Handhaving van de
openbare orde
WOENSDAG 21 MEI 1941
No. 24893
IJsland wil republiek worden
Eerste bruidspaar in het nieuwe
Stadhuis
Verduisterent
82sfe Jaargang
Los van Denemarken
Gouvernement
Dalmatie gevormd
De organisatie van de
Kroatische regeering
De oorlog ter zee
Bekendmaking
Tal van maatregelen vastgesteld
Hulde aan hertog van Aosia
en zijn troepen
21.37 uur
5.35 uur
21.39 uur
5.34 uur
J
Hemelvaartsdag
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Delden
Pl.verv.: K. Been. Lelden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Het iDNB meldt uit Kopenhagen:
De IJslandsche zaakgelastigde in Kopen
hagen heeft op instructie van zijn regeering
de Deensche regeering medegedeeld, dat het
IJslandsche Althing op 17 Mei met alge-
meene stemmen het volgende besluit heeft
genomn:
1. IJsland heeft het recht verkregen tot
definitieve opheffing van den bond niet De
nemarken, aangezien Denemarken niet in
staat v/as zijn uit de bondsovereenkomst
tusschen IJsland en Denemarken van 1918
tegenover IJsland aanvaarde verplichtingen
na te komen.
IJsland is niet voornemens deze bonds
overeenkomst te vernieuwen, al acht het
het op grond van de heerschende omstan
digheden niet doelmatig formeel den bond
geheel op te heffen en een nieuwe staats
orde in te stellen, hetgeen echter niet lan
ger dan tot het einde van den oorlog ach
terwege mag blijven.
2. Het Althing maakt als zijn doel be
kend IJsland te maken tot een republiek,
zoodra de bond met Denemarken ook for
meel is opgeheven.
Uit Deensche politieke kringen verluidde,
dat een dergelijk besluit in strijd zou zijn
met de bepalingen van het unieverdrag van
1918, want volgens artikel 18 heeft het IJs
landsche Althing slechts het recht te be
sluiten tot het openen van onderhandelin
gen over herziening van dit verdrag.
Svein Björnsson, de IJslandsche gezant te
Kopenhagen wordt genoemd als candidaat
voor IJslandsch staatshoofd.
BASTIANINI GOUVERNEUR.
Bij decreet is de positie van de door Italië
geannexeerde voormalige Zuidslavische ge
bieden als volgt geregeld:
Deze gebieden worden een deel van het
koninkrijk Italië; de gebiedsdeelen, die
grenzen aan de provincie Fiume en de
eilanden Vegha en Arbe worden ingelijfd
bij de provincie Fiume; de andere gebieden
en de rest der Dalmatijnsche eilanden vor
men samen met de voormalige provincie
Zara het gouvernement Dalmatië, dat de
provincies Zara, Spalato en Cattaro omvat;
de grenzen van de Dalmatijnsche provincies
zullen bij decreet worden vastgesteld, dat
ook de bevoegdheden van den gouverneur
en zijn betrekkingen tot de prefecten van
deze provincies zal bepalen. De gouverneur
zal te Zara zetelen en rechtstreeks staan
onder den Duce als hoofd der regeering. De
gemeenten Spalato en Cirzoli krijgen een
bijzonder bestuursstelsel. Voorts is de ko
ninklijke regeering gemachtigd in genoem
de gebieden de grondwet en de andere wet
ten van het koninkrijk af te kondigen en
de noodige bepalingen uit te vaardigen om
deze in overeenstemming te brengen met de
daar geldige wetgeving. En tenslotte blijven,
tot nieuwe bepalingen uitgevaardigd wor
den, in de genoemde gebieden de normen
van burgerlijk bestuur en rechtspraak van
kracht, die door de Italiaansche militaire
bezettings-autoriteiten afgekondigd zijn. De
gouverneur van Dalmatië en de regeerings-
prefect van Fiume zullen in de genoemde
gebieden de werkzaamheden verrichten, die
reeds den civielen commissaris opgedragen
zijn.
Bastianini, de .vroegere Italiaansche
ambassadeur te Londen, is tot gouver
neur van Dalmatië benoemd. (Stefani)
Er wordt een volksvertegenwoordiging
gevormd.
Uit Agram verneemt het D.NJ3.:
In kringen uit de omgeving van de regee
ring wordt verklaard, dat door de uitroeping
van den hertog van Spoleto tot koning en
door de Italiaansch Kroatische overeenkom
sten de grondslag van de souvereiniteit van
Kroatië verzekerd en zijn internationale
positie voorgoed gevestigd is. De komende
weken zullen gewijd zijn aan den verderen
binnenlandschen opbouwarbeid. Weldra is
de staat dan naar binnen en naar buiten
geconsolideerd, zoodat de kroning kan ge
schieden als uitdrukking hiervan. Inmid-.
dels hoopt men ook de grenzen van Kroatië
aan alle zijden definitief bepaald te hebben.
Aan de kroningsplechtigheid zal volgens
een blijkbaar geïnspireerd bericht van de
Hrvatski Narod de vorming van een volks
vertegenwoordiging voorafgaan, die verte
genwoordigers van alle gebieden, standen
en godsdiensten zal omvatten. Deze volks
vertegenwoordigers zullen ook de troons
bestijging van den hertog van Spoleto
plechtig moeten bevestigen. Men is niet
voornemens een afgeronde grondwet op te
stellen, doch de grondbeginselen zullen
naar het voorbeeld der autoritaire staten
overeenkomstig de behoeften organisch
ontwikkeld worden.
DE DIPLO OVER ONDERGANG VAN
EGYPTISCHE S.S. ZAM-ZAM.
De ondergang van het Egyptische s.s.
Zam-Zam, dat met een lading oorlogsma
teriaal van Pernambuco naar Kaapstad
onderweg was, en waarop zich ook ruim
honderd Amerikaansche burgers bevonden,
wordt door de Engelsch, en door de inter
ventionistische pers der Ver. Staten, uit
gebuit in den geest der oorlogsophitsing
van de Amerikaansche openbare meening
tegen Duitschland, zoo meldt de Deutsche
dlplomatisch-politische Korrespondenz.
De Londensche Daily Telegraph schreef:
de tweehonderd Amerikanen, die op de
Zam-Zam om het leven kwamen, vormen
De rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied heeft op grond
van paragr. 1 van zijn verordening nr.
3-1940 over de uitoefening der regee-
ringsbevoegdheden in Nederland den
burgemeester der gemeente Maassluis,
mr. P. A. Schwarz, met onmiddellijken
ingang ontslag verleend met toekenning
van pensioen. In zijn plaats benoemde
de rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied op. grond van
paragr. 3 zijner verordening nr. 108-
1940 (vierde verordening over bijzondere
bestuursrechtelijke maatregelen) den
burgemeester der gemeente Driewegen
(Zeeland) G. M. C. Ort onder gelijktij
dige toekenning van eervol ontslag uit
zijn tegenwoordig ambt, tot burgemees
ter van Maassluis.
Tevens heeft de rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied door
een in het verordeningenblad gepubli
ceerd decreet bepaald, dat de voor
schriften van zijn verordening nr. 36-
1941 (eerste verordening over buiten
gewone maatregelen op staats- en
administratiefrechtelijk gebied) op de
gemeente Maassluis toepassing vinden.
Burgemeester G. M. C. Ort werd dien
tengevolge ook tot regeeringscommissa-
ris voor de gemeente Maassluis in den
zin dezer verordening benoemd.
een nieuwe bijdrage tot de toekomstige
houding van de Ver. Staten. De News Chro
nicle schreef, dat men in de Ver. Staten de
volledige consequenties trekt uit den on
dergang van de Zam-Zam.
In de Ver. Staten heeft de voorzitter van
het Britsch-Amerikaansche ambulance
korps verklaard, dat het tot zinken bren
gen van de Zam-Zam een nieuwe daad der
Nazi-barbaarschheid is. De Ver. Staten
moeten inzien, dat aan dit soort bar
baarscheid een halt moet worden toegeroe
pen. De New York Times sprak van een
meedoogenlooze en lukrake oorlogsvoering
onder schending van onbetwistbare voor
schriften van het volkenrecht en alge
meen erkende geboden der menschelijk-
heid.
Tegenover deze uitlatingen constateert
de Diplo: sneller dan de oorlogsophitsers
gehoopt hadden, die het geval van de Zam-
Zam in den geest der politiek tot uitbrei
ding van den oorlog nog lang hadden uit
gebuit, is de waarheid aan het licht geko
men. Het schip Zam-Zam is inderdaad op
zee door een Duitsch oorlogsschip als goede
prijs buitgemaakt en dan tot zinken ge
bracht. De bemanning en de passagiers
werden allen in veiligheid gebracht, daar
na door een koopvaardijschip overgenomen
en behouden aan land gezet. In ieder op
zicht is dus voldaan aan de wetten eener
humane oorlogsvoering in overeenstem
ming met het volkenrecht. Een nieuw gru
welsprookje, zoo besluit de Diplo, heeft
daarmede een snel einde gevonden. Al die
Foto Van Vliet. Leider
Verschenen is een verordening van den
rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied, houdende maatregelen tot
handhaving van de openbare orde.
Hierin wordt het volgende bepaald:
Artikel 1. Hij. die werkzaamheden
verricht voor een politieke partij, welke is
ontbonden of aan welke verdere werk
zaamheid in het bezette Nederlandsche ge
bied is ontzegd, wordt gestraft met gevan
genisstraf van ten minste een jaar, doch
van ten hoogste vijf jaren, in ernstige ge
vallen met tuchthuisstraf van ten minste
een jaar, doch van ten hoogste vijftien
jaren.
Artikel 2. (1) Hij, die Duitsch vijan
dige geschriften, afbeeldingen of zoodanige
andere voorwerpen vervaardigt, doorgeeft,
in voorraad heeft om door te geven of tot
dit doel bij zich heeft wordt gestraft met
gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren
en met geldboete van ten hoogste vijftig
duizend gulden of met een dezer straffen.
(2) Poging is strafbaar.
(3) In buitengewoon ernstige gevallen
kan tuchthuisstraf van ten minste een jaar
doch van ten hoogste vijftien jaren, en
geldboete tot een onbeperkt bedrag wor
den opgelegd.
(4) Hij, aan wiens schuld te wijten is,
dat een feit, als bedoeld in het eerste lid,
door hem wordt begaan, wordt gestraft
met gevangenisstraf van ten hoogste twee
jaren en met geldboete van ten hoogste
twintigduizend gulden of met een dezer
straffen.
(5) De rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied (commissaris-gene
raal voor de openbare veiligheid) behoudt
zich het recht voor om in bijzonderlijk met
redenen omkleede gevallen op verzoek of
van ambtswege dispensatie te verleenen
van het verbod om voorwerpen, bedoeld in
het eerste lid, door te geven of in voor
raad te hebben.
Artikel 3. (1) Het onder zich hebben
van Duitsohvijandige vlugschriften, afbeel
dingen of ander Duitsch vijandig propagan
damateriaal wordt gestraft met gevange
nisstraf van ten hoogste drie jaren en met
geldboete van ten hoogste dertig duizend
gulden of met een dezer straffen, voor zoo
ver niet ingevolge artikel 2 een zwaardere
straf is verbeurd.
(2) Hebben openbare bibliotheken, bi
bliotheken van inrichtingen, stichtingen of
instituten, volks- of uitleenbibliotheken,
uitgeverijen of de boekhandel voorwerpen,
als bedoeld in het eerste lid, in beheer of
voorhanden, dan is het aldaar bepaalde
slechts van toepassing, voor zoover zulks
bij beschikking van den rijkscommissaris
voorhet bezette Nederlandsche gebied
(commissaris-generaal voor de openbare
veiligheid) is verboden of voor zoover met
deze voorwerpen in strijd met een door
hem gegeven bevel wordt gehandeld.
Artikel 4. Duitsehvijandige betoogin
gen van eiken aard worden, voor zoover
niet ingevolge andere bepalingen een
zwaardere straf is verbeurd, gestraft op de
wijze, als vermeld in artikel 2.
Artikel 5. (1) Voorwerpen, welke bij
het plegen van een strafbaar feit, als be
doeld in de artikelen 2 tot en met 4, zijn
gebruikt of daarvoor zijn bestemd, kun
nen worden verbeurdverklaard of onbruik
baar gemaakt, ook dan. wanneer zij noch
aan den dader, noch aan een persoon, die
aan het feit heeft deelgenomen, toefcehoo-
ren.
(2) Kan de vervolging of de veroordee
ling van een bepaalden persoon niet plaats
vinden, dan kan, onafhankelijk daarvan,
de verbeurdverklaring of de onbruikbaar-
making worden bevolen.
Artikel 6. Feiten, als bedoeld in de ar
tikelen 1 tot en met 4, zijn delicten in den
zin van par. 2, tweede lid, van de verorde
ning no. 52/1940 betreffende de Duitsche
rechterlijke macht voor strafzaken.
Artikel 7. Deze verordening treedt he
den in werking.
Hedenmorgen heeft de wethouder van
Sociale Zaken, de heer J. J. van Stralen,
onder wien ook de af deeling Burgerlijke
Stand ressorteert in de zoojuist gereedge
komen algemeene trouwkamer van het
nieuwe Stadhuis het eerste huwelijk vol
trokken.
In dit met lichte, edele houtsoorten be
timmerde vertrek zullen in de toekomst alle
huwelijken der zgn. 2e klasse B en 3e klasse
zoomede de kostelooze huwelijken gesloten
worden, terwijl de Lakenhal voorloopig nog
in gebruik blijft voor de huwelijken der 1ste
klasse en 2e klasse A in afwachting van de
gereedkoming der 1ste klasse trouwkamer in
het Stadhuis, waarmede vermoedelijk nog
geruime tijd gemoeid zal gaan. In de Stads
gehoorzaal wordt van nu af aan dus niet
meer getrouwd.
Het jonge paar, dat de eer en het voor
recht te beurt viel als eerste bruidspaar het
Stadhuis te betreden, was de heer W. van
der Lelie en mej. A. Redel.
Nadat de eigenlijke huwelijksformaliteiten
waren vervuld, hield de heer van Stralen een
toespraak tot het jonge echtpaar, waarin
hij de zoo juist verrichte handeling een ge
denkwaardig oogenblik noemde, omdat
daarmede de oude traditie, dat burgerlijke
huwelijken ten stadhuize worden gesloten,
1 ging herleven.
i Na den noodlottigen Stadhuisbrand van
r 1929 geschiedde de huwelijksvoltrekking
grootendeels in de Stadsgehoorzaal, een ge
bouw, dat als noodoplossing stellig niet on
geschikt was, doch even stellig toch niet in j
overeenstemming met het decorum van een i
dergelijke plechtigheid. Vooral het gemis1
van behoorlijke wachtkamers was hinderlijk.
Niettemin hoopt spr. dat de gebrekkige
accomodatie aldaar niet van invloed moge
zijn geweest op de vele huwelijken, welke
in dat gebouw zijn gesloten.
Het milieu, waar wij ons thans bevinden,
vormt een heel wat waardiger en passender
omgeving en het gemeentebestuur, aldus
spr., feliciteert met de gereedkoming daar
van zoowel U als zichzelf.
Al neemt de zoo even gesloten huwelijks
gemeenschap ook een aanvang in zorgvolle
i tijden, toch hoopt spr,, dat dit huv/elijk het
j eerste moge zijn van een lange reeks van
gelukkige en rijkgezegende echtverbintenis
sen, die binnen deze muren voor de wet
worden bekrachtigd.
De heer van Stralen besloot met het aan
bieden van zijn gelukwenschen en de over
handiging van een bouquet bloemen in de
stadskleuren aan de van geluk en tróts
stralende bruid.
Onze foto brengt dat oogenblik in beeld.
In den loop van den dag werden dóór
den chef van den Burgerlijken Stand, den
heer J. W. J. Diebeis nog negen huwelijken
Iten stadhuize voltrokken, waarbij aan alle
I bruidjes namens het Gemeentebestuur een
I bloemenruiker werd aangeboden.
oorlogsophitsers zijn aan de kaak gesteld,
die, zooals eens bij de „Athenia", den dood
wenschten van Amerikaansche burgers, om
daaruit voor hun oorlogspolitiek stof te
putten. (D.N.B.)
COMMENTAAR IN DE PERS.
De koning-keizer Victor Emanuel heeft
den hertog van Aosta een telegram gezon
den van den volgenden inhoud:
„Ik heb je houding als bevelhebber en
soldaat met levendige deelneming en trots
gevolgd. Ik heb je de gouden medaille voor
dapperheid verleend met den wensch in
jouw persoon ook hen te onderscheiden, die
onder je bevel hebben gestreden en zich
jegens het vaderland verdienstelijk hebben
gemaakt."
„De Italianen hebben tot de laatste pa
troon gevochten, zonder aanvoer, munitie
en water", onder dit opschrift herdenken
de Berlijnsche bladen den strijd der Ita
liaansche soldaten te Amba Aladzi.
De „Berliner Lokal Anzeiger" schrijft, dat
de hertog van Aosta een dapperen strijd ge-
van hedenavond
tot morgenochtend
en van morgenavond
tot Vrijdagmorgen
De maan kwam heden op te
3.55 uur en gaat onder te 16.38
uur; voor morgen zijn deze tijd
stippen op: 4.18 uur; onder
17.41 uur.
Morgen, Hemelvaartsdag, zal ons Blad niet
verschijnen en zullen onze Bureaux den ge-
heelen dag gesloten zijn.
streden heeft. Sedert Juni 1940 van iederen
toevoer afgesneden, heeft hij Italiaansch-
Oost-Afrika zoo verdedigd, als dit naar mi
litaire gezichtspunten mogelijk was. De
Britsche vijand heeft zijn dapperheid moe
ten erkennen. In hoeverre dit werkelijk uit
ridderlijke motieven of andere motieven ge
schied is, staat te bezien, maar dit kan op
het blanke eereschild van de Italiaansche
troepen in Abessynië geen smet achterlaten.
De geschiedenis van dezen Italiaanschen
kolonialen veldtocht kan nog niet geschre
ven worden, daar bijzonderheden ontbreken.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft,
dat de boven den hertog staande instantie
de verantwoordelijkheid voor het staken
van den strijd op zich genomen heeft, daar
zij hem daartoe bevel gegeven heeft. Nog
steeds wordt in de sectoren van Djimna en
Dit nummei bevat VIER Bladen
Binnenland
Staking of uitsluiting verboden; verordening
treedt heden in werking (Binnenland,
3e Blad).
Buitenland
IJsland wil los van Denemarken (le Blad).
Italië stélt een Dalmatisch gouvernement in
(1p Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
