81sfe Jaargang ZATERDAG 1 FEBRUARI 1941 No. 24802 Amerika's steun aan Engeland Verduisteren: Eenheid in de Duitsche en Italiaansche oorlogvoering Beloften aan lord Halifax Na Hitler's rede Dankbetuiging van Raeder De punten van de oude Textielkaart Verspreide Berichten 18.26 uur 9.22 uur 18.28 uur 9.21 uur J Engeland door trots Italië gebonden eenige successen EERSTE BLAD Feiten van den dag IS UW RADIO DEFECT? LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DÉR ADVERTENTIES 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30 stuks. - Incasso Aolgens postrecht. - Voor opzending van brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer F ets. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maandenƒ2.35 ppr weekƒ0.18 Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten (voor binnenland 0.80 p. 3 maanden) Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt, heeft president Roosevelt den Brit-schen ambassadeur, lord Halifax, bij diens aan komst in de Vereenigde Staten de volgende toezegging gedaan, aldus meldt het DNB nader uit Berlijn: „De hulp aan Groot-Brittannië wordt in versterkten omvang voortgezet. Wij zullen munitie en aanvoeren gereed houden, voortkomende uit de snel uitgebreide Ameri- kaansche fabrieken. Groot-Brittannië en de Vereenigde Sta ten zijn door banden van bloed en vriend schap-verbonden. Ik ben er van overtuigd, dat uw aanwezigheid, mijnheer de ambas sadeur, deze banden nog meer zal ver'stevi- gn. U kunt er van verzekerd zijn, dat u bij uw werk op mijn medewerking en die der onderscheidene, regeeringsinstanties kunt rekenen." In de commissie voor buitemlandsche aangelegenheden van den senaat heeft de minister van oorlog, Henry Stimson, den senatoren met den meesten klem verzocht, het ontwerp der steunwet met den meesten spoed aan te nemen. Het zou de grootste onrechtvaardigheid zijn, als de regeering door uit den tijd zijnde bepalingen de han den ten aanzien van'de hulpverleening aan Engeland gebonden zouden worden. In den loop der debatten verklaarde de minister, dat het congres den weg vrij moest maken voor gerechtigheid jegens hen, die thans de belangen der Vereenigde Staten verde digen. Stimson gaf echter toe, dat de pre sident na het aannemen van de wet in staat is, elke andere wet, als bijv. de neu- traliteitswet, uit te schakelen. Op de vraag, hoe dit mogelijk was, daar toch in het najaar de partijen zich op het standpunt hebben gesteld, dat de hulp voor de slachtoffers van den aanval binnen de bestaande wettelijke grenzen diende te blij ven, verklaarde Stimson, dat de tijden ver anderd zij.n, en dat de regeering door ver anderingen met haar tijd jnee moet - gaan, in plaats van zich te houden aan beloften die indertijd goed waren, doch thans niet goed geacht kunnen worden. De commissie voor buitenlandsche aan gelegenheden van den senaat heeft, naar U. P. nog uit Washington verneemt, het opstellen van een gemeenschappelijke reso lutie door beide huizen geëischt, waarin de Monroe-leer opnieuw bekrachtigd wordt en waarin de weigering van de Vereenigde Staten om een verandering der souvereini- teit van vreemde bezittingen op het Weste lijk halfrond te erkennen herhaald moet worden. Verleden jaar stemden zoowel het Huis van Afgevaardigden als de senaat voor laatstgenoemde verklaring, doch de tekst van de beide besluiten was niet dezelfde en de uiteindelijke aanneming werd hierdoor vertraagd. De afgevaardigde Pittstein heeft een voorstel ingediend, dat het steunen van buitenlandsche vluchtelingen bij hun vesti ging in Alaska behelst. PHILIPPIJNEN STAAN ACHTER DE VER. STATEN. President Quezon van de Philippijnen heeft zoo meldt Associated Press in de nationale vergadering verklaard, dat de Philippijnen in de tegenwoordige wereld crisis met menschen en materiaal achter de Ver. Staten staan. Hij zeide te hopen, dat het 'erdedigingsprogram van de Ver. Staten ook de Philippijnen zou omvatten. De verdediging der Philippijnen is zoolang deze onder Amerikaansche vlag staan, in de eerste plaats een aangelegenheid der Ver. Staten. (DNB). Terwijl de Duitsche en Italiaansche pers [op sociaal gebied in Duitschland tot stand is gebracht en hetgeen in Engeland in slech ten toestand verkeert, een bijzonder sterken tieve partij geeft men openlijk toe, dat de regeering Churchill op dit sociaal-politiek gebied veel verzuimd en veel in te halen heeft, wil Engeland met succes het hoofd bieden aan de gevaarlijke Duitsche propa ganda tegen de ontaarde en sociaal achter lijke democratieën. De onrust over een komenden grooten militairen slag van Duitschland tegen Enge land is door de rede sterk toegenomen en de vrees, dat de Vereenigde Staten met hun hulpverleening te laat komen, heeft zich van breede kringen meester gemaakt. De Brit- sche nieuws- en propagandadienst probeert daarom de beteekenis der rede van Hitier te verkleinen. In Amerika zwijgen de autoriteiten over de rede. Bladen als de New York Times, de New York Daily News, de Dally Mirror e.a. trachten den indruk te wekken, dat deze rede van geen invloed kan zijn op den vas ten wil der Amerikaansche regeering Enge land te helpen. (D.N.B.). Volgens United Press zouden zich ook politieke kringen te Washington in dezen geest hebben uitgelaten. De vlootvoogd van de Duitsche marine, groot-admiraal Raeder heeft zijn dank en erkentelijkheid uitgesproken jegens allen, die bij den bouw van duikbooten betrokken zijn, voor hun uitstekende prestaties. In deze dankbetuiging wordt er op gewezen, dat de instanties van de marine, die den bouw van onderzeeërs regelen, te zamen met de betrokken werven en bewapenings firma's in voorbeeldige samenwerking in weergaloos korten tijd de beste onderzeeërs ter wereld gemaakt hebben, die door de sol- zijn voor het meerendcel ingewis seld voor goederen, rfü of later van nut. - Veel is er de laatste weken gekocht. Allerlei redenen waren daarvan de oorzaak. Is men zich ook zoo bewust, dat minstens dezelfde motieven van belang kiunnen zijn voor een mondverzorging Daarom, heeft U een mondver zorging noodig en kunt U f.1.- per week missen, dan naar de PROVETA, aan de Turfmarkt. 6799 (Ingez. Med.) daten van het duikbootwapen op kritieke punten ter overwinning gevoerd worden. Voorts geeft het D.N.B. nog een reeks aan vullingen op het Duitsche legerbericht van gisteren, waardoor het gemelde succes bij de luchtaanvallen op Londen en andere plaat sen en op schepen wordt belicht. NIEUWE AANSLAG VAN DE SECRET SERVICE? De Britsche secret service heeft naar uit Beiroet wordt gemeld, op den diplomatieken vertegenwoordiger van een neutrale mo gendheid te Cairo een aanslag gepleegd, die echter mislukt is. Door een kok, die den eersten dag in dienst was van den diplo maat. werd den diplomatieken vertegen woordiger tijdens den avondmaaltijd ver giftigd vleesch voorgezet. De diplomaat proefde reeds bij den tweeden hap een eigenaardigen smaak en voelde een wur gend gevoel in zijn keel. 's Avonds lag hij met veertig graden koorts in bed. Voor zichtigheidshalve ontbood hij een neutra len dokter, die ernstige vergiftigingsver schijnselen constateerde. Het verzoek om een chemisch onderzoek van het vleesch werd door den neutralen dokter doelloos geacht, daar alle laboratoria in Cairo on der Engelsche leiding staan en soortgelijke gevallen de volledige doelloosheid van der gelijke onderzoekingen reeds hadden aan getoond. De diplomaat vond enkele dagen later een bewapenden Indischen soldaat in zijn tuin, die met behulp van Egyptische vrienden overweldigd en ontwapend kon worden. Het verlangen van den diplomaat naar bescherming van zijn persoon, die voor buitenlandsche gezantschappen gebruike lijk is, en in Cairo altijd zonder uitzonde ring wordt verleend, werd dit keer door den commissaris van politie geweigerd. De neutrale diplomaat heeft beide incidenten aan zijn superieuren gerapporteerd. (D.N.B.) ITALIAANSCH SCHIP ACHTERVOLGD IN JOEGOSLAVISCHE WATEREN. Gistermiddag werd een Italiaansch vracht schip, dat van Italië/naar- Albanië onderweg was, achtervolgd door een duikboot, waar van de nationaliteit niet kon worden vast gesteld. Het schip zocht een toevlucht in een haven aan de kust van Zuid-Dalmatië. Of schoon het zich toen reeds in de Joegosla vische territoriale wateren bevond, schoot de duikboot twee torpedo's af, die echter het doel misten en aan den Joegoslavischen oever ontploften. (D.N.B.). LEDEN DER COMMISSIE HOOVER NAAR BERLIJN. Verscheidene leden der commissie Hoover, welke, zooals bekend, sinds eenigen tijd po gingen in het werk stelt voor een hulpactie ten behoeve van de bevolking der door den oorlog getroffen landen in Europa, hebben dezer dagen in de bezette Belgische gebie den vertoefd, om de voedselvoorziening al1 daar te bestudeeren. Bij hun reis door België en bij het zich daarop aansluitende bezoek aan Nederland hebben de vertegenwoordi gers van de commissie Hoover gelegenheid gehad zich een uitgebreid beeld te vormen van de tegenwoordige 'positie der voedsel voorziening in de bezette gebieden België en Nederland. In aansluiting op hun reis door België en Nederland zijn de vertegen woordigers der commissie Hoover naar Ber lijn gekomen om daar hun besprekingen voort te zetten. (D.N.B.). NA DE REBELLIE IN ROEMENIË. Scherpere maatregelen. Het Roemeensche ministerie van oorlog heeft in een communiqué het volgende me degedeeld: Tijdens den opstand heeft generaal Antonescu aan het leger het bevel gegeven, gevangen genomen gewapende opstande lingen niet terstond terecht te stellen, hoe wel de militaire bepalingen en het alge- men gebruik zulks vereischen. Dientenge volge is er geen enkele der talrijke met de wapens in de hand gevangen genomen op standelingen of der lieden, die naar de sol daten geschoten hebben, terechtgesteld. Pas thans zullen zij door de justitie ge vonnist worden. Het schijnt echter, zoo ver volgt de mededeeling, dat deze grootmoe dige houding van den conducator niet door allen begrepen of verkeerd' uitgelegd is. Daarom wordt medegedeeld, dat generaal Antonescu het leger bevel heeft gegeven, ingeval van nieuwe opstandige bewegingen, krachtig op te treden. Van 1 Februari af zal het leger dus in vergaderingen, die zonder goedkeuring van de overheid plaats vin den en waar men zich niet terstond schikt naar de bevelen van de autoriteiten, van de vuurwapens gebruik maken, en elkeen die in het bezit van vuurwapens wordt aan getroffen, zonder dat hij daartoe bevoegd is, ter plaatse fusilleeren. van hedenavond tot morgenochtend en van morgenavond tot Maandagochtend De. maan kwam heden op te 11.13; morgen komt de maan op te 0.16 uur en gaat onder te 11.36 uur. haar volledige adhaesie blijft schenken aanaan om- is ontleend: In „Das Reich" staat een artikel over de Duitsch-Italiaansche oorlogvoering, waar de rede van den Fuehrer, komen ook uit an dere landen stemmen, van begrip. De Franschen hebben meer nog dan de anderen in het verleden kunnen constatee- ren, met welk een nauwkeurigheid de woor den van den Fuehrer werkelijkheid zijn ge worden, schrijft „Les Nouveaux Temps". Elke dag zoo vervolgt heteblad, heeft het Frankrijk mogelijk gemaakt, de Duitsche sociale en politieke opvattingen beter te leeren begrijpen. Voor Frankrijk is thans het uur gekomen om tusschen deze krachten en de continentale revolutie te kiezen. De Paris Soir zegt o.a.: Frankrijk maakt beslissende uren mee. terwijl Adolf Hitler tot zijn volk sprak. Duitschland heeft Frankrijk verschillende malen de hand ge reikt, evenals aan Engeland. Maar de demo cratieën zijn door een kliek den oorlog inge dreven. Volgens de eerste te Stockholm uit Lon den ontvangen berichten over den indruk der redevoering van Adolf Hitler op het Engelsche publiek, heeft de felheid van den Duitschen oorlogswil. Engeland koste wat het kost te verslaan, den sterksten indruk achtergelaten. Vooral heeft het duidelijke standpunt van Hitier tegenover de houding der Vereenigde Staten met de aankondiging, dat elk oorlogsschip en elk convooi, dat de geblokkeerde zone rondom Engelanjl pro- Deert te bereiken, getorpedeerd zal worden, alsmede de aankondiging, dat de Duitsche auikbootoorlog binnenkort pas beginnen zal, opzien gebaard. Voorts heeft in breede kringen der be volking de tegenstelling tusschen hetgeen Engeland heeft sinds den herfst al zijn beschikbare krachten op Italië geworpen. Terwijl Duitschland slechts aan twee fron ten had te vechten, in de lucht en ter zee, werd Italië op vijf gevechtsterreinen ge bonden, in de Middellandsche Zee, in Al banië, Cyrenaica, Eritrea en Noordelijk Abessinië. Met den winterveldtocht heeft Engeland hoog gemikt: Italië zou wanneer de lente begint, buiten werking zijn gesteld. Het staat vast, dat de Britten tot dusver in weerwil van hun onloochenbare gedeel telijke successen, niet een beslissende over winning hebben behaald. De Italiaansche vloot is den geslaagden luchtaanval op Ta rente ten spijt niet van beteekenis ver zwakt. In Albanië zijn de fronten gestabi liseerd, in Eritrea en Abessynië betreft het voorloopig grensgevechten en in Noord- Afrika is het beslissende wooro nog even min gesproken. Maar Italië heeft tegen den Britschen stormloop hard te vechten, het zwaarste in Cyrenaica. Hier zijn ook de verliezen aan menschenlevens en mate riaal het grootst geweest. Na den ohgeluk- kigen slag van Sidi Barani zijn Bardia en Tobroek met 20.000 man garnizoenen den tegenstanders in handen gevallen. Intus- schen zijn de troepen van generaal Wavell tot Derna doorgedrongen. „De val van Tobroek beteekent een nieu we smartelijke slag, die Cyrenaica in een uitermate hachelijke verdedigingspositie brengt", zei Ansaldo dezer dagen in de Ita liaansche radio. De Italianen geven er zich Noord-Afrika een moeilijke toestand is ont staan. Er is echter al meer betoogd, dat de ge beurtenissen in Noord-Afrika in den oorlog niet den doorslag kunnen geven. De beslis sing valt op het eiland, nergens anders. Maar dit houdt niet in, dat het onverschil lig ware, of de Italianen in Cyrenaica wij ken, of ze daar eenige divisie en de daar bij behoorendt uitrusting verliezen. Elk on geluk van dien bondgenoot is een ongeluk voor de Duitschers, elk Italiaansch succes een Duitsch succes. Het lot van den oorlog wordt door beide naties gemeenschappelijk gedragen, de overwinning door beide aan eengesloten behaald. Zoo nauw als dit verbond .3 zoo nauw hangen de gevechtsterreinen onderling sa men. Elk Britsch schip, iedere Britsche sol daat, die door de Italianen in de Middel landsche Zee, in Afrika of waai ook ge bonden wordt, kan niet op het beslissende front optreden. Om dezè reden' werken de bondgenooten ook op het militaire plan zoo nauw samen als maar mogelijk is, zij ont werpen hun plannen volgens gemeenschap pelijke gezichtspunten en passen ze in on derling overleg toe. De ondeelbaarheid van den oorlog maakt de eenheid van de oor logvoering tot iets dat van zelf spreekt. Dat de spil dit zoo duidelijk inziet en gelijk de laatste conferentie tusschen den Führcr en Mussolini getoond heeft alles zal doen, om de uniformiteit- van al hadr acties te verzekeren is den tegenstanders van Duitschland bijzonder onaangenaam. Zij probeeren daarom deze samenwerking dus volkomen rekenschap van, dat in te verbreken. Sedert Churchill de dwazebeslissende slag valt. poging heeft gedaan om de Italianen, door hun te vertellen dat hij sympathie voor hen gevoelt, van den Duce en Duitschland te scheiden, gaat er geen dag voorbij, waarop de Britsche propaganda het Italiaansche volk niet duidelijk wil maken, dat het ge vaar bestaat voor dit volk onder den Duit schen hiel te geraken, dat Duitschland Italië wil beztten en dat „Italië's dictator spoedig geheel de ondergschikte zal zijn van den Duitschen dictator." De spilmogendheden zullen zich door deze propaganda niet van haar weg af laten brengen om het noodzakelijke te doen. Er bestaan tusschen hen geen gevoelig heden ën geen rivaliteit, gelijk in de dagen van de Entente Cordiale het geval was. De afdeelingen van het Duitsche lucht wapen zijn in Italië met hartelijke sympa thie begroet en zoo zal het met iederen Duitschen soldaat gaan die in de toekomst onder de Zuidelijke zon aan de zijde van zijn Italiaanschen wapenbroeder zal strij den. Het in den strijd brengen van het Duit sche luchtwapen in de Middellandsche zee heeft niet- uitsluitend èen psychologisch effect gehad. De eerste aanvallen op een konvooi en op Malta hebben de vraag op geworpen, of het Engeland nog verder mo gelijk zou zijn Nijlleger en zijn Griekschen bondgenoot, door den Straat van Gibraltar te voorzien met aanvullingen en materieel. De eerste gevechten waren voor de Engel- schen niet bemoedigend. Naarmate deze aanvallen toenemen worden de Engelschen op deze fronten belemmerd of zelf in hun activiteit lamgelegd. Want de Britsche ope- rr.ti/s tegen de Italianen zouden slechts dan van beteekenis zijn, indien de Engel- schen na eenige groote successen belang rijke krachten van het Middellandsche zee front zouden kunnen terug trekken. Dat oogenblik is echter, in weerwil van de suc cessen van Tobroek en Bardia, nog vér ver wijderd. De Engelschen achten het een nadeel voor ons dat wij ons thans op een oorlog op twee fronten moeten gaan toeleggen. Doch juist de uniformiteit van de oorlog voering maakt het in den strijd werpen van de Duitsch-Italiaansche krachten zoo elastisch, aangezien het .mogelijk is de En gelschen in dit dilemma te houden tot de BRITSCHE MILITAIRE DELEGATIE IN ATHENE. De Britsche militaire delegatie, die in Ankara met den Turkschen generalen staf besprekingen heeft gevoerd, is gisteren, naar de Londensche berichtendienst meldt, op de terugreis in Ahene aangekomen. De bijzondere afgezant van president Roose velt in Zuidoost-Europa, kolonel Donovan, heeft met leden der Britsche missie bespre kingen gevoerd. In aansluiting daarop is hij gisteravond naar Turkije vertrokken, waar hij besprekingen zal voeren met vooraan staande Turksche personen (D.N.B.), DE DIPLO OVER DE VERKLARINGEN VAN STIMSON. De Deutsche Diplomatisch-politische Kor- respondenz bespreekt de verklaringen' van den Amerikaanschen minister van oorlog, Stimson. voor de Senaatscommissie van bui tenlandsche zaken, waarin hij zeide, dat het een ernstige fout zou zijn, wanneer de han den der Amerikaansche regeering door „ouderwetsche condities" ten aanzien van de hulpverleening aan Engeland worden gebonden, en dat de almogendheden als de „aanvallers" beschouwd moeten worden. Stimson maakt het zich bijzonder gemak kelijk, constateert de Korrespondènz. Hij matigt zich niet alleen het gezag aan, om als rechter over de schuldkwestie in dezen oorlog op te treden, doch hij wil zelf be palen, wat er na zijn uitspraak van het ge- heele volkenrecht nog over mag blijven. De uitdagende enaanvallende rol van Polen, welke Duitschland noodzaakte terug te slaan, voorts de stelselmatige pogingen van Engeland om na een zoo dicht mogelij'ke omsingeling den oorlog tegen Duitschland te laten losbarsten en ten slotte de niet be paald balance eren de rol van bepaalde Ame rikaansche instanties in dit geheele spel der krachten daarop slaat Stimson in het geheel geen acht. Na de kwade ervaringen van het verle den hebben de tegenwoordige regeerders in Washington er blijkbaar een bijzondere behoefte aan hun neiging, van de regelen van het volkenrecht af te wijken, af en toe te rechtvaardigen. Als bewijs voor het feit, dat het volkenrecht voor deze Noord-Ame- rikaansche kringen sinds lang al niet meer als bindende regel geldt, ziet de Korres- pondenz de wijze, waarop deze kringen ook in dezen oorlog het onwettige en onmen- schelijke gebruik der Britsche hongerblok- kade tegen de Duitsche bevolking goed keurden. De Korrespondenz wijst er op, dat „ouderwetsche" bepalingen, als de conven tie van den Haag over de oorlogvoering ter zee, in Amerika slechte dan schijnen te gelden, wanneer het daar in den kraam te pas komt. Hetzelfde geldt voor de verschil lende Pan-Amerikaansche besluiten en vooral wat betreft de aanhoudende Engel sche schendingen der Amerikaansche vei ligheidszone. Thans gaat het er voor de politiek van Roosevelt in de eerste plaats om. zoo besluit de Korrespondenz, den schijn te redden, net wanneer men op het punt staat, het volkenrecht te lijf te gaan. Het eigen volk, vooral echter ook de Spaansch-Amerikaansche landen, moeten, wanneer de regeerders in Washington je gens hen eisohen gaan stellen, zoo moge lijk niet hun spel achter de coulissen be merken, dat gevaarlijke stukken schijnt voor te bereiden. (D.NJB.) Dit nummer J^evaf VIER Bladen Binnenland Adivezen voor hen, die hun radiotoestel niet gebruiken (Binnenland, 3e Blad). Felle brand in Den Haag (Gemengd, 3e Blad). Buitenland Duitsche en Italiaansche oorlogvoering nauw verbonden (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD. Bel 24244 De Radiotechnische Dienst fEMCO n.v. NIEUWE RIJN 32. 6798 (Ingez. Metfr)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1