81sfe Jaargang
ZATERDAG 1 FEBRUARI 1941
No. 24802
Amerika's steun aan Engeland
Verduisteren:
Eenheid in de Duitsche en
Italiaansche oorlogvoering
Beloften aan lord Halifax
Na Hitler's rede
Dankbetuiging
van Raeder
De punten van de
oude Textielkaart
Verspreide Berichten
18.26 uur
9.22 uur
18.28 uur
9.21 uur
J
Engeland door
trots
Italië gebonden
eenige successen
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
IS UW RADIO DEFECT?
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DÉR ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso Aolgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer F ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.35
ppr weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt,
heeft president Roosevelt den Brit-schen
ambassadeur, lord Halifax, bij diens aan
komst in de Vereenigde Staten de volgende
toezegging gedaan, aldus meldt het DNB
nader uit Berlijn:
„De hulp aan Groot-Brittannië wordt in
versterkten omvang voortgezet. Wij zullen
munitie en aanvoeren gereed houden,
voortkomende uit de snel uitgebreide Ameri-
kaansche fabrieken.
Groot-Brittannië en de Vereenigde Sta
ten zijn door banden van bloed en vriend
schap-verbonden. Ik ben er van overtuigd,
dat uw aanwezigheid, mijnheer de ambas
sadeur, deze banden nog meer zal ver'stevi-
gn. U kunt er van verzekerd zijn, dat u bij
uw werk op mijn medewerking en die der
onderscheidene, regeeringsinstanties kunt
rekenen."
In de commissie voor buitemlandsche
aangelegenheden van den senaat heeft de
minister van oorlog, Henry Stimson, den
senatoren met den meesten klem verzocht,
het ontwerp der steunwet met den meesten
spoed aan te nemen. Het zou de grootste
onrechtvaardigheid zijn, als de regeering
door uit den tijd zijnde bepalingen de han
den ten aanzien van'de hulpverleening aan
Engeland gebonden zouden worden. In den
loop der debatten verklaarde de minister,
dat het congres den weg vrij moest maken
voor gerechtigheid jegens hen, die thans
de belangen der Vereenigde Staten verde
digen. Stimson gaf echter toe, dat de pre
sident na het aannemen van de wet in
staat is, elke andere wet, als bijv. de neu-
traliteitswet, uit te schakelen.
Op de vraag, hoe dit mogelijk was, daar
toch in het najaar de partijen zich op het
standpunt hebben gesteld, dat de hulp voor
de slachtoffers van den aanval binnen de
bestaande wettelijke grenzen diende te blij
ven, verklaarde Stimson, dat de tijden ver
anderd zij.n, en dat de regeering door ver
anderingen met haar tijd jnee moet - gaan,
in plaats van zich te houden aan beloften
die indertijd goed waren, doch thans niet
goed geacht kunnen worden.
De commissie voor buitenlandsche aan
gelegenheden van den senaat heeft, naar
U. P. nog uit Washington verneemt, het
opstellen van een gemeenschappelijke reso
lutie door beide huizen geëischt, waarin de
Monroe-leer opnieuw bekrachtigd wordt en
waarin de weigering van de Vereenigde
Staten om een verandering der souvereini-
teit van vreemde bezittingen op het Weste
lijk halfrond te erkennen herhaald moet
worden. Verleden jaar stemden zoowel het
Huis van Afgevaardigden als de senaat voor
laatstgenoemde verklaring, doch de tekst
van de beide besluiten was niet dezelfde en
de uiteindelijke aanneming werd hierdoor
vertraagd.
De afgevaardigde Pittstein heeft een
voorstel ingediend, dat het steunen van
buitenlandsche vluchtelingen bij hun vesti
ging in Alaska behelst.
PHILIPPIJNEN STAAN ACHTER DE
VER. STATEN.
President Quezon van de Philippijnen
heeft zoo meldt Associated Press in de
nationale vergadering verklaard, dat de
Philippijnen in de tegenwoordige wereld
crisis met menschen en materiaal achter
de Ver. Staten staan. Hij zeide te hopen,
dat het 'erdedigingsprogram van de Ver.
Staten ook de Philippijnen zou omvatten. De
verdediging der Philippijnen is zoolang deze
onder Amerikaansche vlag staan, in de
eerste plaats een aangelegenheid der Ver.
Staten. (DNB).
Terwijl de Duitsche en Italiaansche pers
[op sociaal gebied in Duitschland tot stand
is gebracht en hetgeen in Engeland in slech
ten toestand verkeert, een bijzonder sterken
tieve partij geeft men openlijk toe, dat de
regeering Churchill op dit sociaal-politiek
gebied veel verzuimd en veel in te halen
heeft, wil Engeland met succes het hoofd
bieden aan de gevaarlijke Duitsche propa
ganda tegen de ontaarde en sociaal achter
lijke democratieën.
De onrust over een komenden grooten
militairen slag van Duitschland tegen Enge
land is door de rede sterk toegenomen en de
vrees, dat de Vereenigde Staten met hun
hulpverleening te laat komen, heeft zich van
breede kringen meester gemaakt. De Brit-
sche nieuws- en propagandadienst probeert
daarom de beteekenis der rede van Hitier
te verkleinen.
In Amerika zwijgen de autoriteiten over
de rede. Bladen als de New York Times, de
New York Daily News, de Dally Mirror e.a.
trachten den indruk te wekken, dat deze
rede van geen invloed kan zijn op den vas
ten wil der Amerikaansche regeering Enge
land te helpen. (D.N.B.).
Volgens United Press zouden zich ook
politieke kringen te Washington in dezen
geest hebben uitgelaten.
De vlootvoogd van de Duitsche marine,
groot-admiraal Raeder heeft zijn dank en
erkentelijkheid uitgesproken jegens allen,
die bij den bouw van duikbooten betrokken
zijn, voor hun uitstekende prestaties. In
deze dankbetuiging wordt er op gewezen,
dat de instanties van de marine, die den
bouw van onderzeeërs regelen, te zamen
met de betrokken werven en bewapenings
firma's in voorbeeldige samenwerking in
weergaloos korten tijd de beste onderzeeërs
ter wereld gemaakt hebben, die door de sol-
zijn voor het meerendcel ingewis
seld voor goederen, rfü of later van
nut. - Veel is er de laatste weken
gekocht. Allerlei redenen waren
daarvan de oorzaak.
Is men zich ook zoo bewust, dat
minstens dezelfde motieven van
belang kiunnen zijn voor een
mondverzorging
Daarom, heeft U een mondver
zorging noodig en kunt U f.1.- per
week missen, dan naar de
PROVETA, aan de Turfmarkt.
6799
(Ingez. Med.)
daten van het duikbootwapen op kritieke
punten ter overwinning gevoerd worden.
Voorts geeft het D.N.B. nog een reeks aan
vullingen op het Duitsche legerbericht van
gisteren, waardoor het gemelde succes bij de
luchtaanvallen op Londen en andere plaat
sen en op schepen wordt belicht.
NIEUWE AANSLAG VAN DE
SECRET SERVICE?
De Britsche secret service heeft naar uit
Beiroet wordt gemeld, op den diplomatieken
vertegenwoordiger van een neutrale mo
gendheid te Cairo een aanslag gepleegd,
die echter mislukt is. Door een kok, die den
eersten dag in dienst was van den diplo
maat. werd den diplomatieken vertegen
woordiger tijdens den avondmaaltijd ver
giftigd vleesch voorgezet. De diplomaat
proefde reeds bij den tweeden hap een
eigenaardigen smaak en voelde een wur
gend gevoel in zijn keel. 's Avonds lag hij
met veertig graden koorts in bed. Voor
zichtigheidshalve ontbood hij een neutra
len dokter, die ernstige vergiftigingsver
schijnselen constateerde. Het verzoek om
een chemisch onderzoek van het vleesch
werd door den neutralen dokter doelloos
geacht, daar alle laboratoria in Cairo on
der Engelsche leiding staan en soortgelijke
gevallen de volledige doelloosheid van der
gelijke onderzoekingen reeds hadden aan
getoond. De diplomaat vond enkele dagen
later een bewapenden Indischen soldaat in
zijn tuin, die met behulp van Egyptische
vrienden overweldigd en ontwapend kon
worden. Het verlangen van den diplomaat
naar bescherming van zijn persoon, die voor
buitenlandsche gezantschappen gebruike
lijk is, en in Cairo altijd zonder uitzonde
ring wordt verleend, werd dit keer door
den commissaris van politie geweigerd. De
neutrale diplomaat heeft beide incidenten
aan zijn superieuren gerapporteerd.
(D.N.B.)
ITALIAANSCH SCHIP ACHTERVOLGD
IN JOEGOSLAVISCHE WATEREN.
Gistermiddag werd een Italiaansch vracht
schip, dat van Italië/naar- Albanië onderweg
was, achtervolgd door een duikboot, waar
van de nationaliteit niet kon worden vast
gesteld. Het schip zocht een toevlucht in een
haven aan de kust van Zuid-Dalmatië. Of
schoon het zich toen reeds in de Joegosla
vische territoriale wateren bevond, schoot de
duikboot twee torpedo's af, die echter
het doel misten en aan den Joegoslavischen
oever ontploften. (D.N.B.).
LEDEN DER COMMISSIE HOOVER
NAAR BERLIJN.
Verscheidene leden der commissie Hoover,
welke, zooals bekend, sinds eenigen tijd po
gingen in het werk stelt voor een hulpactie
ten behoeve van de bevolking der door den
oorlog getroffen landen in Europa, hebben
dezer dagen in de bezette Belgische gebie
den vertoefd, om de voedselvoorziening al1
daar te bestudeeren. Bij hun reis door België
en bij het zich daarop aansluitende bezoek
aan Nederland hebben de vertegenwoordi
gers van de commissie Hoover gelegenheid
gehad zich een uitgebreid beeld te vormen
van de tegenwoordige 'positie der voedsel
voorziening in de bezette gebieden België
en Nederland. In aansluiting op hun reis
door België en Nederland zijn de vertegen
woordigers der commissie Hoover naar Ber
lijn gekomen om daar hun besprekingen
voort te zetten. (D.N.B.).
NA DE REBELLIE IN ROEMENIË.
Scherpere maatregelen.
Het Roemeensche ministerie van oorlog
heeft in een communiqué het volgende me
degedeeld:
Tijdens den opstand heeft generaal
Antonescu aan het leger het bevel gegeven,
gevangen genomen gewapende opstande
lingen niet terstond terecht te stellen, hoe
wel de militaire bepalingen en het alge-
men gebruik zulks vereischen. Dientenge
volge is er geen enkele der talrijke met de
wapens in de hand gevangen genomen op
standelingen of der lieden, die naar de sol
daten geschoten hebben, terechtgesteld.
Pas thans zullen zij door de justitie ge
vonnist worden. Het schijnt echter, zoo ver
volgt de mededeeling, dat deze grootmoe
dige houding van den conducator niet door
allen begrepen of verkeerd' uitgelegd is.
Daarom wordt medegedeeld, dat generaal
Antonescu het leger bevel heeft gegeven,
ingeval van nieuwe opstandige bewegingen,
krachtig op te treden. Van 1 Februari af zal
het leger dus in vergaderingen, die zonder
goedkeuring van de overheid plaats vin
den en waar men zich niet terstond schikt
naar de bevelen van de autoriteiten, van
de vuurwapens gebruik maken, en elkeen
die in het bezit van vuurwapens wordt aan
getroffen, zonder dat hij daartoe bevoegd
is, ter plaatse fusilleeren.
van hedenavond
tot morgenochtend
en van morgenavond
tot Maandagochtend
De. maan kwam heden op te
11.13; morgen komt de maan
op te 0.16 uur en gaat onder
te 11.36 uur.
haar volledige adhaesie blijft schenken aanaan om- is ontleend:
In „Das Reich" staat een artikel over de
Duitsch-Italiaansche oorlogvoering, waar
de rede van den Fuehrer, komen ook uit an
dere landen stemmen, van begrip.
De Franschen hebben meer nog dan de
anderen in het verleden kunnen constatee-
ren, met welk een nauwkeurigheid de woor
den van den Fuehrer werkelijkheid zijn ge
worden, schrijft „Les Nouveaux Temps".
Elke dag zoo vervolgt heteblad, heeft het
Frankrijk mogelijk gemaakt, de Duitsche
sociale en politieke opvattingen beter te
leeren begrijpen. Voor Frankrijk is thans
het uur gekomen om tusschen deze krachten
en de continentale revolutie te kiezen.
De Paris Soir zegt o.a.: Frankrijk maakt
beslissende uren mee. terwijl Adolf Hitler
tot zijn volk sprak. Duitschland heeft
Frankrijk verschillende malen de hand ge
reikt, evenals aan Engeland. Maar de demo
cratieën zijn door een kliek den oorlog inge
dreven.
Volgens de eerste te Stockholm uit Lon
den ontvangen berichten over den indruk
der redevoering van Adolf Hitler op het
Engelsche publiek, heeft de felheid van den
Duitschen oorlogswil. Engeland koste wat
het kost te verslaan, den sterksten indruk
achtergelaten. Vooral heeft het duidelijke
standpunt van Hitier tegenover de houding
der Vereenigde Staten met de aankondiging,
dat elk oorlogsschip en elk convooi, dat de
geblokkeerde zone rondom Engelanjl pro-
Deert te bereiken, getorpedeerd zal worden,
alsmede de aankondiging, dat de Duitsche
auikbootoorlog binnenkort pas beginnen zal,
opzien gebaard.
Voorts heeft in breede kringen der be
volking de tegenstelling tusschen hetgeen
Engeland heeft sinds den herfst al zijn
beschikbare krachten op Italië geworpen.
Terwijl Duitschland slechts aan twee fron
ten had te vechten, in de lucht en ter zee,
werd Italië op vijf gevechtsterreinen ge
bonden, in de Middellandsche Zee, in Al
banië, Cyrenaica, Eritrea en Noordelijk
Abessinië. Met den winterveldtocht heeft
Engeland hoog gemikt: Italië zou wanneer
de lente begint, buiten werking zijn gesteld.
Het staat vast, dat de Britten tot dusver
in weerwil van hun onloochenbare gedeel
telijke successen, niet een beslissende over
winning hebben behaald. De Italiaansche
vloot is den geslaagden luchtaanval op Ta
rente ten spijt niet van beteekenis ver
zwakt. In Albanië zijn de fronten gestabi
liseerd, in Eritrea en Abessynië betreft het
voorloopig grensgevechten en in Noord-
Afrika is het beslissende wooro nog even
min gesproken. Maar Italië heeft tegen den
Britschen stormloop hard te vechten, het
zwaarste in Cyrenaica. Hier zijn ook de
verliezen aan menschenlevens en mate
riaal het grootst geweest. Na den ohgeluk-
kigen slag van Sidi Barani zijn Bardia en
Tobroek met 20.000 man garnizoenen den
tegenstanders in handen gevallen. Intus-
schen zijn de troepen van generaal Wavell
tot Derna doorgedrongen.
„De val van Tobroek beteekent een nieu
we smartelijke slag, die Cyrenaica in een
uitermate hachelijke verdedigingspositie
brengt", zei Ansaldo dezer dagen in de Ita
liaansche radio. De Italianen geven er zich
Noord-Afrika een moeilijke toestand is ont
staan.
Er is echter al meer betoogd, dat de ge
beurtenissen in Noord-Afrika in den oorlog
niet den doorslag kunnen geven. De beslis
sing valt op het eiland, nergens anders.
Maar dit houdt niet in, dat het onverschil
lig ware, of de Italianen in Cyrenaica wij
ken, of ze daar eenige divisie en de daar
bij behoorendt uitrusting verliezen. Elk on
geluk van dien bondgenoot is een ongeluk
voor de Duitschers, elk Italiaansch succes
een Duitsch succes. Het lot van den oorlog
wordt door beide naties gemeenschappelijk
gedragen, de overwinning door beide aan
eengesloten behaald.
Zoo nauw als dit verbond .3 zoo nauw
hangen de gevechtsterreinen onderling sa
men. Elk Britsch schip, iedere Britsche sol
daat, die door de Italianen in de Middel
landsche Zee, in Afrika of waai ook ge
bonden wordt, kan niet op het beslissende
front optreden. Om dezè reden' werken de
bondgenooten ook op het militaire plan zoo
nauw samen als maar mogelijk is, zij ont
werpen hun plannen volgens gemeenschap
pelijke gezichtspunten en passen ze in on
derling overleg toe. De ondeelbaarheid van
den oorlog maakt de eenheid van de oor
logvoering tot iets dat van zelf spreekt.
Dat de spil dit zoo duidelijk inziet en
gelijk de laatste conferentie tusschen den
Führcr en Mussolini getoond heeft alles
zal doen, om de uniformiteit- van al hadr
acties te verzekeren is den tegenstanders
van Duitschland bijzonder onaangenaam.
Zij probeeren daarom deze samenwerking
dus volkomen rekenschap van, dat in te verbreken. Sedert Churchill de dwazebeslissende slag valt.
poging heeft gedaan om de Italianen, door
hun te vertellen dat hij sympathie voor hen
gevoelt, van den Duce en Duitschland te
scheiden, gaat er geen dag voorbij, waarop
de Britsche propaganda het Italiaansche
volk niet duidelijk wil maken, dat het ge
vaar bestaat voor dit volk onder den Duit
schen hiel te geraken, dat Duitschland
Italië wil beztten en dat „Italië's dictator
spoedig geheel de ondergschikte zal zijn
van den Duitschen dictator."
De spilmogendheden zullen zich door
deze propaganda niet van haar weg af laten
brengen om het noodzakelijke te doen.
Er bestaan tusschen hen geen gevoelig
heden ën geen rivaliteit, gelijk in de dagen
van de Entente Cordiale het geval was.
De afdeelingen van het Duitsche lucht
wapen zijn in Italië met hartelijke sympa
thie begroet en zoo zal het met iederen
Duitschen soldaat gaan die in de toekomst
onder de Zuidelijke zon aan de zijde van
zijn Italiaanschen wapenbroeder zal strij
den.
Het in den strijd brengen van het Duit
sche luchtwapen in de Middellandsche zee
heeft niet- uitsluitend èen psychologisch
effect gehad. De eerste aanvallen op een
konvooi en op Malta hebben de vraag op
geworpen, of het Engeland nog verder mo
gelijk zou zijn Nijlleger en zijn Griekschen
bondgenoot, door den Straat van Gibraltar
te voorzien met aanvullingen en materieel.
De eerste gevechten waren voor de Engel-
schen niet bemoedigend. Naarmate deze
aanvallen toenemen worden de Engelschen
op deze fronten belemmerd of zelf in hun
activiteit lamgelegd. Want de Britsche ope-
rr.ti/s tegen de Italianen zouden slechts
dan van beteekenis zijn, indien de Engel-
schen na eenige groote successen belang
rijke krachten van het Middellandsche zee
front zouden kunnen terug trekken. Dat
oogenblik is echter, in weerwil van de suc
cessen van Tobroek en Bardia, nog vér ver
wijderd.
De Engelschen achten het een nadeel
voor ons dat wij ons thans op een oorlog
op twee fronten moeten gaan toeleggen.
Doch juist de uniformiteit van de oorlog
voering maakt het in den strijd werpen
van de Duitsch-Italiaansche krachten zoo
elastisch, aangezien het .mogelijk is de En
gelschen in dit dilemma te houden tot de
BRITSCHE MILITAIRE DELEGATIE
IN ATHENE.
De Britsche militaire delegatie, die in
Ankara met den Turkschen generalen staf
besprekingen heeft gevoerd, is gisteren,
naar de Londensche berichtendienst meldt,
op de terugreis in Ahene aangekomen. De
bijzondere afgezant van president Roose
velt in Zuidoost-Europa, kolonel Donovan,
heeft met leden der Britsche missie bespre
kingen gevoerd. In aansluiting daarop is hij
gisteravond naar Turkije vertrokken, waar
hij besprekingen zal voeren met vooraan
staande Turksche personen (D.N.B.),
DE DIPLO OVER DE VERKLARINGEN
VAN STIMSON.
De Deutsche Diplomatisch-politische Kor-
respondenz bespreekt de verklaringen' van
den Amerikaanschen minister van oorlog,
Stimson. voor de Senaatscommissie van bui
tenlandsche zaken, waarin hij zeide, dat het
een ernstige fout zou zijn, wanneer de han
den der Amerikaansche regeering door
„ouderwetsche condities" ten aanzien van
de hulpverleening aan Engeland worden
gebonden, en dat de almogendheden als de
„aanvallers" beschouwd moeten worden.
Stimson maakt het zich bijzonder gemak
kelijk, constateert de Korrespondènz. Hij
matigt zich niet alleen het gezag aan, om
als rechter over de schuldkwestie in dezen
oorlog op te treden, doch hij wil zelf be
palen, wat er na zijn uitspraak van het ge-
heele volkenrecht nog over mag blijven. De
uitdagende enaanvallende rol van Polen,
welke Duitschland noodzaakte terug te
slaan, voorts de stelselmatige pogingen van
Engeland om na een zoo dicht mogelij'ke
omsingeling den oorlog tegen Duitschland
te laten losbarsten en ten slotte de niet be
paald balance eren de rol van bepaalde Ame
rikaansche instanties in dit geheele spel
der krachten daarop slaat Stimson in
het geheel geen acht.
Na de kwade ervaringen van het verle
den hebben de tegenwoordige regeerders
in Washington er blijkbaar een bijzondere
behoefte aan hun neiging, van de regelen
van het volkenrecht af te wijken, af en toe
te rechtvaardigen. Als bewijs voor het feit,
dat het volkenrecht voor deze Noord-Ame-
rikaansche kringen sinds lang al niet meer
als bindende regel geldt, ziet de Korres-
pondenz de wijze, waarop deze kringen ook
in dezen oorlog het onwettige en onmen-
schelijke gebruik der Britsche hongerblok-
kade tegen de Duitsche bevolking goed
keurden. De Korrespondenz wijst er op, dat
„ouderwetsche" bepalingen, als de conven
tie van den Haag over de oorlogvoering ter
zee, in Amerika slechte dan schijnen te
gelden, wanneer het daar in den kraam te
pas komt. Hetzelfde geldt voor de verschil
lende Pan-Amerikaansche besluiten en
vooral wat betreft de aanhoudende Engel
sche schendingen der Amerikaansche vei
ligheidszone. Thans gaat het er voor de
politiek van Roosevelt in de eerste plaats
om. zoo besluit de Korrespondenz, den
schijn te redden, net wanneer men op het
punt staat, het volkenrecht te lijf te gaan.
Het eigen volk, vooral echter ook de
Spaansch-Amerikaansche landen, moeten,
wanneer de regeerders in Washington je
gens hen eisohen gaan stellen, zoo moge
lijk niet hun spel achter de coulissen be
merken, dat gevaarlijke stukken schijnt
voor te bereiden. (D.NJB.)
Dit nummer J^evaf VIER Bladen
Binnenland
Adivezen voor hen, die hun radiotoestel niet
gebruiken (Binnenland, 3e Blad).
Felle brand in Den Haag (Gemengd, 3e
Blad).
Buitenland
Duitsche en Italiaansche oorlogvoering nauw
verbonden (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD.
Bel 24244
De Radiotechnische Dienst fEMCO n.v.
NIEUWE RIJN 32.
6798 (Ingez. Metfr)