Adema won
den Elfstedentocht
Amerika en de oorlog
8 Isie Jaargang
VRIJDAG 7 FEBRUARI 1941
No. 24807
Met Bosman op de tweede plaats
Verduisteren:
Boukje Kooistra de snelste dame
Stemmingen in het Huis
van Afgevaardigden
18.37 uur
9.11 uur
John Winant benoemd
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
SCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaat-sen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bü maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5. ets.
Bureau Witte Singel no. *1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.35
per weekƒ0:18
Franco per post 2.35 per 3 maanden -f portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Foto Polygoon.
Aukc Adema, uit Franeker, de winnaar van den Elfstedentocht.
Auke Adema, uit Franeker, heeft
wij hebben het gisteren nog in een deel
van onze oplage kunnen vermelden
den Frieschen Elfstedentocht gewonnen.
En heel Friesland verheugt zich daar
over! Buitengewoon hard heeft hij
echter voor de overwinning moeten
vechten, want ook Bosman, Geveke, De
Vries en eenige anderen zagen een kans
op de zege en hebben zich tot het uiter
ste gegeven.
Adema, de man, die het vorige jaar met
vier anderen tegelijk over de eindstreep
ging, heeft zijn grootste prestatie geleverd
op het traject tusschen Sloten en IJlst,
waar hij zich van zes concurrenten los
maakte, dank zij een formidabele spurt, en
zich een voorsprong van niet minder dan
acht minuten wist te verzekeren. Vóór die
uitlooppoging had hij twee inzinkingen ge
had, welke hem tijdelijk de leiding hadden
doen verspelen en zijn kansen ten zeerste
in gevaar brachten. Nu Adema, vóór IJlst,
echter eenmaal zóó ver was weggeloopen,
begreep ieder dat deze Fries favoriet was
en waar hij kwam klonk de jubel van het
opgetogen publiek hem tegemoet! In Sneek
bedroeg zijn voorsprong reeds 10 minuten.
Daarna echter kwamen de achtervolgers
opzetten en vooral Bosman, uit Breukelen,
deed prachtig werk door ongeveer zeven
minuten van zijn achterstand in te halen.
Was de wedstrijd tegen den wind in ge
gaan, wellicht zou Bosman dan neg een
kans gehad hebben om den leider, die op
nieuw een inzinking kreeg, te bereiken,
maar het tempo, met den wind in den rug,
was nu te hoog om dat te volbrengen!
Geheel in tegenstelling met verleden jaar
was de regeling van de aankomst der wed
strijdrijders te Leeuwarden ditmaal uit
stekend. De plaatselijke politie van de ge
meenten Leeuwarden, Leeuwarderadeel, en
Menaldumadeel. in samenwerknig met de
marechaussée. had voor een goede afzetting
gezorgd. Het ijs was geheel vrij gehouden
voor de aankomst van de rijders en slechts
bevoegde personen werden er toegelaten.
Voor de aankomst van de eerste wedstrijd
rijders bestond natuurlijk een overweldi
gende belangstelling. Hoewel de finish op
een behoorlijken afstand van de binnenstad
was gelegen, stonden duizenden belangstel
lenden met groote spanning te wachten op
de aankomst en zelfs de gevoelige kou hield
hen er niet van af uren achtereen in de
open lucht te verblijven. Toen Adema (een
35-jarige scheepslosser) als eerste aan de
controle-verscheen, om 3.04 uur, brak er een
geweldig enthousiasme los, getuigend van
de vreugde der Friezen, dat een van hen
dezen zwaren tocht gewonnen had. Van alle
kanten werd Adema gelukgewenscht en
deze aankomst was speciaal voor hem, nu
hij alles op alles gezet had om dezen keer
alleen den tocht te winnen, een groote vol
doening. Inderdaad is het een geweldige
prestatie van dezen stoeren Fries om in
twee achtereenvolgende jaren als eerste te
eindigen. Zijn rijtijd was 9 uur en 19 min.,
zoodat het bestaande record van De Vries
en Kastelein (gevestigd in 1933 met 9 uur
5 min.) niet verbeterd werd. De weersom
standigheden waren in 1933 trouwens veel
beter dan thans. Het ijs was nu niet al te
best en boven het Gaasterland heeft men
zelfs nog sneeuw gehad.
Drie minuten na Adema arriveerde Bos
man (te 3.07 uur) en twee minuten later
Geveke, uit Leeuwarden (3.09 uur), voor
wiens verrichtingen natuurlijk eveneens
groote interesse bestond.
De verdere uitslag luidt als 'volgt
4. A. de Vries (Franeker) om 3.09.
5. A. de Vries (Giethoorn) om 3.095.
6. J. v. d. Bij (Anna Paulowna) 3.16.5.
7. H. H. J. de Boer (Warga) 3.16.5.
8. S. de Groot (Wijdum) 3.21.5.
9. P. Bokenstein (Maasland) 3.32.
10. W. Heeringa (Grouw) 3.32.5.
11. S. Westra (Warmenhuizen) 3.36.
12. S. Molenaar (Joure) 3.37.
13. P. J. Trooster (Amsterdam) 3.42.
Uit dezen uitslag van den wedstrijd,
zoowel trouwens uit de resultaten van
den tocht blijkt, dat deze zesde elfste
dentocht een groot succes geweest is
voor Friesland, want behalve Bosman
zijn er alleen Friezen in de kopgroep.
Om 4.45 uur waren reeds vijftig wed
strijdrijders gearriveerd. Zij werden bin
nengebracht in een groote loods en geno
ten daar van een verversching, welke door
het bestuur van de Elfstedenvereeniging
werd aangeboden. Als 34ste rijder kwam
om 4.21 binnen een andere winnaar van
verleden jaar, D. van der Duin uit Olden
boorn.
Twee tochten in één week.
De student K. L. Kamp uit Delft, een van
de vier rijders, die Zaterdag jJ. den tocht
reeds op eigen gelegenheid gemaakt had,
en feitelijk een van diegenen geweest is,
die den laatsten stoot gegeven heeft tot
het uitschrijven van den tocht, kwam om
4.28 binnen. Hij leverde hiermede een zeer
goede prestatie door in zes dagen tijd twee
maal dezen afstand te rijden.
Het bewijs, dat de meeste wedstrijdrij
ders nog volkomen fit aan de finish ver
schenen, werd geleverd door de manier,
waarop zij de laatste meters van den bijna
200 K.M. langen tocht aflegden. Velen van
hen keerden zelfs later weer op de schaats
naar hun haardsteden terug. Zoo hadden
bijvoorbeeld twee Friezen na den Elfste-
dentooht nog 30 K.M. voor den boeg!
De tochtrijders.
Wij hebben de verrichtingen van de deel
nemers aan den tocht eveneens met be
langstelling gadegeslagen, en daarbij ge
zien, dat ook hier een vinnige strijd werd
geleverd om de eerste plaats. Het gelukte
drie inwoners van de gemeente Tjerkgaast
zich vanaf Sneek tot de eerste plaats op te
werken, en zij stonden de leiding niet
meer af.
Om 4.50 arriveerden zij aan de Schen
kenschans te Leeuwarden. Het waren de
heeren K. Semplonius, T. Boersma en Wint.
Tot hen, die den toch volbrachten, be
hoorde ook de heer Hüizinga Bruins, een
bekende uit de voetbalbeweging, die thans
zes Elfstedentochten heeft afgelegd.
Om tien uur waren er van de driedui
zend deelnemers ruim duizend de eindcon
trole gepasseerd, waarvan 300 van de 600
deelnemers aan den wedstrijd, wel een be
wijs, dat de kwaliteit van de rijders dit
jaar van een zeer goed gehalte was.
Hoe Boukje Kooistra won.
Bij d^ dames is de strijd in hoofdzaak
gegaan tusschen Boukje Kooistra en
Sjoerdje Faber, beiden uit Warga. Laatst
genoemde die verleden jaar won, had aan
vankelijk de leiding, maar in Stavoren lag
zij drie minuten achter op Boukje Kooistra.
In IJlst was het verschil gelijk gebleven.
Sjoerdje kon het tempo toen blijkbaar niet
volgen. Zij kwam te vallen en liep een vrij
ernstige blessure aan een van haar knieën
op. Dit had tot gevolg; dat zij in Sneek 19
minuten na haar tegenstandster aankwam,
die reeds om 4.21 de controle aldaar pas
seerde. Als derde arriveerde te Sneek mej.
^uiderveld uit Roden.
Boukje Kooistra kwam te 5.24 uur als
eerste vrouwelijke deelneemster bij de
finish aan, en wel in gezelschap van haar
51-jarigen vader, die verleden jaar als
voorrijder van Sjoerdje Faber fungeerde en
ook thans den geheelen tocht heeft mee
gereden
Achttien minuten later arriveerde Sjoerdje
Faber, die op haar tocht vergezeld was door
den heer Lantinga. Derde was mej. E. Zui-
derveld en vierde mej. Antje de Boer, uit
Schellinghout.
Deze laatste verrichtte feitelijk van
de dames de beste prestatie, want door
dat zij des morgens te laat in Leeuwar
den arriveerde startte zij op de stads
gracht, toen Sjoerdje Faber reeds Dok-
kum gepasseerd was en de leiding van
de dames had. Nog vóór zes uur gister
avond kwam Antje de Boer aan de
Schenkenschans en noteerde van de
dames den besten tijd. Toen wij haar
spraken, - alvorens zij met haar bege
leider naar Schellinghout terugkeerde,
hield zij vol trots haar bouquet bloe
men in de hoogte, uitroepend, dat de
tocht haar erg meegevallen was. Zij
voelde zich nog fit genoeg om, als het
moest, nog op de ijzers naar huis terug
te keeren.
In de groote loods bij de Schenk e schans
heeft mr. Hepkema, voorzitter der Elfste
denvereeniging een woord van gelukwensch
gesproken tot de acht eerstaankomenden.
Allereerst tot Adema, die ditmnal Keizer
en Koning achter zich heeft gelaten en
als Friesche zoon de glorie van het Hei-
telan heeft hooggehouden. „Zoodra er een
straatnaam te vergeven zal zijn in Frane
ker, dan ben jij aan de beurt Auke." aldus
mr. Hepkema.
En tot Bosman, den Hollander: „Jou be
groet ik met groot genoegen in ons midden
en wel om de kranige wijze, waarop je den
Friezen partij hebt gegeven."
Daarna tot Geveke: „Ook jij hebt aan
onze verwachtingen volkomen beant
woord".
Ten slotte betrok mr. Hepkema ook A.
A. de Vries uit Franeker, A. S. de Vries uit
Giethoorn, J. van der Bij uit Anna Polona,
H. M. de Boer uit Warga en S. de Groot
uit Wierden, respectievelijk 4, 5, 6, 7 en 8,
in zijn hulde.
Buiten waren inmiddels twee rijtuigen
waarvan de paarden met geel-blauwe plui
men waren getooid, voorgereden om het
genoemde achttal, Adema voorop, met een
groote lauwerkrans om zijn schouders, naar
Leeuwarden te brengen, op welken zege
tocht zij warm door een enthousiaste me
nigte werden toegejuicht. Voor de andere
rijders waren autobussen beschikbaar om
hen naar De Harmonie te Leeuwarden te
brengen, waar de controlekaarten moesten
worden ingeleverd.
Gisteravond vond daar ook de officieele
prijsuitreiking plaats. Er heerschte een ge
zellige sfeer en de rijders vertelden elkaar
in dikwijls opgewonden bewoordingen van
hun ervaringen. Verder was er een dans
avond in café „Spoorzicht", waar te mid
den der drukte plotseling bekend werd ge
maakt dat Auke Adema aanwezig was. Hij
wérd uitgenoodigd op den dansvloer te
komen en gaf hieraan onmiddellijk gehoor.
Een feestelijke rondedans werd gemaakt
en de man, die pas 200 K.M. per schaats
had -afgelegd, zwierde onvermoeid mee
rond tot hij eindelijk op de schouders ge-
heschen werd en een volle zaal hem een
ovatie bracht
(Men zie voor persoonlijke indrukken van
een onzer redacteuren, pag. 3 van dit Blad)
De democratische leden van de commissie
voor buitenlandsche zaken van het Ame-
rikaansche Huis van Afgevaardigden hebben
besloten tot amendementen op de wet op
de hulp aan Engeland, teneinde de aanvaar
ding van de v/et in het congi'es te verge
makkelijken. Zoo bepleitten zij een amen
dement, waarbij de volmachten van den
president beperkt worden tot vijf jaar. Wat
het gebruik van Amerikaansche schepen
voor convooidoeleinden betreft, werd beslo
ten dat niets van deze wet zoo geïnterpre
teerd zal worden, dat aan Amerikaansche
schepen het bevaren van oorlogsgebieden in
tegenstelling tot de neutraliteitswet van 1939
veroorloofd zou zijn. De voorzitter van de
commissie. Bloom, verklaarde, dat men de
geldmiddelen niet wilde beperken.
Een republikeinsch voorstel, volgens het-
werk de volmachten voor president Roose
velt op grond van de wet op de hulp aan
Engeland bij eenvoudig besluit van het con
gres kunnen worden opgeheven, is door het
Huis van Afgevaardigden met 148 tegen 141
aangenomen. De oppositie heeft daarmede
haar eerste succes bevochten. Wel. aldus de
Associated Press, bestaat natuurlijk de mo
gelijkheid. dat het voorstel bij latere stem
mingen toch nog verworpen wordt.
Het Huis heeft voorts met 109 tegen 78
stemmen het tweede republikeinsche amen
dement op de wet op de hulp aan Engeland
verworpen. Hierin werd geëischt, dat den
chefs van leger en vloot voor den afstand
van bewapeningsmateriaal advies gevraagd
moest worden en dat zij hun toestemming
moesten geven. (DJN.B.).
IN DEN SENAAT.
Kol. Lindbergh heeft gisteren voor de
senaatscommissie van buitenlandsche zaken
verklaard, dat naar zijn meening een invasie
in de Vereenigde Staten onmogelijk is. Lind
bergh sprak vervolgens de meening uit, dat
de opheffing van het wapenembargo Frank-
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op
te 14.19 uur en ging onder te
5.17 uur.
VJ
rijk meer schade heeft berokkend dan wan
neer de wet van kracht was gebleven.- Hij
voegde hieraan toe, dat ten slotte zou kun
Tien blijken, dat de opheffing van het wa
penembargo ook Groot Brittanriië meer
schade berokkent. Wanneer Frankrijk en
Engeland de opheffing van het embargo niet
hadden verwacht, aldus Lindbergh, zou, ge
loof ik, de oorlog niet zijn -uitgebroken.
Opnieuw heeft hij zijn meening in het
licht gesteld, dat het voor de Vereenigde
Staten beter is zich te concentreeren op hun
eigen bewapening dan wapenmateriaal aan
Engeland te leveren. Bij het bestudeeren
van deze kwestie, zoo verklaarde Lindbergh,
moeten alle gevoelsfactoren op den achter
grond geplaatst worden. Onder levendigen
bijval van de bezoekers op de tribune sprak
Lindbergh zich vervolgens uit ten gunste
van de democratie, zooals zij in de Ver
eenigde'Staten de laatste 25 jaar werd ge
handhaafd. Hij gaf uitdrukking aan de
overtuiging, dat men op het oogenblik een
weg volgt, die ver wegleidt van den tot dus
ver gebruikelijken democratischen regee-
ringsvorm en dat in dit feit een grooter
gevaar is gelegen dan in een z.g. invasie.
De hulp aan Engeland zou z.i. den duur
van den oorlog verlengen en nog meer bloed
doen vloeien.
Na kol. Lindbergh legde de vroegere Ame
rikaansche gezant in Canada verklaringen
af. De gezant, Hanfod Mac Nider, noemde
de wet op de hulp aan Engeland een oorlogs-
wet, die de nalatenschap van vrije mannen
in gevaar brengt om anderen te redden.
Evenals de uiteenzettingen van Lindbergh
werden ook de verklaringen van Mac Nider
steeds onderbroken door levendig applaus
van de tribune. De voorzitter der senaats
commissie, George, die het publiek tijdens
de verklaringen van Lindbergh reeds had
verzócht, zich van betoogingen te onthou
den, liet ten slotte met geweld de tribunes
ontruimen. (D.N.B.).
DE AMERIKAANSCHE VLOOTBOUW.
President Roosevelt heeft de wet onder
teekend, waarbij voor den bouw van 200
vrachtschepen en voor de uitbreiding van
talrijke Amerikaansche werven de som van
rond 350 millioen doller ter beschikking-
wordt gesteld. (D.N.B.)
DE PERS EN DE VLOOT.
De minister van marine, Knox, heeft met
verscheidene prominente Amerikaansche
redacteuren een conferentie gehouden,
waarin hij uit naam van zijn ministerie
verzocht in het vervolg zekere niet-offi-
cieele berichten over de vloot niet meer te
publiceeren. Knox verklaarde na de be
spreking. dat de redacteuren hem hun
steun hadden toegezegd.
De president van radio Mackay heeft
meegedeeld, dat zijn maatschappij geen
S.O.S.-seinen meer publiceert. Hij moti
veerde dit besluit met de bewering, dat dit
een „onneutrale handelwijze" is.
De marinecommissie van den Senaat heeft
een rapport gepubliceerd van minister
Knox over de stakingen in de wapenin
dustrie. Volgens dit rapport is het het laat
ste jaar gekomen tot 127 stakingen in deze
industrie. Hiervan waren er 27 op 3 Fe
bruari nog aan den gang. Een tweede rap
port van het ministerie van marine maakt
melding van 15 stakingen in particuliere
fabrieken, die voor vlootopdrachten wer
ken. Eenige van deze 15 stakingen waren
ook in het eerste rapport genoemd. Drie
dezer stakingen zijn nog niet gelndigd.
(D.N.B.)
DE AMERIKAANSCHE AMBASSADE
TE LONDEN WEER BEZET.
Het D.N.B. meldt uit Washington:
Volgens een bericht van Associated Press
heeft president Roosevelt John G. Winant
benoemd tot opvolger van Kennedy als
ambassadeur van de Vereenigde Staten ln
Londen.
BOUW VAN AMERIKAANSCHE
VLIEGTUIGMOTOREN IN BRAZILIË?
Besprekingen omtrent de productie van
Amerikaansche vliegtuigmotoren ln Brazi
lië zijn, volgens berichten ln de Amerikaan
sche bladen, aangevangen tusschen verte
genwoordigers van het staatsdepartement
en het ministerie van oorlog eenerzijds en
den vertegenwoordiger der Brazlliaansche
regeering, kol. Munlz, anderzijds. De Brazl
liaansche officier, die Maandag is aange
komen, deelde mede, dat de Brazillaansche
regeering van de Vereenigde Staten reeds
de licentie heeft verworven voor den bouw
van Curtiss Wright Whirlwind motoren, In
Rio de Janeiro zal binnenkort een fabriek
voor 2 millioen dollar worden opgericht.
Hij, Muniz, heeft opdracht de voor de vlieg-
tuigproduotie noodige machines ln de Ver
eenigde Staten te koopen. (D.N.B.)
Dit Nummez bevat DRIE Bladen
Binnenland
Nieuwe distributiebonnen. (2e Blad).
Ernstige brand te Boxtel; een kind waar
schijnlijk in de vlammen omgekomen.
(Gemengd, 2e Blad).
De organisatie voor de kunstenaars. (2e BI.)
Buitenland
Amerika en de oorlog. (Ie Blad).
Ernstig ongeluk in een voorstad van Parijs
(Buitenl. Gemengd, 2e Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
