Ex-koning Alfonso XIII
overleden
Illusies van Churchill
Bekendmaking
VRIJDAG 28 FEBRUARI 1941
No. 24825
Rond de Middellandsche Zee
Verduisteren:
31ste jaargang
Als koning geboren, als balling gestorven
De Balkan en de oorlog
in Albanië
De reis van Eden
19.16 uur
8.29 uur
Vergeefsche hoop
op steun
Amsterdam weer
volkomen rustig
Duitsch-Italiaansche
handel
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37- ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.35
per weekƒ0.18
Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden -f portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mud.)
Ex-koning Alfonso is overleden, aldus
meldt Stefani.
Als koning geboren, als balling gestorven,
dit is, in den meest beknopten vorm, de
levensloop van den ex-koning van Spanje,
Foto-archief L. D.
WIJLEN EX-KONING ALFONSO.
die den leeftijd bereikt heeft van slechts
54 jaar. Bijna dertig jaar hiervan heefOilj
op den Spaanschen troon gezeteldom
daarna, gedurende het laatste tiental1
jaren van zijn leven, nadat te Madrid de
monarchie had moeten plaats maken voor
de republiek, als balling te vertoeven bui
ten zijn vaderland, meerendeels in Italië,
in weliks hoofdstad hij thans den laatsten
adem heeft uitgeblazen.
Alfonso XTTT van Spanje werd op 17 Mei
1386 te Madrid geboren nadat zijn vader,
koning Alfonso XU, al voordien onver
wachts in November 1885 overleden was.
Zijn moeder, koningin Maria Christine, een
geboren aartshertogin van Oostenrijk, nam
voorloopig dé regeering waar, en toen haar
zoon geboren werd, werd hij tot koning
uitgeroepen.
Na een strenge veelzijdige opleiding ge
noten te hebben, besteeg hij op 17 Mei 1902
den troon. Reeds tijdens zijn jeugd won hij
allerwegen de liefde van zijn volk. Onge
veer vier jaar na zijn troonsbestijging trad
hij in het huwelijk met prinses Victoria
Eugenie van Battenb erg. Tijdens de plech
tigheid vond een bomaanslag op zijn leven
plaats, en hierbij toonde de koning even
als bij latere aanslagen op zijn leven, een
groote onverschrokkenheid. Bij deze eerste
aanslag werden 15 personen gedood. Het
huwelijk van den koning werd gezegend
met de geboorte van zes kinderen, vier
zoons en twee dochters. De vier zoons erf
den echter van hun moeder een physiek
gebrek, dat een ongunstige invloed had
op de verhouding tussehen volk en ko
ningshuis, aangezien hierdoor de opvol
gingskwestie op groote moeilijkheden
stuitte. Bovenal was het echter de.Marok-
kopolitiek van den koning, die de verstand
houding tussehen hem en zijn onderdanen
zeer ten nadeele kwam. Dat langen tijd
het beste Spaansche bloed in Noord-Afrika
vergoten werd, was ten slotte aanleiding
tot openlijke oproerige bewegingen. De
krijgsverrichtingen van Spanje in Marokko
duurden tot d926. Eerst" toen werd met be
hulp van de Franschen de macht van den
tegenstander gebroken, zoodat hier de rust
weer kon intreden. Over het algemeen
steunde de politiek van Alfonso geheel op
Engeland en Frankrijk. Zijn huwelijk met
een Engelsche prinses en de van Frankrijk
ondervonden steun bij de behandeling van
de Marokkokwestie waren hiervan de
grondslagen. Desondanks gelukte het over
eenkomstig den algemeenen wensch van
het volk, buiten den wereldoorlog te blij
ven, en de koning legde tijdens deze jaren
een strikt neutrale houding aan den dag.
In het jaar 1923 bevorderde hij het ont
staan van de dictatuur van Primo de Ri
vera. Vele militaire'bpstaïnden, die zich in
deze tijden voordeden, werden onderdrukt,
er. evenzeer gelukte het den generaal, de
spanningen, die rond den koning werden
opgeroepen, af te leiden. Meerdere malen
trachtte de koning zich later aan den in
vloed van de PPrimo de Rivera te onttrek
ken, doch steeds weer keerde hij tot zijn
persoon terug. De oppositie tegen Alfonso,
die vooral na beëindiging van den wereld
oorlog begon te groeien, scheen z|jn positie
niet aan te tasten, aangezien zijn zilveren
jubileum in 1927 schijnbaar door geheel
bet volk geestdriftig werd gevierd.
Onder den druk-van- militaire zijde trad
Primo de Rivera in Januari 1930 vrijwil
lig af, waarna de koning aan den uitge
sproken tegenstander - van den generaal,
Eerenguer, optracht gaf, een kabinet te
vormen en andere maatregelen te treffen
cm het parlementaire regeringssysteem
weer in te voeren.
Desondanks was de volksstemming niet
meer in rustige banen te leiden. Opstanden,
revoluties, regeeringswisselingen en onre
gelmatigheden volgden elkaar steeds veel-
vuldiger op.
Reeds bij de eerste vrije verkiezingen
bleek de omkeer in Spanje een aanvang ge
nomen te hebben zonder eenig vooruit
zicht deze tegen te kunnen houden. Deze
verkiezingen hadden op 14 April 1931 een
overweldigende zege van de republikeinsche
partij tot resultaat en onder den druk der
omstandigheden droeg de laatste monar
chistische regeering van graaf Romanones
het staatsbeleid over aan den leider van de
republikeinsohe partij, Zamora. Den vol
genden dag verliet de koning met zijn fa
milie zijn vaderland, waarbij hem nog alle
hem verschuldigde militaire eer bewezen
werd. Bij zijn aankomst te Parijs viel hem
een stormachtige ontvangst ten deel. De
koninklijke familie nam. haar intrek in
Fontainebleau. Uit de maatregelen, die de
voormalige koning nog tijdens zijn laatste
regeeringsperiode genomen had, zooals het
overschrijven van zijn zeer groot privaat
vermogen naar Engeland, het in veiligheid
brengen van de kroonjuweelen e.d. bleek,
dat hfj reeds lang rekening had gehouden
met de mogelijkheid, binnen afzienbaren
tijd te moeten aftreden. Officieel deed hij
echter pas in Juli 1931 afstand van zijn
rech/ten ten behoeve van zijn derden zoon,
prins Juan Carlos, geboren 20 Juni 1913.
In Mei 1931 was inmiddels een proces be
gonnen in Spanje tegen „Alfonso de Bour
bon" wegens hoogverraad. In November
van dat jaar werd het schuldig uitgespro
ken, waarbij Alfonso de verantwoordelijk
heid werd opgelegd voor de nederlagen en
bloedige verliezen, in Marokko door Spanje
geleden, evenals voor de dictatuur van
Primo de Rivera. In Juni van het volgende
jaar werd zijn nog in Spanje overgebleven
bezit geconfisceerd.
Aangezien de eerste twee zoons van Al
fonso van hun rechten afzagen, is thans
Don Juan Carlos, die in Maart 1935 te Rome
met Donna Maria Mercedes van Bourbon-
Orleans in het huwelijk trad, de onomstre
den Spaansche troonpretendent.
Alfonso vestigde zich later te Rome, ter
wijl koningin Victoria naar haar vaderland
terugkeerde. Berichten over een scheiding,
die tussehen hen zou zijn uitgestoken,
werden van verschillende zijden ontkc 1 en
werden op geenerlei wijze bewezen.
Integendeel, later hebben zij zich weer te
zamen gevoegd.
Een zeer bewogen leven is thans afge
sneden.
**Het D.N.B. meldt uit Sofia
Het standpunt van Duitsche politieke
kringen tegenover de in het buitenland
verspreide geruchten over Duitsche inva
sieplannen jegens Bulgarije wordt door de
Bulgaarsche bladen op een opvallende wij
ze gepubliceerd en door het publiek met
voldoening ontvangen. De bladen brengen
opnieuw den wensch naar voren van de
Balkanlanden, buiten het conflict te blij
ven.
De Mir wijst in dit verband op een oor
logsgevaar dat ontstaan kan door een even
tueele houding van Engeland. Het blad
schrijft: zou Engeland troepen uit Afrika
of van de Grieksche eilanden naar Grie
kenland zelf overbrengen, dan zou er een
toestand ontstaan, welke door de spilmo-
gendheden niet geduld zou kunnen worden
TE ANKARA.
Eden, de Britsche minister van buiten-
landsche zaken, heeft Woensdag te Ankara
bezoeken afgelegd bij den minister-presi
dent, den voorzitter van de nationale ver
gaderingen den minister van buitenland -
sche zaken. Generaal L. Dill bezocht den
chef van den generalen staf, maarschalk
Tsjakmak en zijn plaatsvervanger kolonel-
generaal Dündüz. Generaal Dill wordt ver
gezeld door de generaals Mallaby en Arthur
Smith, den chef van den staf van het Wa-
vell-leger en vice-luchtmaarschalk Elm-
hurst, die de reis van de Britsche militaire
missie door Anatolisch en Europeesch Tur
kije heeft meegemaakt. Woensdag heeft
de minister van buitenlandsche zaken ter
eere van de Engelsche gasten een groote
receptie gegeven, aldus het D.N.B. uit
Istamboel.
Ter gelegenheid van het bezoek van Eden
schrijft de afgevaardigde Nadan in het
AMSTERDAM, 27 Februari
De höhere SS- und Polizeiführer maakt in overeenstemming
met den bevelhebber in den Luftgau Holland bekend:
Ten eerste: het is verboden aan werknemers, die op 25 of
26 Februari 1941 hebben gestaakt, over de dagen waarop werd
gestaakt, loon uit te betalen.
Ten tweede: werkgevers, die dit bevel overtreden, zullen
bestraft worden.
Ten derde: het is geoorloofd arbeiders, die op 25 of 26
Februari 1941 hebben gestaakt, te ontslaan.
blad Cumhuryet oa.: Het bondgenootschap
van Turkije met Engeland houdt werkelijk
niets in, dat een aanvai op een staat, wel
ken ook. zou kunnen bevorderen. Bij elke
gelegenheid heeft de Turksche regeering
het defensieve karakter van het bondge
nootschap in het licht gesteld. In dezen
oorlog heeft Turkije geen aanspraken te
laten gelden. Het is slechts op het behoud
van de eigen veiligheid bedacht.
Ook het blad Son Posta wijst erop, dat
de verplichtingen, die voor Turkije voort
vloeien uit het bondgenootschap met En-:
geland, uitsluitend defensief zijn. Turkije
is voornemens den vrede te bewaren, doch
zal in geen geval een aanval op zijn vei
ligheidszone en onafhankelijkheid dulden.
De president van de Turksche republiek
heeft gistermiddag Eden en den chef van
den Britsóhen generalen staf Dill op zijn
kasteel in buitengewone audiëntie ont
vangen. De besprekingen duurden twee
uur. De Turksche minister van buitenland
sche zaken heeft aan de besprekingen deel
genomen.
vcm hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam hedenmor
gen op te 9.17 uur en gaat on
der te 22.01 uur.
Het tijdschrift „Berlin—RomTokio" be
vat onder het opschrift „Illusies van Chur
chill" het volgende hoofdartikel:
Zooals de „Potemkih-dorpen" in de ge
schiedenis en spreekwijze van Europa in
gang gevonden hebben, zoo moet ook het
begrip „Illusies van Churchill" en „De her
senschimmen van Churchill's politiek en
propaganda" eens als gevleugeld woord in
den woordenschat van Europa worden op
genomen. Deze illusies van Churchill zijn
van velerlei aard. Waar er een vervliegt,
toovert Churchill een nieuwe te voorschijn.
Zoo b.v. de hulp van de V. S., het Zuid-
Oosten van Europa, dat de Britsche minis
ter-president bij voorkeur tot mogelijk oor-
logstooneel verklaart, de verhouding tus
sehen Duitschland en Rusland, waaruit
Churchill steeds nieuwe gevaren voor
Duitschland en steeds nieuwe voordeelen
voor Engeland bedenkt, de steeds weer be
zworen solidariteit der democraten en van
de Commonwealth en ten slotte het z.g.
„ontembare uithoudingsvermogen" van het
dagelijks gebombardeerde, ontredderde ën
in onbeschrijfelijke sociale ellende levende
verhongerende Engelsche volk en de „oor
logsmoeheid" van het stelselmatig verzorg
de, beschermde, zegevierende en door een
sterke idee gedragen Duitsche volk. Een
jaar geleden sprak Churchill niet over „uit
houdingsvermogen". Toen heette het „ver
trouwen in de overwinning, zekerheid van
de oerwinning, verplettering van het na-
tionaal-socialistische rijk, vernietiging van
de nationaal-socialistische heerschappij" en
hoe de slagzinnen allemaal mochten heeten,
welke Churchill zich voor zijn overwinnings
polemiek had uitgedacht. Evenals op dit
punt, worden ook elders vorm en inhoud
der illusies van Churchill gewijzigd en
raakt het Engelsche volk er aan gewend,
ook hier van de hand in den tand te leven.
Op het ongerijmde en holle der illusies
van Churchill en zijn politieke en illusoire
propaganda, afzonderlijk in te gaan, zou
vergeefsche moeite zijn. Churchill's politiek
kan nog slechts vergeleken worden met de
treurige handeling van een arts, die om
bepaalde redenen hét sterfuur van den pa
tiënt coor steeds krachtiger geneesmidde
len rekt. Bij vlagen probeert de Engelsche
minister-president zijn volk op te zweepen,
het met producten der fantasie, die voor
ons steeds onbegrijpelijker worden, den
waren toestand te verdoezelen en zijn blik
af te leiden van den weg, welke onvermij
delijk naar het fatale einde voert. Het feit,
dat de Engelsche regeering nog slechts van
volhouden spreekt en haar volk met een
treurige, ij dele hoop probeert te troosten,
kenmerkt den Engelschen toestand beter
dan al het andere.
Het is slecht gesteld met den oorlog van
een volk, dat nog slechts vecht om te kun
nen volhouden. Er bestaat hiervoor een re
cent precedent: de positie van het Fran-
sche /olk in het vorige jaar en de oproepen
van Reynaud, de godsdienstoefeningen en
al de andere acties om vol te houden, waar
mede de Fransche regeerders hun volk te
vergeefs bij elkaar probeerden te houden.
Engeland's nederlaag is zeker. Steeds meer
volken en regeeringen gaan dit inzien. Ook
Amerika dat onthullen de op marktge
schreeuw gelijkende debatten rondom de
wet tot hulpverleening aan Engeland
wil geen overwinningswapenen, doch Enge
land nog slechts in groote haast uit
houdingswapenen door zijn beursvrienden
aldaar ter beschikking stellen, opdat dezen
hun geld op gunstige wijze in de Ameri-
kaansche wapenindustrie kunnen beleggen,
en opdat de firma Engeland daarmede te
vens zoo mogelijk uitverkocht geraakt en
voor altijd niet tot concurreeren in staat
is, wanneer de Joodsche ophitsers het eiland
ontvluchten en de dan nog overgebleven
deelen van de Commonwealth in den schoot
der alleenzaligmakende democratie van
Roosevalt vallen.
Steeds krachtiger wordt in de wereld het
bewustzijn van het feit, dat er aan de
Duitsch-Italiaansche eindoverwinning niets
te veranderen valt. Deze overwinning tee
kent zich scherp af tegen den achtergrond
der Engelsche illusies. Het is derhalve be
grijpelijk, dat onder deze omstandigheden
de bereidwilligheid tot medewerking aan de
nieuwe regeling van de Europeesche vraag
stukken en aan de nieuwe ordening in deze
gebieden steeds grooter worejt. Zoo kan het
Zuidoosten van Europa thans over het al
gemeen als een min of meer gesloten aan
hanger van de politiek der nieuwe ordening
beschouwd worden. Ook andere landen zuL
len in toenemende mate van het feit over
tuigd geraken, dat de in het verleden met
Engeland aangeknoopte verbindingen voor
een alliantie-politiek sinds lang verbroken
zijn en dat de belangen van hun volken
beter beschermd zijn, wanneer hun staats
lieden rekening houden met de nieuwe wer
kelijkheid in Europa, in plaats van te treu
ren om opvattingen of combinaties welke
door de gebeurtenissen al lang zijn achter
haald.
De macht van de in het driemogendhe-
denpact verbonden mogendheden, Duitsch
land, Italië en Japan, en van de daarbij
aangesloten staten, en het vernuft van hun
nuchtere politiek kan en zal ook in de toe
komst in toenemende mate diegenen tot
inzicht brengen, die uit vrees of wanbegrip
meenden hun sympathieën aan Engeland
te moeten schenken. Desondanks zal Win
ston Churchill probeeren, het Engelsche
volk en de wereld met zijn illusies te blijven
bedriegen. Wij herinneren hier aan het En
gelsche spreekwoord: „Men kan elkeen
soms, vele menschen telkens, maar niet alle
menschen telkens voor den gek houden".
Ook aan Churchill zal de waarheid van dit
spreekwoord niet ontgaan. De staten van
het driemogendhedenpact en van de bij hen
aangesloten landen bereiden zich echter op
de eindoverwinning voor. De daarvoor be-
noodigde wapenen zijn gesmeed. Geweldig
staan alle deelen van de Duitsche weer
macht voor den slag gereed. Vast aaneenge
smeed staat het front van de strijders en
het thuisfront. Vast aaneengesmeed staan
de verbonden tegenstanders van Engeland,
als een vastberaden levensgemeenschap.
Met hun wapenen echter zullen zij de il
lusies van Churchill als een schim ver
drijven.
Van bevoegde zijde wordt gemeld:
De toestand te Amsterdam, kon vanmor
gen overal weder geheel normaal worden
genoemd. Reeds In den loop van den dag
van gisteren had het Amsterdamsohe stads
beeld zijn gewone aanzien gekregen, nadat
ook In die openbare en particuliere bedrij
ven, waar Woensdag het werk was stilge
legd, het personeel weder voltallig aan
wezig was. Noemenswaardige incidenten
zijn niet meer voorgekomen.
Ten gevolge van politioneel optreden op
verschillende plaatsen, dat ln de vooraf
gaande dagen ln de stad Amsterdam en
omgeving noodig was geworden, zijn aan
de zijde van ordeverstorende elementen 9
dooden, 24 zwaargewonden en 21 lichtge
wonden te vermelden. Ook verschillende
politiebeambten hebben verwondingen op-
geloopen.
EEN NIEUWE OVEREENKOMST TOT
UITBREIDING IN NAUWERE
SAMENWERKING.
De nieuwe handelsovereenkomst, die tus
sehen Duitschland en Italië tot stand is ge
komen, doet een verdere aanmerkelijke
stijging van den goederenruil verwachten.
Deze zal ln 1941 naar raming ln totaal
ongeveer 2 milliard rijksmark beloopen.
Tevens is een aantal andere punten ge
regeld. Zoo is het aantal Italiaansche ar
beiders, die dit jaar in de Duitsche in
dustrie en landbouw zullen werken, tot
315.000 verhoogd.
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
Nieuwe distributie-bonnen aangewezen.
(2de Blad).
Te Den Haag is overleden, 61 jaar oud, d©
heer A. H. Sirks, oud-hoofdcommissa
ris van politie te Rotterdam (Binnen
land. 3de Blad).
Het nieuwe tuinbouwlaboratorium in het
Westland (3de Blad).
Morgen begint de distributie van rijwiel
banden. (Ie Blad).
Buitenland
Churchill's „illusies" (le Blad).
Weer een Britsch convooi grootendeels ver
nietigd (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN*
EERSTE BLAD.
