STADSNIEUWS
WOENSDAG 14 MEI 1941
No. 24887
Roode Zee tot operatiegebied
verklaard
Nieuwe grens tusschen
Duitschland en Kroatië
Verduisteren
82sfe Jaargang
Waarschuwing aan de
scheepvaart
Darlan terug te Vichy
Bijeenkomst van leiders
der N.S.D.A.P.
Beslissing voor Amerika
gevallen
Generaal-veldmaarschalk
Von Witzleben in Den Haag
Uit het Verre Oosten
Verspreide berichten
Ongeveer 100 K.M. lang
21.27 uur
5.45 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
J
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
HoofdredacteurB. W. Menkhorst, Lelden
Pl.verv.: K. Been, Leiden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad z(jn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bü vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.47
per weekƒ0.19
Franco per post 2.47 per 3 maanden -f portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Officieel wordt te Berlijn bekend ge
maakt: Na de ontwikkeling van den
oorlog in het Oosten der Middelland-
sche Zee moeten in de toekomst ook
gevechtshandelingen der Duitsche
strijdkrachten op de Roode Zee ver
wacht worden. Ieder schip, dat dit, daar
mede tot operatie-gebied geworden zee
gebied bevaart, stelt zich bloot aan ver
nietiging door mijnen en andere oor
logsmiddelen.
De Duitsche regeering waarschuwt der
halve dringend voor het bevaren van het
in gevaar gebrachte gebied, dat als volgt
is begrensd: Het Noordelijke deel van de
Roode Zee met inbegrip van de Golf van
Suez en de Golf van Akaba tot aan den
Noordelijken keerkring. Uitgezonderd blij
ven de territoriale wateren van Saoedie
Arabië.
Een regeling voor het bevaren van het
genoemde operatiegebied door speciaal ge
kenmerkte pelgrimsschepen blijft voorbe
houden. (D.N.B.).
VERLIEZEN DER BRITSCHE VLOOT.
Het D.NH. meldt:
Tusschen 1 en 12 Mei zijn zes Engelsche
oorlogsbodems tot zinken gebracht en vijf
in gevechten ernstig beschadigd. In de
zeeën om Engeland hebben Duitsche .ge
vechtsvliegtuigen een torpedoboot jager, een
wachtschip van ongeveer 1000 ton, een mo
tortorpedoboot en een twee patrouillevaar
tuigen tot zinken gebracht.
Bij Malta is, eveneens door een luchtaan
val, een Engelsche duikboot vernield, in de
golf van Soeda bij Kreta,is een Engelsche
kruiser door volle treffers ernstig bescha
digd. Bij de beschieting van Benghazi door
een Britsch eskader zijn door den Duitschen
tegenaanval, ondernomen door Stuka's, drie
Engelsche kruisers en torpedobootjagers
zwaar beschadigd. Bovendien is een Brit-
sche duikbootval door een duikboot getor
pedeerd.
WILLEKEURIG GEWORPEN BOMMEN.
Bij den Engelschen luchtaanval van Maan
dagnacht op Bremen, werden brisant- en
brandbommen wederom willekeurig boven
het geheele stadsgebied neergeworpen. O.a.
een lagere school werd door brand grooten-
deels vernield, een meisjeslyceum door
brandbommen getroffen en een historisch
museum, waarin niet te vervangen verza
melingen waren ondergebracht, werd door
een zwaren brand beschadigd. Van een zie
kenhuis werden de wasscherij, de machine
kamer en het lijkenhuis totaal vernield.
Bij den jongsten Engelschen luchtaanval
op Berlijn in den nacht van 9 op 10 Mei zijn
in totaal zeventien bewoners van de rijks
hoofdstad, waaronder een kind, om het le
ven gekomen. (D.N.B.)
Uit Vichy meldt het D.N.B.Admiraal
Darlan is via Parijs van zijn onderhoud
met den Führer en den rijksminister van
buitenlandsche zaken in Vichy teruggekeerd
waar hij door den chef van den staat, maar
schalk Pétain, werd ontvangen, dien hij
over zijn besprekingen met hooge Duitsche
persoonlijkheden rapport uitbracht. Darlan
werd begeleid door den vice-secretaris. van
het ministerie van Inlichtingen Paul Mar-
riot en den vice-secretaris van den vice-
president van den ministerraad Benoist
Mécain.
Voor hedenochtend is een ministerraad
bijeengeroepen, waaraan alle leden der re
geering zullen deelnemën. In politieke krin
gen alhier neemt men aan, dat admiraal
Darlan rapport zal uitbrengen over zijn be
sprekingen met den Führer en den rijks
minister van buitenlandsche zaken. Von
Ribbentrop. Na den ministerraad zal een
officieel communiqué worden uitgegeven-
Zoowel van Duitsche als van Fransche
zijde bewaart men een volledig stilzwijgen
over de plaats gehad hebbende Fransch-
Duitsche ontmoeting.
Het DNB meldt uit Berlijn:
De National-sozialistische Partei Kor-
respondenz deelde mede: „Bij den Füher is
een bijeenkomst gehouden van alle rijks-
tèiders en gouwleiders der NSDAP, waaraan
°°k rijksmaarschalk Hermann Göring deel
nam.
De leiders brachten den Führer, die een
to^praak hield, een overweldigende ovatie,
«aarin de vastbesloten wil tot overwinnen
uiting kwam."
HET GEVAL-HESS.
Van welingelichte zijde verneemt het
ANP:
In politieke kringen in de rijkshoofdstad
wees men inzake het geval-Rudolf Hess in
het bijzonder op een passage van het hier
over van Engelsche zijde uitgegeven com
muniqué, waaruit blijkt, dat Hess gebracht
is naar een plaats, die streng geheim wordt
gehouden en waar niemand hem mag be
zoeken. Men noemt in de genoemde kringen
deze passage van het Britsche communiqué
bijzonder belangwekkend en voegde hieraan
toe, dat onder dergelijke omstandigheden
natuurlijk niemand kan onderzoeken, hoe
men Hess behandelt en met welke methodes
men hem eventueel zekere verklaringen ont
wringen zal. Van Duitsche zij de is men dien
tengevolge niet in staat te controleeren in
hoeverre berichten, die door Londen hier
over worden uitgegeven, authentiek zijn.
Men twijfelt er echter in politieke kringen
hier reeds thans niet aan, dat Churchill en
zijn kliek van de geheele aangelegenheid
het meest euvele propagandistische mis
bruik zullen maken.
Het DNB meldt uit Washington:
De minister van marine Knox, heeft in
een rede voor den bond van militaire inge
nieurs verklaard, dat de Vereenigde Staten
slechts nog wachten op het marschbevel,
want de beslissing is reeds gevallen. Over
het konvooi-vraagstuk te redetwisten, is
woordenverspilling, zoo. meende de minister.
Misschien zijn konvooien niet eens de
juiste oplossing. In ieder geval moeten de
Vereenigde Staten een methode ontwikke
len, die de levering van bewapeningsmate
riaal aan Engeland waarborgt.
Intussohen wordt de actie tegen den oor
log in Amerika nog altijd met kracht voort
gezet!
DIPLO CONTRA WELLES.
De Amerikaansche vice-minister van bui
tenlandsche zaken, Sumner Welles, heeft
onlangs voor de In de Vereenigde Staten
vertoevende hooge marine-officieren der
Zuid-Amerikaansche republieken feen rede
gehouden, waarin hij zeide, dat alle Ame-
rikaansche volkeren weten, hoe zij machten
tegenover zich zien, die naar de wereld
heerschappij of. naar de vernietiging van
alle den Amerikanen dierbare vrijheden
streven.
Welles weet, zoo schrijft in verband hier
mede de „Diplomatisch Politisehe Korres-
pondenz" dat hij onwaarheid spreekt, daar
hij bij zijn bezoek aan Berlijn het Duitsche
standpunt der zelfbeperking tot zijn na
tuurlijke leefruimte en der onvoorwaarde
lijke erkenning van de Monroe-leer uit de
eerste hand heeft leeren kennen en ver
staan. Inmiddels heeft hij in zijn rede de
onvoorzichtigheid begaan, zelf zijn eigen
Op een bezichtigingsreis door de Weste
lijke gebieden is generaal-veldmaarschalk
Von Witzleben gisteren te 's-Gravenhage
aangekomen. De veldmaarschalk bracht bij
deze gelegenheid een bezoek aan den mili
tairen bevelhebber hier te lande, generaal
der vliegers Fr. Christiansen, en aan den
rijkscommissaris voor de bezette Neder-
landsche gebieden, rijksminister Seyss
Inquart.
paniekverwekking te desavoueeren, want
terwijl hij eenerzijds over de „groote geva
ren" ook voor de Zuid-Amerikaansche re
publieken sprak, praalde hij anderzijds met
de kracht van Amerika, welke hem „het
vaste vertrouwen rechtvaardigt, dat er geen
succesvolle aanval op de veiligheid van
eenig Amerikaansch land ondernomen kan
worden." De gevaren voor Zuid-Amerika
worden dus volgens deze opvatting niet door
de landen van het driemogendhedenpact
opgeroepen, doch hoogstens daardoor, dat
Noord-Ameriküanschefantasten, die den
oorlog willen uitbreiden, ernaar streven,
niet alleen door verlenging van den oorlog
tot een verdere verarming van de Zuid-
Amerikaansche landen bij te dragen en hun
financieele afhankelijkheid van het Noor
den te vergrooten, doch in geval van een
conflict ook de neutraliteit van deze landen
te compromitteeren.
De tactiek van de tegenstanders van
Duitschland om door een uitbreiding of
verlenging van den oorlog de op zich zelf
hopelooze positie van Engeland althans voor
een bepaalden tijd te willen compenseeren,
noemt de Diplo des te gewetenloozer, daar
zij er niet voor terugschrikt om ondanks
alle rampzalige ervaringen in dezen oorlog
nieuwe nuttelooze slachtoffers te eischen,
alleen om het onafwijsbare proces van een
nieuwen organLschen. opbouw in gebieden,
waar zij als vreemdèlingen niets te zoeken
hebben, ter wille van hun plutocratische be
langen te verstoren. (DNB).,
In de provincie Tsjekiang hebben Japan-
sche troepen tien Chineesche divisies aan
gevallen, die bij Tsjoeki geconcentreerd
lagen.
Tenslotte zijn in Zuid-China in de om
geving van Hongkong operaties in vollen
gang om het goederenverkeer tusschen
Hongkong en Tsjoengking af te snijden.
In totaal zijn van Chineesche zijde op het
oogenblik bijna een millioen soldaten in den
strijd gewikkeld, met Japansche troepen.
Het Mei-offensief, zoo merkte de woord
voerder ten slotte op, beoogt niet alleen de
verkrijging van terreinwinst, doch ook de
vernietiging van den wil tot verzet bij den
tegenstander. (D.N.B.).
V.S. WIL GEEN AFSTAND DOEN VAN
EXTERRITORIALITEIT.
De Amerikaansche minister van buiten
landsche zaken, Huil, heeft volgens de „New
York Times" verklaard, dat de kwestie van
een verdere terugtrekking van Amerikaan
sche troepen uit China niet meer is bespro
ken en dat de Amerikanen in China nog
steeds een ex-territorialiteit genieten, waar
van de Vereenigde Staten geen afstand
doen. De tijd is nog niet gekomen, dat men
zou kunnen afzien van bescherming der
Amerikanen in China door Amerikaansche
troepen. (D.N.B.).
TSJOENGKING EN AUSTRALIË.
Naar het D.N.B. uit Tsjoengking meldt,
wordt in een mededeeling van het ministerie
van buitenlandsche zaken gezegd, dat de
regeeringen van China en Australië hebben
besloten wederzijds diplomatieke vertegen
woordigers te benoemen.
HET LAGERHUIS IN NIEUTVE
VERGADERZAAL BIJEEN.
Het Britsohe lagerhuis Is gisteren in een
nieuwe vergaderzaal bijeengekomen. Chur
chill zeide, dat het oude gebouw zooveel
schade heeft opgeloopen, dat het herstel
waarschijnlijk zeer lang zal duren. Voor het
geval, dat ook de nieuwe zaal mocht worden
getroffen, zijn reeds maatregelen getroffen
voor de verhuizing naar een ander gebouw.
Op een desbetreffende vraag heeft Chur
chill verklaard, dat de minister zonder por
tefeuille, Lord Beaverbrook tot taak heeft
algemeen mede te werken bij de beraadsla
gingen van de oorlogscommissie, voorts te
werken in het verdedigingscomité en ten
slotte bepaalde ravitailleeringsproblemen te
behandelen. Bovendien is hij referent voor
„prioriteiten". (D.ND.).
DE TOESTAND IN BRITSCH-INDIË.
De minister-president van Bengalen, Fazal
Oelhay, is na een kort onderhoud met den
Britschen vice-koning weer uit Simla ver
trokken. Omtrent het verloop van de onder
handelingen is geen communiqué uitge
geven. In Indische kringen neemt men
echter algemeen aan, dat de besprekingen
zonder succes zijn verloopen.
De vice-koning had de bedoeling te komen
tot een overeenstemming met de Indische
moslemliga, waartoe het plan bestond'voor
een bijeenroepen van alle politieke groepen
in Indië. De algemeene toestand in Indië is
Inmiddels slechter geworden. (D.NJB.).
JAPANSCH MEI-OFFENSIEF.
Het Mei-offensief van het Japansche leger
in China is begonnen, zoo deelde de woord
voerder van de Japansche militairen, luite
nant-kolonel Akiyama mede. Hij verklaarde,
dat het ditmaal, in tegenstelling tot de
vroegere operaties, gaat om gelijktijdige
actie van de Japansche troepen in vijf ver
schillende provincies.
In het Zuiden van de provincie Sjansi,
waar de operaties op 10 Mei zijn begonnen,
zijn naar de Japansche woordvoerder ver
klaarde, bijna 200.000 Chineezen omsingeld.
Deze hebben tot dusver 15.000 dooden en
8000 gevangenen verloren.
In de provincie Hoepeh, tusschen Hankau
en Istjang, zijn gevechten tegen het leger
van generaal Litsoengjen, dat bijna 250.000
soldaten telt, aan den gang. De eerste ge
vechten zijn veelbelovend.
Het D.N.B. meldt uit Zagreb:
In het regeeringsgebouw hier hebben de
gevolmachtigden van het Duitsche Rijk en
den Kroatischen staat gisteren een verdrag
gesloten, waarbij de grenzen tusschen bei
de landen worden vastgelegd. Dit is het
eerste verdrag, door Kroatië met een an
dere mogendheid gesloten.
De nieuwe Duitsch-Kroatische grens is
ongeveer 100 K.M. lang. Zij begint in het
Oosten bij den dri'elandenhoek bij Varas-
din, gaat dan in Westelijke richting, Zui
delijk voorbij Rogitsj en Windisch-Lanz-
berg, loopt daarna langs het riviertje de
Sutla tot de plaats, waar dit in de Save
uitmondt, vervolgens verder naar het Wes
ten over den berg Dorionci tot enkele kilo
meters van Kalje. Daar begint de Italiaan-
sche demarcatielijn.
De Duitsch-Kroatische grens komt in het
3]gemeen overeen met de vroegere admi
nistratieve grens tusschen de Oöstenrijk-
sche kroonlanden Krain en Stiermarken
eenerzijds en het koninkrijk Kroatië, Sla-
vonië en Dalmatië anderzijds. Deze grens
zal zoo spoedig mogelijk door een Duitsch-
Kroatische commissie afgebakend worden,
waarbij rekening zal worden gehouden met
de economische situatie. De ratificatie-
oorkonden zullen zoo spoedig mogelijk te
Berlijn worden uitgewisseld. Het verdrag
werd door de ondertéekening van kracht.
Na de onderteekening en de zegeling der
beide oorkonden hield de Duitsche gezant,
Kasche, een toespraak, waarin hij zeide:
„Het is voor het Duitsche Rijk een bijzon
dere voldoening, dat het vandaag dit eerste
verdrag tot vastlegging van de door den
Führer bepaalde Duitsch-Kroatische gren
zen heeft gesloten. De wederzijdsche sym
pathie en het begrip, dat Duitschland en
de onafhankelijke Kroatische staat voor
elkander hebben, hebben den weg tot dit
verdrag gemakkelijk geëffend. Het is im
mers een oprechte wensch van het Duit
sche Rijk den jongen Kroatischen staat
hierdoor een nieuwen grondslag te geven
voor -een snelle ordening van zijn binnen-
landschen toestand, voor zijn buitenland
sche betrekkingen en voor een gezonden
bloei. Een Kroatië, dat naar binnen en
naar buiten krachtig is, dat nationaal ge
ordend is en op economisch gebied bloeit,
is een waardevol bestanddeel van het nieu
we Europa."
In zijn antwoord zeide de staatssecreta
ris Lorkowitsj onder meer: „Het verheugt
ons, dat het onafhankelijke Kroatië reeds
een maand na zijn stichting door het eer
ste verdrag, dat het Kroatische volk na
een lang tijdperk van vernedering weer als
drager van volledige souvereiniteit en als
zelfstandig subject der volken-rechtelijke
orde sluit, zijn eerste definitieve grenzen
krijgt. Het Groot-Duitsche Rijk heeft door
de bepaling der grenzen het Kroatië op
nieuw een grootmoedige bijdrage tot de
consolideering van het herrezen Kroatië
geleverd. Wij gelooven, dat het oogenblik
niet ver meer is, waarop ook de andere
Kroatische grenzen vastgesteld zullen wor
den. Met groote dankbaarheid richten zich
onze gedachten tot den Führer, Adolf
Hitler."
EEN ZELDZAAM JUBILEUM.
65 jaar getrouwd.
Een 50-jarige echtvereeniging moge een
weinig voorkomende gebeurtenis vormen,
een diamanten huwelijksfeest tot de hooge
zeldzaamheden behooren, slechts aan zéér
weinige echtparen is het gegeven een
65-jarige echtverbintenis te beleven.
Dit voorrecht is weggelegd voor onze
stadgenooten Johannes Ciere en Suzamna
Mazurel, wonen-de Nipponstraat 40, die op
24 Mei ejk. voor de vijfenzestigste maal de
verjaring van hun trouwdag hopen te her
denken.
Helaas is de gezondheidstoestand van den
84-jarigen bruidegom niet zoo onverdeeld
gunstig als tot voor kort het geval was,
zulks tengevolge van een val, waardoor hij
reeds een tien-tal weken het bed moet hou
den. Gelukkig gaat de patient langzaam-
maar zeker vooruit en over eenigen tijd
hoopt Ciere dan ook weer zijn dagelijksch
wandelingetje te kunnen maken. Ciere was
zijn geheele leven als machinist werkzaam
bij de binnenscheepvaart. Op 40-jarigen
leeftijd maakte hij op de Zuiderzee een
schipbreuk mede, toen het schip „De On
derneming", dat met aardappelen voer, van
voren te zwaar geladen was, waardoor het
op een gegeven oogenblik zijn neus in de
golven stak en zonk. Zijn patroon, de heer
Fontein van de Hoogewoerd, kwam daarbij
om het leven. Ciere slaagde er in zich ge
durende drie uren aan een staaldraad van
dsn mast vast te klampen en werd toen
door Urker visschers gered en op het eiland
aan wal gebracht. Op ongeveer 70-jarigen
leeftijd heeft hij het varen er aan moeten
gegeven; het laatst voer hij als machinist op
de „Pauline". Zijn 83-jarige bruid houdt
zich voor haar leeftijd buitengewoon goed;
ook zij heeft een druk leven achter den rug,
niet het minst doordat op haar schouders
de taak rustte om veertien kinderen op te
voeden. En nog heden ten dage is zij met
hart en ziel bij haar klompenhandel annex
kruidenierszaakje, waarvan de opbrengst in
beider onderhoud moet voorzien.
Moge het haar gegeven zijn voor hen bei
den nog gedurende eenige goede jaren het
dagelijksche brood te verdienen.
RUWIELDIEF AANGEHOUDEN.
De politie alhier heeft op vermoeden van
rijwieldiefstal aangehouden den 28-jarigen
D. S., die een volledige bekentenis aflegde
en na verhoor weer op vrije voeten is ge
steld.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan ging heden onder te
8.57 uur.
NAGEDACHTENIS
VAN OUD-STADGENOOT GEËERD.
Te Dordrecht is Maandag door de „Alge
meene Commissie der Nederlandsche Scho
len en Opleidingen tot Reserve-officier" een
krans gelegd op het graf van onzen oud-
stadgenoot, vaandrig H. Metz, den eersten
voorzitter dier commissie, die daar een Jaar
geleden sneuvelde. De bedoelde commissie,
die in het cursusjaar 1937/38 werd opge
richt als overkoepeling van de senaten der
diverse opleidingsscholen, had ten doel den
vriendschapsband tusschen de verschillende
adspinant-reserve-officieren te versterken.
De vaandrig Metz, die indertijd voorzitter
van den Kampenschen Senaat was, speelde
'hierbij een belangrijke rol.
AANBESTEDING VAN VERFWERKEN.
De directeur van Gemeentewerken heeft
gisteren aanbesteed het verrichten van
buitenverfwerken aan gemeente-eigendom
men (in 12 perceelen), waarvoor als volgt
was ingeschreven:
S. Wolff, Scheveningen, 2. f730, 3. f944.
Fa. v. d. Voort, Leiden, 7. f. 285, 10. f. 752.
F. A. van Kleef, Leiden 1. f 1729, 2. f 1045,
3. f.1239, 4. f.1560, 5. f.995, 8. f.1496, 11.
f1756. 12. f1360. N.V. Rott. Zandstraal Be
drijf. Schiedam, 1. f2100, 2. f1235. Bleys,
N.V. Leiden, 3. f 1290, 4. f 1390, 9. f 1395, 10.
ff 985, 11. f819, 12. f1295. H. P. Jansen,
Leiden, 1. f1690, 2. f1117, 3. f1435, 4.
f 1560, 5. f956, 6. f 1578. 7. f411, 8. f 1445,
9. f 1235, 10. f1132, 11. f734, 12. f1362. B.
de Vries, Leiden 2 f930, 7. f430, 11. f880.
Fa. M. Ziegelaar en Zn., Leiden, 1. f 1624,
2 f1097, 3. f 1470, 4. f1500, 5. f1025, 6.
f 1470, 7. f 390, 8. f 1600, 9. f 1320, 10. f 1070,
11. f799, 12. f1249. G. S. Bakhuyzen, Lei
den. 5. f990, 6. f 1085, 8. f 1295, 11. f680.
P. F. Smit, Leiden 3. f 1354, 4. f 1535, 10.
f1020, 11. f707. J. A. Verwer, Leiden, 2.
f 1270, 3. f 1365, 4. f1480, 5. f934, 8. f1590,
11. f850. J. J. L. Koet, Leiden, 1. f1775, 3.
f 1397, 4. f 1499, 7. f 375.
De gunning werd aangehouden.
Di< Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
De organisatorische opbouw van het
bedrijfsleven (2e Blad).
Crematie van wijlen mr. Slingenberg
(Binnenland, 2e Blad).
Buitenland
De Roode Zee door Duitschland tot oorlogs-
terrein verklaard (le Blad).
De grenzen tusschen Duitschland en
Kroatië zijn getrokken (le Blad).
^IE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.