STADSNIEUWS Uitbreiding Leidsche Ambachtsschool De houding van Amerika glsfe Jaargang DONDERDAG 20 FEBRUARI 1941 No. 24818 De officieele opening Verduisteren: Critiek der Duitsche pers Verklaringen van Nomoera Verklaring van Bulgaarschen premier Van de gevechtsterreinen Frankrijk—Duitschland Verspreide berichten Speciale hulde aan voorzitter en directeur 'n TIP VAN BOOTZ 19.02 uur 8.45 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. „Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25Q41 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maandenf .235 per weekf(f. 18 Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden -f- portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 8 mnd.) De Duitsche pers keert zich in felle be woordingen tegen de in den Senaat te Washington geënsceneerde am<ti-Dultsche stemmingmakerij, die, naar de Boersenzei- tung verklaart, door het Witte Huis en het sta-atsdepairtement ook krachtig gesteund wordt. President Roosevelt, aldius het blad, is zelf ook vain de partij. Hlet zenden van Harriman naar Engeland als defense expeditor" is kenmerkend voor het streven van Washington, een politiek van provo- eeerende inmenginng als verdedigingspoli- tlek te bemantelen. De „Angriff" schrijft onder het opschrift: „wereldmisdadagers aan het werk": uitla tingen van de Amerikaansche oorlogsophit sers, die ook in den Senaat het woord voe ren. hebben de laatste dagen maar al te duidelijk laten zien, waarom het dezen lie den te doen is. Zü willen hun winst, die zij uit den handel in wapens trekken, zon hoog mogelijk opvoeren. Met een stemverhef fing. een betere zaak waardig, schreeuwen zij,"dat Duitschland de wereld wil knechten en dat het de vrije naties onderdrukt. In werkelijkheid zijn zij he<t zelf, die de volken In slavernij willen houden. Kinderarbeid, werkloosheid, geweldige dividenden voor de aandeelhouders, het ontbreken van iedere geneeskundige verzorging, al deze ver schijnselen zijn het ideaal der vrijheid, zoo als zij die zien. Ook wat betreft de wereld verovering, die zij ons in de schoenen schui ven, kan hun geantwoord worden, dat zij het zelf waren, die groote deelen der we reld geknecht hebben. De volken van Europa zijn reeds ontwaakt en laten zich door dergelijke drogredenen niet meer over bluffen. Onze opbouwarbeid is sterker dan de kraoht, die hem teniet wil doen. Zij mogen zooveel gif spuwen als zij willen, de zege zal aan ons en onze denkbeelden zijn. (D.O.) TE LOSLIPPIG GEWEEST. De Amerikaansche minister van handel, Jesse Jones, heeft gisteren onvrijwillig be kend. dat de Vereenigde Staten zich reeds als in oorlog beschouwen. In antwoord op vragen van de leden der valutacommissie van het Huls van Afgevaardigden, zeide Jones n.l.: „wij zijn in oorlog", verbeterde dit echter onmiddellijk door te zeggen: „tenminste wij zijn bijna in oorlog", waarop de derde formuleering luidde: „wij berei den ons op een oorlog voor en wie dat doet. moet geld kunnen wegsmijten". Na deze verklaring gaf Jones aan de officieele parlementsstenografen opdracht om deze drie opmerkingen uit het officieele steno gram te schrappen. Hiermede kon echter met verhinderd worden, dat de geheele Amerikaansche pers de uitlatingen van den minister van handel groot opmaakte. (D.N.B.) DE PACHT EN LEENWET. Bij de Senaatsdebatten over de wet op de hulp aan Engeland heeft de democraat Connally gisteren een pleidooi gehouden voor nationale eensgezindheid en onder steuning van de wet. De democratieën, zoo zeide hij, moeten naast elkander staan of elk afzonderlijk ten onder gaan. De wet op de hulp aan Engeland behelst alleen leve ranties van wapenmateriaal, niet van sol daten. Ook de democraat Bailey sprak ten gun ste van aanvaarding der wet. De wet, zoo zeide hij, beteekent .interventie in het Europeesch conflict, maar zal, naar ge hoopt wordt, niet leiden tot actieve deelne ming aan den oorlog. Mocht dit echter het geval zijn, zoo zeide Bailey, dan is hij ook daartoe bereid. Engeland is volgens de wet op de hulpverleening geen bondgenoot, maar slechts een klant van de Vereenigde Staten. De wet op de hulpverleening zoo zeide spr. nogmaals, vormt interventie. Zij beteekent niet neutraliteit maar een af- keeren van de politiek, die wij hebben vast gelegd in de neutraliteitswet. Ten slotte bepleitte ook de democratische senator Hill aanvaarding van de wet. Hij motiveerde zijn opvatting er mede, dat de wet den Ver. Staten tijd geeft voor de be wapening en hun de mogelijkheid geeft het land sterk te maken. De poging van de aanhangers der regeering om de senatoren reeds gisteren te laten stemmen over de amendementen van commissie voor buiten- landsche zaken, is gestrand op den tegen- s'and der oppositie. De senatoren Johnson, IVheeler en anderen wierpen tegen, dat hun nog niet voldoende tijd ter beschikking had gestaan om de amendementen te be- studeeren. De democratische fractieleider Barldey verklaarde daarop bereid te zijn nogmaals debatten te houden. -(D.NB.) De Washington Daily News schrijft, dat hi den Senaat de tegenstanders van de wet. als Clark, Vandenberg, Wheeler, Nye, voor leege banken praten en de regeeringsaan- hangers geen discussie aangaan, omdat de aanvaarding van de wet daardoor slechts rartraagd wordt en zij wel weten over vol doende stemmen te beschikken om, wan neer de oppositie is uitgepraat, de wet met tweederde meerderheid te laten aannemen Voor het kapitool hebben gisteren weer Vouwen betoogd tegen de wet tot hulpver leening aan Engeland. Vele leden van vrou- wenorganisaties knielden op het plein en "den voor den vrede. Ook voor den Senaat, waar het wetsontwerp behandeld wordt, werd betoogd. De politie heeft de groepen herhaaldelijk verstrooid. (DNB). GUAM EN SAMOA. Het Huis van Afgevaardigden heeft goedkeuring gehecht aan de versterking van Guam en Samoa, benevens aan het uittrekken van nog 66 miUioen dollar voor versterkingen van de door Engeland afge stane bezittingen op het westelijk halfrond. De minister van marine Knox, en de chef van de vloot, admiraal Stark, hadden de versterking van Guam en Samoa geëischt. (D.N.B.) De nieuwe Japansche ambassadeur in de Vereenigde Staten, Nomoera, heeft op de eerste persconferentie, die hij heeft ge houden, verklaard, dat een oorlog tusschen de Vereenigde Staten en Japan kan worden voorkomen. Hij wees er op, dat het initia tief daartoe ook van den kant van de Ver eenigde Staten moet komen. Er is geen probleem aanwezig, dat 'bedde landen tot een oorlog zou kunnen dwingen. Japan tracht met economische middelen een vreedzame expansie naar het Zuiden te verkrijgen en doet zijn besrt om toepassing van geweld te verhinderen. Hij, Nomoera, kan niet definitief verklaren, dat Japan binnen het kader van dit program niet tot het toepassen van geweld zal overgaan, maar van Japansche zijde zal alles in het werk worden gesteld om dit te vermijden. Ten aanzien van het Japansche bondge nootschap met Duitschland en Italië merkte de ambassadeur op, dat het in de eerste plaats Japan's bedoeling is den vrede op den Stillen Oceaan te behouden. Daarom heeft men bij het sluiten van het pact niet het oog gehad op een oorlog met de Vereenigde Staten. Van Japansche zijde gelooft men, dat de Vereenigde Staten Duitschland niet offi cieel den oorlog zullen verklaren. Daarmede wordt ook Japan's verplichting, die uit de bepalingen van het driemogendhedenpact voortvloeit, niet vdn kracht. (DNJ3.) OVER VERDRAG MET TURKIJE. In de Bulgaarsche Kanier heeft de pre mier, prof. Filof, den tekst voorgelezen van het Bulgaarsch-Turksche vriendschaps- en niet-aanvalsverdrag. Filof wees daarbij op het vriendschapsverdrag, dat in 1925 tus schen beide landen is gesloten. Het thans gesloten verdrag vormt een nieuw bewijs van de vredelievende politiek der Bulgaar sche regeering. Bij de tusschen Bulgarije en Turkije be staande vriendschappelijke betrekkingen, zoo verklaarde de premier, sprak het van zelf, dat de' beide regeeringen in de moei lijke tijden, die de wereld thans beleeft, een nieuwen modus hebben gezocht om hun wederzijdsche betrekkingen op te helderen. Hiertoe zijn besprekingen ge opend, die in een geest van wederzij dsch vertrouwen en openhartigheid gevoerd zijn en die de verklaring van 17 Februari 1941 tot resultaat hadden. Van de zijde der Bulgaarsche regeering wordt er de nadruk op gelegd, dat het bereikte gunstige resul taat bij alle Bulgaren groote tevredenheid heeft gewekt. Op deze verklaring is veel cn met elkaar in strijd zijnde commentaai- geleverd. Derhalve is het van belang cr met nadruk op te wijzen, dat zij een nieuw bewijs vormt voor de vredelievende politiek, die de Bulgaarsche regeering volgt en ook in de toekomst zal volgen. In overeenstemming met den geest dezer verklaring en den inhoud van het eerste artikel verklaart de Bulgaarsche regeering opnieuw, dat Bulgarije niet de bedoeling heeft wien dan ook te bedreigen en dat de Bulgaarsche politiek onveranderd ge baseerd blijft op het vermijden van eenigen aanval. Filof zeide verder, dat het hem genoegen deed te kunnen constateeren, dat deze Bul gaarsche politiek door de regeering der Turksche republiek op de juiste wijze wordt begrepen en dat Bulgarije zoodoende een bijdrage kan leveren tot versteviging van de wederzijdsche vriendschajpoelüke be trekkingen. Er bestaat geen twijfel over of de Kamer zal deze politiek volkomen goed keuren. De verklaring van prof. Filof werd geest driftig toegejuicht. (D.N.B.) Ter aanvulling op het Duitsche weer- machtsbericnt van gisteren meldt het D. N. B. o.a.: Groote uitwerking had de aanval op een Engelsch troepenkamp nabij Portsmouth, waarbij voltreffers werden geplaatst op ba rakken en gebouwen en troepenafdeelin- gen uiteengedreven werden. In Zuid- en Z.O.-Engeïand hebben de Duitsche aanval len het weg- en railverkeer ernstig getrof fen. Bij Bury St. Edmonds en Lowestoft werden spoorbanen in brand geworpen. Een aanzienlijke storing van het verkeer ver oorzaakte een voltreffer op een spoorweg brug over de Owall, ten N.W. van Ipswich. Ook in Zuid-Engeland werden spoorweg emplacementen met succes met bommen bestookt en o.a. werd een voltreffer ge plaatst op de spoorbaan dicht bij den tun nelingang in de nabijheid van het groote troepenopleidingskamp Aldershot. Deze ge slaagde aanvallen op het Britsche spoor wegnet hebben vooral het verkeer op dé hoofdlijn van het industriegebied in de Midlands naar de Oost-Er.gelsche havens Great Yarmouth, Lowestoft en Harwich gestoord, en daarmede aan de binnenland- sche transportorganisatie een gevoellgen slag toegebracht. Op den Atlantischen Oceaan op 750 KM. ten Westen van Ierland nam een Duitsche lange-afstandsbommenwerper, een ongeveer 10.000 b.r.t. metend vijandelijk tankschip waar en ging terstond tot den aanval over. Twee bommen troffen het schip onder de waterlijn zoo zwaar, dat het als totaal verloren kan worden beschouwd. Een vrachtschip is ten Oosten van Har wich door bomtreffers beschadigd. In Cyrenaica hebben de Duitsche lucht strijdkrachten haar stelselmatige aanval len voortgezet. Bij Agedabia ondernamen de Duitsche gevechtsvliegtuigen bij verras sing een aarvaï op Engelsche troepencon centraties en vrachtautocolonnes, die uit eengedreven werden. In de haven van Bengasi werd een voor anker liggend Britsch konvooi aangevallen. De bommen vielen op den kademuur in de onmiddellijke nabijheid van verscheidene transportschepen en een Engelschen krui ser. Stefani meldt uit Rome: Het detachement, dat Dzjarabub bezet houdt, biedt sedert December tegenstand tegen den steeds toenemenden Engelschen druk. Majoor Castagna, die het garnizoen aanvoert, is op het slagveld tot luitenant kolonel bevorderd. Naar vernamen wordt, heeft Darlam voeling genomen met Duitsche instanties te Parijs om van gedachten te wisseien over de gevolgen van de wijzigingen in het Fransche kabinet gedurende de laatste dagen voor de wederzijdsche betrekkingen. Overigens kan aangenomen worden, dat nog meer veranderingen in de samenstel ling van het kabinet zullen volgen. De inspectiechef van de Duitsche wapen- stilstandscommissie, generaal Neubronn von Elsenburg, is gisteren met een gevolg van verscheidene officieren voor een offi cieel bezoek te Vichy aangekomen. Om elf uur des morgens legde de generaal zijn eerste bezoek af bij den minister van Oor log, generaal Huntziger. Voor hotel Ther mal. waar het ministerie van Oorlog is ge vestigd, werden den Dultschen generaal door een afdeeling infanterie de militaire eerbewijzen gebracht. Daarop had hij een bespreking met generaal Koeltz, den chef van het Fransche wapenstilstandsbureau te Vichy. Het 'bezette Frankrijk ondervond kort ge leden een ernstig gebrek aan vleesch en andere levensmiddelen, zoodat de Parijsche pers er op wees, dat de hoofdstad van Frankrijk misschien spoedig door hongers nood geteisterd zou worden. De pers, die onder controle van de Duitsche bezetting staat, schoof de schuld aan dit levensmid delengebrek echter niet den Duitschers doch de regeering in Viohy in de schoenen. Sedert dien heeft de regeering in Vichy, naar verklaard wordt, een aantal ingrijpen de maatregelen getroffen, waardoor aan zienlijke hoeveelheden vleesch en andere levensmiddelen Parijs uit de provincies werden toegevoerd. De Duitsche regeering en de bezettingsautoriteiten hebben in dit verband beloofd, het requireeren van le vensmiddelen in het bezette gebied tot het uiterste te beperken. (U.P.) DE HOUDING VAN IRAK. Ten aanzien van de onderhandelingen, die de speciale afgezant van Roosevelt, ko lonel Donovan, met de regeering van Irak heeft gevoerd, werd uit Bagdad gemeld., dat de regeering van Irak verklaard'heeft, dat zij haar verdrag met Engeland trouw blijft, doch dat zij extra hulp aan Engeland van de hand wijst. De berichten uit Bag dad melden, dat Donovan pogingen in het werk heeft gesteld om de houding van Irak ten gunste van Engeland te veranderen. ROEMEENSCHE OORLOGSINDUSTRIE GENAAST. De Roemeensche pers bericht, dat de Malaxe-fabrieken, die het grootste deel van de Roemeensche oorlogsindustrie belicha men, door den staat zijn overgenomen en publiceert een door Antonescu onderteekend decreet volgens hetwelk 50 procent van de aandeelen van dit bedrijf zonder schade loosstelling door den staat worden overge nomen. terwijl voor de overige 50 procent, nadat een onderzoek zal hebben plaats ge vonden. slechts een geringe compensatie zal worden uitbetaald. Het decreet zou het gevolg zijn van een rapport, waarin be troffen minister den minister-president mededeelt, flat de Malaxe-fabrieken bij regeeringsopdrachten een niet geoorloofde winst berekend hebben. Bij munitieleveran ties aan de regeering zijn soms netto-win sten van 500 procent gemaakt. Uit het zelfde bericht blijkt ,dat de eigenaar van de fabrieken. Malaxe. een groot deel van zijn vermogen in het buitenland heeft be legd. Zoo heeft hij bij de Chase National Bank in New York een conto van 1.440.000 dollar. (UPP) De officieele opening van de verbouwde en uitgebreide Ambachtsschool aan den Haagweg, waarvan wij gisteren een uitvoe rige beschrijving gaven, werd door een groot aantal genoodigden bijgewoond. WIE ER WAREN. Onder hen merkten wij o.m. den heer Hofstede, inspecteur-generaal bij het Nij verheidsonderwijs als vertegenwoordiger van het Departement van Opvoeding, We tenschappen en Cultuurbescherming, het - behoudens den wegens ziekte verhinderden Daar was eens 'n heer uit Herwjjnen, Die moest voor den rechter verschijnen. Hy vond maar geen rust, Want h(j was schuldbewust, Tot 'n glas TIP zijn angst deed verdwijnen. Inz. Mej. A. W v. L. te Den Haag ontvangt een flesch TIP. 7491 (Ingez. Med.) burgemeester - voltallige college van B. en W. van Lelden, t.w. de wethouders mr. A. F. L. M. Tepe, Jac. Wilbrink, M. G. Verwey en J. J. van Stralen, zoomede de gemeen te-secretaris, mr. dr. C. E. van Strijen; voorts vertegenwoordigers van de besturen van omliggende gemeenten, w.o. van Kat wijk, Noordwijk, Hazerswoude en Koude kerk, den inspecteur bij het N. O., den heer Groote Haar, de heeren H. M. Simonts en dr. P. G. Knlbbe namens de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland, den heer A. de Koster namens de Kweek school voor Zeevaart, den heer H. A. Vriend, gem. inspecteur voor het onderwijs, den heer ir. F. Stokhuyzen, adjunct-direc teur der Sted. Lichtfabrieken, den heer A. M. de Blauw, directeur van Gemeentewer ken, mr. dr. S. Rozemond, directeur van Maatschappelijk Hulpbetoon, de heeren P. A. Werntnk Sr., J. C. A. Binnendijk en L. van der Laan, allen oud-bestuurslid der Ver. „De Ambachtsschool", de heeren N.C. F. van Ginkel en mr. M. B. Vos, resp. voor zitter en secretaris van het departement Leiden der Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel, den heer Alb. v. d. Hoogt, directeur van de school van het Genootschap „Ma thesis Scientiarum Genitrix", dr. C. A. Crommelin, directeur der Leidsche Instru- mentmakersschool, mej. C. B. Hoytink, di rectrice der Vaaschool voor Meisjes aan het Rapenburg, mr. F. J. J. Trapman, secretaris der Leidsche Ver. van Indu- strieelen, dr. J. F. Sirks, adviseur van het Rijksverificatiebureau voor Zeeinstrumen ten, den voorzitter en secretaris van den Bond van vereenigingen tot het geven van Nijverheidsonderwijs en voorts tal van in- dustrieelen, hoofden van scholen en an dere belangstellenden. REDE IR. J. J. G. VAN HOEK. De voorzitter, de heer lr. J. J. G. van Hoek sprak de openingsrede uit, waarin hij, na allen te hebben welkom geheeten, een uitvoerig overzicht gaf van de ontwikke ling der school sedert haar oprichting in 1883, om daarna langdurig stil te staan bij de motleven, welke tot de huidige uitbrei ding noopten. In dit verband maakte spr. dankbaar melding van de medewerking, welke werd ondervonden van de zijde der Ned. Spoorwegen, in het bijzonder van wij len den heer Ente en van ir. A. Marls; voorts van de betreffende regeeringsin- stanties. en van de firma Perquin, die een deel van haar opslagplaats afstond. Sprekende over den architect, den heer Bern. Buurman, zeide spr., dat deze in zijn opdracht uitmuntend geslaagd is. In nauwe samenwerking met den direc teur heeft hij deze uitbreiding zoo doel matig mogelijk gemaakt. Zij beiden, ieder met groote kennis en ervaring op hun ge bied, hebben den dank der vereeniging wel zeer in het bijzonder verdiend. Het was vooral de directeur, die tot deze belangrijke uitbreiding den stoot gegeven heef.t Met een zeer logisch opgebouwde en overzichtelijke argumentatie heeft hij ve len de noodzakelijkheid er van doen inzien, met buitengewonen ijver en toewijding heeft hij aan het bouwprogramma mede gewerkt en tot op het allerlaatst mogelijke moment wist hij het bestuur met nieuwe voorstellen voor kleine verbeteringen te verrassen. Ook de leeraren hebben over tal van de tails waardevolle adviezen gegeven en tij dens den bouw hebben zij, waar mogelijk, op zeer snelle en vakkundige wijze met hun leerlingen tal van voor den bouw benoo- digde onderdeelen vervaardigd. Tijdens den bouw hebben wij ons begrij pelijkerwijze waar het verbouwing betrof zeer moeten behelpen. Dank zij de gewaar deerde gastvrijheid van het bestuur van de Kweekschool voor Zeevaart hebben wij een deel van het onderwijs in de voormalige Zeevaartschool kunnen geven, doch dat hierdoor van ons onderwijzend personeel veel werd gevergd is begrijpelijk. Gaarne zou ik ieder die aan de tot stand- koming van dit belangrijke werk heeft me degewerkt persoonlijk bedanken voor al wat hij in deze heeft verricht, maar dit is niet mogelijk. Wanneer u zoo dadelijk onze school door wandelt, zult u zien, dat het geheel een voudig, maar goed is gemaakt en dat het werk ais utiliteitsbouw is behandeld. Ik koester de hoop, dat u bij die rondwande ling zult begrijpen, dat er nog een belang rijke wensch onvervuld is gebleven. Wij zouden namelijk zoo gaarne zien, dat ook de Kunst haar Intree in ons gebouw deed en dat bijvoorbeeld leerlingen van acade mies voor beeldende kunst waar mogelijk versieringen aanbrachten. Wij zijn er im- van hedenavond iot morgenochtend De maan kwam heden op te 4.32 uur en ging weer onder te 13.32 uur. .J Dit Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland De uitreiking der persoonsbewijzen te Lei den. (Stadsnieuws, le Blad). De officieele opening der verbouwde Leid sche Ambachtsschool. (Stadsnieuws, le Blad). Fusie tusschen organisaties van onderwij zers. (Binnenland, 2e Blad). Te Groenekan is, 75 jaar oud, overleden mr. A. A. Cnopius. oud-procureur-gene- raal bij het Amhemsche Gerechtshof. (Binnenland, 2e Blad). De Nederlandsche filmindustrie werkt aan een film „Tropisch Nederland". (Bin nenland, 2e Blad). Buitenland De houding van Amerika, (le Blad). Verklaringen van Bulgaarschen premier en van Japanschen gezant te Washington. (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1