ALARM IN HET BOSCH
Binnenland
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 17 Mei 1941
Derde Blad No. 24890
Reserve-kapitein schoot een
Wassenaarsch ingezetene neer
Leert den „Beiaard" kennen!
82ste Jaargang
De textielkaart
Inschrijving van
motorrijtuigen
Twee jaar gevangenisstraf geëischt
Het volksspeeltuig bij uitnemendheid
Dagbladreclame
is niet te vervangen
Gemengd Nieuws
VRAGENRUBRIEK
Naar men ons van bevoegde zijde
mededeelt, zijn de geruchten, welke
zich momenteel hier en daar rond de
textielkaart voordoen, van iederen
grond ontbloot.
De thans geldige textielkaart blijft
van kracht tot 1 September a.s.
GEHEEL OF GEDEELTELIJK INGERICHT
TOT VRACHT- OF VEEVERVOER.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Waterstaat heeft het volgende
besluit afgekondigd:
Art. 1. Als vervoermiddelen, waarop dit
besluit 'betrekking heeft, worden aangewe
zen:
1. Motorrijtuigen, opleggers en aanhang
wagens, geheel of gedeeltelijk ingericht
tot vracht- of veevervoer;
2; Motorrijtuigen, uitsluitend bestemd tot
het voorbbewegen van opleggers of aan-
hangwagens.metuitzondering van land-
bouwtrac toren.
Art. 2. Zij, die op 15 Mei 1941 houder zijn
van vervoermiddelen waarop dit besluit
betrekking heeft, zijn verplicht deze vóór
22 Mei 1941 te doen inschrijven in vanwege
den secretaris-generaal van het departe
ment van Waterstaat te houden registers,
ongeacht of de vervoermiddelen al dan niet
voor onmiddellijk gebruik gereed zijn.
Art. 3. Het doen inschrijven geschiedt
door invulling en onderteekening van een
inschrijvingsformulier 1941, dat kosteloos
verkrijgbaar is bij de distributiediensten en
door tijdige opzending van dat formulier
aan den inspecteur-generaal van het Ver
keer, Koningskade 25 te s'-Gravenhage.
Art. 4. 1. Overtreding van de voorschrif
ten, bij dit besluit gegeven, wordt gestraft
met hechtenis van ten hoogste één jaar of
een geldboete van ten hoogste f. 10.000.
2. Met betrekking tot de voorschriften
van dit besluit is voorts van overeenkom
stige toepassing het bepaalde in de artike
len, 3 2e lid, 4, 5 en 6 van de Wet Gebruik
Vervoermiddelen 1939.
3. Motorrijtuigen, ten aanzien waarvan
de overtreding is gepleegd kunnen door den
secretaris-generaal van het departement
van Waterstaat verbeurd worden verklaard.
Art. 5. Dit besluit kan worden aangehaald
als inschrijvingsbeschikking I 1941.
Het besluit treedt heden (17 Mei) in wer
king.
In verband met bovenstaand wordt nog
de aandacht op het volgende gevestigd:
In verband met een bij het drukken on
dervonden vertraging, zullen alle formulie
ren, welke blijkens het poststempel uiter
lijk 24 Mei 1941 aan de post werden toever
trouwd, als tijdig opgezonden worden aan
gemerkt.
De .aandacht wordt er voorts op geves
tigd, dat de afwezigheid of onbruikbaarheid
van bepaalde onderdeelen, dus ook van ban
den, niet ontheft van de verplichting om
het motorrijtuig te doen Inschrijven. Slechts
motorrijtuigen, die in zoodanigen staat van
onbruikbaarheid verkeeren, dat dientenge
volge herstelling of weder ingebruikneming
redelijkerwijze uitgesloten is, komen op dien
grond niet voor inschrijving in aanmerking
Ook behooren niet voor inschrijving te
worden aangegeven motorrijtuigen van bij
zondere inrichting, welke niet bruikbaar
zijn voor vervoer van goederen of vee, zoo
als brandweerauto's, reinigingsauto's, repa
ratie-, takel- en kraanwagens en dergelijke.
Personenauto's en autobussen blijven
uiteraard eveneens buiten de inschrijving.
NEDERLANDSCHE ONDERWIJS - FILM.
De secretaris-generaal van het depar
tement van opvoeding, wetenschap en cul
tuurbescherming verzoekt ons het volgen
de bekend te maken:
Reeds voor den oorlog werd de mogelijk
heid bestudeerd om ook in ons land de
film aan het onderwijs dienstbaar te ma
ken, gelijk zulks reeds in verschillende an
dere landen het geval was. Deze plannen
hebben thans vasten vorm aangenomen.
Op 6 Mei JJ. is door den secretaris-gene
raal van het departement van opvoeding,
wetenschap en cultuurbescherming opge
richt de stichting „Nederlandsche onder-
wijsfilm", gevestigd te Den Haag, Stad
houdersplein no. 8, Deze stichting heeft
haar werkzaamheden reeds aangevangen.
Nadere mededeelingen daaromtrent zullen
volgen.
In verband met pogingen, die elders
worden aangekondigd, om over te gaan
tot het brengen van filmonderwijs op de
scholen, kan reeds thans worden mede
gedeeld, dat het in de bedoeling ligt, de
voornoemde stichting onder behoorlijk
toezicht van rijkswege aan te wijzen als
de eenige instantie, die bevoegd is om op
dit gebied werkzaam te zijn.
STEVIG PRIJSJE VOOR WITTE
DRUIVEN!
F. 8.30 per kilo.
Dat de eerste producten een wat bij-
zcnderen prijs opbrengen, is geen bijzon
derheid. daarvoor zijn de kosten ook van
bpteekenis geweest.
Doch wel een bijzondere prijs werd
gisteren aan de groenten- en fruitveiling
Honselersdijk betaald voor de eerste witte
druiven van het soort Golden Champion,
door den kweeker H. M. van Wingerden
aangevoerd.
Voor dit eerste product van het West-
land. werd de fabelachtige prijs van
f- 8.30 per kilo betaald.
DE TUINBOUWVEILINGEN
EN OMZETBELASTING.
Verzoek tot heffen van „Administratie
kosten" afgewezen.
Naar we vernemen heeft het Centraal Bu
reau van Tuinbouwveilingen bericht ont
vangen, dat de veilingvereenigingen in ons
'land er niet toe over mogen gaan om 1%
-R. Vfsr» J73L
Een weggeworpen sigaret
Heeft menig bosch in vlam' gezet.
De zomer komt weer in het land,
Pas op voor bosch- en heidebrand.
Het A.N.P. meldt:
De militaire kamer van de Haagsche
rechtbank heeft onder presidium van mr.
Van Vrijberghe de Conlngh de strafzaak
behandeld tegen den 39-jarigen reserve
kapitein der infanterie A. van den H..
wien ten laste was gelegd, dat hij op of
omstreeks 13 Mei 1940 te Wassenaar op
zettelijk op korten afstand een schot uit
een met scherpe patronen geladen pistool
heeft afgevuurd op Carl Joseph William
Noordendorp, daarbij richtende op diens
hoofd, althans lichaam, door welk schot
Noordendorp in het hoofd is getroffen en
zoodanige verwondingen heeft bekomen,
dat hij kort daarop is overleden.
In deze zaak waren zes getuigen door
het openbaar ministerie gedagvaard. Als
verdediger trad op mr. H. W. Wierda uit
Utrecht.
Res.-kapitein Van den H. had den 12en
Mei des avonds de opdracht van zijn ba
taljonscommandant ontvangen, te Wasse
naar alle N.S.B.-ers te arresteeren. Na een
aantal aanhoudingen den volgenden och
tend te hebben verrichte, kwam verdachte
omstreeks elf uur ten huize van den heer
Noordendorp, aan den Storm van 's-Gra-
vesandeweg 53. wiens adres hij evenals
van ruim dertig andere ingezetenen
bij de politie had ontvangen, op zijn ver
zoek om adressen van N.S.B.-ers te ver
nemen. Nadat hij gebeld had, stond hij
administratiekosten te heffen, waartoe het
verzoek was gedaan. Dit voor de veilingen
zeer belangrijke besluit, beteekent voor deze
instellingen wel een teleurstelling, doch ge
tracht zal worden op andere wijze een op
lossing voor het vraagstuk te vinden.
Tengevolge der uitbreiding van het aan
tal voorschriften op het terrein der veilin
gen en van den tuinbouw, moest in de laat
ste jaren de personeelsbezetting aan de vei
lingen worden uitgebreid, terwijl ook andere
kosten ontstonden. Toen nu eenigen tijd
geleden de- Omzetbelasting werd ingevoerd,
opperden de veilingen de mogelijkheid door
het heffen van 'n procent „Administratie
kosten" in de verschillende uitgaven door
kooplieden, en uiteindelijk dus door sonsu-
menten een betaling te vinden. Het verzoek
tot heffing daarvan is nu eenigen tijd ge
leden gedaan, en naar we vernemen heeft
thans de prijzencommissaris hierop een
afwijzend beslissing genomen.
Zooals de zaken thans staan, zullen de
veilingen dus zelf ook de Omzetbelasting
moeten betalen. Dit wordt in tuinbouwkrin-
gen onbillijk geacht, omdat hierdoor de
prijzen der tuinbouwproducten verminderd
zullen worden.
Naar we vernemen bestaat thans het
voornemen bij de betrokken instanties ge
daan te krijgen, dat de maximumprijzen
voor tuinbouwproducten, zooals die regel
matig werden vastgesteld, een procent ver
hoogd te krijgen speciaal voor gemeld doel.
tegenover den heer Noordendorp, dien hij
wilde aanhouden. Toen verdachte hem
had gesommeerd de handen omhoog te
houden en de heer N. na herhaalde waar
schuwing de armen liet zakken, meende
verdachte, dat de heer H. zijn rechterhand
naar den broekzak richtte om een re vol
ver te grijpen en om nu zijn tegenstander
voor te zijn schoot hij den heer N. neer.
Verdachte zeide, de order tot het ar
resteeren der N.S.B.-ers den avond tevo
ren mondeling te hebben ontvangen. Toen
hij den ochtend van 13 Mei tegen elf uur
aan den 's-Gravesandeweg 53 aanbelde
deed iemand open wien hij vroeg: bent u
de heer Noordendorp? De bewoner ant
woordde: die ben ik. Vervolgens gelastte
verd. hem de handen omhoog te houden,
zeggend, dat hij zijn arrestant was. De
heer N. had toen geantwoord: „waarom,
ik heb nooit wat gedaan."
Het viel verd. echter op, dat de rech-
terbroekzak van den heer N. bol stond en
toen de heer N. ten derden male ondanks
waarschuwing de hand in die richting be
woog en de heele houding van den heer
N. wees op verzet, heeft verdachte ge
meend niet te moeten afwachten en den
heer N. neergeschoten.
Op de vraag, waarom de kapitein zelfs
na het dooden'd schot zich niet had over
tuigd of een vuurwapen in den broekzak
van het slachtoffer aanwezig was, ant
woordde verdachte, dat hij om moreele
redenen het lijk niet heeft willen aanra
ken. Vroeger had hij na het vinden van
een verongelukte wel iets van dien aard
gedaan, hetgeen hem toen zeer kwalijk
werd genomen. Ook tegenover de jongens
die bij hem waren, achtte hij het beter,
hetl ijk te laten rusten, om hun moraal
niét verder tes chokken. Bovendien noopte
de tijd tot doorgaan, want zelfs voor huis
zoekingen ontbrak de tijd.
Van het geheele geval zeide verdachte
buitengewoon veel spijt te hebben.
De officier van (justitie, mr. Van Gilse,
het woord verkrijgend, zeide de moeilijk
heid voor een juist oordeel in deze zaak
te erkennen. De opdracht tot huiszoeking
en arrestatie was voor verdachte als offi
cier een vreemde, want zij behoorde feite
lijk tot de taak der politie. Van de huis
zoekingen zelf is niets terecht gekomen
omdat er geen tijd voor restte. Toen op
het bellen van verdachte de heer N. zelf
open deed en hoorde, dat hij arrestant
was, is deze, naar het schijnt, geagiteerd
geweest en heeft den indruk gewekt, dat
hij kwaad wilde. Politie zou in zulk een
geval, naar sprekers opvatting den man
overmand en gefouilleerd hebben. In plaats
hiervan werd de heer N., zij het na her
haalde waarschuwing om de handen om
hoog te houden, door verdachte neerge
schoten. Doch indien verdachte had moe
ten schieten, dan had hij het toch zoo
danig kunnen doen, dat de tegenstander
niet werd gedood, doch alleen onschade-
De „Beiaard" klinkt thans weer sinds
eenigen tijd regelmatig van den Leidschen
torentrans.
„Het „Carillon", afgeleid van „Quadril-
lon" 4 klokken, gelijk het in de 14e eeuw
slechts nog was zoo zeggen anderen.
Reinout Heering, gediplomeerd aan de
beroemde Beiaardschool van den niet min
der beroemden Jef Denijn te Mechelen, be
speelt het des Woensdags- en Zaterdags
morgens van 11 tot 12 uur tot verheugenis
van vele Leidenaars, die dit spel der klok
ken tengevolge van den Stadhuisbrand vele
jaren moesten missen en het zich nog van
vroeger herinnerden.
Wij waren reeds éénmaal op den toren
trans, zagen er toen Leo
Mens spelen en schreven
laar uitvoerig over: dit
maal waren wij er getui
ge van, dat óók Heering
ie moeilijke kunst van het
Beiaardspel terdege ver
staat. en hoe het voor
hem een vreugde is, dat
?en lang gekoesterd
ideaal in vervulling ging:
n.l. den Leidenaars de
schoonheid van zijn in
strument te doen ken
nen.
In het reeds genoemde boek wordt de
beiaard het „volksspeeltuig bij uitnemend
heid" genoemd, dat echter, tengevolge
•van onbekendheid nog niet voldoende be
langstelling geniet.
Hier ligt voor den beiaardier Heering
óók een mooi arbeidsveld open.
Zoo nu en dan geleidt hij reeds groep
jes naar boven van degenen, die zich voor
den beiaard interesseeren en geeft dan
tekst en uitleg van het instrument en zijn
geschiedenis. Gelijk de beiaardiers in
Vlaanderen dit veelal ook plegen te doen!
Werkelijk: het is boeiend en interes
sant de torentrappen te bestijgen, de
Foto Polygoon.
In het mooie boek van
Bmii Hullebroeck „Bei
aarden" lezen wij o.a., dat
het woord „beiaarden"
ciin oorsprong vindt in
het woord „beieren", dat
afgeleid werd van het
5ud-Vlaamsche „baren" of
„beren", hetwelk „klank-
?even" beteekent.
Holland, zoowel als
Vlaanderen waren in
vroeger eeuwen beroemd
am hun „beiaarden" en
na een periode van verval, is in de hui
dige eeuw de belangstelling allengs weer
toegenomen.
Deze belangstelling kan en moét ech
ter in de Sleutelstad zeker nog hooger
opgevoerd worden!
Wij spreken er met Heering over en hij
is het volkomen met ons eens.
Want het is hier nog niet zóó als in
Breda, waar steeds een enthousiast pu
bliek de zomeruitvoeringen beluistert.
Stond men hem al niet met velen in
het straatje om den toren op te wachten,
toen hij er eens kwam spelen?
En ook de Vlaamsche beiaardiers mo
gen zich in een enorme belangstelling
verheugen in het bijzonder in Meche
len wanneer daar 's zomers interes
sante programma's worden uitgevoerd.
,Ik heb het gelukkig althans reeds zóó
ver gekregen, zegt Heering, dat de draai
orgels ten minste tijhens mijn speeluur-
tje zwijgen of vèr uit de buurt spelen."
Wij kunnen het ons voorstellen: want
dat moet voor muzikale ooren werkelijk
„afschuwelijk" geweest zijn, om tegelijker
tijd aan te hooren!
„Het is voorts mijn bedoeling, te trach
ten, o.a. op verschillende christelijke feest
dagen een uitvoering te geven: bijv. op
Paschen, Hemelvaartsdag, Kerstmis, Oude
jaarsavond enz. Ook Zaterdagmiddags,
bijv. van 34 uur, wanneer er véél ge
winkeld wordt, zou misschien goed zijn."
Wij kunnen ons het verlangen van den
jongen beiaardier indenken: in verschil
lende andere plaatsen zijn dergelijke uit
voeringen niets ongewoons meer en spe
ciaal Vlaanderen is er beroemd om.
Beiaardier Heering tijdens zijn spel.
machtige, dan wel kleinere en kleinste
klokken te zien, met den beiaardier mee
te gaan en hem aan zijn inspannend
werk bezig te zien voor zijn klavier, bui
ten op den trans te staan en neer te
schouwen op het gewriemel in de straten
of te genieten van het fraaie uitzicht in
het ronde:
Op Leiden en omgeving, zooals men de
prachtige, oude stad en al haar historische
gebouwen nog nóóit zag!
En dan tegelijkertijd te luisteren naar
het tinkelende wijsje, de psalm of het
lied dat door het luchtruim zweeft, over
de hoofden van het volk daar beneên!
Misschien' een eenvoudig, voor sommigen
wellicht een primitief genoegen.
Maar die terugkeer tot den eenvoud
kan voor velen géén kwaad: wij wèdden
zelfs, dat het bevallen zal, want het
heeft een gansch aparte charme!
Wij kunnen dan ook allen, die zich tot
den beiaard aangetrokken voelen en er
graag meer over zouden willen weten, den
goeden raad geven: stelt u eens met den
beiaardier in verbinding en ga met hem
op stap naar boven!
Ge hoort thans muziek van uit den
hooge tot u komen en ge weet er nog zoo
weinig van.
Laat u inlichten dver de leerzame his
torie van den beiaard en zijn invloed op
het volksleven, over de diverse systemen
of hoe het instrument groeide tot den
huidigen staat en ge luistert dan met
honderdmalen meer begrip, naar de klan
ken, die over uw hoofden worden uitge
strooid, dan ge tot nü toe deed.
Leiden heeft zijn beiaard weer en de
Leidenaars mogen hem opnieuw leeren
liefhebben, gelijk in dagen van weleer!
lijk gemaakt. Hij heeft echter den revol
ver willens en wetens op het hoofd van
het slachtoffer gericht en afgevuurd, het
geen den onmiddellijken dood ten gevolge
had. Men kan zeggen, dat verdachte een
rustigen indruk maakt en er moge met
waardeering over zijn militairen dienst
zijn gesproken, dat neemt niet weg, dat
verdachte een strafbare daad heeft ge
pleegd, waarvoor hij gestraft zal moeten
worden.
Spreker eischte een gevangenisstraf voor
den tijd van twee jaren.
Mr. Wierda, ving zijn pleidooi aan met
woorden van deernis over het voorgeval
lene. Zelf reserve-officier zijnde, kan
pleiter zich levendig voorstellen in welk
een moeilijke positie de verdachte op het
moment van de schietpartij heeft ver
keerd. Men zal wel zeggen, gelijk de offi
cier van justitie deed, dat de politie an
ders zou zijn opgetreden en den man niet
zou hebben neergeschoten, doch men
moet niet vergeten, in welke psychische
gesteldheid de militairen waren gebracht
door allerlei geruchten en gefantaseerde
verhalen over als boeren en nonnen ver-
kleede parachutisten. In die dagen endoor
dergelijke geruchten was iedereen ver
dacht gemaakt. Verdachte heeft zich in
derdaad r-rnstig bedreigd gevoeld, toen de
heer Noordendorp ondanks herhaalde som
matie de handen niet omhoog hield en
naar den broekzak zijn hand liet afglij
den. Politieke bedoelingen had verdachte
zeker niet, want hij heeft zich nimmer
met de politiek beziggehouden. Zijn op
dracht was epnvoudig; het arresteeren
van N.S.B.-ers, waartoe hij op het politie
bureau een lijstje had ontvangen
Naar plpiters opvatting heeft zijn cliënt
uit noodweer gehandeld en dient hij te
v/orden ontslagen van rechtsvervolging,
dan wel te worden vrijgesproken.
De rechtbank zal 29 Mei uitspraak doen.
BOERENHOFSTEDE AFGEBRAND TE
LANGE RUT GEWEIDE.
Te Lange Ruigeweide is gistermiddag
brand ontstaan in een kapitale hofstede
bewoond door de familie Barend.
Het vuur, dat door een vonk uit den
schoorsteen is ontstaan, nam weldra zulk
een omvang aan, dat het huis in korten
tijd in lichter laaie stond. Aan blusschen
viel niet te denken. Het huis brandde ge
heel af. Een groote partij kaas en een ge
deelte van den inboedel gingen verlo
ren. De schade, welike op twintigduizend
gulden wordt geschat, wordt door verze
kering gedekt.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
DE RUTHERSHIRE ALS VERLOREN
BESCHOUWD.
Het gewapende Engelsche koopvaardij
schip Ruthershire van 6590 brt. waarop te
Buenos Aires gisteren, zooals gemeld, brand
is uitgebroken, moet als verloren worden
beschouwd. De door het vuur veroorzaakte
schade is althans zoo aanzienlijk, dat het
schip binnen afzienbaren tijd niet zeewaar
dig is. Het vuur, dat rijkelijk voedsel vond
in de lading jute, heeft 15 uur lang gewoed.
Het vrachtschip ligt met den achtersteven
op den bodem van de haven. Tijdens het
blusschingswerk werden acht brandweer
lieden gewond. Men neemt algemeen aan,
dat de brand door broeiing in de lading
ontstaan is.
J. S. te L. Als er geen kinderen, ouders of
echtgenoote in leven zijn, erft de broer de ge
heele nalatenschap, tenzij bij testamentaire be
schikking anderen tot erfgenamen zijn aange
wezen. De schoonzusters kunnen geen rechten
doen gelden.
L. S. te L. - Wendt u tot den heer Th. G.
Barthen Jr., Rijn- en Schiekadc 115 E te Lei
den, die u gaarne van advies zal dienen.
