De actie in de lucht
De distributie van koffie
en thee
ZATERDAG 15 MAART 1941
No. 24838
Koffie-surrogaat ingaande 28 April
Verduisteren:
82sie Jaargang
Engeland geteisterd
De oorlog ter zee
Radiorede van Pétain
De Duitsch-Fransche
samenwerking
Proclamatie van Hacha
Wat Thailand verkrijgt
Het diplomatieke spel
Zuid-Slavië
Nieuwe koffie- of theebon loopt van 17 Maart
tot 27 April
om
Amerika's steun aan
Engeland
19.43 uur
7.54 uur
19.44 uur
7.52 uur
J
Verspreide berichten
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
IS UW RADIO DEFECT?
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend by vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zyn:
per 3 maandenƒ2.35
per week ƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maandenportokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Over den luchtaanval op Glasgow meldt
het D.N.B. mede:
Het geheele gebied aan weerskanten van
de Clyde stond in vlammen en de brand
weer van Glasgow kon deze reuzenbranden
zichtbaar niet de baas worden. Dit blijkt
uit de verkenningsresultaten, die bij het
opperbevel van het Duitsche luchtwapen
zijn ontvangen. Bijzonder zwaar waren de
scheepswerven en haveninstallaties getrof
fen. Ook een reeks vrij groote opslagloodsen
die vermoedelijk voor voorraden grondstof
fen en levensmiddelen dienden, stonden in
haar geheele uitgestrektheid in brand. Een
wapenfabriek in de nabijheid van Glasgow
kreeg eveneens een reeks voltreffers van
bommen, die een grooten brand en een he
vige ontploffing veroorzaakten. In een der
docks werd een groot schip dat daar blijk
baar loste, in brand geworpen.
Niet minder vernietigend was de uitwer
king van den Duitschen bomaanval op Li
verpool-Birkenhead, die eveneens den ge-
heelen nacht door duurde. Bij de oude
branden, afkomstig van den nacht van
Woensdag op Donderdag, kwamen nieuwe
groote branden, waardoor vooral inrichtin
gen, die voor de levensmiddelenvoorziening
van Groot-Brittannië belangrijk zijn, en
een electrische centrale werden getroffen.
Ook de aanval op Hull is volgens de ont
vangen gegevens van de luchtverkenning
een beslist succes geweest. Evenals te Liver
pool-Birkenhead werden hier belangrijke
inrichtingen voor de Britsche voedingsmid
delenindustrie en levensmiddelenvoorzie
ning ten zwaarste getroffen.
Al deze aanvallen hebben het Britsche
ministerie van luchtvaart ertoe gedwongen
talrijke verouderde vliegtuigtypes .nog te
gebruiken en de in Amerika voorradige ma
chinerieën op te koopen. Zoo is te consta-
teeren, dat de Royal Airforce door den nood
gedwongen over een groot aantal veel van
elkaar verschillende en afwijkende types
vliegtuigen beschikt. Deze aanzienlijke hoe~
veelheid van allerlei soort vormt voor de
Royal Airforce een bedenkelijk zwak punt.
De bonte veelsoortigheid van de vliegtuigen
die voor opleiding en aanvallen worden ge
bruikt, maakt den etappedienst voor de
strijdende eenheden van het Britsche
luchtwapen ontzaglijk moeilijk evenals de
taak van het met de opleiding belaste per
soneel. Het vervangen van beschadigde
vliegtuigonderdeelen stuit thans op de
grootste moeilijkheden, omdat de Royal
Airforce over rond veertig types gevechts-
en verkenningsvliegtuigen en over ongeveer
twintig types jachtvliegtuigen beschikt,
waarvoor de voor vernieuwing in aanmer
king komende onderdeelen door verschei
dene dozijnen fabrieken moeten worden
vervaardigd. Stel daartegenover dat verge
leken met de bonte veelsoortigheid van het
Britsche luchtwapen Duitschland er veel
gunstiger voorstaat, omdat dit land slechts
over een paar vliegtuigtypes van de mo
dernste soort beschikt.
O O
e
Duitsche verkenningsvliegtuigen hebben
gisteren twee Britsche koopvaarders in de
Iersche zee vernietigd. Een vrachtboot van
omstreeks 4000 brt. zonk 25 minuten na een
voltreffer van zwaar kaliber. Men kon zien,
dat de bemanning het schip verliet. Een
tweede boot van ongeveer 2.000 brt. zonk
binnen enkele minuten na verscheiden vol
treffers op het achterste deel.
O
Naar de Duitsche bladen meden, heeft de
luchtaanval op de rijkshoofdstad in den
nacht van H2 op 13 Maart 26 dooden ge-
ëischt. Het aantal gewonden bedraagt 28.
VERKLARING VAN ALEXANDER.
De Engelsche minister van marine,
Alexander, heeft volgens een bericht uit
Londen in een redevoering verklaard, dat
Engeland misschien thans het moeilijkste
stadium van den oorlog tegemoet gaat. In
dit stadium zal de vloot een zeer groote rol
te spelen krijgt. Alexander wees op de 1
noodzakelijkheid van een intensieve hulp j
van den kant der Vereenigde Staten, waar
bij hij de verzekering gaf, dat Engeland
tracht de handelswegen met convoyeerende
strijdkrachten open te houden. De minister
van marine gaf de meening te kennen dat
de overwinning van Engeland niet alleen
zeker is, maar ook snel zou komen. (D.N.B.)
De Britsche admiraliteit heeft medege
deeld, dat admiraal sir Percy Noble kortge
leden belast is met de functie van opperbe
velhebber op de ..maritieme toegangswegen
in het Westen". Hij heeft tot taak om met
de Britsche zeestrijdkrachten de Engelsche
scheepvaart op den Atlantischen Oceaan te
beschermen. Admiraal Noble was tot kort na
het begin van dezen oorlog opperbevelheb
ber in de Chineesche wateren. (D.N.B.)
OUDERDOMSPENSIOEN INGEVOERD.
Het Fransche staatshoofd maarschalk Pétain
heeft een radiorede gehouden, waarin hij
mededeeling deed van de invoering van
ouderdomspensioen. Deze maatregel kon,
naar Petain zeide, niet alles geven wat noo-
dig was, doch wel wat mogelijk was. De
maarschalk verklaarde, te hopen, dat de wet
later zou worden verbeterd. Dit, zeide hij,
hangt echter van den economischen toe
stand af. In een door den oorlog verwoest
en door een te laag geboortecijfer getroffen
land kan men niet ineens groote dingen
doen. De jonge generaties moeten zich hard
nekkig aan den arbeid wijden. Een land
echter, dat geen jeugd meer heeft, omdat
het geen kinderen heeft, kan den ouderdom
niet onderhouden. Dit zijn eenvoudige en
duidelijke waarheden, waarvan de leering
vergeten is. De ouderdomsverzorging berust
op de solidariteit der natie, der klassen en
der leeftijden. Pétain kondigde verder nog
twee groote sociale hervormingen aan, die
betrekking hebben op de beroepsorganisaties
en het woningvraagstuk. Arbeiders, zoo be
sloot de maarschalk, sinds ik u heb leeren
kennen, heb ik het gevoel, u beter te begrij
pen en mij meer en meer met u te verbin
den. (D.NB.)
De algemeene lasthebber der Fransche
regeering in het bezette gebied, ambassadeur
de Brinon, heeft ter gelegenheid van zijn
aanwezigheid in Biarritz het blad La France
au Bordeaux eenige verklaringen gegeven
omtrent de Duitsch-Fransche samenwer
king. De Birnon sprak de meening uit, dat
de hangende problemen na den wapenstil
stand, zooals het transportprobleem, de le-
vensmiddelenverzorging en de kwestie der
krijgsgevangenen alleen ernstig behandeld
konden worden in loyale samenwerking met
den vroegeren tegenstander. Het Fransche
volk moet vertrouwen hebben in Pétain en
Darlan, die zich hebben uitgesproken voor
samenwerking. Er is echter geen twijfel aan.
dat de samenwerking met Duitschland niet
slechte een voorloopige ontspanning zal
brengen, maar een duurzamen vrede.
In Bordeaux verklaarde de Brinon voor
vertegenwoordigers der pers, dat hij er meer
dan ooit van overtuigd is, dat het Duitsche
en het Fransche volk om te beginnen el
kander moeten begrijpen en vervolgens tot
overeenstemming moeten komen. De
Duitsch-Fransche samenwerking moet het
zekerste middel voor de wederoprichting van
Frankrijk geacht worden. Woordelijk ver
klaarde de Brinon ten slotte: „Ik persoonlijk
heb volledig vertrouwen in hetgeen de
Fuehrer wil. Wij moeten van onzen kant
vertrouwen hebben in den vroegeren tegen
stander door hem loyaal den wensch te
kennen te geven, dat wij ons aansluiten bij
het nieuwe Europa. (D.N.B.).
2e VERJAARDAG VAN HET
PROTECTORAAT.
De president van de Tsjechische repu
bliek, dr. Hacha, heeft op den tweeden
verjaardag van het protectoraat een pro
clamatie uitgevaardigd, waarin hij o.a.
verklaart, dat hij 15 Maart 1939 tegenover
den Fuehrer de meening heeft uitgespro
ken, dat het lot van het Tsjechische volk
in diens handen lag. Het Duitsche rijk is
inderdaad een machtige schutsmuur, die
de landen van het protectoraat heeft be
waard voor alle gevolgen van den oorlog,
die thans woedt. In dit verband behoeft
hij er slechte op te wijzen, zoo vervolgd
Hacha, dat de Tsjechische steden en dor
pen de verschrikkingen van den oorlog en
Cart. Bureau v. Pelt.
van vijandelijke luchtaanvallen in het ge
heel niet hebben leeren kennen.
Staatsrechtelijk beteekent de 15e Mei,
zoo gaat de president voort, de overgang
van de politieke zelfstandigheid van het
Tsjechische volk naar zijn inlijving als
autonoom bestanddeel bij het Groot-
Duitsche rijk. Al is deze regeling van de
situatie in Tsjechie ten gevolge van den
oorlogstoestand nog niet geheel verwezen
lijkt kunnen worden, toch is zij volgens
Hacha in staat het aan het Tsjechische
volk mogelijk te maken zich nationaal op
alle levensgebieden te doen gelden. Het
Tsjechische volk, dat zich bijna zonder uit
zondering naar de aanwijzingen van zijn
publieke, nationale functionarissen heeft
geschikt, verwerft volgens de ervaring van
de beide laatste jaren een steeds vaster
vertrouwen in zijn toekomst. Daar het het
eerste niet-Duitsche vol kis, dat zich vrij
willig onder de beschreming van het
Groot-Duitcche rijk heeft geplaatst, kan
het er volgens de ervaringen tot dusver op
rekenen, dat het zich met zijn arbeid een
eerste niet-Duitsche volk is, dat zich vrij
willig onder de bescherming van het
Groot-Duitsche rijk heeft geplaatst, kan
Bovenstaand kaartje geeft het voornaam
ste toegekende gebied aan Thailand weer.
Het gebied van 1904 en 1097 komt terug aan
Thailand; hierin liggen de steden Sisophon,
Siem-Reap en Battambang. Het geheele ge
bied wordt gedemilitariseerd. Twee eilanden
in de Mekong n.l. Kong en Kone komen
onder Thailandsche Souvereiniteit doch
worden gemeenschappelijk bestuurd.
Het A.N.P. meldt uit Belgrado:
Van Zuid-Slavische zijde wordt verklaard
dat men met optimisme het einde van de
onderhandelingen met Duitschland tege
moet ziet, dat alle besprekingen welke de
Duitsche gezant, von Heeren, met de Zuid-
Slavische regeering, alsook de Zuid-Sla
vische gezant te Berlijn, Andritsj, met de
rijksregeering gevoerd heeft, in vriend-
schappelijken geest plaats vonden, en dat
alle berichten die van een Duitsch ultima
tum aan Zuid-Slavië wilden weten, in het
geheel niet met de feiten overeenstemmen.
Overigens zijn de onderhandelingen nog in
vollen gang en voorloopig kan geen tijd
stip genoemd worden, waarop de bespre
kingen geëindigd zullen zijn, evenals het
niet uitgesloten is, dat reeds in de komen
de dagen een opheldering van alle kwes
ties bereikt kan worden.
Het D.NJB. meldt' nog:
Li goed ingelichte politieke kringen der
Joego-Slavische hoofdstad worden thans
bijzonderheden bekend over de wijze waar
op de Engelsche gezant te Belgrado, sir
Ronald James Campbell, na zijn terugkeer
uit Athene in het midden van de vorige
week, waar hij met Eden besprekingen
heeft gevoerd en van wien hij overeen
komstige instructies heeft gekregen, tegen
over de voornaamste Joego-Slavische per
soonlijkheden is opgetreden. Zijn optreden
leek op de brutale manier van doen van
Britsche koloniale ambtenaren tegenover
zgn. „hulpvolken".
Campbell heeft een dezer dagen van de
toonaangevende Joego-Slavische persoon
lijkheden geëischt, aan de zijde van En
geland aan den oorlog deel te nemen en
gemeenschappelijk met Griekenland „den
Europeeschen vrijheidsstrijd, nieuw leven in
te blazen". Voor het geval echter Joego
slavië aan dit Britsche verlangen geen
gehoor zou geven en zijn huidige politiek
zou voortzetten, zou het zelf de gevolgen
hiervan hebben te dragen en bij een En
gelsche overwinning verdeeld worden.
Van Joego-Slavische zijde zijn deze drei
gementen met zeer groote koelheidopge
nomen. Om deze actie van Campbell te
ondersteunen, en den toestand neg te red
den, greep nu de Amerikaansche gezant,
Arthur Bliss Lane, in het diplomatieke spel
in. Eerst geloofde deze door een goed
woordje te doen de Engelsche bedoelingen
te kunnen bevorderen. Daarna wees hij
op den Amerikaanschen wensch, dat Joe-
go-Slavië rekening houdt met de Engel
sche politiek en deze met alle krachten
steunt.
Tegelijkertijd versterkte men van En
gelsche zijde via de agenten de pogingen
om de Joego-Slavische openbare meening
volgens een lang van tevoren opgesteld
plan te verontrusten en te verwarren om
zoodoende incidenten uit te lokken, enten
slotte door den druk van het volk de toon
aangevende lieden in Joego-Slavië voor
de Britsche belangen te winnen.
MISSIES NAAR AMERIKA.
De Engelsche berichtendienst meldt, dat
de parlementaire onderstaatssecretaris van
•het ministerie van Scheepvaart, sir Arthur
Salter, met een speciale missie naar de Ver.
Staten zal vertrekken, ten einde vast te
stellen in welke mate de dringend noodza
kelijke Amerikaansche hulp voor de Brit
sche koopvaardij op grond van de leen- en
pachtwet te verwachten is. Verder werd
medegedeeld, dat ook het Britsche mini
sterie voor de Voedselvoorziening binnen
kort een „kleine delegatie" naar de Veree
nigde Staten zal sturen.
Naar te Washington verluidt, is de
scheepvaartcommissie voornemens, 285
schepen, die Amerikaansch bezit zijn, doch
onder buitenlandsche vlag waren, en die
een totalen inhoud hebben van 1.693,000
ton, in dienst te nemen. De commissie poogt
hiertoe de vrijwillige medewerking te ver
krijgen van de Amerikaansche reeders, doch
ze is, volgens U. P., bereid zoo noodig „mo-
reelen druk" uit te oefenen. Onder deze
schepen zijn er zeven die onder Nederland-
sche vlag waren.
De secretaris-generaal van het departe
ment van landbouw en visscherij maakt het
volgende bekend.
Het ligt in de bedoeling de distributie
van thee en koffie, welke artikelen, zoo-
als bekend, tot dusverre naar keuze op
denzelfden bon verkrijgbaar werden ge
steld, te vervangen door een distributie
van koffiesurrogaat en thee. In verband
daarmede zal met ingang van Maandag
28 April a.s. het publiek tegen inlevering
van een nader aan te wijzen bon naar
keuze een bepaalde hoeveelheid thee of
koffiesurrogaat kunnen koopen. Koffie
zal derhalve na genoemden datum niet
meer verkrijgbaar worden gesteld.
Er zullen slechts bepaalde soorten kof
fiesurrogaat, welke een van overheids
wege vastgestelde samenstelling hebben,
in distributie worden gebracht.Deze
surrogaten zijn kenbaar, doordat op de
verpakking het woord „vergunning" en
het nummer dier vergunning staan aan
gegeven.
Het vervaardigen van andere surrogaten
dan de bovenbedoelde is sedert eenigen tijd
verboden. Op deze wijze wordt vermeden,
dat het publiek voor de bonnen, welke recht
geven op koffiesurrogaat, eventueel minder
waardige soorten daarvan zou ontvangen.
De thans nog bij den handel aanwezige
voorraden koffiesurrogaat, waarvan de ver
vaardiging niet heeft plaats gevonden vol
gens van overheidswege gegeven voorschrif
ten voor de samenstelling en welke dus ook
niet verkrijgbaar zijn in de bovenomschre
ven officieele verpakking, vallen geheel bui
ten de. distributie en worden dus uitver
kocht, zonder dat men daarbij bonnen be
hoeft in te leveren.
Bij wijze van overgangsmaatregel
wordt gedurende het tijdvak van Maan
dag 17 Maart tot en met Zondag 27
April op de met „18" gemerkte bon van
de „bonkaart algemeen" naar keuze 50
gram thee of 125 gram koffie of 250
gram koffiesurrogaat, voorzoover voor
radig, beschikbaar gesteld. De grossiers
en de detaillisten zullen door dezen
maatregel in de gelegenheid worden ge
steld de nog in hun bedrijf voorradige
hoeveelheden koffie uit te verkoopen.
Aangezien deze hoeveelheden beperkt
zijn, zal uiteraard lang niet iedere con
sument gedurende de komende distribu
tieperiode nog koffie kunnen koopen.
Met betrekking tot het beschikbaar stel
len van koffiesurrogaat wordt er met na
druk de aandacht op gevestigd, dat met het
omschakelen der industrie van koffie op
koffiesurrogaat uiteraard eenige tijd ge
moeid is, zoodat het verschijnen der nieuwe,,
van overheidswege voorgeschreven surroga
ten in den handel eerst tijdens de tweede
helft der Maandag a.s. ingaande distribu
tieperiode kan worden tegemoet gezien.
Degenen, die met bon „18" koffiesur
rogaat willen koopen, kunnen derhalve
dezen bon bewaren, totdat zij dezen
voor het koopen van koffiesurrogaat
kunnen besteden. Met het oog daarop is
dan ook de Maandag a.s. ingaande dis-
tributiéperiode gesteld op zes weken. De
volgende perioden zullen vier weken
duren.
In een officieele publicatie zijn de voor
de detaillisten en instellingen van belang
zijnde bijzonderheden betreffende de kof
fie- en theetoewijzingen vermeld.
UITLATINGEN VAN PRESIDENT
ROOSEVELT.
Op de pjersconferentie heeft president
Roosevelt berichten gedementeerd omtrent
overdracht van Amerikaansche oorlogssche
pen van welken aard ook aan Engeland.
Een dergelijk plan is in het geheel nog niet
overwogen, zoo verklaarde de president.
Uiteraard kon hij. geen toekomstvoorspel
lingen doen. Op een vraag, of de Ameri
kaansche regeering koopvaardijschepen aan
Engeland zal afstaan, gaf Roosevelt een
antwoord van de strekking, dat men daar
over tegenwoordig niet in voldoende mate
beschikt.
Heden zal hij tijdens het j aarlij ksch ban
ket, dat de vereeniging van bij het Witte
Huis geaccrediteerde journalisten te zijner
eere geeft, een rede houden van een half
uur in plaats van het „praatje aan den
haard", dat voor volgende week on het pro
gramma stond. (DNB)
van hedenavond
tot morgenochtend
en van Zondagavond
tot Maandagochtend
De maan komt hedenavond
op te 22.40 en gaat morgenoch
tend onder te 9.23 uur; Zon
dagavond komt de maan op te
middernacht en gaat Maan
dagochtend om 9.59 uur onder.
AMERIKANEN VERLATEN EUROPA.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat het aan
tal Amerikanen uit alle landen van Europa
dat daar voor de reis naar het vaderland
Dit nummer bevat VIER Bladen
Binnenland
De tunnels onder het Noordzeekanaal (2e
Blad).
Nieuwe distrbutiebonnen aangewezen (3e
Blad).
De ordening van het bioscoop-wezen (3e
Blad).
Vijfjarig meisje te Soest vermoord (Ge
mengd, 3e Blad).
Buitenland
De luchtaanvalllen op Engeland (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD.
Bel 24244
De Radiotechnische Dienst I E M C O n.v.
NIEUWE RIJN 32.
5798 (Ingez. Med.)
