De incidenten te Amsterdam
Bekendmaking
De situatie in het Nabije Oosten
8 Isle Jaargang
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1941
No. 24824
GEZA KISS
Verduisteren:
Een officieele
uiteenzetting
'T SCHUTTERSHOF
Orkest
Hettema
Duitschland en Bulgarije
Eden te Ankara
Van de gevechtsterreinen
'n TIP VAN BOOTZ
Vrees voor den
duikboot-oorlog
De vraag naar schepen
De vredesconferentie
te Tokio
19.14 uur
8.31 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
.Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en "s Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.35
per weekƒ0.18
Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Het ANP meldt:
Omtrent de oorzaken en den achtergrond
van het gisteren bekend gemaakt besluit
van den weermaohtsbevelhebber in Neder
land en den rijkscommissaris voor de be
zette Nederlandsche gebieden om de uitvoe
rende macht in de provincie Noord-Holland
aan de militaire autoriteiten over te dragen,
ontvangen wij van welingelichte zijde de
volgende uiteenzetting:
In vervolge op politiemaatregelen, die ter
vergelding van een verraderlijken overval
op een Duitsche politiepatrouille moesten
worden getroffen tegen een aantal Jood-
sche elementen, zijn in den loop van Woens
dag te Amsterdam In een reeks bedrijven
partieele stakingen ontstaan. Een der der
arbeiders en employé's van genoemde be
drijven, die blijkbaar de draagwijdte van
een dergelijke onwettige aotie niet volledig
beseften, heeft zich tot het neerleggen van
den arbeid laten opzweepen door rad
draaiers, die zelf volgens de bekende me
thoden zooveel mogelijk op den achtergrond
bleven. Talrijke andere arbeiders en em
ployé's werden door dreigementen en her
haaldelijk ook door nandtastelljke aanval
len gedwongen tegen hun wil aan de staking
deel te nemen. Onverantwoordelijke, mis
dadige elementen poogden voorts van de op
deze wijze ontstane situatie partij te trek
ken voor het op touw zetten van kuiperijen
tegen de bezettingsautoriteiten en stelsel
matig incidenten uit te lokken.
Met het oog op bovengenoemde voorval
len, die in een bezet gebied bijzonder ern
stig geacht moeten worden en ook als al
leenstaande actie niet kunnen worden ge
duld, hebben de Duitsche bezettingsautori
teiten dienovereenkomstig tot tegenmaat
regelen besloten.
Ofschoon de naast de Amsterdamsche
politie opgeroepen Duitsche polltle-afdee-
lingen volkomen in staat waren de handha
ving van rust en orde te waarborgen, heb
ben de rijkscommissaris en de bevelhebber
van de weermacht het ter beveiliging van
de belangen van de Duitsche oorlogsecono
mie en ook van de economische belangen
van de Nederlandsche bevolking in haar ge
heel doelmatig geacht de uitvoerende macht
in de provincie Noord-Holland van de bur
gerlijke autoriteiten te doen overgaan op
den bevelhebber in de Luftgau Holland. Tot
dit besluit heeft de omstandigheid aanzien
lijk bijgedragen, dat ernstige waarschuwin
gen en aanmaningen van Nederlandsche
officieele en particuliere instanties tot on
middellijke hervatting van den arbeid en tot
het achterwege laten van alle ordeversto
ring en demonstraties niet overal de ge-
wenschte uitwerking hebben gehad en dat
in den loop van gisteren nog op verschil
lende plaatsen wilde stakingen en persoon
lijke bedreigingen van werkwilligen voor
gevallen zijn.
Nopens de oorzaken van de bovenvermel
de ordeverstoringen, werkstakingen en an
dere incidenten bestonden a priori duide
lijke aanwijzingen, dat hierbij anti-Dult-
sche ophitsers en betaalde Engelsche agen
ten de hand in het spel hadden en dat deze
openlijke of onderaardsche raddraaiers in
hoofdzaak uit Joodsche elementen beston
den. Verschillende ernstige Incidenten, die
aan de voorvallen van de beide laatste
dagen reeds voorafgegaan waren, leveren
het ondubbelzinnige bewijs voor de juist
heid van deze opvatting. Zooals men weet,
zijn reeds tussohen 9 en 12 Februari ern
stige botsingen in de Amsterdamsche Jo
denwijk voorgevallen. In het verloop daar
van bleek, dat Joodsche horden, voorzien
van wapenen, stelselmatig overvallen pleeg
den op niet-Joden, vooral op nationaal-so-
cialisten, waarbij ook vrouwen en kinderen
het slachtoffer van dergelijke handtaste
lijke aanvallen en mishandelingen werden.
Een vrij groot aantal personen heeft In
die dagen als gevolg van deze Joodsche
excessen min of meer ernstige kwetsuren
opgeloopen. Voorts is naar reeds gemeld
11 Februari de W.A.-man Koot door een
Joodsche horde van omstreeks dertig per
sonen neergeslagen en letterlijk vertrapt. Tot
herstel van de orde moest derhalve in den
nacht van 11 op 12 Februari de oude Joden
wijk reeds eenmaal tijdelijk door de politie
voor het verkeer naar en van deze wijk vol
komen afgesloten worden. Intusschen is het
tot nieuwe excessen van de genoemde ele-
pienten gekomen. Toen een Duitsche poli-
tie-patrouille In den nacht van 19 op 20
Februari een gelegenheid in de Joodsche
emigrantenwij k in de Van Woustraat wilde
binnentreden om een daar gehouden ge
heime vergadering op te heffen en de aan
wezigen te arresteeren, werden de Duitsche
politiebeambten vanuit het donker met zure
en giftige vloeistoffen overgoten, terwijl
tevens pistoolschoten op hen werden gelost.
Helaas gelukte het den meesten deelnemers
aan dit misdadige oompiot in de duisternis
te ontkomen. Voorts zijn nog in den loop
van de laatste weken op verschillende plaat
sen van de stad door Joodsche elementen
of door van hunnentwege betaalde leden
van de onderwereld overvallen gepleegd p
niet-Joodsche en vooral pro-Duitsche inwo
ners van Amsterdam.
Uit de opsomming van al deze voorvallen
blijkt, dat de verantwobrdelijkheid vooralle
Incidenten en ordeverstoringen van den
laatsten tijd onmiskenbaar gelegen is bij
Joodsche en andere elementen van anti-
Dultsche mentaliteit, die stelselmatig de
maatregelen en belangen ran de Duitsche
bezettingsautoriteiten pogen te schaden en
te saboteeren, zonder consideratie voor de
economische en maatschappelijke belangen
van de ordelievende meerderheid van de
Nederlandsche bevolking rustverstoringen
en incidenten ontketenen en, naar uit ver
schillende andere aanwijzingen blijkt, nog
andere dergelijke acties hebben beraamd.
CAFÉ-RESTAURANT VRIJDAG 28 FEBR. AFSCHEIDSAVOND ZATERDAG 1 MAART
van het Hongaarsch Orkest
7733
(Ingez. Med.)
's-GRAVENHAGE, 26 Februari.
1. In overeenstemming met4 den rijkscommissaris voor het bezette Nederland
sche gebied heb ik voor de provincie Noord-Holland, gezien den politieken toestand
van het oogenblik, de uitvoerende macht op mij genomen.
2. De tenuitvoerlegging draag ik den luitenant-generaal van het luchtwapen
Siburg, bevelhebber in den Luftgau Holland op. Hij handelt volgens mijn aanwij
zingen.
3. Ik beveel:
a. in alle openbare en particuliere bedrijven moet Donderdag, 27 Februari,
des morgens, de arbeid in vollen omvang weder begonnen zijn.
b. optochten, vergaderingen, samenscholingen en demonstraties van eiken
aard, in het bijzonder op openbare straten en pleinen, alsook in bedrijven, zijn
verboden.
c. aan de gezamenlijke Nederlandsche politieke partijen is met onmiddel-
lijken ingang in de provincie Noord-Holland tot nader order elke activiteit ver
boden, in het bijzonder ook het dragen van uniformen en insignes van eiken aard.
4. handelingen in strijd met deze lastgevingen en met alle maatregelen, die
door den met de tenuitvoerlegging belasten bevelhebber genomen worden, zijn
aan de Duitsche krijgswetten onderworpen en worden door Duitsche krijgsge-
reebten berecht.
Voorts wordt, in zoover niet nog ernstigere strafwetten overtreden worden,
in het bijzonder gestraft wie tot staking ophitst of daartoe uitlokt of den arbeid
neerlegt, met tuchthuisstraf tot 15 jaren.
Zijn voor de weermacht belangrijke bedrijven, waartoe alle vitale bedrijven
bebooren, in geding, dan kan tot de doodstraf veroordeeld worden.
De bevelhebber van de weermacht in Nederland,
FR. CHRISTIANSEN, generaal der vliegers.
„DUITSCHLAND ZAL NOOIT IETS
ONDERNEMEN, DAT DE VRIENDSCHAP
KAN STOREN".
Van welingelichte zijde verneemt de Ber-
lijnsche correspondent van het A.N.B.:
Bulgarije is een met Duitschland nauw
bevriende staat. Duitschland zou nooit iets
ondernemen, dat deze vriendschap zou
kunnen verstoren. Met deze verklaring werd
gisteren in de WilheLmstrasse een stand
punt Ingenomen tegenover de door de vij
andelijke propaganda uitgestrooide ge
ruchten over een beweerde Duitsche door
dringing in Bulgarije. Deze berichten heb
ben alleen ten doel de Duitsche betrekkin
gen met Bulgarije te verstoren. Tevens
werden in de Wilhelmstrasse de bulten-
landsche geruchten over een vermeenden
Duitsohe.n intocht In de Bulgaarsche Do-
broedsja weerlegd met de verklaring, dat
er van een intocht van troepen in Bul-
gaarsch gebied geen sprake kan zijn.
EEN COMPLOT IN BULGARIJE?
Het D.N.B. ontleent aan de Roemeensohe
„Curentul" het volgende:
Volgens betrouwbare berichten uit Sofia
hebben de Bulgaarsche autoriteiten een
complot ontdekt. Ruim vijftig personen, die
in dienst van de Intelligence Service en het
Britsche gezantschap stonden, werden ge
arresteerd. Er is opzienbarend en zeer be
langrijk materiaal ontdekt, dat op het
oogenblik door de militaire overheid en de
politie wordt bestudeerd. Blijkbaar betreft
het een der gebruikelijke machinaties van
de Engelsche propaganda, steeds bereid, in
troebel water te vissohen.
VON PAPEN ONTVANGT.
Von Papen, de Duitsche ambassadeur te
Ankara, heeft een maaltijd aangeboden ter
eere van Saydam, den Turkschen minister
president, Saradjogloe, den minister van
buitenlandsche zaken en een aantal andere
ministers en vooraanstaande personen.
Daarbij werd het documentaire gedeelte
van de film „Der Sieg lm Westen" ver
toond. De film maakte, aldus het A.N.P.,
een diepen indruk op de Turksche heeren.
De correspondent van het D.N.B. te Istan-
boel meldt:
De bladen bevatten bijzonderheden over
het bezoek van Eden en Dill aan Ankara,
dat in Turkije totaal bij verrassing is ge
komen en pas op het laatste oogenblik van
Engelsche zijde werd aangekondigd. Het
gezelschap bestaat uit zeven personén. In
den loop van den dag van gisteren zouden
bezoeken gebracht worden aan den mi
nister-president en den minister van bin-
nenlandsche zaken, alsmede aan vooraan
staande Turksche militairen.
Ten aanzien van de reis van Eden en
Dill schrijft de „Giornale dTtalia" dat de
geweldige strijdmacht, welke de Engelschen
in de Middellandsche Zee hebben gecon
centreerd om Italië knock out te slaan,
thans in de val der As-mogendiheden is ge
vangen. Zij is niet in staat een werkelijk
succes te behalen, dat meetelt voor het ver
dere verloop van den strijd, zij wordt be
dreigd aldus gaat de „Giornale" verder
door verrassingen, die kunnen komen en
zij is onttrokken aan de verdediging van
het moederland. Op het oogenblik. dat het
goede jaargetij nadert en daarmede de
verscherpte strijd tegen Engeland.
Het blad neemt er verder nota van, dat
het ontbreken van sommige levensmidde
len in Engeland door den minister van ma
rine en den minister van voorziening in
verband is gebracht met den strijd in de
Middellandsche Zee. "Weliswaar heeft Chur
chill op 13 November, toen hij over de Brit
sche actie tegen Tarente sprak, aange
kondigd, dat de Italiaansche vloot in haar
kern was vernield en dat de Britsche vloot
in de Middellandsche Zee vrij kwam voor
andere doeleinden, doch de Britsche pre
mier heeft zich daarbij volgens het Ita
liaansche blad overgegeven aan gevaarlijke
illusies. Overigens zouden de Engelschen
gedacht hebben in vijftien dagen na het
begin van het offensief in Libye reeds in
Tripolis te zijn.
Engeland moet thans constateeren. aldus
de ..Giornale dTtalia". dat men in Noord-
Afrika niet onbeperkt kan oprukken, nu
de As gereed staat, den toestand op gron
dige wijze in zijn tegendeel te doen ver-
keeren.
DE BEVELHEBBER DER DUITSCHE
MARINE IN HET BEZETTE GEBIED
VERONGELUKT.
Het D. N. B. meldt:
De bevelhebber der marine in het bezette
gebied, vice-admiraal Lothar von Arnauld
de la Périère, is Maandag j.l. dooielijk ver
ongelukt. De opperbevelhebber der marine,
groot-admiraal Rader, heeft den overle
dene, die de orde Pour le mérite droeg, op
de volgende wijze herdacht: „De Duitsche
marine verliest met hem een der meest
vooraanstaande zeeofficieren, die in den
duikbootoorlog de succesrijkste comman
dant was van den wereldoorlog, bij vriend
en vijand in eere stond en wiens naam met
ijzeren letters zal worden opgeteekend in
het boek der oorlogsgeschiedenis ter zee. Op
een vooraanstaande plaats heeft hij ook in
den Groot-Duitschen vrijheidsstrijd door de
hem eigen energie een groot aandeel in de
successen van de marine genomen."
BOMMEN OP MALTA EN TOBROEK.
Duitsche gevechtsvliegtuigen en duikbom
menwerpers hebben, naar het D.N.B. ver
neemt, gistermiddag onder de bescherming
van Duitsche en Italiaansche jachtvliegtui
gen het vliegveld Luca op Malta met groot
succes aangevallen. Tien op den grond
staande Britsche vliegtuigen verbrandden.
In luchtgevechten werden vier Britsche
jachtvliegtuigen neergeschoten. De Duit
sche aanval richtte ook in de gebouwen van
het vliegveld groote schade aan; een han
gar stond reeds na den eersten aanval in
brand. Andere aanvallen waren gericht op
de barakken, die door het ontploffen van
talrijke bommen werden verwoest en spoe
dig in lichter laaie stonden. Ook de start
baan werd zwaar beschadigd en door een
groot aantal machtige bomkraters onbruik
baar gemaakt.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben,
naar het D. N. B. thans verneemt, Dinsdag
avond ook een Britschen torpedobootjager
in den haveningang van Tobroek aan de
Noord-Afrikaansche kust met succes aan
gevallen. Ondanks de hevige afweer gingen
de vliegtuigen tot een duikvlucht over en
wisten op een hoogte van tien meter ver
scheidene treffers te plaatsen. Bij het weg
vliegen der vliegtuigen stond de torpedo
bootjager in brand.
E
De kanarie van 'n weduwe
uit Stavoren,
Had z'n heldere zangstem
verloren.
Hjj onderging deze kuur:
'n Druppel TIP ieder uur;
En toen zong hy als
nooit nog te voren
Inz. Mej A. d. K. te R'dam ontvangt een
flesch TIP.
7746
(Ingez. Med.)
Groot-Brittannië siddert voor den duik
bootoorlog, meldt Dagens Nyheter in een
eigen bericht uit Londen. De toenemende
klachten over het onverstandige en ondoel
matige gebruik van de Britsche koopvaar
dijvloot hebben de laatste weken de politie
ke positie van den Britschen minister voor
de scheepvaart, Ronald Cross, aanzienlijk
slechter gemaakt. Steeds meer critici ver
klaren, dat het beleid van het Britsche
ministerie van scheepvaart volkomen on
doeltreffend is en dat de samenwerking
tusschen dit departement en de admiraliteit
veel te wenschen overlaat. De Daily Mail
staat thans vooraan in de perscampagne
die het aftreden van Cross eischt en zijn
vervanging door een ervaren reeder.
De correspondent van de Spaansche A B
C verklaart, dat de perscampagne van de
Daily Mail iederen dag belangrijker wordt,
want bovendien is er nog het dringende
vraagstuk van het binnenlandsch yervoers-
en verkeerswezen, dat nog steeds op een
oplossing wacht. Er is een gebrek aan goe
derenwagens om de steenkoolreserves naar
de industrie te kunnen vervoeren. Nog veel
minder kunnen de bestellingen der bevol
king ten uitvoer worden gelegd. Volgens
Engelsche dagbladberichten heerscht er in
bepaalde districten een groot overschot aan
steenkool als gevolg van het verlies der
continentale afzetgebieden. Deze stagnatie
kan echter niet verholpen worden, daar er
een tekort aan spoorwegmateriaal is.
De Financial News legt er bijzonder den
nadruk op, dat „alleen in Yorkshire een
mülioen ton steenkool op vervoer en dis
tributie onder de verbruikers ligt te wach
ten. Een nieuw vraagstuk is boendien, zoo
gaat A.B.C. verder, de invoer van goede
ren en levensmiddelen en de rechtvaardige
verdeeling hiervan, die door een coördinatie
van de verschillende ministeries gewaar
borgd zou worden, doch waarschijnlijk door
den aangekondigden duikbootoorlog volko
men in de war zal loopen. (D.N.B.)
Admiraal Stark, de Amerlkaansche chef
van de vlootoperaties, heeft naar Asso
ciated Press meldt in de commissie voor de
militaire uitgaven uit het huis van afge
vaardigden gezegd, dat het op het oogen-
blik'niet raadzaam is meer torpedobootja-
gers aan Groot-Brittannië af te staan, zoo
als Wendell Willkie heeft aanbevolen.
In Washington wordt, naar de bladen
melden, door de federale scheepvaartauto
riteiten verklaard, dat de Vereenigde Sta
ten op het oogenblik aan Engeland niet
meer koopvaardijschepen kunnen afstaan.
Alle Amerlkaansche scheepsrulmte moet
voor een tijdsduur van minstens negen
maanden gebruikt worden om de Amerl
kaansche bewapeningsindustrie van het
noodlge te voorzien. In feite hebbben de
Vereenigde Staten zelf nog zestig schepen
met een tonnage van elk 10.000 ton noodig
om hun eigen behoefte te kunnen dekken.
Het gebrek aan schepen is zoo groot, dat
de reeders ln de komende week op ver
zoek van de federale scheepvaartautori
teiten vrijwillig het prioriteltssysteem zul
len invoeren, teneinde het vervoer van be
langrijke grondstoffen voor de Amerlkaan
sche bewapeningsindustrie te waarborgen.
De koopvaardijvloot van de Vereenigde
Staten bestaat op het oogenblik uit 1276
schepen met een Inhoud van 7.55 mlllloen
ton, waarvan slechts 331 vrachtschepen en
46 tankschepen met een totalen Inhoud
van 2.4 mlllloen ton voor het overzeesche
verkeer geschikt zijn. In de Amerlkaansche
havens ligt veel materiaal dat voor Enge
land bestemd ls, doch dat door het Engel
sche gebrek aan schepen niet vervoerd kan
worden. Doch ook de voor de Vereenigde
Staten bestemde goederen hoopen zich in
overzeesche havens op, daar de Amerlkaan
sche vloot niet tegen haar verzwaarde taak
is opgewassen. (D.N.B.)
De gouverneur-generaal van Fransch
Indochina, vice-admiraal Jean Decoux,
heeft gisteren een spoedconferentie bijeen
geroepen van Indochineesche militaire en
bestuursambtenaren ter bespreking van het
Japansche compromisvoorstel, dat Inge
diend is in een informeele vergadering van
de Japansche, Fransche en Thailandsche
delegaties te Tokio op 24 Februari. Aan de
conferentie van gisteren namen, behalve
de gouverneur-generaal, generaal Mordant,
de opperbevelhebber van de Fransche strijd
krachten in Indochina, Pierre Delsalle, chef
van het bureau van den secretaris-gene
raal, de hoogste residenten voor Tonkin en
Cambodja, en Mantovini, directeur van het
departement voor politieke zaken, deel.
(Domei).
De Thailandsche minister Badakaroe is
per vliegtuig op Formosa aangekomen, van
waar hij naar Tokio zal doorreizen. Naar
verluidt zal Badakaroe met bijzondere op
drachten zijner regeering aan de vredes
conferentie te Tokio deelnemen.
Voorts verluidt uit betrouwbare bron, dat
Thailand bereid zou zijn, van verdere
eischen af te zien en het Japansche voor
stel aan te nemen. (DN.B.)
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op
te 8.54 uur en gaat onder te
20.58 uur.
V.J
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
De puntenwaardeering voor textielgoederen
(Binnenland, 3e Blad).
Te Velp is overleden jhr. mr. J. J. E. v. d.
Brandeler, gedelegeerd commissaris van
de Alg. Kunstzijde Unie. (Binnenland,
2e Blad).
Buitenland
De Duitsch-Bulgaarsche verhoudingen, (le
Blad).
De as en de positie in Afrika, (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN*
EERSTE BLAD.
