Verdere Duitsche opmarsch
in het Oosten
Ervaringen uit de sovjet-unie
DINSDAG 1 JULI 1941
No. 24926
Ook Libau bezet
Verduisteren:
82sie Jaargang
O
Duitsch
weermachtsbericht
Aanvullende beschouwing
Prof. dr. L. K. Grondijs can het woord
Enorme fouten van de
sovjet-politiek
Bijzonderheden
22.06 uur
5.21
uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. w. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhoret. Lelden
Pl.verv.: K. Been. Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
^Kleine Advertenties (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507 x
Postcheque* en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ztJn:
per 3 maandenƒ2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
de
HET DUITSCH CENTRALE
OOSTFRONT
ROE
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakte gisteren bekend:
Zooals reeds in een extra-bericht is
medegedeeld, hebben onze, in Galicië
oprukkende troepen Lemberg genomen.
In het miden van het legerfront werd
de ring rondom de ingesloten Sovjet
armeeën nauwer gesloten. Aan de kust
werd Libau genomen.
In den zeeorlog tegfn Groot-Brittannië
hebben duikb^en tijdns nieuwe aanvallen
genoemde vijgdelijke konvooien nog vijf
op de In het \tërmacltsbericht van 29 Juni
schepen met fi gezsaenlijken inhoud van
25.400 b.r.t. tozlnkö gebracht, waaronder
een hulpkruir. Hierdoor is het succes bij
de operaties &T1 d*e duikboot tot 96.100
b.r.t. gestegen'
Gevechstvtëtuipfn hebben in den afge-
loopen nach<voo Great Yarmouth uit
krachtig bestemde konvooien drie koop
vaardij schept, ftet tezamen 23.000 b.r.t.,
waaronder et gU0*- transportschip, tot zin
ken gebrachl NlH^e luchtaanvallen waren
In dén afgeloopen nacht gericht op
havm-installaties aan den Humber.
Is vijand wierp in den nacht van 29 op
30 Juni brand- en brisantbommen op het
Nord-Duitcshe kustgebied, voornamelijk op
w<onwijken in de steden Hamburg en Bre-
mïn. De burgerbevolking leed eenige verlie-
zn aan dooden en gewonden. Talrijke ge
louwen werden beschadigd.
Nachtjagers en de luchtdoel artillerie had-
len bij het afweren van dezen Britschen
uchtaanval opnieuw succes. Zij schoten
lertien der aanvallende Britsche gevechts
vliegtuigen neer.
Bij de gevechten in het Oosten hebben
zich kolonel Holm, commandant van een
snelle afdeeling, kolonel Weber, comman
dant van een regiment infanterie, luitenant
Florent van een verkenningsafdeeling. feld-
webel Berauer van een regiment bergjagers
en koporaal Hasse van een regiment in
fanterie, door bijzondere dapperheid onder
scheiden.
Bij het tot zinken brengen van twee tor
pedoboot jagers, een torpedoboot en een
duikboot der Sovjets hebben zich bijzonder
onderscheiden luitenant ter zee eerste klasse
Wuppermann als commandant van een groep
motortorpedobooten, luitenant ter zee eer
ste klasse Albert Müller, luitenant ter zee
tweede klasse Weber en luitenant ter zee
tweede klasse Haag als commandant van
motortorpedobooten. Bij de zegevierende
gevechten in het Oosten hebben verschil
lende eenheden van de luchtdoelartillerie
zich op schitterende wijze onderscheiden.
Uit de Zondag gepubliceerde extra-berich
ten en uit het weermachtsbericht van giste
ren blijkt naar het DNB van militaire zijde
wordt verklaard, dat de Duitsche weermacht
aa'n het oostelijk front bij haar actie sinds
22 Juni midden in de Sovjet-troepen te
recht is gekomen, die hun opmarsch vol
tooiden, met het gevolg, dat deze nergens
den Duitschen opmarsch hebben kunnen
tegenhouden en voor een gedeelte reeds om
hun eigen bestaan vechten. In het gevechts-
gebied tussehen de Karpathen en de Oost
zee teekenen zich in het bijzonder twee sec
toren af. De grenzen tussehen deze sectbren
worden gevormd door de uitgestrekte Prl-
pet-moerassen. In den frontsector tussehen
de Karpathen en de Prlpet-moerassen wer
den reeds den eersten dag de moderne
grensversterkingen na harden strijd door
broken. De voortgaande aanval van het
Duitsche leger leidde tot een sterken druk
van uit het Noord-Westen en Noorden op
Lemberg, waarvan de inneming is gemeld.
Tegelijkertijd dringt een dreigende wig uit
het gebied ten Zuid-Oosten van Lublin via
Luck naar het Oosten, die ook door talrijke
vijandelijke tegenaanvallen niet tegen te
houden is.
Het is zeer twijfelachtig of de Sovjet
strijdkrachten in dezen sector den Duit
schen opmarsch nog lan0 zullen kunnen op
houden, hoewel reeds in een Zondag gepu
bliceerd extra-bericht tot uiting kwam, dat
daar in het gebied van Galicië keurtroepen
van het Sovjetleger in het vuur zijn gewor
pen. Belangrijk ongunstiger voor de Sovjets
ontwikkelen zich de gevechten ten Noorden
van de Pripetmoerassen. Het hier naar het
Westen vooruitstekende grensgebied der
Sovjets rondom Blalystok werd door een ge
lljktljdlgen frontalen opmarsch vanuit
Zuid-Oost-Pruisen door twee bijzondere
stoottroepen in het Oosten afgesneden. De
zuidelijke groep veroverde de vesting Brest-
Lltowsk en rukte met algemeene richting
ver naar het Noord-Oosten op ten einde
zioh met de van Oost-Pruisen uit aanvallen
de groep te vereenigen, die zich intusschen
heeft meester gemaakt van de vesting
Grodno. Het resultaat was de algeheele om
singeling van twee sterke Sovjet-armeeën
in het gebied rondom Blalystok en oostelijk
hiervan. Deze ring wordt met den dag
nauwer aangehaald en de zioh binnen dezen
ring bevindende Sovjet-troepen trachten
tevergeefs naar alle richtingen uitvallen te
doen Door de dagelijksche aanvallen van het
Duitsche leger en van het Duitsche lucht-
wapen wordt de strijdkracht steeds minder.
Kenmerkend voor de operaties in dezen
frontsector is bovendien de dappere op
marsch van snelle Duitsche troejjen, die
aan weerskanten voorbij dezen ring via
Baranowltz in 't Zuiden via Wilna in het
Noorden het belangrijke knooppunt Minsk
hebben ingesloten. Deze opmarsch is thans
reeds ten Oosten van Minsk verder voortge
zet. i
Verder Noordelijk in het Baltlsche gebied
werd de Njemen-sector veroverd en Kaunas
bezet. Terwijl nog in de gebieden ten Noor
den van Kaunas sterke vijandelijke gepant
serde strijdkrachten tijdens hevige gevech
ten vernietigd werden, was wederom een
snelle Duitsche aanval gericht op de over
gangen van de Duna bij Dunaburg en
Jakobstat. Daar beide plaatsen in Duitsche
handen zijn en bovendien de eenige belang
rijke haven aan dit deel van de Oostzeekust
nl.. vesting Libau, na korten strijd veroverd
werd, hebben de in het gebied van de linie
Wilna-Dunaburg-Riga en de Oostzee inge
sloten en totaal verstrooide vijandelijke
strijdkrachten nauwelijks nog een of an
dere mogelijlcheid tot terugtrekken.
Het Duitsche luchtwapen, dat zich in de
eerste dagen der operaties, door een bijna
totale vernietiging van het belangrijkste
deel van het Sovjet luchtwapen de heer
schappij in de lucht heeft veroverd, grijpt
thans dagelijks met krachtige slagen in den
strijd te land in. De Zondag opgegeven ver
liescijfers van het Sovejt luchtwapen zijn
tot in totaal 4500 gestegen, waarin ook het
leger met een getal van 227, deels vernie
tigde, deels buitgemaakte vliegtuigen, een
aandeel heeft.
Bijzondere aandacht verdienen ook de
moedige en energieke aanvallen van de
marine in het Oostelijk gebied van de Oost
zee. Duitsche duikbooten en motortorpedo
booten hebben twee torpedobootjagers, een
torpedoboot en drie duikbooten van de Sov-
jetvloot vernietigd. Hierbij komt nog een
torpedobootjager die verloren is gegaan als
gevolg van een mijn alsmede de beschadi
ging van den kruiser Maxim Gorki. Daar
ook bij Constantza aan de Zwarte Zee een
torpedobootjager door kustartillerle vernie
tigd is, heeft de Sovjetmarine in totaal in
de eerste week, behalve de andere genoemde
eenheden, alleen al vier torpedobootjagers,
voor een deel van de modernste soort, ver
loren.
Dat ook de oorlog tegen Engeland onver
minderd voortgaat, blijkt het duidelijkste
'f
Onze landgenoot, prof. dr. L. H. Grondijs,
is de eenige Nederlander, die in Rusland tij
dens den vorigen wereldoorlog ervaringen
aan het gevechtsfront heeft opgedaan en
tevens de eenige niet-Rus, die in het na de
Maart-revolutie gevormde anti-bolsjewisti
sche witte leger met de wapens in de hand
heeft medegevochten.
Nu de strijd tegen het bolsjewisme weder
is ontbrand, en de belangstelling van de ge-
heele wereld daarop is gericht, heeft een
redacteur van het AN.P. aan dezen hoog-
ieeraar verzocht, omtrent zijn Russische er
varingen een en ander te vertellen. Prof.
Grondijs werd daartoe bereid gevonden.
'Nadat ik van een verblijf in 1915—1916
aan het Russische gevechtsfront in West-
Europa was teruggekeerd, had de opperbe
velhebber van land- een zeemacht, gene-.ebiêi een vrijwilligersleger werd aange-
raal Snijders op voordracht van onzensorvn Hij is zich toen in Rostof als vrij-
toenmaligen gezant in Parijs, jhr. de StuerfWillijer voor dat leger onder bevel van ge-
aan mij, aldus dr. Grondijs, de opdrach r.enal Kornilof gaan aanmelden en is in
de begaife Russische natie, slecht verde
digd tegeide trachten van wanorde en wil
lekeur ht voorwerp is geworden van een
onzinnig' proefneming en onder de dwin-
gelandii .eraikt is van'een groep geweten-
looze je'eldmaars. Alle manifestaties van
het Kornsk'-regiem en daarna van de Le-
ninscjedlcbtuur, hebben de mij omgeven
de Riskte officieren en mijzelf met een
sterker atchuw tegen de nieuwe sovjet
orde vfvud.
Toe in Augustus 1917 prof. Grondijs'
vrienen, de generaals Denikin, Markof,
Erde> Kirnilof e.a. door den sovjet van
Berisje werden gevangen genomen, is
pnjjGrindljs voor hen opgekomen en is
in m tevig conflict geraakt met den com-
miaru Jordansky. Bedreigd met een re-
v<jtioinair standgerecht, heeft prof.
pmdis naar Roemenië moeten vluchten,
var lij in het 55e infanterie regiment is
incoporeerd. Toen de vijandelijkheden er
erder gestaakt, keerde hij naar Rusland
rrug In Kief vernam hij, dat in het Don-
verleend om van het Russische en Roe
meensche front rapporten te zenden as
den Nederlandschen generalen staf. In J
nuari 1917 ben ik, voorzien van een Nedr
landschen diplomatieken pas, naar Rusled
vertrokken. Toen in Maart 1917 de Ru'~
sche revolutie uitbrak, zat ik in Petrogjd-
Oude relaties met befaamde RussischeJe"
neraals zooals Alexejef, Broesilof, Den1*11'
Markof. Kornilof e a heb ik toen hevat'
zoodat ik de vijandelijkheden in de
bataljons heb kunnen medemaken.
gesihreven eerst in het storm regiment
Komilof. daarna in het partlsamendetache-
mept Tsjernetsof. In dat witte leger was
prif. Grondijs de eenige niet-Rus en hij
dDeg er de distinctieven van den kapiteins-
gaad. Terloops toonde prof. Grondijs ons
cdete"':enen en certificaten ten bewijze
jjner deelneming aan gewapende verken-
lingen en nachtaanvallen. waarvan hij te
gen de roode troepen had deelgenomen. Er
verd van beide zijden met groote verbitte
ring en onbarmhartigheid gestreden. Prof.
Niet slechts in militaire kringen,
ook in universitaire, artistieke en111011
dalne sferen heb ik mogen omgaan ei daar
bij heb ik een groote achting en gp'Ser
held voor het Russische .volk opgewt.
was daarom des te meer te betretfeu. c't
aai G. gaf ons eenige «wijzen van wreedheid
en brutaliteit der bolsjewistische benden.
Toch aldus de hoogleeraar hadden wij
meer achting voor onze roode tegenstan
ders, die voor een overtuiging streden en
met vaak groote dajjperheid stand hielden,
dan voor de verachtelijke burgerij, die weg
dook, wanneer de kogels floten en die ons
in onzen kamp alleen lieten staan. Onder
ons, witte gardisten, is de Russische koop
mansstand door niemand vertegenwoordigd
geweest.
Prof. Grondijs vertelde verder, hoe hij,
toen in Maart het nog kleine witte leger in
het Koeban gebied door de rooden, door
Stalin aangevoerd, ingesloten was op
verzoek van Kornilof zich heeft laten ge
vangen nemen door den vijand, ten einde te
trachten om naar Klef te gaan, waar vele
duizenden officieren, onwetend omtrent het
lot hunner kameraden, nog vertoefden, en
hen te bewegen, zich in Odessa naar den
Kaukasus in te schepen
Daar ik een vreemdeling was, in het be
zit van een Nederlandsch paspoort, aldus
prof. Grondijs, hebben de bolsjewisten mij
in het leven gelaten. De documenten, die
bewijzen voor mijn daadwerkelijke deelne
ming aan den strijd tegen de rooden in
hielden, had ik onder mijn kleeding verbor
gen. Had men mij gefouilleerd, dan was ik
nu al lang niet meer in het land der leven
den. Vier weken lang vastgehouden in een
bolsjewistischen pantsertrein want ten
slotte vertrouwden de rooden mij niet heb
ik de vervolging in talrijke schermutselin
gen van mijn kameraden moeten aanzien.
Na mijn vrijlating heb ik mij over Moskou
en Moermansk naar West Europa kunnen
begeven. Zoodra ik er een kans toe gezien
heb. heb ik den strijd tegen de bolsjewieken
hervat en wel na een reis door de Ver-
eenigde Staten, Japan en Siberie aan het
Oeralfront in admiraal Koltsjak's leger. Zoo
ben ik o a. met twee luitenants en zeven
tien verkenners het eerst in Sterlitamak
binnengerukt.
Een der merkwaardigste mijner krijgs
avonturen r zoo ging prof. Grondijs voort
is mijn verblijf geweest in de rangen van
het 71e Japansche infanterie regiment, ter
wijl het in het Amoerbekken zuiveringsac
ties ondernam tegen talrijke dappere en
goed bewapende rooden. De Japanners la
ten nooit vreemdelingen toe onder hun
combattanten en mijp geval schijnt uniek
geweest te zijn. Toen in 1932 vijandelijkhe
den dreigden uit te breken tussehen Japan
en bolsjewistisch Rusland heb ik mij naar
Mandsjoerije begeven. Daar heb ik wel de
gelegenheid gehad om een Japansche in
fanteriebrigade i generaal Hattori) te bege
leiden tegen Chineesche detachementen,
maar wat de roode bolsjewieken betreft, heb
ik geen kans gehad. Ook in 1937, toen ik in
Franco's leger vertoefde, heb ik vergeefsch
moeite gedaan om aan frontgevechten te
mogen deelnemen tegen de Catalaansche
anarchisten. Niettegenstaande goede aan
bevelingen heb ik b v. de terclo niet bij de
bevrijding van den Alcazar van Toledo kun
nen vergezellen, het schijnt, dat de autori
teiten geen vreemde ooggetuigen wilden
hebben van de uitroeiing der gemaakte ge
vangenen, toch heb ik terstond na de ver
overing van het gebouw de verdedigers in
de kelders van de vesting kunnen omarmen.
Prof. Grondijs geeft toe, dat de eerste lei
ders der bolsjewiki van een oprecht idea
lisme bezield geweest zijn en dat b.v. Lenin,
Tsjitsjerin en zelf Djerjinsky aanvankelijk
zich door een diep medelijden met verdruk
te en verwaarloosde arbeidersklassen heb
ben laten leiden. Maar hun foutieve en his
torische inzichten (historisch materialisme)
hun miskenning van den menschelijken
aard (dwang tot collectiviseering) verspil
ling van gezonde motieven en beweegkrach
ten (de initiatieven van een gezond egoïs
me) aanwakkering van onverwezenlijkbare
instincten (ongebreideld internationalisme)
hebben de oude eerbiedwaardige Russische
cultuur vernietigd en het economisch be
stel gansch ontwricht.
Het zijn vooral twee enorme fouten der
sovjet republiek geweest die in het binnen
land onrust geschapen hebben en de weer
baarheid van den Russlschen staat hebben
verzwakt. De sovjetbewindhebbers hebben
een hardnekkigen strijd aangebonden te
gen den boerenstand, die aan de colleetivl-
seerings staatkunde eerst na een moordda-
digen dwang heeft toegegeven, minstens
1.700.000 boeren zijn vermoord in strafex
pedities. Nog altijd staat de boer, vooral in
de Oekraine, vijandig tegenover het bolsje
wistische regiem. Verder hebben Lenin, la
ter Trotzky, Stalin en hun satellieten, zich
door de ongezonde idealen van het Marxis
me laten verleiden om alle heilzame krach
ten van het Russisch nationalisme, om alle
gehechtheid van het Russische volk aan bo
dem, volksaard en traditie, uit te roeien.
Noch in de onderdrukking der gezonde boe-
reninstincten. noch in die van een gezond
stambesef. is de sovjetregeering geslaagd en
de laatste jaren heeft zij water in haar wijn
moeten doen. Maar er zijn zoodoende span
ningen ontstaan, die de sovjetunie in hoo-
ge mate hebben verzwakt.
uit het nieuwe duikbootsucces. Bij deze tot
zinken gebrachte tonnage van 96,100 brt.
kwam gisteren nog een nieuw succes van
het luchtwapen, dat 23,000 brt. tot zinken
heeft gebracht. Daar het luchtwapen Zon
dag in het zeegebied rondom Engeland
14,800 brt. tot zinken heeft gebracht, zijn de
verliezen die in twee dagen tljds worden
opgegeven, in totaal tot 134,000 brt. ge
stegen.
Het D.N.B. geeft nog volgende bijzonder
heden:
De pogingen van het bolsjewistisch»
luchtwapen om den opmarsch der Duit
sche troepen in het Oekralnsche strijdge
bied op te houden, zijn ook op 29 Juni
door den bliksemsnellen aanval van Duit
sche jagers mislukt.
Toen de Sovet-vllegtuigen door het sa
mengebundelde vuur van het luchtdoelge
schut en mitrailleurs geschrokken, nog bo
ven de troepenafdeelingen bleven kruisen,
doken plotseling vijf Messerschmitt-jagers
op. Wat zich daarna afspeelde, was het
werk van enkele minuten. De Duitsche
Messerschmitts naderden met de grootste
snelheid en storttten zich op de Sovjet-
vliegtuigen, die zich door het maken van
bochten en door zich los te maken van
de formatie in veiligheid trachtten te stel
len. Onder het vuur van de boordkanonnen
en de mitrailleurs stortten drie Martin-
bommenwerpers naar beneden. Op hetzelf
de oogenbük schoot een andere Duitsche
jager ook een Martin-bommenwerper neer.
Op 300 meter hoogte vloog de zesde Sov
jetmachine, die klaarblijkelijk een treffer
in de benzinetank had gekregen, in brand
en stortte met een sleep als van een ko
meet omlaag. Door het neerschieten van
deze zes SovJet-bommenwerjjers trok een
Sovjet-eenheid, die zich totdusver aan den
rand van een bosch verdedigde, terug.
Blijkbaar hadden de bolsjewisten van de
bommenwerpers grooten steun verwacht.
Reeds na een week oorlog schijnt het
geheel spoorwegnet in Europeesch sov
jet-Rusland gedesorganiseerd te zij:- Zoo
werden volgens gisteren uil M - -n r. de
Turksche hoofdstad ontvai'«richten,
sovjettroepen, die op verschmt .de stations
te Moskou 46 uur lang vergeefs op tran
sport hadden gewacht, door de autoriteiten
teruggenomen. Alle vrachtauto's zijn in de
hoofdstad aan het burger onttrok
ken ten bate van het transport van troe
pen. die blijkbaar niet meer jjer trein kun
nen reizen. Te Smolensk hoopen zich tal
rijke sovjet-troepentransporttrelnen op.
van hedenavond:
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te 13.03
uur en gaat vannacht te 1.32 uur
onder.
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Prof. mr. J. J. Schrieke te Leiden is be-
noemd tot Secretaris-generaal van
Justitie (Stadsnieuws, le Blad).
De verkoop van tweedehandsch auto's
(2e Blad).
Geen rijwielbanden als een openbaar ver
voermiddel kan worden gebruikt
(2e Blad).
Een gemeente Wieringermeer ingesteld
(Binnenland, 2e Blad).
Buitenland
De Duitsche opmarsch in het Oosten gaat
geregeld voort (le Blad).
Nieuwe viootverliezen der Britten (le Blad).
/.IB VOORTS ^LAATSTE BERICHTEN*
EERSTE BLAD.
