STADSNIEUWS
WOENSDAG 4 JUNI 1941
No. 24903
De ontmoeting op den Brenner
Verduisteren
82ste Jaargang
Niets bekend over de
besproken onderwerpen
Het bombardement van
Sfax
De Engelsche verliezen
De Belgische
voedselvoorziening
Nieuwe regeerïng in Irak
Uit Amerika
Engelsche druk
Thailand
op
Leiden en Warmond
buiten het verboden
kustgebied
Verspreide berichten
Ambtelijke
bekendmaking
21.56 uur
5.20 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
Directeur: J W.Henny
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorat, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad ztjn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets - Inca -ookosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend by vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ztln:
per 3 maandenƒ2.47
per weekƒ0.19
Franco per post 2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 8 mnd.)
Naar het A.N.P. nit Berlin meldt staat
de ontmoeting, die de Führer Maandag
met den Duce op den Brenner heeft gehad,
uiteraard In het middelpunt der gesprek
ken in politieke en buitenlandsche kringen
aldaar. Evenals bij vorige dergelijke gele
genheden is ook thans niets uitgelekt over
de besproken onderwerpen. Officieus en
officieel wijst men te Berlijn op het com
muniqué en vooral op den langen duur van
dit nieuwe, hartelijke onderhoud tusschen
de beide partners van de spil. In de Wil-
helmstrasse vestigde men de aandacht op
de omstandigheid, dat deze ontmoeting uit
den aard der betrekkingen tusschen de ver
bonden mogendheden voortvloeit. Het is
voldoende bekend, zoo verklaarde men, dat
de beide staatslieden zoowel na als ook
voor groote gebeurtenissen bijeenkomen
om het verleden te overzien en de toe
komst te bespreken.
GERUCHTEN.
Na den val van Kreta worden in Amerika
ën vooral in Engeland allerlei geruchten
verbreid over de aanwezigheid van Duit-
sche gemotoriseerde troepen in Syrië. En
deze geruchten houden aan trots officieele
tegenspraken van Vichy en generaal Dentz
den Franschen commandant van Syrië.
Men meent daaruit te mogen afleiden, dat
de Engelschen wel eens plan zouden kun
nen hebben, een invai in Syrië te doen,
waartoe dan die valsohe geruchten aanlei
ding zouden moeten geven.
Uit Beiroet meldt United Press dat ge
neraal de Gaulle zijn hoofdkwartier naar
Haifa heeft verlegd.
Naar United Press uit Kaïro meldt, ver
luidt uit betrouwbare bron dat de Fransche
autoriteiten in Syrië het particuliere tele
graaf- en telefoonverkeer tusschen Syrië
en Egypte hebben stopgezet. Het postver
keer tusschen beide landen is reeds vijf
dagen gestaakt.
Te Vichy is een belangrijke ministerraad
gehouden. Men zegt dat de ministerraad
zich gedurende de geheele vergadering
heeft beziggehouden met het uitvoerige
rapport van generaal Weygand over de
mogelijkheid tot verdediging der koloniën,
en de bestrijding van de aanhangers van
de Gaulle. Alle deelnemers aan den minis
terraad werden tot het Strengste stilzwij
gen verplicht, daar het rapport uitvoerige
problemen van landsverdediging behandel
de. Eenige ministers verklaarden evenwel
dat het verslag van Weygand meesterlijk
was en dat de ministerraad zeer getroffen
was door de energieke manier, waarop de
generaal zeide, dat de regeering in staat is
de koloniën te verdedigen.
Het ANTB. meldt uit Parijs:
De hoogleeraar in het volkenrecht aan de
Sorbonne, professor Le Fur, heeft aan ver
tegenwoordigers van het agentschap Asip
verklaard, dgt hij den Engelschen aanval
op Sfax veroordeelt en in strijd met het
volkenrecht acht. Le Fur verklaarde, dat
het volkenrecht een bombardement van
een niet verdedigde vijandelijke handels
haven verbiedt. Bovendien is Sfax geen
vijandelijke haven, doch een haven van
een niet-oorlogvoerenden en vroeger geal
lieerden staat. Dit vormt een internatio
nale misdaad. Er is voor het optreden van
Engeland slechts een verklaring te vinden,
n.l. zijn wil om deze phosphaathaven en
de schepen te vernielen, die levensmidde
len naar Frankrijk zouden overbrengen.
In den laatsten tijd heeft Groot-Brittan-
nië ten nadeele van Frankrijk vier maal
het volkenrecht geschonken, t.w. het bom
bardement van Sfax, het tot zinken bren
gen van een visschersboot, het opbrengen
van een tankschip en het bombardement
van Syrië. Dit alles zijn daden, die het vol
kenrecht verbiedt. Wanneer dergelijke han
delingen voortduren, heeft Frankrijk het
recht vergeldings- en afweermaatregelen
te nemen.
Ter aanvulling van het weermachtsbe-
richt van gisteren verneemt het DN.B. het
volgende:
Sinds Februari zijn de verliezen van de
Britsche koopvaardijschepen nog geen en
kele maand beneden de 700.000 b.r.t. geble
ven. Schakelt men de recordmaand April
met meer dan een millioen vernietigde ton
uit, dan ligt het gemiddelde bij omstreeks
730.000 b.r.t. per maand, hetgeen overeen
komt met ongeveer 1.022.000 gewichtston
lading of sinds 1 Februari meer dan 34.000
per dag. Dit constante verliescijfer is bo
vendien eigenlijk progressief, want de En
gelsche tonnage slinkt van maand tot
maand.
Het D.N.B. meldt uit New-York:
Volgens Amerikaansche berichten uit
Engelsche bron zouden de tot dusver door
Engeland in den oorlog geleden verliezen
101.056 man bedragen, t.w. bij het landle
ger 74,164, bij de vloot 15.896 en bij de
luchtmacht 10.996 man. Omtrent den aard
van de verliezen bij het landleger wordt
nog gemeld, dat 7879 man gésneuveld zijn,
19.619 gewond, 742 vermist worden, 5482
een natuurlijken dood gestorven zijn en
30.450 gevangen genomen zijn. Voor de
vloot luiden de dienovereenkomstige cij
fers: gesneuveld 4442, gewond 3553, vermist
7323, natuurlijken dood 81, gevangen geno
men 517, en voor de luchtmacht: gesneu
veld 6326, gewond 1338, vermist 1045, na
tuurlijke dood 308, gevangen genomen
1979.
PLEIDOOI VOOR HET PLAN HOOVER.
Het Amerikaansche tijdschrift Life pu
bliceert een artikel van John Cudahy over
hongersnood in België. Na een aantal voor
beelden te hebben aangehaald, schrijft
Cudahy, dat België honger lijdt en dat van
de 8,4 millioen Belgen meer dan 8,3 mil
lioen van te lage rantsoenen moet leven.
Twee millioen jonge Belgen zullen hun ge
heele leven de gevolgen hiervan ondervin
den. Cudahy geeft voorts een uiteenzetting
over zijn onderhoud met de Koningin-Moe
der en den secretaris-generaal van het
ministerie van Landbouw, De Winter. De
Winter heeft verklaard, dat al het brood
thans uit Duitschland komt. In Antwerpen
is nog eenige olie voor de margarinepro
ductie tot aan het einde van den zomer
aanwezig. Aardappelen en melk zijn erg
schaarsch. De vraag of de Duitschers vele
levensmiddelen hebben gerequireerd, is
moeilijk te beantwoorden, omdat de mees
te burgemeesters geen voorraadlnventarls
hadden gemaakt. De Winter verklaarde,
dat het Duitsche leger geheel door Duitsch
land gevoed werd en België grootendeels.
Duitschland heeft sedert de bezetting ge
leverd: 140.000 ton rogge, 30.000 ton rogge
meel, hetgeen bijna voldoende is voor het
broodrantsoen van drie maanden en 50.000
ton pootaardappelen. Voorts heeft de Duit
sche regeering nog 130.000 ton boter en
43.000 ton pootaardappelen toegezegd.
Cudahy verklaarde voorts, dat de beide
vertegenwoordigers van het Hoovercomité,
Macdonald en Murray, die te Berlijn werk
zaam zijn, hebben verklaard, dat zij van de
zijde der Duitsche militaire autoriteiten
geen moeilijkheden hebben ondervonden
en dat van Duitschen kant ook geen enkele
poging ondernomen is om beslag te leggen
op welke voorraden dan ook. Hoover wijst
steeds op zijn ervaringen in Polen als be
wijs voor zijn stelling dat men van het
Duitsche leger kan verwachten, dat het
ook in België zijn verplichtingen nakomt.
Hoover betoogt, dat de moreele verplich
ting, die men een generatie geleden had
om de hongerende Belgen te voeden, ook
thans geldt.
De aartsbisschop van Mechelen, kardi
naal Van Roey, verklaarde Cudahy, dat hij
het volledig eens is met het plan van Hoo
ver. Men behoorde dit ten minste te pro-
beeren. Het zal stellig succes hebben. In
den vorigen oorlog zijn de Duitschers hun
verplichtingen volledig nagekomen. Er is
geen reden om te veronderstellen, dat zij
thans hun gegeven woord minder zullen
houden.
Cudahy schilderde volgens, dat België
een poging heeft gedaan om met het in de
Vereenigde Staten gedeponeerde goud le
vensmiddelen in Rusland te koopen. Rus
land stelde evenwel geen belang in goud
en wilde als tegenprestatie machines of
metalen hebben. Na wekenlange onder
handelingen werd al het ln België beschik
bare zink aan Rusland verkocht voor een
hoeveelheid tarwe, die slechts voor tien
dagen genoeg was. (D.N.B.)
Naar Ofi uit Bagdad meldt, heeft Djemil
Madfai in Irak een nieuwe regeering ge
vormd. Minister van buitenlandsche zaken
is Ali Jaoedat, minister van binnenland-
sche zaken Moestafa Omari.
Reuter meldt, dat Djemil Madfai reeds
lang voor een vriendschappelijke samen
werking met Engeland heeft gepleit. „Het
kabinet", aldus vervolgt Reuter, „bestaat
geheel uit de machtigste leiders, die En-
gelschgezind zijn".
Intusschen gaat de strijd bij Transjor-
danië en in Mosoel nog voort.
EEN REEKS BESPREKINGEN.
De Amerikaansche ambassadeur te Lon
den, Winant, heeft gisteren een bezoek ge
bracht aan den minister van Buitenland
sche Zaken, Huil, en vervolgens aan presi
dent Roosevelt.
De minister van buitenlandsche zaken,
Cordell Huil, heeft voorts een langdurig
onderhoud gehad met den Britschen ge
zant, Butler, en met den vertegenwoordi
ger van het Britsche ministerie voor de
economische oorlogvoering, Noel Hall. Er
zijn geen bijzonderheden over de bespre
king bekend gemaakt. (D.N.B.)
DE VOLMACHTEN VAN ROOSEVELT.
President Roosevelt heeft met leidende
congresleden een bespreking gevoerd over
de wet op de inbeslagneming van particulier
eigendom. Tegelijkertijd heeft de onder
staatssecretaris in het ministerie van oorlog,
Patterson, in een persconferentie een ver
klaring afgelegd betreffende dit wetsvoor
stel. Hij zeide, dat de president volmacht
moet hebben om de algeheele productie
kracht van de Ver. Staten voor de bewa
pening aan het werk te zetten. Volgens de
dienstplichtwet heeft de regeering het recht
de vrijheid van particulieren te besnoeien
en er is derhalve geen reden voor een uit
zonderingspositie van den particulieren
eigendom aanwezig. (DNJB.)
AMERIKANEN NEMEN SCHEEPSROUTES
OVER.
De Federal Shipping Board heeft bekkend
gemaakt, dat een overeenkomst tot stand
is gekomen tusschen Amerikaansche en
Britsohe reederijen, krachtens welke voort
aan schepen van de Ver. Staten de gere
gelde Britsche scheepvaartroutes tusschen
de Ver. Staten en Canada eenerzijds en
Australië en Nieuw-Zeeland anderzijds
overnemen. (DjNB.)
BOTSINGEN AAN DE GRENS VAN
THAILAND EN MALAKKA.
Het DNjB. meldt uit Tokio:
Volgens een 'bericht van de Tokio Asahi
Sjimboen uit Bangkok zijn in het grens
gebied van Thailand en Britsch Malakka
den laatsten tijd aan beide zijden de troe
pen versterkt. Door het uitdagende optreden
van de. Britten zijn er reeds eenige malen
'botsingen aan de grens voorgevallen. Steeds
weer probeerden de Engelschen over de
grens te komen en bij de conflicten met
de Thailandsche grenswacht gaven zij steeds
weer als oorzaak op, dat de grenslijn on
duidelijk is. Zoo werd de Engelsche druk
op Thailand' sterker-Aan den anderen kant
hebben de Engelschen de methoden van
hun oeconomische politiek jegens Thailand
volkomen gewijzigd. In tegenstelling tot de
laatste maanden, waarin zij op Bangkok
den sterksten oeconomischen en finan-
cieelen druk oefenden, om Thailand aan
hun zijde te dwingen, probeeren zij het
thans met de methode der oeconomische
steunverleening. Op het oogenblik vertoeft
de Thailandsche minister Nibira op uitnoo-
ddgimg van de Britsche overheid in Singa
pore, om onderhandelingen te voeren over
de levering van petroleum, welke Thailand
dringend noodig heeft. Nibira heeft boven
dien reeds een onderhoud gehad met den
opperbevelhebber der Britten in het Verre
Oosten, generaal Popham. De Engelschen
hadden als tegenprestatie voor de-levering
van petroleum voorgesteld, die producten
af te nemen, welke thans door Japan ge
kocht worden. Deze onderhandelingen tus
schen Thailand en de Engelschen, zoo be
toogt het blad, verdienen de grootste aan
dacht van Japansche zijde.
Indische troepen zijn, naar uit Rangoon
wordt gemeld, in Birma aangekomen. De
grensversterkingen van Birma, die tegen
Thailand zijn gericht, worden, naar in het
bericht nog wordt gezegd, verder uitgebreid.
EVENALS DE ANDERE GEMEENTEN,
DIE IN DE VERORDENING GENOEMD
WORDEN.
Naar wij vernemen hebben de bevoeg
de Dnitsche autoriteiten, in het bijzon
der op aandrang van Leidsche zijde, een
belangrijk besluit genomen inzake de
verordening betreffende buitengewone
maatregelen voor de kustverdediging.
Ten einde o.m. de roeivereenigingen (als
Njord en Die Leythe) ter wille te zijn
is thans namelijk vastgesteld (gelijk
hedenmorgen aan den A.N.W.B. werd
bevestigd) dat de in de verordening ge
noemde gemeenten alle buiten het ver
boden gebied vallen, hetgeen beteckent
dat vaartuigen, welke zich binnen die
genoemde gemeenten bevinden, daar
kunnen blijven en gebruikt worden. Vrij
zijn dus o.a. Leiden, Warmond, HiUe-
gom, Lisse, Sassenheim en Voorschoten.
DAGORDER VAN GENERAAL-
VELDMAARSCHALK VON BRAUOHTTSOH.
De opperbevelhebber van het Duitsche
leger, generaal-veldmaarschalk von Brau-
chitsch, heeft aan de op Kreta in den strijd
geworpen troepen van het leger de vol
gende dagorder uitgevaardigd:
Soldaten, Kreta is hecht in Duitsche
handen. Gij, berg jagers, pioniers en strij
ders der andere wapens, hebt te zamen met
de kameraden van het luchtwapen dit be
langrijke steunpunt van den vijand in den
kortsten tijd veroverd. Bij ongewoon moei
lijke terrein- en weersomstandigheden heb
ben in zware gevechten en onder de groot
ste inspanningen uw strijdkracht, dapper
heid en superioriteit wederom in de hoogste
mate haar waarde getoond. Ik zeg u dank
en weet, dat gij verder uw plicht zult doen,
overal, waarheen het bevel van den Fuehrer
u zendt.
RUSLAND EN GRIEKENLAND.
Gisteren is aan Diaimantopoelos, tot dus
ver Grieksch gezant in Moskou, een nota
overhandigd van het commissariaat van
buitenlandsche zaken der sovjetunie, waarin
de sovjet-regeering mededeelt, dat zij de
diplomatieke betrekkingen met de vroegere
Grieksche regeering niet verder in stand
wil houden met het oog op het feit, dat deze
haar souvereiniteit volledig heeft verloren.
Overeenkomstig de houding van de
sovjetregeering ten aanzien van de vroe
gere Noorsche, Belgische en Zuid-Slavische
legaties, welke de sovjet-hoofdstad reeds
hebben verlaten, kan verwacht worden, dat
ook de leden van de Grieksche legatie bin
nenkort uit Moskou zullen vertrekken.
(D.NJB.)
Op giorid van de verordening
van den rijkscommissaris voor
het bezétte Nederlandsche ge
bied nr. 20-1941 wordt bepaald:
1. aan de Joden in den zin van
par. 4 der verordening van den
rijkscommissaris nr. 1891940
wordt verboden:
a. het publieke baden in zee-,
strand-, zwembaden en over
dekte badinrichtingen.
b. het betreden van publieke
plantsoenen en lokalen, evenals
het huren van kamers in pu
blieke logeergelegenheden (ho
tels, pensions, logementen) in
zee- en strandbadplaatsen en
andere dergelijke plaatsen.
c. het bezoek aan paarderennen
als toeschouwer.
Handelingen in strijd met 'dezen
maatiegel zijn overtredingen en
worden met hechtenis van maxi
maal zes maanden en boete tot
1000 gulden of met een van
beide gestraft, voor zoover niet
volgens andere bepalingen een
hoogere straf is bepaald.
Deze regeling treedt heden in
werking.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het economisch docto
raal examen Indologie: de heer J. Gold
man (Leiden); voor het taalkundig candi-
daatsexamen Indologie: de heer B. van
Eldik (Den Haag) en voor het candidaats-
examen Indisch recht: mej. J. G. van
Putten (Leiden).
LEIDSCHE SPEELTUIN-FEDERATIE.
De eerste propaganda-avond.
De Leidsche Speeltuin-Federatie heeft
een viertal propaganda-avonden georgani
seerd, waarvoor de gemeente Leiden gratis
de lokaliteiten ter beschikking heeft ge
steld. Al deze avonden worden gehouden in
de maand Juni en telkens zal een hoofdbe
stuurder het woord voeren.
De eerste van deze avonden werd ge
houden in het ruime gymnastieklokaal van
de school Medusastraat. De opkomst was op
dezen eersten avond slecht te noemen. De
genen, die weggebleven zijn, hebben veel
gemist en het bestuur hoopt dan ook, dat
de overige avonden een betere opkomst te
zien zullen geven.
Deze eerste avond werd geopend door den
heer D. Vijlbrief, die den aanwezigen een
hartelijk welkom toeriep, in het bijzonder
den afgevaardigden van de woningbouwver-
eeniging „De Eendracht" en den zusterver-
eenigingen en tot slot den sprekers van
dezen avond, de heeren C. F. Lardee en W.
Klaren, de laatste bestuurslid van de Ned.
Unie van Speeltuinvereenigingen.
Spr. zette vervolgens in enkele woorden
uiteen wat de speeltuinen doen en willen
doen voor de kinderen en voor de ouders.
Ten slotte riep spr. aller medewerking in,
ook van het gemeentebestuur in het bijzon
der, omdat het toch ook een gemeentebe
lang is, dat de kinderen' van de straat ge
houden worden.
Daarna was het woord aan den heer W.
Klaren, die uiteenzette, hoe men tot 'ie
gedachte was gekomen om den eersten
speeltuin te stichten, ongeveer 40 jaar ge
leden De gemeenschap was er toen tegen
en de massa is er nog tegen, omdat ze niet
weten wat het speeltuinwerk inhoudt.
Spr. las vervolgens een gedeelte voor
uit het boek van een bekenden kinderarts
uit Haarlem, die dit boek in 1903 geschre
ven heeft, maar dat ook voor het jaar 1941
geldt en dat hier op neerkomt, dat de
jeugd moet kunnen spelen. Dat kan ze op
den openbaren weg niet doen en als er
geen speeltuinen zijn, komen de jongens tot
straatschenderij en soms nog erger. Daarom
moeten de ouders het nut inzien van de
speeltuinen, want het houdt hun kinderen
van de straat. De speeltuinen moeten met
veel moeite van de gemeente verkregen
worden, veroverd soms. Maar heeft men
eenmaal speeltuinen, dan moeten ook alle
ouders in zulk een „kwartier" samenwer
ken om hun kinderen van de straat te
houden. En alle menschen in zulk een
„kwartier" moeten de handen ineenslaan
en elk op hun manier een steentje tot in
standhouding ervan bijdragen. Dat is de
plidht van alle vaders en moeders. Met
eenige technische wenken besloot spr. zijn
praajfcje.
Na een intermezzo van twee jeugdige
harmonicavirtuozen, Ohouffoer en Houps,
die eenige nummers ten gehoore brachten,
kwam de tweede spreker van deze avond, de
heer C. F Lardee. voorzitter van de Leid
sche Speeltuin-Federatie, aan het woord,
die eenige woorden wilde zereen over het
speeltuinwerk en wel over de vraag of
speeltuinen noodzakelijk zijn. Spr. beant
woordde deze vraag bevestigend. Een voet
balvereniging wordt dikwijls één, twee,
drie opgericht en dan ziet men dadelijk
resultaat. En dat ziet men van een speel
tuin niet. Zulks gaat nas over laren vruch
ten dragen. Maar toch moet de jeugd van
de straat, want daar wacht haar het ge
vaar. Daartoe moeten de ouders medewer
ken en. al knet, dat soms een beet.ie moeite
en vrijen tijd .het is de moeite waard.
Speeltuinwerk kan niet gemist worden in
een groote stad. Ook ouders zonder kin
deren moeten daaraan medewerken. Spr.
vroeg ten slotte, dat allen propagandisten
zullen zijn voor de speeltuinen en het
speeltuinwerk.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
15.16 uur en gaat vannacht te 3.14
uur onder.
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Nieuwe maatregelen te wachten inzake de
prijsbeheersching, (2e Blad).
Reroepsvisschers hebben de voorkeur. (Bin
nenland, 2e Blad).
Buitenland
De ontmoeting op den Brenner, (le Blad)
Geruchten over Syrië, (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTETP
EERSTE BLAD.
