Elfstedentocht met
deelnemers
3100
8Isie Jaargang
DONDERDAG 6 FEBRUARI 1941
No. 24800
Donkere lucht maar géén sneeuw
Ongelukken op het traject naar
Dokkum
Verduisteren:
Adema aan den kop
De route van
heden
De vorige Elf stedentocht
Laffe daad
tf
Nederlandsch vrachtschip
Heemskerkin brand.
18.35 uur
9.13 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
rieven moet 10 ets norto betaald worden - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.35
per week0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 p. 3 maanden)
(Van een AJ^P.-verslaggever).
Vrijwel onzichtbaar waren de rijders,
die zich hedenmorgen in de diepe duis
ternis van den zich ten einde spoeden-
den nacht omstreeks kwart voor zes op
de stadsgracht te Leeuwarden verza
melden en- daar de schaatsen onder
bonden om terstond daarna pijlsnel
weg te schieten naar het Noorden, als
inzet van den zesden elfstedentocht,
den grooten Frieschen marathonloop
op de schaats.
Veel was er in enkele uren tijds ver
anderd. De strakke heldere lucht van
gisteravond, waarin de sterren helder
schitterden, had plaats gemaakt voor
een bedekten hemel, een onheilspellend
voorteeken van een op komst zijnden
sneeuwval. Dewind. gisteravond nau
welijks merkbaar, was in een stijven
Zuidooster veranderd. Iedere schaat
senrijder weet, wat dat zeggen wil in
een vlak landschap, zooals in Friesland.
Doch voor de wedstrijdrijders, die het
eerste vertrokken, waren deze gewij
zigde weersomstandigheden geen be
zwaar. Ook de nog steeds felle koude
scheen hen niet te deeren.
Vol wedstrijdlust schoten zij weg, de een
na den ander, individueel vol begeeren, zich
voor de volle honderd procent te geven
voor dezen gigantischen strijd van den
mensch met zijn beperkte krachten tegen
de natuurelementen.
ZESHONDERD WEDSTRIJDRIJDERS
GESTART.
Voor de geboren wedstrijdrijders zijn juist
öe moeilijkheden aan een dergelijken strijd
verbonden, welkom. Het moet niet gemak
kelijk gaan, want dan blijft er van den
ocrspronkelijken opzet, zoo juist getypeerd
door den naam Friesche marathonloop,
niets over. Zoo zijn zij dan, zeshonderd
wedstrijdrijders, op weg gegaan voor den
bijna tweehonderd kilometer langen tocht;
een kamp tegen het ijs, de sneeijw, de
koude, den wind en al wat er mede verband
houdt. Zij zullen het inderdaad niet zoo
gemakkelijk hebben als aanvankelijk werd
verondersteld. Tot Dokkum en van Dokkum
terug tot Bartlehiem (35 k.m.) hebben zij
het gemakkelijk. Voor driekwart hebben zij
hiérbij den stevigen wind in den rug, ter
wijl het ijs op dit traject goed is, maar dan
komen de moeilijkheden. Te Finkum is het
ijs blijkbaar niet betrouwbaar. Wij verna
men bij den start de laatste berichten over
den toestand van het ijs op de geheele rou
te, want wij hadden, het geluk, in contact
te komen met den heer W. E. K. Engel-
brecht, uit Zeist, een der individueele rij
ders, die gisteren is gestart en den gehee-
len tocht heeft uitgereden. Het was hem
niet aan te zien, dat hij gisteravond om
half elf na een tocht van tweehonderd ki-
lometer in Leeuwarden was gearriveerd.
HOE HET IJS GISTEREN WAS.
Wij aldus zegt hij zijn met ons vie
ren gisteren afzonderlijk gestart als indi
vidueele rijders. In Harlingen trof ik we
derom een van ons, namelijk den heer J.
de Jong uit Eindhoven, met wien ik toen
verder den tocht heb uitgereden. Niet. dat
v/ij elkaar hebben geholpen. Ieder van ons
reed op zichzelf, doch aan de controlepos
ten troffen wij eikander steeds weer Bij
aankomst vernam ik. aldus de heer Engel-
brecht. dat de heer H. Ankersmit uit De
venter, een van ons viertal, reeds veel eer
der was aangekomen. Waar de vierde rij
der, de heer T. Seinstra. inspecteur van den
Frieschen IJsbond, gebleven is, weet ik
niet, doch zoo juist vernam ik, dat ook hij
den geheelen tocht heeft uitgereden.
Over den toestand van het ijs kon de
heer Engelbrecht ons nog het volgende me-
dedeelen
„Bij Finkum moesten wij gisteren een
heel eind loopen. Van Finkum tot Harlin
gen en verder over Bolsward naar Stavo
ren is het ijs over het algemeen goed, hoe
IN TOTAAL 199,4 KJVI.
De deelnemers aan den
Elf-
stedentocht zullen heden in
totaal 199,4 K.M. moeten af
leggen.
De afstanden zijn als
volgt
verdeeld:
K.M.
LeeuwardenDokkum
23.5
DokkumFraneker
44,8
FranekerHarlingen
12,8
HarlingenBolsward
17,5
BolswardWorkum
13,3
WorkumHindclGopen
8,9
HindeloopenStavoren
10,8
StavorenSloten
26
SlotenIJlst
14,1
Ijlst—Sneek
3,8
SneekLeeuwarden
23,9
wel hier en daar, toen ik passeerde, nog
geen baan was geveegd, hetgeen heden na
tuurlijk wel het geval is, temeer omdat het
in den afgeloopen nacht niet heeft ge
sneeuwd. Het Slotermeer was bedekt met
sneeuwijs, hetgeen inderdaad groote moei
lijkheden opleverde. Verder was het ijs van
Sloten af over Ulst en Sneek tot aan Leeu
warden in uitstekende conditie. De laatste
45 K.M. waren absoluut een genot om te
rijden, zoo spiegelglad en perfect was het
ijs. Overigens hebben de rijders van
vaidaag het in een speciaal opzicht
gemakkelijker, dan de rijders die giste
ren den tocht volbrachten omdat de plaat
sen, waar overgestapt moet worden, nu ge
reed zijn en heel wat minder moeite ople-'
veren om te passeeren."
Tot zoover het relaas van onzen zegsman
over den toestand van het ijs.
Het ziet er dus naar uit, dat de wedstrijd
van vandaag niet zoo snel zal zijn als men
aanvankelijk durfde veronderstellen.
MEER DAN 2500 DEELNEMERS
AAN DEN TOCHT.
Hoewel officieel de start van de deelne
mers aan den tocht (dus niet aan den wed
strijd) een half uur later zou geschieden,
bleek, dat reeds ruim een kwartier voor het
aangegeven tijdstip de eerste tochtdeelne-
mers die zich hadden aangemeld, bij De
Harmonie, waren weggezonden om een op-
eenhooping op de startplaats të verkomen.
Het aantal deelnemers aan den tocht
blijkt immers in den loop van gister
avond tot diep in den nacht zoo zeer te
zijn opgeloopen, dat het getal 2500
werd gepasseerd. Vast staat, dat het
totaal aantal deelnemers aan dén wed
strijd, alsmede aan den tocht, meer dan
drieduizend bedraagt. Uit dit getal blijkt
wel duidelijk, hoe groot de algemcene
belangstelling is voor deze sportieve
prestatie. Het duurde langen tijd voor
dat de duizenden deelnemers de eerste
controle bij den start waren gepasseerd.
Het was een aardig schouwspeL
Hier bracht een moecler haar zoon en
dochter tot op de startplaats. Nog even een
grondige inspectie: „zit je rugzak goed,
Sjoerd?" en „Marijke, zorg dat je je shawl
goed omhoudt en flink eten onderweg." El
ders bracht een Friesche boerendochter
haar verloofde naar de startplaats. Ook hier
een laatste inspectie: eer. flinke zoen en
„houdt je taai, jong" en weg schoot de
stoere Fries met forsche slagen over de door
duizenden toeschouwers omzoomde Leeu
warder stadsgracht. Weer elders verscheen
een Friesche stamvader met berenmuts over
de ooren, met twee ongeveer achttien jaar
oude zoons. Vol trots wendde hij zich tot
een der bekende bestuursleden. „Ik zeg
tegen mijn zoons, nu is het jullie beurt. Ik
zelf ben te oud geworden voor een derge
lijken tocht. Nu ik niet meer kan, zullen
mijn jongens de eer van de familie hoog
moeten houden en ik heb veel vertrouwen
dat zij mij hierin niet zullen teleurstellen."
Met de armen op de schouders van zijn bei
de jongens, verdween hij door de deur "van
de zaal van De Harmonie om hen te helpen
bij, het onderbinden van de schaatsen op de
startplaats.
Soms is het moeilijk een jongeling te on
derscheiden van een bakvisch. De broek
viert hoogtij, te samen met trui en muts.
Zoo trok dan een onafzienbare rij deelne
mers langs de controle tafels naar de start
plaats op de stadsgracht en werd de twee
honderd kilometertocht aangevangen.
TE DOKKUM.
De eerste uren hebben reeds verrassingen
opgeleverd. Aanvankelijk ging alles goed.
Het ijs was prachtig, zoo meldde onze ver
slaggever in Dokkum.
Omstreeks 6.28 zag men de eerste
rijders aankomen. Als eersten versche
nen om 6.29 aan de controlepost in
café Drost te Dokkum de winnaars van
verleden jaar: C. Jongert nit Maarsen,
A. Adema, uit Franeker, alsmede J.
Bosman uit Breukelen. Zij hadden den
afstand LeeuwardenDokkum (231/;
k.m.), afgelegd in 44 minuten, daar zij
om 5.45 te Leeuwarden waren gestart.
Inderdaad een fantastische snelheid
dus, vooral daar in volslagen duisternis
moest worden gereden. Een minuut la
ter, om 6.30 verscheen L. Geveke uit
Leeuwarden, de winnaar van den Gro
ninger tocht van verleden week, als -
mede Woudstra uit Hemrik.
UITSLAG GISTEREN BEKEND GEMAAKT
Aan den vooravond van den Frieschen
Elfstedentocht is de officieele uitslag vast
gesteld van den tocht, welke verleden jaar
(op 30 Januari 1940) onder zoo bar slechte
weersomstandigheden heeft plaats gevon
den. Deze luidt:
Eerste prijs: groote gouden medaille,
1. A. Adema (Franeker) in 10 uur 36
min., aankomst te Leeuwarden te 16.36
2. D. van der Duin (Warga); 3. C, Jon
gert (Maarssen); 4. P. Keizer (De Lier)
5. S. Westra (Warmenhuizen) allen in
denzelfden tijd).
Tweede prijs: kleine gonden medaille
6. J. van der Bij (Anna Paulowna) aan
komst Leeuwarden 17.04; 7. S. Dijkstra
Komjum); 8. L. Geveke (Leeuwar
den); 0. A. de Vries (Giethoorn). Allen
denzelfden tijd van aankomst.
Derde prijs: groote verguld zilveren
medaille, 10. R. Algra (Franeker)11.
S. Koen (Bovenknijpe), in Leeuwarden
om 17.16; vierde prijs: kleine verguld
zilveren medaille 12. G. Duiker (Gro
ningen); 13. K. "Korst (Bedum), 17.17
in Leeuwarden.
De tocht werd door 125 rijders geheel
uitgereden.
Voorts heeft nog de algemeene cón-
trole van de resultaten van den tocht
van verleden jaar uitgewezen, dat 10
deelnemers Bartlehiem hebben bereikt
op den terugweg van Dokkum, dat 80
rijders hun tocht in Dokkum beëindig
den, dat 160 op den heenweg naar Dok
kum te Barthlehiem zijn gestrand, 650
het tot Vrouwbuurstcrmolen en naaste
omgeving brachten, 175 te Wier kwa
men (waarvan meerderen eerst tegen
het middernachtelijk uur) en verder
dat er 175 rijders tc Franeker zijn ge
strand. De laatste groep zal de elfste-
denmedaille ontvangen, terwijl aan de
overige rijders het elfstedenkruis is
toegekend.
Door de bezettende overheid
wordt medegedeeld, dat den
31sten Januari j.l. bij Hilversum
een Duitsche wachtpost tijdens
de duisternis vanuit een hinder
laag is beschoten en gewond.
Deze latle daad kan niet onge
straft blijven. Als contra-maat
regel zijn voorshands 35 gijze
laars in hechtenis genomen en
in een gevangenis opgesloten.
In negentien achttien
geboren
Hecrscht nu weer de griep
als te voren
Maar ze heeft nu geen kans
Want die ziekte is thans
Met 'n glas TIP van Boot-,
dra bezworen.
'n TIP VAN BOOTZ
Inz. G. H. té Aerdenhout ontvangt
een flesch TIP.
6973
(Ingez, Med.)
Zes minuten later verschenen Vos uit
Dedeipsvaart, Algra uit Leeuwarden en de
Vries uit Franeker. Deze laatste is win
naar van den elfstedentocht 1933.' Van de
tochtrijders verschenen als eersten om 7.05
aan den controlepost de heeren Ruitenberg
uit Franeker, Wybenga uit Leeuwarden en
Venema uit Goutum, bij Leeuwarden. De
eerste vrouw, die zich meldde, om 7.10 was
Sjoerd je Faber uit Warga, winnares van
verleden jaar.
ONGELUKKEN.
Hierna keerden de eerst aangekomen
rijders terug over de Dokkumer Ee
langs hetzelfde traject om bij Bartle
hiem rechtsaf te slaan naar Franeker.
Nu kwamen de moeilijkheden. In de
duisternis zagen de elkaar tegemoet
rijdende deelnemers elkander te laat.
Ernstige botsingen volgden, waarbij
vele rijders verwondingen opliepen.
Onder hen bevond zich o.a. ook Geveke
doch voordat de geneeskundige dienst
ter plaatse was, bleek Geveke - den
tocht, ondanks de opgeloopen verwon
dingen, te hebben voortgezet. Andere
rijders hadden blijkbaar zwaardere
verwondingen opgeloopen, zoodat ge
neeskundige hulp moest worden ver
leend.
In Franeker kwam de geneeskundige
dienst, krachtig geholpen door de E.H.
B.O., handen te kort kwam om de ge
wonden te helpen. Er waren er bij met
half afgesneden vinders doordat zij na
een botsing waren gevallen en, een
steunpunt zoekende op het ijs, met hun
handen onder de schaatsen van andere
rijders waren gekomen. Velen hadden
gekneusde ledematen, dikke polsen en
enkels, alsmede verwondingen aan het
hoofd opgeloopen. Het was een droeve
noot in dezen overigens zoo pracliti-
gen tocht en van de winnaars van ver
leden jaar behoorde de heer Jongert
uit Maarssen tot de ongelukkigen. Aan
vankelijk reed hij door, doch in Har
lingen aangekomen, moest hij op dok
ters advies den strijd staken. Bij de
botsing heeft hij een bloeduitstorting in
een der oogen opgeloopen. Door dat
oog kon Jongert dan ook, toen hij in
Harlingen aankwam, niet meer zien.
Per trein ging hij naar Leeuwarden,
waar hij zich terstond onder dokters
behandeling stelde. Voor dezen man,
die vol vertrouwen den tocht aanvaard
de, is dit ongeval wel zeer teleurstel
lend, doch een troost voor hem is onge
twijfeld het feit, dat meer rijders, on
der wie verscheidéne uitblinkers bij vo
rige tochten, te Harlingen den strijd
opgaven. Zij waren doodelijk vermoeid
en aan het einde van hun krachten.
Voorheen hadden zij nooit zulk een
snellen wedstrijd meegemaakt.
ADEMA EN BOSMAN LEIDEN
TE FRANEKER.
Om 8.41 kwam Adema uit Franeker als
eerste rijder in zijn woonplaats aan, in ge
zelschap .van Bosman uit Breukelen. Zij
hadden er dus 68 km. opzitten. De ont
vangst door de stadgenooten voor Adema
was bijzonder hartelijk.
Adema, werd luide toegejuicht. Radio-mu-
ziek verhoogde de stemming. Vlug werd
Adema. voortgeholpen en hij was al weer
weg toén 4e volgende rijders arriveerden.
Dit warén "Van der Bij uit Anna Pau-
NA AANVAL VAN HET
DUITSCHE LUCHTWAPEN.
Het DNB meldt uit New-York:
Bij den aanval, dien het Duit
sche luchtwapen heeft onder
nomen op een convooi op 350
mijl ten Westen van Foynes,
zijn behalve op het Engelsche
vrachtschip „King Edgar", ook
treffers geplaatst op het Neder-
landsche s.s. Heemskerk
Evenals de „King Edgar" vloog
ook de Heemskerkin brand.
Nadere berichten zijn niet ont
vangen.
De „Heemskerk"' meet 6516 ton.
Het schip is in 1919 gebouwd op
de Neptunwerf in Rostock. De
„Heemskerk" behoorde toe aan
de N.V. Vereenigde Scheepvaart
Maatschappij.
lowna, die zeide veel angst te hebben uit
gestaan op het traject Dokkum-Barthle-
hiem.
Geveke kwam om 8.47 en had dus zes mi
nuten achterstand.
Over den toestand van het ijs waren de
rijders thans minder te spreken en zij be
vestigden dat het vooral bij Finkum bar
slecht en erg smal was.
Nadat 214 wedstrijdrijders waren gearri
veerd, meldde zich de eerste tochtrljder, de
heer L. Brouwer uit Oude Schoot aan de
controle in café Saaksma. Als tiende tocht-
rüder arriveerde Sjoerdje Faber, die nog
steeds de leldlnr had bij de vrouwen.
(Men zie voor vervolg pagina 3 van het
Eerste Blad).
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op
te 13.36 uur en ging onder te
4.20 uur.
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
De-nieuwe spoorwegtarieven (2e Blad).
Majoor Breunese over den Arbeidsdienst.
(2e Blad).
Dr. Colijn neemt afscheid als politiek
hoofdredacteur van „De Standaard",
(Binnenland, 2e Blad).
Ds. A. G. H. van Hóogenhuyze in den
ouderdom van 69 jaar te Amsterdam
overleden (Kerk en School, 2e Blad).
Buitenland
Amerika's steun aan Engeland (le Blad).
Mislukte Engelsche aanval op de Franschc
Kanaalkust (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
