üitingen van Roosevelt en Knox
ZATERDAG 26 APRIL 1941
No. 24872
Zware Britsche scheepsverliezen
bij Griekenland
Verduisteren
82sfe Jaargang
Actie der Duitsche Stuka's
De strijd bij Thermopylae
Megerle over de
verantwoordelijkheid
van Churchill
De moeilijkheden in
Australië
Verspreide berichten
Nog geen
konvooi-stelsel
20.56
6.18
20.58
6.16
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per week ƒ0.1#
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Het opperbevel van de Duitsche Weer
macht deelt mede:
„Het luchtwapen heeft ook op 24 April
bij zijn vastberaden aanvallen op
scheepsdoelen-in het zeegebied rondom
Griekenland groote successen behaald.
Door bommen werden dertien koopvaar
dijschepen met een totale tonnage van
rond 50.000 brt. vernietigd en zeventien
koopvaardijschepen zwaar beschadigd.
Bovendien gelukte het een klein oor
logsschip tot zinken te brengen en op
een an/der oorlogsschip van een ouder
type bomtrcffers te plaatsen.
Het aantal vliegtuigen, dat in Grieken
land op den grond is vernield, is nog verder
gestegen. Op verschillende vliegvelden! wer
den in den loop van den dag van gisteren
in totaal 55 vliegtuigen vernietigd.
Over de verovering van den pas van
Thermopylae verneemt het D.N.B. nog, dat
het Engelsche expeditieleger, daardoor zijn
sterkste sleutelpositie heeft verloren. De
drang om op te rukken, welke de Duitsche
troepen bezielt, heeft ook deze hindernis
uit den weg geruimd. Geen 48 uur heeft
deze, door den tegenstander zwaar verde-
dige bergketen de achtervolgers kunnen op
houden. De gevechten om den nauwen pas
van Thermopylae hebben aan de Duitsche
troepen zeer groote eischen gesteld. In dit
ontoegankelijke, tweeduizend meter hooge
gebergte hadden de Britsche troepen uit
sluitend bestaande uit Australische regi
menten zeer sterke stellingen betrokken
die sedert lang waren uitgebreid. Sterke
artillerie kon uit buitengewoon gunstige po
sities het nauwbegrensde aanvalsterrein en
den eemgen opmarschweg van verren af
stand direct onder schot nemen.
Talrijke mitrailleurnesten, die dikwijls
sterke steunpunten vormden, konden met
hun vuur de Duitsche stormtroepen van
verscheidene hooggelegen posities in de
flank bestTijken. Dat de tegenstander des
ondanks na gevechten, welke nauwelijks
twee dagen duurden, uit deze overheer-
schende stellingen werd geworpen, is een
bewijs van de buitengewone gevechts
prestaties van de regimenten die aan de
verovering deelnamen. Bergtroepen uit
Zuidduitsche gouwen hebben zich na een
ononderbroken geweldigen marsch van
tachtig kilometer in den strijd geworpen, zij
hebben iedere moeheid van zich afgeschud
en ondanks de groote hitte, lange steile hel
lingen, afgronden en rotsen, het gebergte
overwonnen en in een krachtigen aanval de
beslissing afgedwongen.
Onder het opschrift „verantwoordelijk
voor de nederlagen" bespreekt de diploma
tieke medewerker van de Berliner Boersen-
zeitung dr. Karl Megerle, de verantwoorde
lijkheid van Ohurchill.
De houding van Ohurchill, zoo schrijft hij,
tegenover een storm van vragen om inlich
tingen over de verantwoordelijkheid voor de
Joegoslavisch-Grieksche nederlagen en wat
daarmede samenhangt, herinnert levendig
aan zijn houding na het mislukte avontuur
in Noorwegen. Toen probeerde hii de schuld
deels te schuiven op „technische deskundi
gen" deels op zijn ambtgenooten en liet hij
doorschemeren: wanneer men slechts naar
hem geluisterd had, zou alles heel anders en
beter verloopen zijn. Wanneer ook thans,
vooral bij de deskundigen, de vraag naar de
militaire en politieke verantwoordelijkheid
ontstaat, dan zal het Engelsche officier-
corps. dat reeds in den wereldoorlog gele
genheid had het strategische genie van
Churchill af te meten naar zijn fiasco's,
zich de vernietigende critiek herinneren,
welke na den wereldoorlog door een aantal
'hooge Engelsche officieren, onder wie de
generaals sir W. D. Bird, sir Frederic Mau
rice, sir Oh. Oman en admiraal Sir Regi
nald Bacon, aan de hand eener weerlegging
van de militaire wijsheden welke Churchill
in zijn boek „De wereldcrisis" verkondigd
had, geoefend is. Daarin wordt o.a. gezegd:
Toen de heer Winston Churchill in zijn boek
die bladzijden over de belangrijke vraag
stukken van den wereldoorlog schreef, kon
'hij moeilijk bij verschillende onderworpen,
die hij behandelde, beweren de noodlge
vakkennis te bezitten. Het gevolg was, dat
vele conclusies, die hij daaruit trok en de
theorieën, die hij opstelde, ongezond zijn.
Vooral in het hoofdstuk over den slag aan
de Somme heeft Churchille met getallen ge
goocheld en zich een leek getoond.
De werkelijke cijfers hebben zijn bewe
ringen volkomen omver gegooid en zijn con
clusies ongedaan gemaakt. Ook wat hij over
den zeeslag bij Jutland geschreven heeft, is
de onzin van een dilettant. Zijn voorstellen,
wat men had moeten doen, vertoonden een
oppervlakkigheid in maritieme kennis,
welke verbazing wekt bij een man, die eens
den post bekleedde van eersten lord der
admiraliteit.
Thans moet Engeland werkelijk naar
Winston Churchill luisteren. Op hem berust
de volledige verantwoordelijkheid en het is
zijn zaak, hoe hij zich voor het terneerge
slagen Britsche volk rechtvaardigt, maar
het is ook zijn zaak, hoe hij zijn heen-en-
weer-rennen tusschen overwinningsgesnoef
en wanhopige kreten om hulp aannemelijk
wil maken jegens de Amerikaansehe open
bare meening. Met een dergelijken kreupel
geslagen bondgenoot in zee te steken, is een
politiek, waarover zelfs Roosevelt nog wel
eens zal moeten nadenken (DNB).
MEENING VAN EEN ZWEEDSCH
CORRESPONDENT.
De ontwikkeling in het Oostelijke bekken
van de Midde'llandsche Zee en vooral de
nederlaag in Griekenland hebben een poli
tieke crisis in het Britsche rijk verwekt. De
Londensche correspondent van Svenska
Dagbladet acht het onwaarschijnlijk, dat er
een tweede „Noorwegen-crisis" zal uitbre
ken en een eind zal maken aan het minis
ter-presidentschap van Churchill, zooals
een jaar geleden het geval was met Cham
berlain. Wel spreekt hij van zware politieke
schokken in Londen. Het vertrouwen in
Churchill is over het algemeen niet onder
mijnd. Men neemt echter aan, dat andere
■politici het slachtoffer van deze crisis zul
len worden. Een van hen zal waarschijn
lijk de Australische minister-president,
Menzies, zijn. De positie van den opperbe
velhebber in het Nabije Oosten, generaal
Wavell, acht men in Londen nog niet aan
getast. Het is echter opgevallen, dat lord
Moyne het noodig geacht heeft, Wavell in
het Lagerhuis uitdrukkelijk te verzekeren
van het vertrouwen der regeering. Grooter
is het gevaar echter voor den chef van den
generalen staf, generaal Dill. Eden, die met
Dill samenwerkte, wordt minder aangeval
len. Indien de buitenlandsche politieke toe
stand evenwel slechter wordt, indien b.v.
Japan. Frankrijk of Spanje openlijk tot de
vijanden van Engeland overgaan, zou dit,
zoo meent de correspondent, de eenheid in
Engeland weer herstellen. (D.NJ3.)
De moeilijkheden voor de Australische
regering nemen toe, meldt Domei uit Spd-
ney. De arbeidersleiders wijzen een deel
neming aan de regeering van de hand. Nu
de nederlaag in Griekenland duidelijk is,
neemt de critiek op de Australische regee
ring toe.
Volgens een bericht uit Londen verluidt
daar, dat de Australische minister-president
Menzies waarschijnlijk haastig per vlieg
tuig naar Australië zal terugkeeren om in
de crisis, die daar ontstaan is in te grijpen.
Churchill zou volgens dit bericht voorne
mens zijn, voor Menzies een functie te Lon
den vrij te maken, indien deze in Australië
ten val gebracht wordt.
VIER FRANSCHE KOLONIALE
AMBTENAREN ONTSLAGEN.
Het Fransche ministerie van Koloniën
heeft vier hooge koloniale ambtenaren van
hun functie ontheven wegens het maken
van propaganda voor de Gaulle en wel den
waarnlemenden gouverneur van Gaboen, een
ambtenaar in den Congo, een In Kameroen
en een inl Fransch-Oost-Afrika. (D.N.B.)
GORT GOUVERNEUR VAN GIBRALTAR.
De Britsche berichtendienst deelt mede,
dat generaal lord Gort tot gouverneur van
Gibraltar benoemd is. in de plaats van sir
Clive Liddie, die inspecteur de Britsche mi
litaire opleiding is geworden. (DUB.)
AANVULLING OP HET VERDRAG VAN
KRAJOWA.
Volgenis een aanvullende overeenkomst
op het verdrag van Krajowa tusschen Bul
garije en Roemenië zullen nog 4500 Roe
menen uit de Zuidelijke Dobroedsja worden
geruild tegen 3600 Bulgaren uit de Noorde
lijke Dobroedsja. De Bulgaarsche gezant,
Pomenoff, bevinjdt zich reeds in Boekarest,
om over deze landverhuizing te beraad
slagen. (D.N.B.).
DE ZWEEDSCHE VERLIEZEN TER ZEE.
Tijdens dezen oorlog heeft Zweden tot
dusver tezamen 97 schepen verloren met
een tonnage van, 224.521. Hierbij zijn 671
opvarenden omgekomen. In den wereld
oorlog van 19141918 heeft de Zweedsche
koopvaardij 247 schepen verloren met een
tonnage van 267.614. Hierbij zijn 794 opva
renden omgekomen. (A.N.P.).
BEROERING IN EGYPTE.
In een te Cairo gehouden vergadering
van de Wafdpartij, heeft de voorzitter, Na-
has Pasja, zeer scherpe aanvallen gedaan
op de Britsche strategie en politiek. Hij
zeide, dat Groot-Brlttannië door zijn Bal-
kanpolitiek en den Balkanoorlog de Brit
sche strijdkrachten zwaar versnipperd
heeft. Om deze politieke en strategische
fouten te herstellen, zou thans het Egyp
tische leger voor Britsche doeleinden moe
ten strijden. Onder geen beding echter mag
Egypte zich wegens Britsche fouten naar
den oorlog laten drijven. De Wafd blijft
derhalve opkomen voor de handhaving der
houding van niet-oorlog-voerende natie.
De Egyptische regeering, zoo wordt ver
der uit Cairo gemeld, heeft een strenge
verordening uitgevaardigd tegen het ver
spreiden van berichten over militaire ge
beurtenissen. De Arabische pers mag der-
Op de persconferentie heeft president
Roosevelt verklaard, dat de regeering
niet voornemens is een konvooistelsel
in te voeren. Alleen zal de patrouille
actie der Amerikaansehe vloot worden
uitgebreid. Roosevelt weigerde iets te
zeggen over de wijze, waarop hij de le
vering van oorlogsmaterieel aan Enge
land wilde doen geschieden.
De Amerikaansehe minister van Marine,
kolonel Knox, heeft gisteravond in een rede
voor de vereeniging van Amerikaansehe
dagbladuitgevers beweerd, dat Amerika
„steeds meer door militaire machte wordt
omsingeld."
Sinds maanden is het rechtstreeksche
contact tusschen de Ver. Staten en geheel
Europa, met uitzondering van Groot-Brit-
tannië, verbroken. De schepen, die deze
eenige route bevaren, worden bedreigd
door een sterke duikbootvloot, waarvan nie
mand de sterkte weet. De activiteit van
deze duikbootvloot is door wetenschappe
lijke ontdekkingen veel doeltreffender
dan in den vorigen oorlog. Ook de motor-
torpedobooten „belagen den handel tus
schen Groot-Brittannië en Amerika in
noodlottige mate." Sterke formaties vlieg
tuigen verhoogen de gevaren, die Enge
land tot een belegerd land hebben gemaakt
De voortdurende toeneming van de scheeps
verliezen kan door aanbouw niet meer
worden aangevuld.
De Middellandsche Zee is tegenwoordig
„verboden terrein" en alle contact met de
landen, die aan deze zee grenzen, is ver
loren gegaan. Evenmin kunnen de Afri-
kaasche havens door de Amerikaansehe
vrachtbooten worden gebruikt. Overal stui
ten de Ver. Staten op den vijandelijken
aanvaller. De laatste schakel in deze keten
van omsingeling van de V. S. is door de
As-mogendheden gesmeed door de recente
overeenkomst tusschen Rusland en Japan.
In het verdere verloop van zijn uiteen
zettingen herhaalde Knox de these, die
geheel en al den grondslag vormt van
de politiek van Roosevelt, n.l. dat de
Asmogendheden voornemens zijn de
Ver. Staten aan te vallen. Dientenge
volge zullen de V. S., aldus concludeer
de de minister, ten slotte moeten vech
ten, indien zij geen doeltreffende mid
delen vinden om Engeland aan de over
winning te helpen, zonder dat de Ver.
Staten aan den strijd deelnemen. „Wij
zijn al heel ver in deze richting ge
ben verklaard, dat de door Engeland
bestreden vijanden ook onze vijanden
zijn. Omdat wij zoover zijn gegaan
kunnen wij niet meer terug. Wij kun
nen nog slechts voorwaarts gaan. Wij
kunnen niet toelaten, dat onze goede
ren op den Atlantischen Oceaan naar
den bodem der zee worden gezonden."
O
In het Huis van Afgevaardigden, zoo
meldt het D.N.B. uit Washington, heeft de
republikein Bender verklaard, dat het
steeds duidelijker wordt, dat Churchill en
Roosevelt de openbare meening in de Ver.
Staten voorbereiden op konvooieering.
Bender zeide tegen konvooien gekant te
zijn, daar zij oorlog beteekenden.
De democratische afgevaardigde Patrick
pleitte voor Amerikaansehe konvooien,
„daar niet kan worden geduld, dat Ame-
rika's hulp doelloos naar den bodem der
zee wordt gezonden."
De democraat Vinson heeft een wetsvoor
stel ingediend, waardoor president Roose
velt aanzienlijk grootere volmachten zou
krijgen, waardoor voorkeursrechten zouden
worden ingesteld voor bewapeningsdoelein
den en voor de hulp aan Engeland en een
rantsoeneering zou worden ingevoerd. Vin
son verklaarde, dat hij dit voorstel had in
gediend op rechtstreeksch verzoek van den
leider van het federale procuratiebureau,
Knudsen.
President Roosevelt heeft den directeur
van de „Federal Board of Insurance", Coy,
uit Texas, tot leider van het onlangs inge
stelde „Bureau of Emergency Management"
benoemd. Coy is hierdoor de rechtstreek
sche vertegenwoordiger van den president
voor alle bewapeningsaangelegenheden ge
worden, de maatregelen, voortvloeiend uit
de leen- en pachtwet uitgezonderd, waar-
'voor de verantwoordelijke leiding bij Harry
Hopkins berust.
Coy zal in zijn nieuwe functie van ver
tegenwoordiger van Roosevelt den titel
„Social Assistant of the President" voeren.
(D.N.B.)
United Press meldt nog:
Van bevoegde zijde verluidt, dat het le
ger en de vloot „open rekeningen" hebben
ingesteld, waarop al het voorhanden zijn
de materiaal staat opgeteekend en waar
uit de ambtenaren, die met het ten uitvoer
leggen van de leen- en pachtwet zijn be
last, de dringende behoeften van Engeland
zullen kunnen bevredigen, zonder eerst bij
het ministerie van oorlog of marine om
vrijgave van het betreffende materiaal te
vragen.
In het kader van deze regeling worden
de verzoeken, door verantwoordelijke Brit
sche ambtenaren onderteekend. aan het
bureau voor de uitvoering van de leen- en
pachtwet overhandigd. Daarbij behoeft
slechts een nauwkeurige opgave van het
gaan," zoo vervolgde Knox. „Wij heb- benoodigde materiaal en een aanwijzing in
welke Amerikaansehe haven het moet wor
den verscheept, worden bijgevoegd. Deze
aanvragen worden door de beambten van
genoemd bureau onderzocht en aan be
paalde officieren van het leger of de vloot
doorgegeven, die met het beheer van de
zoogenaamde „open rekeningen "zUn be
last.
INDRUK TE BERLIJN.
Bevoegde Duitsche kringen, aldus United
Press, beschrijven de redevoeringen van
Huil en Knox als .slechts een herhaling
van alle oude pogingen om de bedoelingen
van Duitschland verkeerd uit te leggen."
Men verklaart te Berlijn: „In Amerika be
staat een kleine groep van lieden, waartoe
Hull, Knox, Stimson, Dorothy Thompson,
Morgenthau en Donovan behooren. Dezen
zijn welbekend als vijanden van Duitsch
land. Wij gelooven niet dat zij de meening
van de groote massa van het Amerikaan
sehe volk vertegenwoordigen en als zij dit
beweren dan is dat een duidelijk geval van
hoogmoedswaan. De agressieve houding
van deze lieden ten opzichte van Duitsch
land gelijkt op die van de Gun-men die
men in de ouderwetsche wildwestfilms, zich
voortdurend achter tafels verbergend, een
ieder die maar in de nabijheid kwam met
him revolver zag bedreigen. Als de gevaren
waarvan Huil en Knox spreken, werkelijk
bestaan, dan zijn zij zelf grootendeels voor
het scheppen dezer gevaren verantwoorde
lijk."
MEENING DER DIPLO.
Voor de regeerlngskringen der Ver. Sta
ten moeten de gevolgen van hun verkeerde
adviezen, waarmede zij het eigen volk op
een dwaalspoor en vreemde volkeren aan
den rand van den afgrond hebben gebracht
uiterst pijnlijk zijn, schrijft de Deutsche
diplomatisch-politische Korhespondenz. Zij
bemerken, zoo vervolgt de Diplo, de ont
nuchtering in breede kringen van hun
eigen land. In plaats dat de oorlogsophit
sers thans aanleiding zouden vinden hun
positie te herzien, schijnen zij thans pas
goed te gaan vasthouden aan hun stoere
politiek van inmenging en uitbreiding van
den oorlog. Dit wordt bevestigd door een
nieuwen veldtocht van redevoeringen door
de meest vooraanstaande oorlogsophitsers.
De Diplo neemt In dit verband de jong
ste redevoeringen van Knox en Huil onder
de loupe en meent: Inderdaad bestaat het
driemogendhedenpact, dat een waarschu
wing moet zijn voor allen, die bedacht zijn
op een uitbreiding van dezen oorlog. De
heer Knox heeft dus volkomen gelijk, wan
neer hij toegeeft dat de regeering der Ver.
Staten zich hierdoor getroffen moet voelen,
doch alleen, indien zij haar voornemen tot
inmenging werkelijk in daden wil omzet
ten. Wanneer de tegenwoordige Amerikaan
sehe regeerders zich tegenover bepaalde
fronten geplaatst zien, moeten zij beden
ken, dat alleen zij het zijn, die deze fron
ten van noodweer hebben opgericht». Zij
hebben er werkelijk geen recht toe, hier
voor iemand anders verantwoordelijk te stel
len als zich zelf. De mogendheden van de
is en van het. driemocrpn-ibedpntraet be
lhouwen in ied0" TPva] slecht* b^n sis
haar „vijanden", do^ zich met geweld in de
zaken van anderen mengen en op vreemde
continenten huisvredebreuk plegen.
(D.N.B.)
gelijke berichten niet meer afdrukken zon
der goedkeuring van den Brltschen cen
sor. De verordening werd op wensch van
Engeland uitgevaardigd, omdat de Engel-
schen bemerkten, dat een waarheidsge
trouwe berichtgeving over de militaire ge
beurtenissen in Lybië een noodlottige uit
werking had op de Egyptische bevolking en
het militaire prestige der Engelschen deed
dalen. (D.N.B.)
WEER EEN AUSTRALISCH TROEPEN
TRANSPORT TE SINGAPORE.
Naar Domei uit Singapore meldt, is al
daar een groot Australisch troepentrans-
sport, dat door oorlogsschepen en vliegtui
gen beschermd werd, aangekomen. Britsche
legerkringen verklaren, dat Singapore en
de Maleische Staten thans beschermd zijn.
Klaarblijkelijk berinden zich te Singapore
Australiërs, Indiërs en Engelsche vliegers,
alsmede Engelsche luchtdoelartillerie en
Amerikaansehe vliegtuigen. De nieuwe
strijdkrachten zullen over het geheele
schiereiland Malakka verdeeld worden. De
totale sterkte wordt geraamd op 90.000
man.
Verder wordt gemeld, dat de grens met
Thailand zwaarder bezet zal worden dan
tot dusverre.
BRITSCH ESKADER VAN GIBRALTAR
UITGELOOPEN.
Een Engelsch eskader, bestaanjde uit het
slagschip Renown, den kruiser Sheffield,
het vliegtuigmoederschip Ark Royal, zeven
torpedobootjagers en twee duikbooten, is
van Gibraltar vertrokken. (Stefani)
DE BUITENLANDSCHE SCHEPEN IN
AMERIKAANSCHE HAVENS.
De koopvaardij commissie van het Ame-
rikaanlsche Huis van Afgevaardigden heeft
haar goedkeuring gehecht aan het wets
voorstel, dat den president machtigt, in
Amerikaansehe havens liggende buiten-
lansche schepen over te nemeni en in dienst
te stellen (D.N.B.).
van hedenavond
tot morgenochtend
en van Zondagavond
tot Maandagmorgen
De maan kwam heden op te
6.37 uur en gaat onder te 20.51
uur (Nieuwe Maan)voor mor
gen zijn deze tijdstippen: op te
7.03 uur, onder te 21,52 uur.
Dit nummei bevat VIER Bladen
Binnenland
De nieuwe bon voor koffiesurrogaat en thee
komt op 5 Mei. (Binnenland, 3e Blad).
Belangrijke reorganisatie van den Gem.
Dienst voor Sociale Zaken. (Stadsnieuws
le Blad).
Buitenland
Nieuwe Britsche scheepsverliezen in de
Grieksche wateren, (le Blad).
Verklaringen van Roosevelt en Knox.
(le Blad).
ZIF VOORTS .LAATSTE
EERSTE BLAD.
BERICHTEN"
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
APG. 1 VAN HET VIERDE BLAD.