal van deze maatregelen niet te lijden hebben. Vanzelf sprekend is het echter, dat van Duitsche zijde geen enkel gram levensmiddelen aan de sovjet-Russische burgerbevolking gegeven zal worden, waar aan den oproep van Stalin gevolg is gegeven. Wie ook als gevolg van de rede van Stalin verhongert, het zullen niet de Duitsche troepen zijn, doch veeleer de bevolking van de sovjet-unie zelf. (A.N.P.). TER GELEGENHEID VAN INDEPENDANCE DAY. Ter gelegenheid van Independance Day heeft president Roosevelt een radiorede ge houden. Hij begon met te zeggen, dat even als bij de onafhankelijksverklaring van 1776, de Ameirkaansche vertegenwoordigers ook in de tegenwoordige crisis den plicht hebben, de motieven voor hun handelingen bekend te maken. Toen, aldus zeide Roose velt, stond het groote beginsel op het spel, dat de regeering haar volmachten krijgt door goedkeuring van de geregeerden. In de laatste jaren is een nieuwe vorm van „tyrannie" opgedoken, die de grondgedachte van 1776 in het buitenland heeft weggedron gen. Ook in Amerika zijn deze begrippen bedreigd. De president polemiseerde op deze wijze tegen de „aanvallers" en „dictatoren" en verklaarde, dat „de menschelijke vrijheid" in vele landen ..door een heerschappij van geweld" vernietigd dreigt te worden. Het was niet duidelijk, of hij hiermede de ge- weldheerschappij der bolsjewisten in de sovjetunie bedoelde, wien hij, zooals bekend, zijn steun heeft toegezegd, aldus het D.N.B. Verder verklaarde hij, dat ook Amerika be dreigd wordt door de nieuwe staatsvormen, die in tegenspraak zijn met die van 1776. Amerika streeft er dan ook ernstig naar, het Westelijk halfrond en de „vrijheid der zee" te verdedigen. Daarvoor heeft men niet alleen eenheid noodig, maar ook snelheid, flinkheid en werklust Èr moet een einde komen aan gemopper en sabotage, die een veel diepere uitwerking hebben dan het in de lucht laten vliegen van munitiefabrieken. „Ik verklaar voor het volk der Vereenigde Staten plechtig", aldus besloot Roosevelt, „dat de Vereenigde Staten nooit een geluk kige oase zouden kunnen blijven temidden van de woestijn der dictaturen. Daarom her nieuwen wij. Amerikanen, den eed voor het land en de vlag, met het doel onze werk kracht en. zoo noodig, ook ons leven be schikbaar te stellen". De diplomatieke medewerker van de Ber liner Börsenzeitung rekent in een hoofd artikel, dat als opschrift draagt: „De bond- genooten van het Kremlin", af met de te genstanders van Duitschland in Engeland en Amerika, die door zich met het bolsje wisme te vermaagschappen het gevoel voor maatstaven hebben verloren en Europa, naar Karl Megerle schrijft, aan het bolsje wisme als overwinningsprijs willen verma ken, want een onmachtig Europa zou hen voor hun wereldheerschappijzaken in het geheel niet onaangenaam zijn, daar zij door de zeeën gewaarborgd hopen te zijn voor een aansteking van het bolsjewisme. Karl Megerle schrijft, dat iedere Europeaan die kan oordeelen, tot de conclusie moet komen dat Duitschland en zijn bondgenooten al leen een waarborg tegen den ondergang van Europa bieden. In tegenstelling hiermede tracht men echter aan den vijandelijken kant zoo schrijft Megerle verder, de wereld duidelijk te maken, zooals thans in het Engelsche tijdschrift „The Public" is ge schied, dat na de ineenstorting van de macht van Hitier geen interregnum van de anarchie zal ontstaan, omdat de geweldige EngeLsoh-Amerikaan sche land- en zee» strijdkrachten in het bevrijde Europa weer orde zouden scheppen en levensmiddelen zouden aanvoeren, Karl Megerle verklaart verder, dat niemand in Europa een derge lijke verzekering zal gelooven. Om tot een nieuwe Europeesche orde te geraken moe ten Engeland en Amerika eerst een gewel digen oorlog tegen de Sovjet-Unie voeren. Hiertoe zou echter ten eerste Engeland te uitgeput zijn, ten tweede zouden de Engel- sch-Amerikaansche strijdkrachten hierme de reeds thans tot bedriegsters worden van haar bolsjewistlschen bondgenoot en ten derde zou een dergelijke politiek beteeke- nen, dat Amerika nadat het in een uitput tingsoorlog tegen Europa met zware verlie zen aan menschenlevens zich ook zou be lasten met de onoverzienbare opgave van den wederopbouw van Europa. Het Amerikaansche volk zou echter niet bestand zijn tegen een dergelijke belasting. Dergelijke hulpbeloften aan Europa zijn, zoo besluit Karl Megerle zijn artikel, der halve slechts een nieuw bedrog. Wij zullen met taaie hardnekkigheid de verslagen oor logspropaganda van Londen en Washington op de hielen blijven en haar op alle gebie den aan de zijde van haar bolsjewistische medeplichtige verlammen. (D.N.B.) Formaties Duitsche torpedovliegtuigen op den oproep van TURKIJE BLIJFT NEUTRAAL. De voorzitter van den Turkschen minister raad, Refik Saydam. heeft gisteren in de groote Turksche nationale vergadering ver slag uitgebracht over de Turksche binnen- en buitenlandsche politiek. Saydam begon met te zeggen, dat de Turksche legers gereed zijn om het vader land en zijn belangen te beschermen. De binnenlandsche verdediging van het land is tot volste tevredenheid georganiseerd. De regeering heeft alles in het werk gesteld, om de onschendbaarheid van het land te ver zekeren en het Turksche volk heeft met geestdrift alle besluiten van de regeering aangenomen. Het vorige verslag over de buitenlandsche politiek heeft Saydam zes maanden geleden aan de nationale vergade ring voorgelegd. Deze zes maanden hebben aan de geheele wereld gebeurtenissen van vitale beteekenis gebracht. De groote we reldcrisis ontwikkelt zich met ongeloofelijke snelheid. Wat de Turksche buitenlandsche politiek betreft, moet verklaard worden, dat zij de beste resultaten heeft opgeleverd. Als grootste resultaat van de Turksche buiten landsche politiek noemde Saydam de ver betering der betrekkingen tusschen Duitsch land en Turkije. Dit pact is geen oppervlak kig werk, het is een belangrijk document, dat de richting van de Turksche buitenland sche politiek kenmerkt. Het pact met Duitschland is tegen geen andere mogend heid gericht. Met betrekking tot het conflict tusschen Engeland en Irak drukte de minister-presi dent zijn leedwezen er over uit, dat alle pogingen voor een vreedzame oplossing geen resultaat hebben opgeleverd. Vervolgens gaf hij uiting aan zijn hoogachting jegens het volk van Irak voor de houding, welke het in dit conflict heeft aangenomen Over den toestand in Syrië zeide Saydam o.a.: van het standpunt der Turksche veiligheid uit moet verklaard borden, dat de betrekkingen met de beide oorlogvoerende staten in Syrië nog steeds goed zijn. Hoe ook de afloop van den strijd in Syrië zal zijn, de Turksche politiek jegens het land zal niet gewijzigd worden en de Turksche sympathieën voor het volk van Syrië zullen steeds gelijk blijven. Sprekende over den oorlog tusschen Duitschland en de sovjets zeide Saydam: Turkije heeft van het begin af aan niet ge aarzeld zijn standpunt bekend te maken. De regeering heeft de oorlogvoerende landen ervan in kennis gesteld, dat Turkije zijn strikt^ neutraliteit wil handhaven. Vervol gens kwam de Turksche ministerpresident nog eens terug op het Duitsch-Turksche vriendschapsverdrag. De heer Hitier, zoo belangrijkheid van het Duitsch-Turksche vriendschapsverdrag onderstreept. Zijn woorden hebben in de harten van alle Tur ken de warmste ontvangst gevonden. Say dam dankte den Fuehrer voor zijn betuigin gen van vriendschap en verklaarde, dat ook het Turksche volk dezelfde vriendschappe lijke gevoelens jegens Duitschland koestert. Turkije wenscht hartgrondig, dat deze ver helderde atmosfeer door geen misverstanden zal worden vertroebeld. Ten aanzien van de verklaring van Mussolini in zijn rede van 10 Juni over de vriendschap van Italië jegens Turkije verklaarde Saydam, dat het Itali- aanschTurksche pact van 1928 voor Tur kije even belangrijk is als voor Italië. Ten slotte verzekerde de Turksche minis ter-president, dat de Turksche regeering ernaar zal blijven streven, haar neutraliteit en haar goede betrekkingen met de naburen en vrienden in stand te houden. (D.N.B. VERLIEZEN VAN JAPAN EN TSJOENKING VERHOUDEN ZICH ALS 1 37. Volgens het halfjaarlijksche rapport van het Japansche hoofdkwartier staat de ver houding van de Chineesche verliezen, die door de Japansche troepen in he<t eerste halfjaar van 1941 in twaalf groote veld tochten en 12.000 gevechten en plaatselijke botsingen werden toegebracht tot de Ja pansche verliezen als 37 tot 1. De verliezen van het Japansche leger bedroegen in de genoemde periode 5.119 dooden. De legers van Tsjoengking hebben in dezelfde periode 191.700 dooden en 84.700 gevangenen verlo ren. In totaal stonden de Japansche troepen bij de genoemde acties tegenover 2:179.000 man strijdkrachten van Tsjoengking. INCIDENTEN IN URUGUAY. Ter gelegenheid van een eenpansmaaltijd der Italiaansche kolonie heeft een menigte te Durazno (Uruguay) incidenten uitgelokt, waarbij een Uruguaan iemand doodschoot. Verder werd iemand zwaar gewond, terwijl eenige personen lichte verwondingen oplie pen. Pers en radio maakten van de gelegenheid gebruik om een campagne te beginnen te gen de in Uruguay wonende burgers van Duitschland en Italië. Na de begrafenis van het slachtoffer werden in Trinido, een stad bij Durazno, de boedels van Italiaansche en Duitsche zaken vernield: hier en daar werd ook geplunderd. Te Montevideo werden bij verschillende Duitsche huizen de ruiten in gegooid. De studentenorganisatie heeft in kranten en pamfletten de algemeene staking afge kondigd. Zij eisebt zuivering der universi teit van zoogenaamde Nazi-hoogleeraren, schrapping van den afgevaardigde Kayel, sluiting van het krantenbedrljf Llbertad en verbod van den verkoop van buitenlandsche „Nazi-kranten". Omdat de meeste demonstreerende scho lieren en studenten nieuwe aanvallen wil len organdseeren, nu de vacantle begint, heeft de politie een strenge verordening te gen ongeoorloofde vergaderingen uitgevaar digd. De politie patrouilleert door de stad op motorrijwielen (DNB). AUSTRALISCHE TORPEDOJAGER VERLOREN GEGAAN. De Australische minister van marine heeft naar de Engelsche nieuwsdienst meldt, be kend gemaakt, dat de Australische torpedo jager Waterhen verloren is gegaan. De tor pedojager die 1100 ton meet, is tijdens de krijgsverrichtingen in de Middellandsche Zee tot zinken gebrcaht. De bemanning zou daarbij gered zijn. De waterhen, die met een reeks andere torpodejagers van dezelfde klasse in de jaren 1917/18 op Engelsche werven gebouwd is, is in 1933 bij de Australische marine ge komen. De bemanning bestond uit 134 offi cieren en manschappen. Het schip had een snelheid can 34 koopen en was voorzien van 14.3 c.M. geschut en zes torpedolanceer- buizen. (D.N.B.). ENGELSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN DUITSCHLAND. Hedennacht vloog de Britsche luchtmacht met vrij zwakke strijdkrachten naar West- Duitschland en wierp zonder uitwerking van beteekenis een aantal brisant- en brand bommen. Eenige vliegtuigen, die langs de Oost-Friesche eilanden probeerden door te dringen, keerden terug, alvorens zij het vasteland bereikt hadden. Volgens de tot dusver ontvangen berichten werd één vijan delijk vliegtuig neergehaald. (D.N.B.). DUITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN ENGELAND. Vrij sterke strijdkrachten van het Duit sche luchtwapen hebben hedennacht Indus triegebieden in de Midlands en andere be langrijke militaire doelen van het eiland met goede uitwerking aangevallen. De gezamen lijke omvang van de aangerichte verwoes tingen valt op het oogenblik nog niet te overzien, daar de rapporten van eenige formaties nog niet zijn uitgewerkt. (D.N.B.). Van Duitsche zijde legt men den nadruk vriendschapsverdrag. De heer Hitier, zoo op den oproep van den bolsjewistischenIzeide hij, heeft in zijn rede van 4 Mel del v van hedenavond tot morgenochtend en van Zondagavond tot Maandagochtend De maan komt hedenavond op te 18.10 uur en gaat van nacht te 3.32 uur onder. Mor- genavond inaansopkomst 19.21 uur; ondergang Maandagoch tend 4.22 uur. Dit Nummet bevat DRIE Bladen Binnenland Boeren-landdag te Rolde (2de Blad). Buitenland De Duitsche opmarsch in het Oosten (lste Blad). Radio-rede van president Roosevelt (lste Blad). Verklaring van den Turkschen premier (lste Blad). ZIE VOORTS ..LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 1 VAN HET DERDE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1