81 sfe Jaargang
DINSDAG 4 FEBRUARI 1941
No. 24804
Amerika's hulp aan Engeland
Elfstedentocht definitief op
Donderdag
Verduisteren:
Debat begonnen
De oorlog ter zee
De Duitsche financiën
Uit Frankrijk
Uit Roemenië
Moeilijkheden in Finland
Reizen per trein wordt
duurder
Het ij's is uitstekend
Verspreide Berichten
Waarschuwing tegen het
betreden van militaire
terreinen
18.31 uur
9.16 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
DSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets, bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordelndsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden ƒ2.35
per week0,18
Franco per post 2.35 per 3 maanden 4- portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Het Amerikaansche Huis van Afgevaar
digden is gisteren begonnen met de debat
ten over de wet op de ondersteuning van
Engeland. Reeds verdedigden eenige demo
craten de wet terwijl eenige republikeinen
zich er tegen uitspraken. Op de welbekende
motieven.
Het comité „America first" heeft volgens
de World Telegram geprotesteerd bij de
voorzitters va'n beide commissies voor bui
tenlandsche zaken van het congres. Hierin
wordt het hoogst ongepast genoemd, dat
met een vertegenwoordiger van den be
langhebbende bij deze wet, namelijk Enge
land, het tijdstip en de wijze van behan
deling van deze wet is besproken.
Het comité „America first" heeft volgens
dezelfde bron den minister van buitenland-
sche zaken, Cordell Huil, verzocht een on
derzoek naar het optreden van den Brit-
schen ambassadeur in te stellen en in het
openbaar een verklaring af te leggen.
Denny meldt in hetzelfde blad uit Was
hington, dat het optreden van den ambas
sadeur ook onder de congresleden be
vreemding gewekt heeft. In een op zichzelf
reeds gespannen situatie is lord Halifax
komen binnenrollen met den wensch de
werkwijze van de Amerikaansche democra
tie te bespoedigen. Het standpunt van
„America first" wordt door een aanzien
lijke groep in het congres gedeeld.
De Britsche ambassadeur, lord Halifax,
.zal waarschijnlijk op 20 Februari zijn eer
ste openbare redevoering in de Vereenigde
Staten houden, meldt Associated Press uit
Washington. De gelegenheid daartoe wordt
geboden bij den jaarlijkschen feestmaaltijd
van de „Pilgrims Society". Halifax zal zich
waarschijnlijk uitvoeriger met de kwestie
der Engelsche oorlogs- en vredesdoeleinden
bezig houden dab dit tot dusver door leden
der Engelsche regeering gedaan is. Ter
voorbereiding van zijn redevoering heeft
Halifax met vooraanstaande leden van het
Amerikaansche congres er over geconfe
reerd, welke vraagstukken op het oogen-
blik de Amerikaansche openbare meening
het levendigst bezig houden. (D.N.B.)
SENAAT KEURT BOUW VAN
VRACHTSCHEPEN GOED.
De Amerikaansche Senaat heeft een cre-
diet van 350 millioen dollar verleend voor
den bouw van 200 stalen vrachtbooten en
de oprichting van nieuwe werven. Deze
zullen worden gebouwd in Portland, Los
Angelos, New Orleans, Houston (Texas),
Mobile (Alabama), Wilmington (North Ca
rolina) en Baltimore. (D.N.B.)
VERLIEZEN VOOR DE NOORSCHE
KOOPVAARDIJVLOOT.
Het DNB meldt uit Oslo:
Het Noorsche handels- en scheepvaart
blad meldt uit Bergen, dat zes ln Engel-
schen dienst varende Noorsche schepen met
een gezamenlijken Inhoud van 39,000 brt. in
December tengevolge van oorlogshandelin
gen verloren zijn gegaan. Hierbij zijn 93
zeelieden om het leven gekomen, waaronder
79 Noren. Het zevende schip van 8189 brt. Is
over tijd, zoodat aangenomen wordt, dat
het verloren is gegaan. Onder deze schepen
bevindt zich ook het passagiersschip Oslo
Fjord van.de Noorwegen-Amerika Lijn.
BRITSCH SCHIP GETORPEDEERD.
Uit betrouwbare kringen wordt vernomen
dat de laatste week het Britsche vracht
schip Urla, groot 5.198 ton, op 475 mijl van
de Iersohe .kust ls getorpedeerd en gezon
ken. Het schip had oorlogsmateriaal aan
boord en was onderweg van Canada naar
Engeland. (DNB).
ACHT JAAR. NAT. SOCIALISTISCHE
FIN AN CIEELE POLITIEK.
De staatssecretaris in het Duitsche rijks-
ministerie van financiën, Fritz Reirfhardt,
heeft in een artikel „acht jaar nationaal
socialistische financieele, politiek" vastge
steld, dat de financiering van den oorlog
gewaarborgd is. Het deel der financieele be
hoeften, dat door belasting gedekt kan
worden, wordt ook tijdens den oorlog voort
durend grooter. De belastingopbrengst van
het Duitsche rijk zal in het geheele dienst
jaar 1940/'41 27 milliard Rijksmark bedra
gen en alles wijst er op, dat de opbrengst
in het dienstjaar 1941 niet ver benden 30
milliard Rijksmark zal blijven. Daarbij ko
men nog de ontvangsten der bestuurslicha
men en de oorlogsbij drage van de gemeen
ten ten bedrage van vier millard Rijksmark
Per jaar. De schuld van het Duitsche rijk
bedraagt inclusief de belastingbons thans
79 milliard Rijksmark. Dit bedrag is, geme
ten naar de grootte en capaciteit van de
Duitsche volkseconomie, niet bijzonder
groot. Er bestaat nog een zeer aanzienlijke
speling, welke voor de doeleinden der fi
nanciering van den oorlog gebruikt kan
worden, zonder dat er bezwaren behoeven
te ontstaan ten aanzien van de rijksbe
groting of ten aanzien van de valuta-poli
tiek. De financieele kracht van het Duit
sche rijk en de Duitsche valuta, zoo onder
streepte Reinhardt nadrukkelijk, zullen
door den duur van den oorlog niet nadeelig
beïnvloed worden. (DNB).
ADMIRAAL DARLAN BIJ LAVAL.
Langdurig onderhoud te Parijs.
Naar in Fransche kringen bekend wordt,
heeft admiraal Darlan te Parijs in Hotel
Matignon een langdurig onderhoud gehad
met Pierre Laval in tegenwoordigheid van
den gevolmachtigde van de Fransche regee
ring voor het bezette gebied ambassadeur
Fernand de Brinon. Deze besprekingen had
den betrekking, zoo heet het voorts op
vraagstukken van de algemeene politiek van
Frankrijk. (D.N.B.).
FRANSCHE VAKVEREENIGINGÈN
VERGADEREN.
Voor het eerst sedert den wapenstilstand
hebben de Fransche vakvereenigingen te
Parijs een vergadering gehouden, waaraan
de pers veel aandacht schenkt wegens de
daarin gestelde e(schen.
Deze eischen zijn de volgende:
1. Staking der reactionnaire, tegen de ar
beiders gerichte, politiek;
2. Vrijlating der arbeiders, die indertijd
gearresteerd werden, omdat zij zich tegen
een oorlog verzetten;
3. Een politiek van Europeesche samen
werking door DuitschFransche toenade
ring.
Bladen als „Oeuvre", „Aujourdhui" en „La
France" leggen op dit programma een bij
zonderen nadruk, omdat het ten deele over
eenkomt met het streven derRassemblement
National. De bladen betoogen ln dit verband
opnieuw, dat een nationale volksbeweging en
een maatschappelijke revolutie noodzakelijk
zijn. Zij zijn niet spaarzaam met critiek op
de werkwijze der autoriteiten te Vichy.
(D.N.B.).
NIEUWE MAATREGELEN.
Na een gisteren gehouden Roemeenschen
ministerraad is een communiqué uitgege
ven, waarin wordt medegedeeld, dat men
heeft besloten tot herziening van de benoe
ming en het ontslag van rijksambtenaren
gedurende de laatste maanden.
De vroegere gezant te Londen, Tilea, zal
van het Roemeensche staatsburgerschap
vervallen worden verklaard, op grond van
zijn anti-nationale houding en zijn werk
zaamheid ten nadeéle van den Roemeen
schen staat. Voorts heeft de ministerraad
besloten de Roemeniseering van het be
drijfsleven van den staat voort te zetten.
Er zijn opnieuv. arrestaties en huiszoe
kingen verricht. Voor de militaire gerechten
te Boekarest hebben op 31 Januari 48 deel
nemers aan den opstand terechtgestaan,
van wie 36 werden veroordeeld tot gevan
genisstraffen van 3 tot 5 jaar. De overige
beklaagden werden vrijgesproken.
De pers publiceert een officieele mede-
deeling waarin wordt geconstateerd, dat
door steeds meer feiten wordt bewezen, dat
lang van tevoren waren voorbereid. De aan
stichting der onlusten, moet worden toege
schreven aan een kleinen kring van eer
zuchtige politici, die van den aanvang af
alle oproepen van Antonescu tot medewer
king, en eenheid hebben genegeerd.
De hoofdschuldigen zijn volgens deze me-
dedeeling de vroegere minister van binnen-
landsche zaken generaal Petrovicescu en de
hooggeplaatste politieman Ghika. De bla
den publiceerer. in fascimile verscheidene
documenten, die de voorbereidingen, voor
de incidenten getroffen, onthullen. (D.N.B.)
NIEUWE DUITSCHE GEZANT TE
BOEKAREST.
Gistermiddag heeft de nieuwe Duitsche
gezant te Boekarest, Manfred baron Von
Killinger, in het Koninklijk paleis aan ko
ning Michael zijn geloofsbrieven overhan
digd.
In de toespraak welke hij bij deze gelegen
heid hield, zeide de gezant, dat hij er naar
zal streven, de betrekkingen van vriend
schap tusschen beide landen te versterken
en daarmede tevens den opbouw van het
verbonden nationale Roemenië te bevorde
ren.
In zijn antwoord verklaarde koning
Michael: „U kunt er volkomen van over
tuigd zijn, mijnheer de gezant, dat u zoowel
mijnerzijds als van de zijde der staatsleiding
en der regeering voortdurend steun en de
meest welwillende medewerking zult onder
vinden, opdat uw taak verlicht worde en
voor beide landen zoo gunstig mogelijke ge
volgen hebbe".
Staatsleider generaal Antonescu, de hoo-
gere ambtenaren, van het Duitsche gezant
schap en de Duitsche militaire attaché's
woonden de plechtigheid bij. De koning
heeft vervolgens den gezant en mijn mede
werkers tot een noenmaal uitgenoodigd.
(D.N.B.).
EEN LEENING GEWENSCHT.
Finland is het nieuwe jaar met sterk ge
dunde reserves aan levensmiddelen en an
dere belangrijke waren' ingegaan. De
schaarschte bleek zelfs nog grooter dan
men in den herfst had aangenomen, toen
de tegenwoordig nog geldende rantsoenen
voor levensmiddelen en textielwaren wer
den vastgesteld. Tot dusverre zijn echter
nog geen nieuwe beperkingen ingevoerd.
Invoer ls derhalve absoluut noodzakelijk om
Finland over den moeilijken tijd van het
voorjaar tot den nieuwen oogst van den
herfst heen te helpen. De problemen
van Finland verschillen in zooverre van
die van andere Europeesche landen, dat zij
niet in de eerste plaats een gevolg zijn van
de blokkade en van de weigering van En
geland levensmiddelen door te laten naar
een land, dat in den Invloedssfeer van
Duitschland ligt. Finland immers zou zijn
behoeften ten deele uit Sovjet-Rusland
kunnen dekken, als het een leening zou
kunnen verkrijgen. In het Finsch-Russische
handelsverdrag heeft Finland zich ver
plicht voor leveranties uit de Sovjet-Unie
contant te betalen, indien het met de con-
tra-leverancies aan Rusland meer dan een
half millioen dollar ten achter is. Daar
deze grens thans bijna bereikt is en de le
de gebeurtenissen van 21 tot 23 Januari I veringen aan Rusland, hoofdzakelijk sleep-
Een belangrijke verhooging.
OOK HET GOEDERENVERVOER IN PRIJS
VERHOOGD.
De directie der Nederlandsche Spoor
wegen deelt mede, dat zij genoodzaakt
is de tarieven voor het goederenvervoer
met ingang van 10 Februari a.s., voor
het vervoer van personen met ingang
van 1 Maart a.s. te verhoogen.
De huidige tarieven zijn nog dezelfde als
die, welke golden, voor dat begin September
1939 de oorlog uitbrak. Al spoedig daarop
begon ook het bedrijf der Spoorwegen den
invloed te ondervinden van de prijsstijging,
die op tal van gebieden optrad. Een ver
meerdering van het vervoer woog echter
aanvankelijk hiertegen op. Door de bekende
beperkingen, waaraan het bedrijf sindsdien
is onderworpen, is echter de verhouding tus
schen ontvangsten en uitgaven op zoodanige
wijze verstoord, dat de secretaris-generaal
van het departement van Waterstaat in
overleg met den gemachtigde voor de prijzen
machtiging heeft verleend de tarieven te
verhoogen.
Wat de goederentarieven aangaat,
zullen de stukgoedprijzen met 23%>
Worden verhoogd, behalve de kleine zen
dingen t/m 30 kg., waarop de bestelkos-
ten zoo zwaar drukken, dat een grootere
verhooging noodzakelijk bleek. De wa-
genladingsprijzen zullen rond 18°/o stij
gen, met dien verstande, dat als
minimumvracht voor een wagenlading1
voortaan zal gelden de vracht voor 3000
kg. stukgoed. Eenige speciale tarieven
vervallen.
Bij de verhooging der personentarie-
ven is er naar gestreefd, het sociale
gezichtspunt tot zijn recht te laten ko
men. Daarom wordt de laagste verhoo
ging (16%>) toegepast op weekkaarten,
weektrajectkaarten, maandtrajectkaar-
ten en jeugdkaarten. Daarop volgen de
algemeene abonnementskaarten met
18°/o. In verband met de moeilijke om
standigheden, waaronder het verkeer
over lange afstanden plaats vindt, wor
den de plaatsbewijzen voor deze trajec
ten het meest verhoogd.
Strenge scheiding tusschen
wedstrijdrijders en toeristen
Naar wij vernemen heeft het centraal
bestuur van de Friescjie Elfsteden-
vereeniging gisteravond definitief be
sloten, behoudens onvoorziene omstan
digheden, den grooten tocht te houden
op Donderdag a.s.
Naar men ons verder mededeelde, ver
keert het ijs momenteel op het geheele tra
ject in uitstekende conditie. Alleen leveren
de start en de aankomst der deelnemers voor
de organisatoren, alsmede het huisvestings-
vraagstuk nog groote moeilijkheden. Men
zal den start en de aankomst niet, zooals
bij de vorige tochten, in de stad Leeuwarden,
binnen de bebouwde kom kunnen arrangee-
ren. Voor de deelnemers aan den wedstrijd,
die in den nacht starten en ook in den
nacht aankomen, is dat ongetwijfeld een
ernstige handicap, doch het mag uiteindelijk
geen bezwaar zijn om aan dezen histori-
schen tocht deel te nemen.
Wel heeft men thans bepaald, dat de
groep wedstrijdrijders en de groep deel
nemers aan den tocht streng geschei
den zullen blijven. Hierdoor hoopt men
de moeilijkheden, welke men voorheen
regelmatig heeft ondervonden, doordat
de wedstrijdrijders en de toeristen zich
in één groepsverband bevonden, volledig
het hoofd te kunnen bieden. Ook zal
het aan wedstrijdrijders niet meer ge
oorloofd zijn tijdens den tocht van den
wedstrijd af te zien en verder aan den
tocht deel te nemen. Wie tijdens den
tocht als wedstrijdrijder niet blijkt mee
te kunnen zal dus moeten afvallen.
Vanaf heden is de gelegenheid tot in
schrijving, hetzij voor den wedstrijd/
hetzij voor den tocht, opengesteld bij
den voorzitter van het centraal bestuur,
mr. A. M. E. Hepkema, Willemskade 12
te Leeuwarden, telef. 4285.
Het inleggeld is thans gebracht op f3 en
moet tegelijk met de inschrijving worden
overgemaakt. De termijn voor deze inschrij
ving sluit Woensdagavond. Daar behoudens
onvoorziene omstandigheden deze tocht in
ieder geval a.s. Donderdag zal worden ge
houden, doen de rijders, die hieraan deel
willen nemen, goed, zich zoo spoedig moge
lijk te laten inschrijven en maatregelen te
treffen om zich te verzekeren van een on
derdak. Het is immers bekend, dat de huis
vesting een probleem op zichzelf is. De
ruimte hiervoor is slechts zeer beperkt waar
bij men voor een belangrijk deel aangewezen
zal zijn op huisvesting bij particulieren. Het
centraal bestuur laat weten, dat het zich
thans niet kan inlaten met deze huisves
tingsproblemen, zoodat ieder voor zich de
noodige stappen tijdig zal dienen te nemen
om te voorkomen, dat hij uiteindelijk van
het deelnemen aan dezen tocht zal moeten
afzien, doordat hij in den nacht voor den
start en na afloop van den tocht geen
slaapgelegenheid heeft kunnen vinden.
Hoewel de definitieve toestemming van de
autoriteiten nog niet officieel is afgekomen,
verwacht het centraal bestuur van deze zijde
alle. mogelijke medewerking. Ijs en weder
dienende zal de winter van 19401941. die al
aardig begint te lijken op den voorafgaan-
den winter, ook zijn elfstedentocht hebben.
booten en machines, wegens gebrek aan
grondstoffen niet vergroot kunnen worden,
zal contante betaling de eenige mogelijk
heid zijn om olie en graan uit Rusland te
krijgen. Tot dusverre zijn door de Finsche
regeering nog geen maatregelen genomen
om dit vraagstuk op te lossn, waarschijn
lijk omdat Rusland slechts als leverancier
van enkele waren in aanmerking komt en
daardoor geen definitieve oplossing verkre
gen zou v/orden. De Finsche regeering heeft
zich echter in verbinding gesteld met de
Ver. Staten en daar om een crediet van
zeven millioen dollar gevraagd. Indien Fin
land dit crediet krijgt, dan zou het produc
ten uit de Ver. Staten kunnen betrekken.
De waren, die het uit Amerika noodig
heeft zijn: 4000 ton margarine, 7000 ton
varkensvet, 4000 ton spek, 25.000 ton graan,
10.000 ton meel, 10.000 ton oliekoeken voor
veevoeder en 9000 ton katoen. Behalve uit
de Ver. Staten zou Finland ook graan en
andere levensmiddelen uit Zuid-Amerika
kunnen betrekken. Maar ook hier is de fi
nanciering het groote probleem. Tot dus
verre heeft Finland geteerd van een lee
ning van 30 millioen dollar, die het tijdens
den oorlog verwierf. Doch ook deze midde
len zijn nagenoeg uitgeput.
(United Press).
DE WEDEROPBOUW VAN DEN ELZAS.
De Badensche minister-president, Walter
Koehler. publiceert een hoofdartikel in den
Voelkischen Beobachter, waarin hij een be
schrijving geeft van den wederopbouw van
den Elzas, waartoe terstond na het sluiten
van den Fransch-Duitschen wapenstilstand
op Duitsch initiatief is overgegaan. Er wa
ren 109 spoorwegbruggen en 450 gewone
bruggen' geheel onbruikbaar gemaakt. In
het Rijn-Marnekanaal werden 40, in het
Rijn-Rhonekanaal 52 sluizen vernield. De
haven van Straatsburg was een puinhoop.
De electrlsche centrale en de stoomcentrale
waren opgeblazen. Talrijke groote bedrij
ven, die voor het economische leven in den
Elzas van beslissende beteekenis zijn, wer
den buiten bedrijf gesteld. In een 20 K.M.
breede zone links van den Rijn was ieder
economisch leven gestorven. De bevolking
was geëvacueerd, de bedrijfsinrichtingen
waren weggehaald of onbruikbaar gemaakt.
80.000 stuks vee waren weggevoerd of ge
slacht. Zoo was bet bloeiende cultuurland
links van den Rijn tot een steppe gewor
den.
De eerste voorwaarde was herstel van het
verkeerswezen. De rijksspoorwegen herstel
den. te zamen met de Duitsche pionniers,
de belangrijkste verkeerslijnen. De rijks-
post bracht in korten tijd het vernielde te
lefoon- en telexnet weer in orde en regelde
EEN BURGER DOOR EEN SCHILDWACHT
NEERGESCHOTEN.
Van bevoegde militaire zijde wordt mede
gedeeld
Bij het betreden van een verboden mili
tair terrein is een burgerpersoon door scho
ten van een wachtpost doodelijk gewond
Dit voorval is aanleiding om er nogmaals
dringend voor te waarschuwen verboden
militaire terreinen of werken, die als zoo
danig door bordjes in de Duitsche en Ne
derlandsche taal zijn aangegeven, te be
treden. De wachtposten hebben het con
signe tegenover personen, die zich aan dit
verbod niet storen, zonder verwijl van hun
vuurwapens gebruik te maken. Aan het aan
roepen door een post moet onmiddellijk
gevolg worden gegeven door stil te blijven
staan.
het brief- en pakketpostverkeer. De Duit
sche arbeidsorganisatie Todt hield zich be
zig met herstel van de waterwegen. Het
Rijn-Marnekanaal kon reeds op 23 Septem
ber 1940 weer in bedrijf genomen worden.
Ook de werkzaamheden tot herstel en ver
nieuwing vaon de haven van Straatsburg
zijn eveneens ver gevorderd. Voorts zijn de
wegen weer in orde gebracht en honderden
bruggen opnieuw gebouwd of gerepareerd.
Ook is door den wederopbouw van de ver
nielde electrische centrales de electriciteits-
voorziening van den Elzas verzekerd.
Een andere belangrijke maatregel voor de
normaliseering van de toestanden in den
Elzas was de in October 1940 uitgevoerde
aanpassing van prijzen, loonen en salaris
sen aan die in het Duitsche rijk. Door om
vangrijke terstond uitgevoerde maatrege
len is de grondstoffenvoorziening van het
gebied veilig gesteld. Ook het steenkoolpro
bleem. dat eerst groote zorgen baarde,
heeft men tot nu toe op bevredigende wijze
wijze kunnen oplossen.
Op landbouwgebied, aldus de minister
president ten slotte, is men terstond ener
giek aan het werk gegaan. Men slaagde er
in den geheelen bodem van den Elzas voor
dit voorjaar weer bedrijfsklaar te maken.
Zaaigoed en meststoffen zijn in voldoende
hoeveelheden ter beschikking gesteld. Dui
zenden paarden, koelen, ossen en varkens
vullen de lacunes op, die ontstaan waren
door het wegvoeren en het willekeurige
slachten van den veestapel van den Elzas.
(D.N.B.)
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
2.20 uur en ging onder te 12.28
uur (Eerste Kwartier).
.J
Dif Nurnmei bevat TWEE Bladen
Binnenland
De rantsoeneering van gas en electriciteit.
(Binnenland, 2e Blad).
24 menschen door patrouillevaartuig van
ijsschotsen gered. (Gemengd, 2e Blad).
Zijn vrouw door messteken gedood.
(Gemengd, 2e Blad)
Buitenland
De Amerikaansche steun aan Engeland.
(Ie Blad).
Wat geschiedt in Frankrijk? (Ie Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN'
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET 2e BLAD.
