De rede van den
Rijkscommissaris
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Donderdag 13 Maart 1941
AGENDA
Winterhulp Nederland
(Vervolg van pag. I van het 1« Blad).
DE NEDERLANDEN DIT HET
RIJKSVERBAND.
De ontwikkeling, die ingeluid werd door
de regeling der successie van Karei V in
1555, was van toen af verschillend. Toen
werden de Nederlanden uitgeleverd aan de
Spanjaarden. In den strijd tegen Spanjaar
den en tegen het katholicisme veroverden
de Nederlanden hun confessloneele en dy
nastieke vrijheid, welke tevens beteekende
dat zij wegvielen uit het rijksverband, zij
het ook een verband dat op zich zelf eigen
lijk reeds verbroken was. Men moet echter
in het oog houden, dat de bedoeling der
Nederlanden primair niet er op gericht was
het rijk te verlaten, maar hun volkschen
aard te behouden tegenover de Spanjaarden
en het katholicisme. En wij weten, dat
Mamix van St. Aldegonde als vertegenwoor
diger der Nederlanden op den rijksdag te
Worms in 1578 in een door volksche ver
antwoordelijkheid gedragen redevoering de
Duitsche vorsten en stammen heeft bezwo
ren, de Nederlanden in den strijd tegen de
Spanjaarden niet te verlaten, en niet te
dulden, dat deze landen uit het rijksver
band zouden worden gescheurd. Toen heeft
het rijk gefaald.
Confessloneele en dynastieke belangen
waren toonaangevend voor de besluiten der
machthebbers, volksche en nationale over
wegingen telden niet mee. De voltrekking
dezer ontwikkeling was het jaar 1648, dat
voor de Nederlanders een jaar van blijde
herinnering moge zijn, wanneer zij met den
toen beginnenden terugtocht uit het klop
pende leven van Eurppa, en vooral van het
Europeesche midden, voor altijd tevreden
willen zijn, een jaar van rouw voor alle
Duitschers, aangezien het de manifestatie
vormde der ineenstorting van de rijksidee.
Het rijk van het Avondland, zooals het
door de Carolingers, Saksen en Staufen ge
grondvest en opnieuw gegrondvest was, be
rustte op de idee der ordening van het
Europeesche gebied, waarbij de stammen
van Germania de dragers en garanten van
deze orde moesten zijn. Rondom deze
machtskern schaarden zich zinvol de
andere stammen en volkeren, om in de
kracht en den ban des vredes van dit rijk
het eigen geluk na te streven. Deze in laat
ste instantie, zij het ook onbewust, op volk
sche selectie berustende idee is verdrongen
door confessloneele en dynastieke belangen
en het rijk, dat gedragen werd door deze
idee, viel uiteen. Daarmede waren echter
ook de banden der orde en van het harmo
nische evenwicht losgemaakt. De randge
bieden van het machtsgebied, waartoe se
dert 1648 met de afscheiding van het rijk
ook de Nederlanden waren gekomen, waren
zonder gemeenschappelijk zwaartepunt en
wijdden zich aan eigen taak.
Erkend moet worden, dat de volkeren en
stammen van deze randgebieden en
daaronder versta ik niet alleen de gebieden
die eens afhankelijk geweest waren van het
rijk, maar ook die, welke zich richtten naar
het machtszwaartepunt van het rijk, zon
der deelen te zijn geweest van dit belan-
gengebied uit de kracht van hun Ger-
maansch-voiksche substantie buitengewone
prestaties hebben volbracht.
Wij herinneren ons de even koene als
geniale veldtochten van Karei XII en tot
deze categorie van appreciatie behooren de
kolonisatie van de Hollanders, voorts de
prestaties op het gebied van den dijkbouw
en van de waterbouwkunde in het alge
meen, van den scheepsbouw en tenslotte
ook hun prestaties in land- en tuinbouw.
Indien wij hieraan nog het unieke van de
Nederlandsche schilderkunst en de belang
rijke prestaties op wetenschappelijk, vooral
medisch gebied toevoegen, dan vormt zich
voor ons, toeschouwers en buitenstaanders,
het beeld van karakter en prestaties, dat
wij als typisch Nederlandsch en Hollandsch
kunnen qualificeeren, en dat de waarden
inhoudt, die wij als waarlijk Nederlandsch
kenschetsten en die wij als een verrijking
van het geheele Avondland erkennen en
niet willen missen.
Een crltlsche beschouwing, juist van de
koloniale prestaties en haar resultaten, be
wijst ons evenwel hoe Holland door dezen
rijkdom in afhankelijkheid geraakte. De
volksche basis, die ter beschikking van het
Hollandsche en Nederlandsche volk stond,
was te smal om deze afgelegen rijkdom
men uit eigen kracht te beveiligen en was
oorzaak, dat Nederland uitkeek naar een
beschermende mogelijkheid, die zoo al niet
juridisch, dan toch in feite erkend werd en
maakte de Nederlandsche politiek, econo
misch en ten slotte maatschappelijk van
Engeland afhankelijk. Dit Nederlandsche
rijlt, dat zichzelf niet kon verdedigen,
moest zich geestelijk steeds meer op inter
nationale betrekkingen en banden oriën-
teeren en belanghebbende bij een vredes
politiek tot eiken prijs worden. De rijke
economische basis overzee leidde boven
dien ln het moederland tot een zelfvol
daanheid, die ten slotte tot stilstand leidt.
Het kan zijn, dat de Nederlander in den
Duitscher een element ziet, dat eeuwig be
roering. opwinding en onrust teweeg brengt
een die nooit tevreden, onvoltooid en
steeds in wording is. De grenzen van het
Duitsche volk, die naar bijna alle zijden
geografisch onbeschermd open lagen en
bloot stonden aan het voortdurende op
dringen van volken van vreemd bloed,
dwongen den Duitscher een strijder en
eeuwig zoekende en strevende te worden.
De Nederlander en vooral de Hollander
meende voor zijn eeuwenlange afscheiding
een zelfvoldane veiligheid als het hem
eigene te hebben gevonden. Indien deze
toestand als van bijzondere waarde en als
het wezen van den Nederlander gevoeld
mocht worden, dan zal men begrijpen, dat
het Duitsche volk hiervoor niet hetzelfde
begrip kan toonen als voor die eigenschap
pen van den Nederlander, waardoor deze
zijn kolonlsatorische en cultureele presta
ties heeft volbracht. Wij bezitten des te
minder begrip voor dezen terugtocht naar
de idylle, omdat deze toestand voortvloei
de uit een voor de Nederlanders gunstige
situatie, die in haar grondslagen name
lijk oplossing van de Europeesche machbs-
kern en verlegging van het zwaartepunt
van de macht naar de kusten van den At
lantischen Oceaan gericht was tegen de
levensbelangen van het Duitsche volk,
Vooral echter is deze toestand en de
daarmee verbonden geesteshouding hoogst
dubieus en misschien zelfs een gevaar voor
de handhaving avn de ware kern des volks,
op een oogenbllk waarop de krachtlijnen
op het terrein der internationale politiek,
die door haar rust aan deze situatie het
aanzijn gaven, eenlgerlel wijziging onder
gaan.
Deze situatie leidde tot een geesteshou
ding, waarvan wij Duitschers meenen, dat
wij haar ln het belang van ons volk heb
ben overwonnen, namelijk tot het libera
lisme, dat toegankelijk ls voor en bloot
staat aan Internationale gedachtenreeksen
en banden.
Datgene wat ons thans als de huidige cul
tuur in Nederland aan prestaties tegemoet
treedt en het getuigenis vormt van de cultu
reele prestaties der laatste decennia, zooals
wij dat ook bij ons konden waarnemen,
draagt denzelfden stempel en vertoont het
zelfde uiterlijk als prestaties van dat genre
in een willekeurig ander land van het libe
ralisme. Vierkante dobbelsteenen, die de
laatste openbaring van de architectuur
moeten voorstellen en slechts aan de stof
felijke wetten van de bouwstof onderworpen
zijn en niet gevormd door de idee van den
kunstenaar, staan hier in Nederland op de
zelfde wijze als zij eens bij ons in Dultsch-
land gebouwd zijn of in een ander land
staan, waar een liberaal-Internationaal ge-
depraveerde geest onder Joodschen invloed
de cultuur poogde te influenceeren, hetzij in
Frankrijk, Engeland, Amerika of den Oriënt.
En op dezelfde wijze zijn ongetwijfeld ook
nog vele andere levensuitingen onvolksch
en derhalve on-Nederlandsch geworden,
waaraan de Nederlander thans gewend is en
waarin hij niet wil worden gestoord.
DE GEBEURTENISSEN IN MEI.
Als ik spreek van een stilstand van dit
volk, dat moet ik constateeren, dat juist de
ervaringen en gebeurtenissen van 1015
Mei het bewijs leveren, dat dit volk niet in
zijn substantie, maar in zijn geesteshouding
en leiding een tekortkoming vertoonde op
het gebied waarop de kracht van een natie
zich in de eerste plaats moet uiten, namelijk
op het gebied van den strijd.
Nederlandsche soldaten hebben goed ge
vochten en de Nederlandsche bevolking
heeft zich in deze strljdperlode behoorlijk
gedragen, maar de leiding ls volslagen te
kort geschoten, want anders kon de weer
kracht van een volk van negen millioen
Germanen niet in zoo korten tijd bezwijken,
ofschoon toch slechts een numeriek uiterst
bescheiden, zij het ook kwalitatief superieur
deel van de Duitsche v/eermacht tegenover
haar stond. Ik vermeld deze bijzonderheden
niet om in een of anderen Nederlander een
bittere herinnering of gewaarwording op te
wekken, doch slechts omdat ik mij genoopt
voel alle dingen, die hier op het spel staan,
met waarlijk bezorgde belangstelling na te
speuren.
In ieder geval constateeren wij,
Duitschers, dat de Nederlanders over
buitengewoon hooge innerlijke waarden
beschikken, die wij verheugd als eigen
schappen van hun Germaansche bloed
begroeten, dat de Nederlanders als
Germaansch randgebied op zichzelf
aangewezen buitengewone prestaties
hebben volbracht, dat zij echter als ge
volg van de resultaten dezer prestaties
verzonken zijn in een idylle, die op som
mige gebieden reeds een stilstand in de
ontwikkeling van de levenskrachten der
natie heeft beteekend. De verstoring
van deze idylle doet thans onaange
naam aan, maar zij mag niet geacht
worden het Nederlandsche wezen ln het
nauw te brengen.
NIEUWE ORDENING VAN EUROPA.
De weg der geschiedenis, die eeuwen ge
leden na de verbrijzeling van het Europee
sche ordenende gezag de macht heeft ver
plaatst naar de peripheric van dit wereld
deel en van den Atlantischen Oceaan, ketrt
thans terug tot een nieuwe ordening van
het gebied van Europa met de van nature
gegeven machtskern van 85 millioen Duit
schers als het grootste raciaal en geestelijk
uniforme volk. dat op aarde bestaat, onder
de gelijkgerechtigde medewerking van de
Germaansche volkeren in het gemeenschap
pelijk leefgebied. De weg der reorganisatie
is de weg der éénwording van het Duitsche
rijk. Hij leidt vla de bevrijdingsoorlogen
naar de jaren 1866, 18701871 en 1914
1918, en bereikt Juist op het oogenblik,
waarop de vijanden van deze orde, vooral
de Engelschen en de Internationaal georiën
teerde krachten van Jodendom, vrijmetse
laars en groot-kapitaal, meenden deze kern
definitief van haar macht te hebben be
roofd, de doorbraak tot zijn doel. Volgens
de beschikking van het lot was blijkbaar de
Ineenstorting van het Jaar 1918 en de be
handeling van de volgende jaren, die het
volk van zijn waardigheid wilde berooven
en zijn vernietiging wilde, noodlg om het
geheele Duitsche volk te laten oplaaien tot
de grootste prestatie, gedragen door de ge-
loovlge bereidheid en strijdvaardigheid van
het nationaal-socialisme als slechts volken
en menschen aangegrepen heeft in die tijd
perken, die wij thans als tijdwende ln de
geschiedenis aanmerken. Wij bespeuren
deze opdracht, gericht tot het Duitsche volk
en het Germaansche bloed in ons, maar wij
buigen ons In dank en deemoed voor het
lot, dat ons als voorwaarde en waarborg
voor onzen strijd en overwinning den
Führer heeft gegeven. Want de combinatie
van geloof aan zijn roeping en van den wil
tot verwerkelijking daarvan in de unieke
verschijning van Adolf Hitler, is voorwaarde
voor den opbouw van het nieuwe Europa,
waarmee wereldgeschiedenis wordt ge
maakt.
Ook in het Nederlandsche volk zijn er
mannen geweest, die de nieuwe vorming
van de volksche gemeenschap voorvoelden
en bereid waren zich hiervoor te geven. Wij
weten evenwel, dat van het oogenblik af,
waarop de beweging van den Führer in het
Rijk aan de macht kwam en 21 Maart
is de dag van Potsdam, waarop acht jaar
geleden de strijd voor het recht van het
Duitsche volk langs den weg van een le
gale ontwikkeling zijn constitutloneele uit
drukking heeft gevonden de nihilisti
sche, internationale krachten benevens de
volksche vijanden van het Duitsche volk
samengezworen hadden nooit meer een na-
tionaal-socialistische beweging legaal te
laten opkomen, doch met verloochening en
vervalsching Van de eigen stelregels, die
het liberaal-democratische stelsel had op
gesteld met alle gewelddadige middelen de
nationaal-sociallstische partijen te onder
drukken. Indien derhalve deze partijen ln
eenig ander land niet langs den weg van
stemmenwerving en bereiking van een
meerderheid aan de macht gekomen zijn,
dan pleit dit niet tegen het nationaal-so
cialisme, maar bewijst slechts met welk een
terreur de verdwijnende krachten haar
stellingen hebben verdedigd. Juist wij uit
de Qstmark weten dat, want ofschoon de
overwegende meerderheid van het Duit
sche volk in den voormaligen bondsstaat
Oostenrijk niet meer wilde weten van dit
Oostenrijkerschap, waarvan tot vervelens
toe gewaagd werd. doch nog slechts wilde
terugkeeren tot 't Rijk. hebben alle krach
ten van internationale en confessioneele
groepeeringen zich tegen deze verwezen
lijking van den volkswil verzet. Wij groeten
al deze medestrijders voor een nieuwe, ge
lukkiger ordening van ons werelddeel, die
vervuld zijn van de beteekenls en ver
plichting van de nationaal-soclalistische
idee.
Het Nederlandsche volk, dat in zijn meer
derheid afzijdig bleef van de groote ge
beurtenis, die op de wereld voorbereid
werd, liet zich ter handhaving van zijn
idylle door de toenmalige leiders door
de bank gezworen vijanden van het nieuwe
Duitschland alles voorpraten, wat hoe
dan ook tegen het Duitsche rijk en tegen
het nationaal-socialisme pleitte. Het is in
het geheel niet meer noodzakelijk thans
erbij stil te staan, hoe onneutraal deze
houding destijds was en hoe het Neder
landsche volk duldde, dat bij alle gele
genheden, waar openlijk maar ook particu
lier een meening geuit werd, het venijn
van den haat door de vijanden van het
Duitsche rijk het volk werd Ingegeven. Wij
zouden gaarne willen gelooven, dat het
Nederlandsche volk op zichzelf in het ge
heel niet zoo onder den indruk van deze
dingen verkeerde, maar dat het te zeer ge
wend was zijn politieke meening door wei
nige enkelingen te laten vormen om voor
de rest in zijn rust te kunnen volharden.
De objectieve schuld blijft bestaan, want
voor ons natlonaal-soclallsten, die strijden
voor de verwerkelijking van onze idee, heeft
niet de meer of minder actieve onverschil
ligheid van een meerderheid beteekenls,
maar wel de van haat en vernietigingswil
vervulde handelwijze dergenen, die voor
deze meerderheid optreden. Met allen na
druk wijs ik op dit verschijnsel.
ONVERANTWOORDELIJK OPTREDEN.
Het heeft den schijn alsof thans weer
een schaar verblinde, onverantwoordelijke
stokers en schreeuwers de meening van
het Nederlandsche volk wil vormen en ver
tegenwoordigen. Als de Nederlanders zich
dat laten welgevallen, zullen zij ten slotte
nogmaals ln hun geheel de gevolgen van
een dergelijk optreden krijgen te dragen.
Als in een duel op leven en dood iemand
er bij staat, die door schampere en ook van
haat vervulde opmerkingen zijn afkeer je
gens één der strijdenden tot uiting brengt,
dan mag deze belangstellende toeschouwer
zich niet verbazen, als deze strijder op het
oogenblik, waarop hij daartoe gelegenheid
en armslag heeft, dezen geïnteresseerden
toeschouwer van het terrein van den strijd
doet verdwijnen. Want het hoogste gebod,
namelijk te zorgen voor het bestaan van het
eigen volk, geeft ook de verplichting kan
sen op gevaar te doen verdwijnen, die uit
de aanwezigheid van een zoo onneutralen
waarnemer kunnen voortvloeien. Dit geldt
ook voor dezen strijd om het bestaan van
het Duitsche volk, nog afgezien daarvan,
dat wij de tastbare bewijzen in handen heb
ben, dat onze vijanden zich bij hun plan
nen geenszins meer door de neutraliteit
van Nederland gebonden achtten en op Ne
derïandschen bodem doodelijke samenzwe
ringen tegen den Führer en het Duitsche
Rijk pleegden en dat leidende persoonlijk
heden ln Nederland bewust bij dit streven
toegezien en daaraan hun medewerking
hebben verleend.
BURGERLIJK BESTUUR.
Zoo kwam het tot den tienden Mei en na
de verbrijzeling van den tegenstand der
Nederlanders tot Invoering van het Rijks
commissariaat. Uit het feit, dat in de be
zette gebieden ten Westen van de oude
grens van het Duitsche rijk uitsluitend in
Nederland een burgerlijk bestuur werd in
gevoerd, valt af te leiden, dat de Führer
Nederland niet in de eerste plaats behan
deld wilde weten van het standpunt, dat
het een door de Duitsche militaire macht
bezet land is. Deze bedoeling kan verkeerd
begrepen worden en dat geschiedt door ve
len, die onvoorwaardelijk in de rol van
vijand van het Duitsche volk en Rijk willen
blijven.
Welaan, deze lieden kunnen wij helpen,
maar de beslissing ls reeds gevallen, want
dan staan wij niet als vijanden tegenover
elkaar, maar als overwinnaar en overwon
nene.
Met welke bedoelingen wij Duitschers
hier gekomen zijn, is herhaaldelijk en vol
doende verklaard. Reeds in den oproep bij
de instelling van het Rijkscommissariaat
hebben wij verklaard, dat het Nederland
sche recht zooveel mogelijk van kracht zal
blijven en bestuur door de Nederlandsche
instanties zal geschieden onder de toege
voegde voorwaarde, dat het Nederlandsche
volk met begrip en beheersching de door de
bezettende mogendheid gegeven voorschrif
ten zal opvolgen. Vooral echter werd den
Nederlanders verkondigd, dat zij hun land
en hun vrijheid voor de toekomst in veilig
heid vermogen te stellen, indien zij de taak,
die uit het gemeenschappelijke lot voort
komt, zullen vervullen. Deze verzekeringen
van een genre, zooa'.s zij wel nooit eerder
aan een overwonnen volk gedaan zuilen zijn
hebben wij krachtens de ons bewuste ver
antwoordelijkheid voor het Germaansche
bloed zelfs gegeven, al ontbreekt bij den
hiermede begiftigde besef vo.or de beteeke
nls van deze-drijfveer cmzer ha-ndelvrfj^e.
DE POITIEKE WILSVORMING.
Volgens deze beginselen is het be
stuur en de leiding in Nederland inge
richt, en na de politieke situatie, zooals
deze bestond, onderzocht en geconsta
teerd te hebben, heb ik 26 Juli in een
rede voor het „Arbeitsbereich" in Den
Haag verklaard, dat de politieke wils
vorming een zaak van de Nederlanders
is, doch dat wij Duitschers ons al naar
den uitslag van deze wilsvorming ons
standpunt zullen voorbehouden en dat
wij in geen geval ooit zullen dulden, dat
ooit toestanden terugkeeren, die weer
tot een tienden Mei 1940 zouden kun
nen leiden. De vrijheid van politieke be
slissing, de daarmee aan de Nederlan
ders gegeven is, zal slechts in zooverre
beteekenls hebben, als de houding, die
de Nederlanders in dezen beslissenden
strijd van het Duitsche volk voor de
toekomstige vorming van Europa aan
nemen, den doorslag zal geven bij de
bepaling van de plaats der Nederlan
ders in de toekomst. Ik geloof, dat deze
verklaringen helder en duidelijk zijn.
Het is mij althans niet mogelijk, in te
zien hoe men nog duidelijker en helder
der kan spreken.
Ik heb het niet juist geacht ln het ver
volg aan deze verklaringen nog veel toe te
voegen, want ik ben nog steeds besloten de
Nederlanders althans in groote meerder-
heid voor nuchtere, ernstig wikkende men
schen te houden, die ln staat zijn woorden
en hun eigenlijke beteekenis te begrijpen.
Deze verklaring in herhaalde toespraken
steeds weer te herhalen, scheen mij voor de
Nederlanders ongepast en onjuist in ver
band met den ernst van mijn woorden. Ik
heb derhalve in de nieuwjaarsboodschap-
1941 uitsluitend duidelijk gemaakt, dat
thans de teerling geworpen wordt, want de
nieuwe opbouw van Europa is begonnen en
ieder afzonderlijk is voor de beslissing ge
steld: met ons of tegen ons tertium non
datur. In de toekomst spreken en gelden
daden.
Thans zijn reëele, doch harde handelin
gen verricht en er zal wel niemand meer
zijn, die er aan twijfelt, dat de bezettende
mogendheid, gedragen door de strijdvaar
dige idee van het nationaal-socialisme, be
sloten ls haar. naar ik met nadruk ver
klaar, steeds tijdig verkondigde doeleinden
en bedoelingen onverbiddelijk te verwezen
lijken. Dit verschaft thans gelegenheid de
uiteenzettingen over de lotsgemeenschap
van het Nederlandsche en het Duitsche
volk, die weliswaar misschien nog hier en
daar geloochend wordt, doch eigenlijk reeds
een feit is geworden, voort te zetten en
vooral de ervaringen met de reactie tot
dusver na te gaan om naar ik althans
voor mijn deel met nadruk betoog voor
beide partijen nuttige conclusies te trekken.
Hoe heeft het Nederlandsche volk gerea
geerd?
DE TOESTAND HIER TE LANDE.
Indien men geloof wilde slaan aan ge
ruchten, die in het vijandelijke buitenland
worden verbreid of door de vijanden in het
neutrale buitenland in omloop worden ge
bracht, zou men moeten aannemen, dat in
dit land hier hongersnood heerscht, dat de
Nederlandsche arbeider door Duitsche po
litiemannen met den bajonet op het ge
weer naar zijn werk wordt gebracht, dat
een wilde moordende vijandschap tusschen
de Duitschers en de Nederlanders in dit
land bestaat en het Nederlandsche volk
zich in een staat van volkomen knecht
schap bevindt.
In dit land is sinds de bezetting nog geen
mensch verhongerd. Het geval heeft zich
ook nog niet voorgedaan, dat een Nederlan
der door politiemaatregelen ln zijn hoogst
persoonlijk besluit werk aan te nemen of
niet werd gedwongen. Ik geloof echter te
kunnen zeggen, dat in dit land, als men in
aanmerking neemt, dat het toch bezet ge
bied vlak bij het vijandelijke front is, een
waarlijk ongelooflijke vrijheid voor politieke
activiteit bestaat, want de neerslag van dit
leven in de politieberichten, die toch niet
het geheele politieke leven vormt, is groot
genoeg. Tenslotte behooren bij vechtpartijen
ingegooide ruiten -€n dergelijke uitingen
van politiek leven toch altijd tenminste
twee elkaar bestrijdende politieke elemen
ten. Zij moeten er dus belde zijn en beide
de mogelijkheid bezitten hun bestaan zoo
drastisch te bewijzen. Het is derhalve ook
niet juist, als de een of ander beweert, dat
hier politieke bewegingen haar bestaan lei
den op de punten van de Duitsche bajonet
ten. Een dergelijke bewering getuigt van
gebrek aan kennis van de doeltreffendheid
der Duitsche' bajonetten. Indien wij name
lijk inderdaad de bedoeling hadden hier
een politieke beweging onder bescherming
de Duitsche bajonetten en met haar hulp
te forceeren, dan zou er binnen weinige
weken in dit land in het geheel niemand
meex zijn, die het slechts kon of zou'wagen
in woord of geschrift of metterdaad een
eenigszms oppositioneele houding tegen
over deze zoogenaamd geprotegeerde bewe
ging aan te nemen.
DE N.S.B.
Nog steeds geldt, dat wij den Nederlan
ders geen politieke overtuiging willen op
dringen. Het spreekt echter vanzelf, dat de
terroristische geest, die in alle liberaal-de
mocratische landen tegen de nationaal-so-
cialistisdhe bewegingen losbrak op hot
oogenblik, waarop het nationaal-socialisme
in het Duitsche Rijk aan de macht was ge
komen, in Nederland word gebroken. Dat
de politieke strijd na 'n dergelijke periode
van onderdrukking niet met glacé-hand
schoenen wordt gevoerd, valt niet te ver
wonderen en bewaren tegen de hardheid
van dezen strijd tellen bij mij niet veel
zwaarder dan de kreet „houdt den dief"
Indien men mij thans zou tegenwer
pen, dat slechts de nationaal-socialis-
ten in formatie mogen marcheeren, dan
zeg ik „dat spreekt vanzelf", want de
nationaal-socialisten hebben bewezen
en bewijzen dagelijks, dat zij den weg
van de lótsgemeenschap met het Duit
sche volk willen gaan. Alle anderen zijn
tot dusver niet geslaagd in de levering
van dit bewijs, velen hebben daartoe
zeJfs nog geen poging gedaan. Indien
HEDEN.
Katwy k-aan-Zee (Casa Cara): Spr. ds.
Ottevanger van Leiden. IVz uur nam.
Oegstgeest (Witte Huis): Ledenvergade.
ring „Groene Kruis". 8 uur nam.
Zondag.
Leidsch Volkshuis: Concert Reg. Wynanda,
Janny v. Wering en Jules v. Oven, 3% uur nam.
DAGELIJKS.
Lakenhal: LK.V. Schilderijententoonstelling
Kees Verwey (tot 16 Maart). 104, 's Zondags
1—4 uur.
OrVERSEN
's Dinsdags: 1ste Binnenvestgracht 22: Ge
legenheid tot inenting tegen typhus en diph-
terle. 11—3 uur.
'sDinsdags: Oude Rijn 44 c: Prot. Bureau
voor Sociale Adviezen. 78 uur nam.
8 Dinsdag. Mare 13: Medisch Opvoedkundig
Bureau 914—11 uur voarm
Arbeidsbeurs (Levendaal)iedere derde Dins
dag der maand consultatiebureau voor onvol-
waardlgeD 7—8 aur nam
s Donderdags Wykgebouw „Betfcesda* (Hoel-
strsat 44—46): Consultatiebureau voor Alcoho
listen 6 aur nam.
'8 Vrijdags, Init. voor Praeventtere Genees
kunde Consultatiebureau v. Beroepskeuze 4—5.
BIOSCOPEN.
118 jaar; 14 Jaar; alle leeftyden.
Luxor-theater: „Lajla".
Dagelijks nam. 2 en 8 uur, 's Zondags 2—7 uur
doorloopende voorstelling.
Lido-theater: .Moord ln de villa Hardin" t
Dageiyks 7% uur nam.; 's Zondags te 2, 4.30
en IVs u-, Woensd. en ZatercL matinée 2.30 u.
Trianon-theater: „De misdaad van Fabreani"
Dagelijks 2 en 8 uur, 's Zondags van 2—6.30
uur doorl. voorstelling.
Casino-theater: „Ridders in lompen" 5
Dagelijks 8 uur; Zaterdags ook 2% uur, Zon
dags te 2, 4% en 8 uur.
Rex-theater: „Truxa" t
Dagelijks 2 en 8 uur nam.; '«Zondags van
2630 uur dcorl. voortelling.
Nova-theater (Katwijk aan Zee): nam. 7% uur
(Zondags gesloten): „De groote leugen".
De avond-, nacht en Zondagsdienst der apo
theken te Leiden wordt van Zaterdag 8 Maart
20 uur tot Zaterdag 15 Maart 8 uur waarge
nomen door de Apotheek Kok, Rapenburg 9,
tel. 24807 en de Apotheek „Tot Hulp der
Menschheid", Hooigracht 48, teL 21060.
Te Oegstgeest wordt deze dienst dan waar
genomen door de Oegstgeestsche Apotheek,
Wilhelminapark 8, teL 26274.
O O
9
LUCHTTEMPERATUUR.
9 uür voorin.: 0 gr. C. (32 gr. F.).
Gironummer v»n de W. H. N.
55!) 3.
De Bank van de W.H.N. is Kas-
vereeniging N. V. Amsterdam.
Postgironummer
877.
Stort op 5553 of 877.
Ge brengt geluk in veler teven.
men aan deze krachten het recht zou
geven formaties te vormen, zou dit niets
anders zijn dan den weg voor een nieu
wen lOden Mei open te stellen.
Zoo zal de politieke strijd in Neder
land zijn loop nemen, vooizoover de be
zettende mogendheid dit kan toelaten
met het oog op de noodzaak tot hand
having van de orde in dit land. Ik zelf
geloof, dat de nationaal-socialistische
beweging in steeds klaarder begrip voor
haar politieke taak en beteekenis in
toenemende mate haar bemoeiingen er
steeds meer op zal richten om iederen
Nederïandschen volksgenoot afzonder
lijk van de juistheid van de politieke
idee van bet nationaal-socialisme voor
het welzijn van het Nederlandsche volk
te overtuigen om zoo door het winnen
van de politiek-toonaangevende lagen
tot de dragende politieke beweging van
het Nederlandsche volk te worden.
Terwijl aldus de politieke krachten bin
nen de haar toegestane ruimte tot uiting
komen en bewijzen kunnen, dat zij in
staat zijn, leiding te geven, hebben arbei
ders, boeren en burgers door hun gedrag
blijk gegeven van hun standpunt ten aan
zien van den gegeven bezettingstoestand.
Men kan zeggen, dat de Nederlanders over
het algemeen afwachtend, met een zekere
terughouding, doch voor het grootste deel
belangstellend het heden beschouwen en
aan de toekomst denken. In het bijzonder
uit arbeiderskringen hooren wij steeds vra
gen en stemmen, die de belangstelling voor
het nationaal-socialisme bewijzen. Het is
duidelijk, dat de invoering van de econo
mische en persoonlijke beperkingen, die
in verband met den oorlog nu eenmaal
noodzakelijk zijn, niet de geschikte vorm is
om den Nederïandschen arbeider te too
nen, wat wij onder nationaal-socialisme
en de resultaten hiervan voor den arbeider
verstaan.
Ik ben er echter zeker van, dat de Ne
derlandsche arbeider, zooals iedere andere
arbeider, zioh door het feit van zulke be
perkingen niet laat beïnvloeden, daar hij
de onvermijdelijkheid er van inziet, als hij
maar weet, dat het er om gaat, de stabi
liteit en gelijkmatigheid van de levensmid
delenvoorziening, juist voor den arbeider,
te verzekeren.
VOEDSELVOORZIENING.
Ofschoon Engeland door het geniepigs en
onmenschelijke wapen der blokkade zijn
militaire en verraderlijke succes van het
jaar 1918 wilde herhalen en het heden nog
door dpp vromen lord Halifax voor ver.
keerd bej' pen menschelijkheid laat ver»
2-2
