De strijd in het Oosten geheel op dén voorgrond BINNENLAND ZOMER-METAMORPHOSE. LEIDSCHy DAGBLAD, Zaferdag 28 Juni 1941 Derde BladNo, 24924 82sfe Jaargang Het front tegen de Sovjets Frontberichten Inlevering van metaal Verklaringen van president Roosevelt Verspreide berichten Joodsche winkels niet meer op Zondag open Het tweede journalistenkamp Het opperbevel der Duitsche 'weermacht deelde gisteren, mede: De eerste vijf dagen der operaties heb ben bewezen, dat de Sovjet-weermacht gereed was voor den aanval op mid den-Europa. Ook in het naar het Westen .uitsprin gende grensgebied om Leniberg en Bialystock, dat reeds onmiddellijk bloot gesteld was aan een Duiiaühe inslui ting en daardoor ongeschikt was voor een zuivere verdediging, troffen onze troepen een opeenhooping van offen sieve Sovjet troepen aan. Daardoor kwam het reeds bij de eerste grens gevechten tot een botsing met het Sovjetleger en de Sovjet luchtmacht. Onze op alle fronten zegevierende troepen hebben groote beslissingen af gedwongen: mededeelingen daarom trent kunnen zeer binnenkort verwacht worden. Marine en luchtwapen hebben den strijd tegen de Britsöhe koopvaardij met succes voortgezet. Een duikboot onder bevel van Kaprian-Leutnant Metzler neeft ten Wes ten van Afrika vijf vijandelijke koopvaar dijschepen met een gezamer.lijkën inhoud van 21.500 ton tot zinken gebracht. Ge vechtsvliegtuigen hebben in den afgeloo- pen nacht voor de Britsöhe Oostkust drie vrachtschepen met een gezamenlijken in houd van 18.000 ton vernietigd. Andere luchtaanvallen waven gericht op havenwerken aan de mond van de Theems en op een vliegveld m het Zuiden van Engeland. Het leggen van mijnen voor Britsche havens werd voortgezet Een verdragende batterij der marine heeft rij andelij ke schepen in het Kanaal beschoten. In Noord-Afrika hebben Duitsche ge vechtsvliegtuigen op 25 Juni met succes Britsche troepenconcentraties bij Sidi Bar- rani en stellingen van het afweergeschut bij Tobroek aangevallen. Ook gisteren zijn pogingen van Britsche gevechts- en (jachtvliegtuigen om de Ka- naalkust aan te vallen met belangrijke verliezen voor den vijand afgeslageh; Bij luchtgevechten en door luchtafweerge schut zijn negen, door marinegéschut twee Britsche vliegtuigen neergeschoten. Een duikbootjager der marine werd in het Kanaal door twee Britsöhe vliegtuigen aangevallen en schoot ze beide neer. In den afgeloopen nacht heeft de vijand op verschillende plaatsen in het. Westen en Noord-Westen van Duitschfand een gering aantal brisant- en brandbommen laten vallen. De burgerbevolking leed ge ringe verliezen. Op verschillende plaatsen zijn woningen vernield of. beschadigd.. Door nacht jagers en afweergeschut zijn twee aanvallende vliegtuigen neergeschoten. Kapitein Ihlefeld, commandant van een groep nachtjagers heeft op 26 Juni zijn 39ste en 40ste overwinning in de lucht be haald. Het A.N.P. te Berlijn verneemt van wel ingelichte zijde: Met de officieele mededeeling van Boeda pest, volgens welke Hongarije zich tengevol ge van de herhaalde in strijd met het vol kenrecht ondernomen luchtaanvallen van de Sovjetunie op Hongaarsch territoriaal gebied in staat van. oorlog met de Sovjet- Unie beschouwt, wordt naar men in politie ke kringen alhier verklaart, het Europee- sche front verder gesloten in „den strijd tegen den gemeenschappelljken vijand". Europa, zoo zeide men gisteren in de Wilhelmstrasse, dat nog kort geleden in vele kampen was gesplitst, sluit zich thans onder de leiding van de mogendheden van de spil aaneen en strijdt eensgezind tegen de bedreiging door het bolsjewisme. Behalve het feit, dat Duitschland, Italië, Hongarije, Roemenië, Finland en Slowakije openlijk in staat van oorlog verkeeren met de Sovjet- Unie, stelt men hier vooral in het licht, dat een groot aantal andere Europeesche landen intusschen hun wensch hebben uitgespro ken, door het ter beschikking stellen van contingenten vrijwilligers, deel te nemen aan den oorlog van Europa tegen de Sovjet Unie. Onder hen hecht men hier bijzondere beteekenis aan de houding van het met Duitsohland bevriende Spanje en men wijst erop, dat behalve in dit land ook in Noor wegen en in Nederland het opstellen van formaties vrijwilligers aan den gang is. Naar men hier gisteren van bevoegde zijde vernam heeft thans ook Kroatië de Rijksregeering er kennis van gegeven, dat het zijn bijdrage wil leveren in den strijd met het bolsjewisme en voor den strijd om een nieuw Europa. In Portugal, dat naar met hier met nadruk verklaart nooit di plomatieke betrekkingen met de Sovjet-Unie heeft onderhouden, kan eveneens een golf van geestdrift waargenomen worden voor de maatregelen, die Europa op het oogenblik neemt om zich te bevrijden van het bolsje wistische gevaar. In hetzelfde licht ziet men in Berlijnsche politieke kringen het feit, dat ook in Frankrijk bewegingen gaande zijn, die het raadzaam laten schijnen deel te ne men aan dezen „oorlog van de Europeesche solidariteit". De Donderdag door de Deensche regeering afgelegde verklaring, dat zij haar diploma tieke betrekkingen met de Sovjet-Unie thans verbreekt, en het besluit van Zweden toestemming te geven tot passage van Duitsche troepen van Noorwegen over Zweedsch gebied naar Finland, beoordeelt men van Duitsche zijde in denzelfden zin. Europa geeft daarmee zoo zeide men :n de Wilhelmstrasse uitdrukking aan zijn gevoelens en zijn overtuiging dat het zich aaneensluit tot een gemeenschappelijk strijdfront tegen het bolsjewisme. Deze hieraan toe, dat zij allen den wil hebben mede te werken aan den opbouw van een nieuw Europa. Tegenover dezen spontanen en verheffenden Europeeschen opmarsch doen alle pogingen van Londen volgens de opvatting van politieke kringen alhier nog slechts aan als „randverschijnselen". „Wij zijn op het oogenblik", met deze woorden eindigde men in de Wilhelmstrasse voor vertegenwoordigers van de pers onder spontanen bijval van de aanwezigen buiten- landsche journalisten de gegeven uiteen zettingen „trotsch op onze en op de Europeesche geschiedenis". Het eerste Spaansche vrijwilligerslegioen voor den strijd tegen het bolsjewisme zal bestaan uit een divisie infanterie ter sterkte van ongeveer 15.000 man. Naar Svenka Dagbladet meldt, hebben zich bij het Finsche gezantschap in Stock holm talrijke Zweedsche vrijwilligers voor den strijd van Finland tegen het bolsje wisme gemeld. In een reportage betreffende den voort- durenden stroom naar de Deensche aan- meldingsbureaux voor het regiment Nor- land, schrijft Faedrelandet: Als Deensche nationaal-sociallsten kunnen wij- er trotsch op wijzen, dat vandaag reeds verscheidene Deensche compagnieën mede in het 'front tegen het wereldvernielende, godloochenen de, cultuurverwoestende bolsjewisme staan. De strijd, dien Duitschland tegen de Sov jetunie aangebonden heeft, is de strijd van geheel Europa, ja van de geheele beschaaf de wereld. Het resultaat daarvan zal ook de toekomst van Denemarken bepalen. O Naar het D.NJ3. uit Stockholm meldt, ontwikkelen de communisten, ook na de politiemaatregelen tegen de pers en de partijlokalen der Zweedsch communisti sche partij een intensieve propaganda-actie. Nydag, het hoofdorgaan van de Zweedsche communistische partij, die zich openlijk uitgeeft voor onderafdeeling van de com munistische internationale, verklaart, dat de propaganda voor het communistische blad een „stralend succes" heeft opgeleverd. Het blad roept op tot een versterking van de propaganda. Omtrent het optreden van het bolsjewis me in het Noorden van Noorwegen van November 1939 tot het voorjaar van 1940 heeft de chef van het Noorsche departe ment van politie, Jonas Lie, in een inter view met het blad Fritt Folk verklaringen afgelegd. Op grond van zijn ervaringen als chef van den controledienst in Finnmarken, deelde Lie mede, dat de Sovjets in dien tijd een opvallende belangstelling vertoonden voor Noorwegen en vooral voor het Noor den des lands. Van acht spionnen, die ge vangen genomen werden, bekenden er zes dat zij werkten in opdracht van Sovjet- Russische militaire instanties. De Sovjets hadden over geheel Noorwegen een net van spionnen uitgebreid. Dit spionnage-systeein werd geleid van Petsamo en Moermansk uit. Onder de spionnen bevonden zich ook officieren, die voor het grootste deel opge leid waren bij de spionnage-centrale in Leningrad. Er kon worden bewezen, dat deze Sovjet-Russen in nauw contact ston den met de Noorsche communisten. Vele Noorsche zeelieden werden bedreigd, om van hen inlichtingen los te krijgen over de toestanden in de Noorsche havens en der gelijke. Volgens door het D.N.B. ontvangen be richten zijn de Duitsche eenheden op 26 Juni bij de gevechten in het Oosten tot diep in de linies der Sovjettroepen doorge drongen en hebben zij den bolsjewisten zware verliezen toegebracht. Nadat in de succesvolle gevechten van het Duitsche leger in het Oosten reeds in de eerste dagen een belangrijk aantal gevangenen was ge maakt en groote hoeveelheden oorlogsma teriaal buit gemaakt waren, zijn de laatste vier en twintig uur de aantallen gevan genen en de hoeveelheden buit aanzienlijk gestegen. De Duitsche suprematie in de lucht aan hgt oostelijke front begint thans ook in Finland gevolgen te hebben. Terwijl Don derdag nog verscheidene honderden Sovjet- vliegtuigen het Finsche achterland aan vielen, zijn gisternacht geen aanvallen on dernomen. Naar het D.N.B. voorts verneemt, heeft de burgerbevolking der Baltische landen in d'eze dagen bij talrijke gelegenheden uiting gegeven aan haar sympathie voor de op rukkende Duitsche soldaten en aan haar vreugde, over de bevrijding van het Sovjet- juk. Naar Stockholms Tidningen meldt, pro beerde de bolsjewisten onder de jeugd van Lithauen door het inrichten van commu nistische kampen, voorvechters te verwer ven. In met prikkeldraad omheinde kam pen werden de voor de communistische op voeding bestemde kinderen practisch als gevangenen afgesneden van elk verkeer met de buitenwereld. Woordelijk zegt het bericht: de plaatsen, waar de kampen zich bevonden, waren tot dusver niet bekend. De kinderen zijn pas thans gevonden, toen zij, aan zich zelf overgelaten, zwaren hon ger leden. Het Lithausche Roode Kruis heeft hun thans eten gebracht en tevens den ongelukkigen moeders verzocht haar kinderen zoo spoedig mogelijk af te halen. ENGELAND EN DE SOVJETS. Naar de Britsche berichtendienst meldt, zouden de Britsche ambassadeur voor de Sovjetunie, Sir Stafford Cripps en de Brit sche militaire missie voor de Sovjetunie te Moskou zijn aangekomen. De drie weer- machtonderdeelen zijn in deze missie door hooge officieren vertegenwoordigd. Het D.N.B. meldt uit Lissabon: Drie vier-motorische Britsche vliegtuigen met leden van een Britsche militaire en economische missies voor de Sovjetunie worden dezer dagen hier venvacht. De mis- Iedere inleveringsplichtige krijgt oproeping. HET BEDRAG DER VERGOEDING. Ter uitvoering van de verordening op de inlevering van metalen is een beschikking van de secretarissen generaal der betreffen de departementen in de Staatscourant van 27 Juni opgenomen. Hierin wordt o.a. bepaald, dat in iedere gemeente verzamelplaatsen voor het in ont vangst, nemen van de in te leveren voor werpen zullen worden ingericht en wel op elke 5000 inwoners één. De burgemeester is bevoegd, in het geval de in te leveren voorwerpen een gezamen lijk gewicht van tien kg. te boven gaan, op verzoek van den inleveringsplichtige, die voorwerpen van gemeentewege te doen af halen. Hiervoor worden aan den inleverings plichtige geen kosten in rekening gebracht. Gaat het totaal gewicht der door particu liere personen in te leveren metalen voor werpen twintig kg. te boven, dan is de bur- strijd waaraan ook de kleine en kieinste sies zullen van hier over Kairo naar de yolken deelnemen, toont, zoo voegde men Sovjetunie reizen. NOG GEEN BESLISSING OVER DE HULP AAN DE SOVJETUNIE. Op de persconferentie in Hydepark heeft president Roosevelt verklaard, dat hij nog in den loop van den dag telefonisch met den plaatsvervangenden staatssecretaris over de kwestie van de hulp aan de Sovjetunie zou spreken. Het is in ieder geval nog niet zeker of de Sovjetunie hulp zal worden verleend op grond van de wet tot hulp aan Engeland. Voorts deelde Roosevelt mede, dat op het oogenblik de kwestie wordt bestudeerd, of Amerika aan- Ierland geweren zou kunnen leveren. Het leveren van munitie komt in geen geval in aanmerking, omdat tiie^ te lande een schaarschte aan munitie bestaat. Ook het leverpn van ander bewapenings materiaal is nog zeer dubieus, daar de Ver- eenigde Staten hierover niet in voldoende hoeveelheden beschikken. In ieder geval blijft het leveren aan Ierland afhankelijk van de toezegging, dat Ierland zich tegen een „Duitschen aanval" zal verdedigen. Op de vraag, wanneer Amerika in den grootsten omvang bewapeningsmateriaal zou produ- ceeren, gaf Roosevelt een ontwijkend ant woord. De vraag, of de Vereenigde Staten met Ierland hebben onderhandeld over de mogelijkheid van het gebruiken van Iersche steunpunten, beantwoordde hij ontkenend. DE AMERIKAANSCHE VERMOGENS IN DUITSCHLAND. Het D.N.B. meldt uit Berlijn: Met het oog op de door de regeering van de Vereenigde Staten afgekondigde blokkee ring der in de Vereenigde Staten aanwezige Duitsche vermogenswaarden heeft de rijks minister van economische zaken, behalve de reeds getroffen maatregelen, met ingang van gisteren bepaald dat Amerikaansche onder danen in Duitschland principieel nog slechts met goedkeuring van de plaatselijke bevoeg de deviezen-instanties mogen beschikken over hun binnenlandsche vermogenswaar den. gemeester gehouden, op verzoek van den inleveringsplichtige, voor het kosteloos af halen dier voorwerpen van gemeentewege zorg te dragen. Ieder hoofd van een gezin of van een „samenwoning", zoomede ieder afzonderlijk levend persoon en ieder ander inleverings plichtige in een gemeente wordt, voor zoo veel mogelijk door den burgemeester schrif telijk opgeroepen om te verschijnen of zich te doen vertegenwoordigen voor devereisch- te inlevering van metalen voorwerpen. Verklaart de opgeroepene, dat hij geen aan de verplichting tot inlevering onder worpen metalen voorwerpen bezit dan wordt hij toegelaten tot de bevestiging van deze verklaring door het plaatsen van zijn hand- teekening onder het desbetreffend formu lier. Inlevering van metalen voorwerpen of dee- len daarvan, behoorende tot den bedrijfs- of magazijnvoorraad van overheidsbedrij ven, kleinhandelaren, winkeliers, vertegen woordigers, die voorraad houden, warenhui zen, groothandelaren en fabrikanten, ge schiedt tot een maximum van 1000 kg. netto per inleveringsplichtige op de aangewezen verzamelplaats. Indien het netto-gewicht pér inleveringsplichtige meer bedraagt dan 1000 kg. verstrekt de burgemeester aan den inleveringsplichtige verzendingsinstructies. In beide gevallen moeten de inleverings- plichtigen aan den burgemeester een inven tarislijst en een gespecificeerde gewichts- opgave der in te leveren metalen voorwer pen zenden. Taxatie in bijzondere gevallen geschiedt voor rekening van den belanghebbende. Voorwerpen van hooge wetenschappelijke, geschiedkundige of kunstwaarde of als waardevol volksgoed te beschouwen voor werpen worden, opdat te gelegener tijd kan worden beslist omtrent de verplichting tot inlevering, overeenkomstig door den secre taris-generaal van het departement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbescher ming te stellen regelen, ter plaatse onder zocht en beoordeeld door de daartoe door dien secretaris-generaal aangewezen des kundigen. Hiervoor worden aan de belang hebbenden geen kosten in rekening ge bracht. Tegen de beslissing van den deskundige is geen voorziening toegelaten. Tenzij de inleveringsplichtige of wie hem vertegenwoordigt, heeft verklaard afstand te doen van het recht op vergoeding van de metaalwaarde -'der ingeleverde voorwerpen geschiedt de uitbetaling van de aan de rechthebbende toekomende bedragen, zoo spoedig mogelijk na de algemeene inlevering door den gemeente-ontvanger, overeenkom stig de volgende maatstaven: Koper tegen f. 40 per 100 kg. Messing tegen f. 25 per 100 kg. Nikkel tegen f. 120 per 100 kg. Tin tegen f. 140 per 100 kg. Loodtegen f. 10 per 100 kg. Legeeringen en dergelijke metalen tegen f. 20 per 200 kg. In alle gevallen van twijfel of een voor werp, overeenkomstig artikel 4, eerste lid, onder 8) en 0) van de Verordening, al dan niet van inlevering is vrijgesteld, beslist de burgemeester, die, in zeer belangrijke ge vallen, zoo noodig het oordeel inwint van het Rijksbureau voor nonferro-metalen. Te gen de beslissing van den burgemeestef is geen voorziening toegelaten. Ten aanzien van voorwerpen, vallende on der artikel 4, eerste lid, onder 17 en 5, eerste lid, van de Verordening, beslist de deskundige. VERORDENING VAN DEN RIJKS COMMISSARIS. Het gisteren verschenen Verordeningen blad bevat een verordening van den Rijks commissaris voor het bezette Nederlandsche gebied, houdende wijziging van eenige be palingen op het gebied van het bedrijfsleven en van het arbeidsrecht. Bij deze verorde ning worden de geldende voorschriften van het Nederlandsche recht, waarbij aan leden van kerkgenootschappen, die een anderen dag dan den Zondag als rustdag tellen (in de eerste plaats dus de Joden) de mogelijk heid gegeven wordt, op Zondagen te werken, resp. winkels open te houden, afgeschaft. Ter toelichting diene het volgende: Het Nederlandsche recht behelst de mogelijk heid dat door hen de rustdag op een werk dag gehouden wordt en niet op Zondag. De toepassing van deze bijzondere bepa lingen heeft in de practijk tot ongewenschte toestanden geleid, en wel: a). Doordat dergelijke ondernemingen (voornamelijk Joden) haar bedrijf op Zon dag kunnen openhouden, terwijl het over wegende aantal van gelijksoortige bedrijven gesloten moet blijven. bj Doordat de controle, of de op deze wijze bevoorrechte bedrijven van hun kant de Zondagsrust op de rustdagen door de week handhaven, uiteraard bemoeilijkt wordt en ook wat betreft de materieele schade, welke gelijksoortige bedrijven door den onder a aangeduiden stand van zaken treft, van ondergeschikte beteekenis is. c). Doordat werknemers gedwongen zijn op Zondag te werken, omdat de werkgever tot den bovenvermelden bevoorrechten kring van personen behoort. De verordening maakt een eind aan al deze bijzondere bepalingen en herstelt zoo ook op dit gebied, met wegneming van vroegere joodsche voorrechten, dezelfde voorwaarden van concurrentie voor joodsche en niet-joodsche neringdoenden. Dit besluit trad gisteren in werking, j Het tweede kamp van de serie zomer kampen voor journalisten op het kasteel De Cannenburgh bij Vaassen op de Veluwe, is Donderdag met een gezelligen kameraad- schapsavond besloten. Is gewoonlijk verzamelden allen zich na het eten op het bordes en de brug ov^r de oude slotgracht. Ditmaal was het Koos Speenhof, die met zijn levensliedjes bijdroeg tot de echte, kameraadschappelijke stem ming. Een ridderspel, opgevoerd door eenige journalisten, droeg ook het noodige tot de algemeene vroolijkheid bij. De heer G. Ballentijn, redacteur van het dagblad Tubantia, heeft in een kort woord aan tafel den dank van de tweede groep deelnemers tot uitdrukking gebracht. Wij zijn hier gearriveerd aldus spre ker met gemengde gevoelens. Wij gaan heen met dankbaarheid in ons gemoed. Zelfs zij, die hier kwamen, ik zou haast zeggen, ondanks zichzelve, en met het te gendeel van hooggestemde verwachtingen, gaan naar hun haardsteden terug met de wetenschap, dat hun verblijf hier in dit zomerkamp van journalisten niet zonder zin is geweest. Wij hebben hier voorlichting gehad over de brandende problemen van onzen tijd, die ons journalisten zoo hevig beroeren en waar wij desondanks vaak geen weg mee weten. Wij hadden hier voor het eerst gelegenheid om vrijelijk van ge dachten te wisselen over deze problemen. Wij hebben meer begrip en meer respect voor elkanders overtuiging gekregen en eerbied voor het hooge ideaal, dat de orga nisatoren van dit zomerkamp den Neder- landschen journalist voor oogen stellen: het dienen van ons volk, het wegslepen van de scherpe kantjes, die thans nog zichtbaar zijn. De algemeene organisator van de zomer kampen voor journalisten, de heer A. Meyer-Schwencke, heeft vervolgens een af scheidswoord tot de deelnemers gesproken. Niemand zal betwisten, zoo meende spr., dat hier verleden week een zeer uiteenloo pend gezelschap op de Cannenburgh sa menkwam. Sommigen uwer zagen deze we reld licht en zonnig, anderen slechts don ker en mistroostig. Vandaag reeds is het anders. U hebt iets weten te verwerven, dat belangrijker is dan u wellicht meent. Er is een nauw contact tusschen U-en de kamp leiding ontstaan. Dit is daarom zoo belang rijk, omdat juist in deze week de eindstrijd tusschen twee wereldbeschouwingen begon nen is, die van oneindig groot belang zal zijn voor de toekomst van ons volk. Ten slotte heeft de cultureele leider van de journalistenkampen, drs. W. Goedhuys, nog afscheid genomen van de tweede ploeg, evenals kampcommandant J. Learbuch. De secretaris-generaal van het departe ment van volksvoorlichting en kunsten dr. T. Goedewaagen, was op dezen afscheids avond vertegenwoordigd door het hoofd van de afd. algemeene propaganda ten de- partemente, den heer N. Oosterbaan. LANDELIJK COMITÉ VOOR DE OPENBARE SCHOOL. Het landelijk comité voor de openbare school hield zijn jaarvergadering te Den Haag. De verslagen van secretaris en penning meester werden goedgekeurd. Als gevolg van. de fusie van de Ver. van Hoofden van Scholen en het Ned. Onderwij zers Genootschap waren een paar regle mentswijzigingen noodig geworden. De te dien aanzien door het bestuur ingediende voorstellen werden aangenomen. Na de bestuursverkiezing is het dage lij ksch bestuur thans samengesteld uit de heeren J. van Dijke (volksonderwijs), voor zitter, F. Kleiterp (N.O.G.) 2e voorzitter, W. M. van 'Diesen (volksonderwijs) secre taris en G. F. Vlekke (Bond van Ned. On derwijzers) penningmeester. MR. DR. K. H. BEYEN f. Op 75-jarigen leeftijd is te 's-Gravenhage overleden mr. dr. K. H. Beyen, oud-secre taris der Nederlandsche spoorwegen en ad viseur van de Stoomtrammaatschappij Ned. Indië.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 9