De strijd tegen Engeland
MAANDAG 27 JANUARI 1941
No. 24797
Japan en de Vereenigde Staten
Verduisteren:
Bericht
Siste Jaargang
dagblad voor leiden en omstreken
prijs der advertenties
prijs dezer courant
Duitsche
Weermachtsberichten
Italiaansche
Weermachtsberichten
De „Beemsterdijk"
zinkende
18.17 uur
9.28 uur
J
Lord Halifax in Amerika
Oproep van de
Winterhulp Nederland:
Graaf Csaky overleden
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van' 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelde Zaterdag mede:
Snelbooten hebben onder ongunstige
weersomstandigheden in het Kanaal met
succes verkenningen uitgevoerd. Zij kwa
men eenige malen met den vijand in con
tact. De Duitsche booten zijn ongeschadigd
op haar steunpunten teruggekeerd.
Ook het Duitsche luchtwapen heeft giste
ren, als gevolg van het ongunstige weer,
zijn activiteit tot gewapende verkenning
beperkt.
In de Middellandsche Zee hebben Duit
sche gevechtsvliegtuigen een door zeestrijd
krachten beveiligd vijandelijk konvooi ten
Westen van Kreta aangevallen. Verschei
dene bomtroffers van middelbaar kaliber
op drie zware eenheden van de Engelsche
vlootformaties werden onmiskenbaar waar
genomen. Een vijandelijk vliegtuig is neer
geschoten.
En Zondag:
De luchtmacht heeft de gewapende ver
kenning stelselmatig voortgezet. Hierbij
heeft een lange afstandsbommenwerper 500
km. ten Westen van Ierland een koopvaar
dijschip van 4.000 b.r.t. tot zinken gebracht.
Aan de Britsche Oostkust zijn twee koop
vaardijschepen, alsmede voor de oorlogvoe
ring belangrijke installaties van een haven
met bommen gestookt.
In den afgeloopen nacht hebben gevechts
vliegtuigen aanvallen ondernomen op vlieg
velden in Z.W.-Engeland.
Een patrouillevaartuig heeft den aanval
van vijandelijke torpedovliegtuigen met
succes afgeslagen.
De vijand heeft noch overdag noch des
nachts boven Duitsch Rijksgebied of het
bezette gebied gevlogen.
LONDEN VERWACHT NIEUWE FAZE
IN DEN LUCHTOORLOG.
De Dagens Nyheter meldt uit Londen,
dat men daar tegen het voorjaar een vol
komen nieuwe faze in den luchtoorlog ver
wacht. Men legt er den nadruk op, dat
Duitschland gedurende den geheelen oor
log zijn luchtmachtreserve niet heeft aan
gesproken. De groote meerderheid der En-
gelschen gelooft, dat Duitschland een on
gekend hevig 'offensief tegen Engeland en
zijn Atlantische verbindingen zal onder
nemen. Engeland heeft in het bijzonder te
lijden van den nieuwen Duitschen bom
menwerper met grooten actieradius, den
„Kurier." Engeland bezit nog geen jagers,
die de convooien tegen dezen bommenwer
per kunnen beschermen. (D.N.B.)
VOLGT OP DEN VAL VAN HET MOEDER
LAND DE INEENSTORTING VAN
HET BRITSCHE WERELDRIJK?
De Voelkischer Beobaehter, de boven
staande vraag stellend, zegt om.:
De toekomst zal bewijzen, dat de Engel
sche oorlogsverklaring aan het Duitsche
rijk niet slechts een misdaad was jegens
Europa, welks lot Engeland sedert lang
niet meer om Europeesche, doch alleen nog
uit Britsche imperialistische redenen be
lang inboezemde, zij was ook de noodlot-
gste dwaasheid in de geschiedenis van
.iet Britsche rijk.
Het blad komt tot de conclusie, dat de
Britsche berekeningen niet opgegaan zijn.
Sedert het moederland tot oorlogstooneel is
geworden, ontbreekt de beslissende voor
waarde voor de overwinning en ontbreekt
de voorwaarde voor het voortbestaan vah
het wereldrijk in zijn tegenwoordigen vorm
Geen der wereldrijken heeft de innerlijke
ineenstorting overleefd en hun structuur
is minder gecompliceerd en kwetsbaar ge
weest.
Het blad besluit: het proces van het zelf
standig worden der ver uiteenliggende
rijksdeelen en daarmede de ontbinding van
het nog slechts kunstmatig in stand ge
houden geheel, zal onweerstaanbaar voort
schrijden, wanneer het historische middel
punt, dat voor het bijeenhouden dient,
valt. Engeland heeft de afscheiding van
Eire niet kunnen verhinderen, toen het
nog sterk was. Het zal Zuid-Afrika niet
kunnen houden, wanneer het zwak is, en
ook voor de andere dominions zal het uur
komen, waarop er geen arm meer is, die
het naar beneden rollende wiel in de spa
ken grijpt.
Het 232ste Italiaansche weermachtsbe-
richt luidde:
De laatste afdeelingen, die in den Weste
lijken sector van Tobroek hardnekkig te
genstand bleven bieden aan den vijande-
lijken aanval moesten gisteren wijken. De
strijdkrachten, die zich in de versterking
Tobroek bevonden, bestonden uit een di
visie infanterie Sirte, een bataljon grens
wacht, en bataljon zwarthemden, afdee-
lngen zeesoldaten en artillerie, 20.000 man
in totaal. Deze strijdmacht heeft 19 dagen
lang tegenstand geboden aan een onop
houdelijk drievoudig bombardement te
land, ter zee en in de lucht en vier dagen
lang aan den eindaanval. Onze artillerie
In de Japansche Kamer is de minister
van buitenlandsche zaken, Matsoeoka, inge
gaan op het verwijt van zijn Amerikaan-
schen ambtsgenoot, Huil,, volgens wien het
optreden van Japan in Mandsjoekwo de
inleiding tot de vernietiging van de grond
slagen der beschaafde wereld zou zijn ge
weest. Door deze bewering, aldus zeide
Matsoeoka, worden de feiten op hun kop
gezet. De Mandsjoerijsche kwestie is niet de
oorzaak, maar het gevolg geweest van een
internationale ontwikkeling onder den
voortdurenden druk der Angelsaksische
staten, die geen verandering van den status
quo wenschen, ofschoon de Angelsaksen
steeds, wanneer het tegen Japan gaat, den
door hen verdedigden status quo trachten
omver te werpen. Van consequent zijn kan
men dus niet spreken. Indien Japan ver
weten wordt, dat het een overheerschende
positie in het Westen van den Stillen
Oceaan tracht te veroveren, dan kan men
antwoorden, dat het doel van Japan is: de
stichting van een vreedzaam en bloeiend
groot Oost-Azië, waarin geen plaats meer
is voor verovering, onderdrukking en uit
buiting. De V. St. hebben een overheer-
schenden invloed op het Westelijk halfrond
en het zou beter zijn, indien zij zich niet
bekommerden om andere streken, zooals
Oost-Azië, waar Japan een positie inneemt,
die vrede en orde waarborgen. Indien zij
dieper nadenken, moet het den Amerikanen
duidelijk worden, dat de eigenlijke oorzaak
van het conflict tusschen Japan en de V.
St. in* de inmengingspolitiek van Amerika
schuilt.
Op de bewering, dat de Amerikaansche
regeering Japan heeft gewezen op het be
lang, dat het heeft bij een vreedzame ont
wikkeling zijner betrekkingen met dc V. St.,
kan geantwoord worden, aldus vervolgde
Matsoeoka, dat Japan steeds bezield is ge
weest door een oprecht verlangen naar
vriendschappelijke betrekkingen. Maar bet
begrip voor den toestand van den ander
blijft voorwaarde voor een dergelijke ont
wikkeling. Helaas toont Amerika geen be
grip voor dezen toestand. Zoolang de V. St.
in China hun eerste verdedigingslinie zien.
zal een vriendschappelijke verhouding tus
schen Japan en Amerika een illusie blijven.
In dit verband wees Matsoeoka de ver
dachtmaking van de hand, dat de partijen
van het driemogendhedenverdrag een pro
gramma van ongelimiteerde veroveringen
zouden hebben opgesteld. Het is er haar
slechts om te doen, een rechtvaardiger en
rechtschapener wereld tot stand te brengen.
Voor den wereldvrede zou het voordeeliger
zijn, indien het Amerikaansche volk een
andere houding zou aannemen en niet den
internationalen toestand, die zonder dat
reeds ernstig is, zouden willen verergeren
door bekrompenheid en „kruistochtengeest".
Het voornemen der V. St., ook Australië
en Nieuw-Zeeland als hun voorste linie te
beschouwen, noemde Matsoeoka een verval-
sching van de Monroeleer.
Japan moet van de V. St. verlangen,
dat zij hun standpunt herzien, anders
is er maar weinig kans op vriendschap
pelijke bètrekkingen tusschen beide mo
gendheden. Opbloei of verval van de
wereldbeschaving zijn in laatste instan
tie afhankelijk van de houding der V.St.
Tenslotte verklaarde Matsoeoka, dat
Japan zich niet zal onttrekken aan zijn
verplichtingen krachtens artikel 3 van
het driemogendhedenverdrag. (D.N.B.)
Voorts heeft Matsoeoka in de begrotings
commissie van den rijksdag over de kwestie
der Japansche bemiddeling tusschen Thai
land en Frankrijk verklaard, dat Frankrijk
het voorstal van Japan voor een vreedzame
regeling eerst heeft geweigerd, blijkbaar
op grond van dergelijke voorstellen door
bepaalde andere landen. Het is denkbaar,
dat de' Japansche politiek in de Zuidelijke
gebieden zou zijn verstoord wanneer Frank
rijk op andere voorstellen zou zijn ingegaan
Aan geen derde land kan worden toege
staan, zich in deze zaak te mengen zonder
met Japan rekening te houden. Matsoeoka
juichte het besluit van Thailand en Frank
rijk toe, de door Japan aangeboden bemid
deling te aanvaarden.
Cordell Huil verklaarde, dat door de Ver.
Staten geen bemiddeling was aangeboden.
Het bericht van staken der vijandelijk
heden tusschen Thailand en Indo-China
was voprbarig. (D.N.B.)
GEVOLG VAN EEN
ONTPLOFFING.
Het D.N.B. meldt uit New-York:
Het voor Engeland varende
Nederlandsche s.s. „Beemster
dijk", groot 6869 b.r.t., heeft S.O.S.-
signalen uitgezonden. Het schip
deelde mede, dat het na een „ont
ploffing" in zinkenden toestand
verkeerde en dat de bemanning
het schip verliet. Als positie werd
opgegeven 12 zeemijl van de Brit
sche kust.
(De „Beemsterdijk" was in 1922
gebouwd door de maatschappij
Fijenoord te Rotterdam en behoor
de toe aan de HollandAmerika-
lijn).
schoot tot aan de laatste granaat en ver
oorzaakte ontzaglijke verliezen onder de
afdeelingen Australiërs. Onze verliezen wa
ren eveneens aanzienlijk. Volgens vijande
lijke radioberichten heeft men meer dan
2000 gewonde Italianen uit Tobroek weg
gedragen. Tijdens den slag van Tobroek, die
volgens erkenning van den vijand zelf zeer
zwaar was, vochten de Italiaansche strijd
krachten heldhaftig. Na Tobroek heeft de
slag zich naar het Westen verplaatst, waar
aanvallen van gepantserde vijandelijke
strijdmiddelen afgeslagen werden door ons
vuur, benevens het bombardement en het
mitrailleurv.uur van onze luchtmacht. Een
vliegtuig van het type Blenheim werd door
onze jagers-neergeschoten.
Aan het Grieksche front zijn onder
ongunstige weersomstandigheden bij ope
raties van plaatselijk karakter belangrijke
stellingen bezet en aan den vijand zijn ge
voelige verliezen toegebracht door de ver
meestering van krijsgevangenen en auto
matische wapens.
In Oost-Afrika zijn de gevechten aan het
Soedanfront voortgezet in het gebied van
Tsjeroe en dat van Aicota, met moedige
medewerking van onze afdeelingen lucht
strijdkrachten.
Formaties bommenwerpers van het Duit
sche luchtcorps hebben gisteren laat op den
middag een vijandelijke vlootformatie in
het centrale deel van de Middellandsche
Zee aangevaren. Volgens <Ie eerste inlich
tingen schijnt een zware vijandelijke krui
ser aan den achtersteven door een bom
van groot kaliber getroffen te zijn.
Op den Atlantischen Oceaan heeft een
van onze duikbooten onder bevel van kor-
vettenkapitein Carlo Alberto Teppaki het
Grieksche schip Eleni van 6000 ton tot
zinken gebracht. Een andere onderzeeër
onder bevel van korvettenkapitein Salva-
tore Todaro heeft na zwaren. strijd den
Engelschen hulpkruiser Eumdeus van 7000
ton met troepen aan boord tot zinken ge
bracht.
Dat van Zondag vermeldt:
Aan het Grieksche front gevechten van
plaatselijk karakter. Onze luchtmacht heeft
ravitailleeringscolonnes en troepenconcen
traties aangevallen en met bommen en
granaten bestookt.
Een formatie bommenwerpers heeft mili
taire installaties te Saloniki aangevallen,
waarbij havenwerken, brandstofdepots,
pakhuizen en het station werden getrof
fen. Omvangrijke branden werden waarge
nomen. Bij luchtgevechten met vijandelijke
jagers zijn twee toestellen van dén vijand
neergehaald. Een onzer bómmenwerpers
is niet teruggekeerd.
Onze vloot-strijdkrachten hebben vijande
lijke stellingen 'aan de Grieksch-Albanee-
sche kust gebombardeerd.
In Cyrenaica zijn gevechten aan den gang
met doeltreffende medewerking van onze
luchtmacht, die onvermoeibaar vijandelijke
troepen en gemotoriseerde strijdrriiddelen
met bommen en machinegeweren bestookt.
Gisteren hebben onze jachtvliegtuigen, die
een vijandelijke formatie ontmoetten, vier
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op
te 9.04 uur en gaat onder te
18.45 uur. Het is beden Nieuwe
Maan.
toestellen van het type Gloster brandepd
neergehaald.
In Oost-Afrika is van het front te land
niets van beteekenis te melden. Onze lucht
macht heeft vijandelijke strijdkrachten ge
bombardeerd. Vier Britsche vliegtuigen zijn
brandend neergehaald.
Bij den in het weermachtbericht van gis
teren vermelden aanval, dien vliegtuigen
van het Duitsche legerkorps op 24 Januari
j.l. hebben gedaan, zijn, naar uit later ont
vangen en behoorlijk gecontroleerde inlich
tingen blijkt, behalve de reeds gemelde
kruiser, nog twee andere eenheden, t.w. een
slagschip en nog een kruiser, getroffen, elk
met twee bommen van zwaar kaliber.
Gebleken is, dat bij den op 9 Januari on
dernomen luchtaanval op Britsche vloot-
strijdkrachten in de Middellandsche Zeë,
als in het communiqué No. 217 vermeld, be
halve de reeds als getroffen gemelde een
heden, nog twee kruisers, die op het oogen-
blik voor herstel te Alexandrië liggen, ern
stig beschadigd zijn.
LEDEN VAN DE ITALIAANSCHE
REGEERING NAAR HET FRONT.
Nadat reeds de minister voor Volksvoor
lichting, Pavolini, en de minister voor de
Corporaties, Ricci, alsmede onderstaatsse
cretaris Cianetti zich den laatsten tijd voor
het aanvaarden van een commando bij hun
troep naar het front hebben begeven, zul
len, naar in Italiaansche regeeringskringen
verluidt, binnenkort nog meer leden van de
regeering, die zich eveneens reeds sinds
langen tijd hebben aangemeld, spoedig naar
het front vertrekken. (D.N.B.)
BRITSCHE AANVAL OP ITALIAANSCH
HOSPITAALSCHIP.
De speciale Stefani-correspondent te
Benghazi meldt, dat in een der laatste
nachten een Britsch vliegtuig het op de
reede van Ras Hilal liggende Italiaansche
hospitaalschip „Orlando" heeft aangeval
len. Gedurende tien minuten heeft de En
gelsche bommenwerper het schip, dat ver
licht was en waarvan de Roode Kruisteeke
nen duidelijk zichtbaar waren, met bom
men bestookt. De correspondent herinnert
er aan, dat deze schending van de inter
nationale conventie van Genève direct op
de vernietiging van een vliegtuig van het
Italiaansche Roode Kruis volgt.
NIEUWE ITALIAANSCHE LEENING.
United Press meldt uit Rome, dat in de
tweede helft van Februari een nieuwe
staatsleening zal worden uitgegeven. De
hoogte daarvan is tot dusverre nog niet
bekend. Dit wordt de eerste staatsleening
sedert Italië zich in den oorlog heeft be
geven. De looptijd is negen jaar, de rente
vijf procent. De nominale waarde der stuk
ken zal 100 lire. bedragen en de koers van
uitgifte 97y2%. Het bedrag der leening zal
worden gebruikt voor het aflossen van de
in Mei afloopende oude vijf procents lee
ning en verder zal de regeering daardoor
nieuwe geldmiddelen ter beschikking
krijgen.
ONDERHOUD MET HULL.
Dé nieuw benoemde Britsche ambassa
deur in de V. St., lord Halifax, heeft Zater
dag een bezoek van anderhalf uur gebracht
aan den Amerikaanschen minister van Bui
tenlandsche Zaken, Cordell Huil. Nq afloop
verklaarde Halifax, dat hij in den geest van
Churchill verslag had uitgebracht en mede
gedeeld, wat Engeland noodig heeft. Hoe
sneller de Vereenigde,Staten zouden helpen,
des te beter. De ambassadeur gaf te ver
staan, dat Groot-Brittannië een moeilijken
tijd doormaakt.
Nederlanders, kent uw plicht
tegenover uw behoeftige land-
genooten.
De winterhulp Nederland
heeft een groot corps van vrij
willige medewerkers noodig.
Er moeten steeds menschen
gereed staan als collectanten,
als huisbezoekers om de nooden
te kunnen vaststellen en om
voor een doelmatige verdéeling
van de bijeengebrachte goede
ren te kunnen zorg dragen.
Stelt een gedeelte van uw
vrijen tijd ter beschikking van
dit mooie werk.
Meldt u zoo spoedig mogelijk
aan bij het gemeentehuis of het
stedelijk bureau der WHN in uw
woonplaats.
Helpt mede, .de nooden van
den wintertijd te verzachten.
Bouwt mede aan een krach
tig Nederlandsch volk.
HONGAARSCH MINISTER VAN
BUITENLANDSCHE ZAKEN.
Wijlen graaf Csaky.
De ziekte van den Hongaarsohen minis
ter van buitenlandsche zaken graaf Csaky,
heeft plotseling een ernstige wending ge
nomen en is hem noodlottig geworden. He
dennacht is hij overleden aan een nieront
steking.
Graaf Stephan Csaky was een afstam
meling van een oude Zevenburgsche adelij-
ke familie. Hij werd in 1894 in Scaesburg
geboren. Hij bezocht de consulaire academie
m Weenen en promoveerde tijdens den we
reldoorlog tot doctor in de staatsweten
schappen aan de universiteit te Boedapest.
Aan de vredesonderhandelingen in Trianon
nam hij reeds deel als Hongaarsoh diplo
maat in de functie van legatiesecretaris.
Zijn buitenlandsche posten waren te Rome,
Madrid. Lissabon en Boekarest. In 1932
werd hij perschef van het ministerie van
buitenlandsche zaken, onder graaf Bethlen
en in 1935 kabinetschef van den toenmali-
gen minister van buitenlandsche zaken,
Kanya. Aan de viermogendheden-conferen-
tie van München in 1938 nam hij deel als
waarnemer van de Hongaarsche regeering.
Eind 1938 werd Csaky minister van buiten
landsche zaken in het kabinet van Imredy.
In December 1940 ging Csaky voor de af
sluiting van een Honga arsch - Zu idslavisch
vriendschapsverdrag naar Belgrado. Eeni
ge dagen na zijn terugkeer werd hij ziek.
Sindsdien was hij aan het ziekbed gekluis
terd.
Nu de dagen weer beginnen te lengen
en het 's avonds langer licht is, zal ons
Blad weer op denzelfden tijd als vroeger
verschijnen.
DE DIRECTIE.
Het Amerikaansche troepentransport-
schip „Alexander" is, volgens een bericht
uit St. John (New Foundland), Zaterdag j.l.
met de eerste contingenten, welke voor de
bezetting van de door'Engeland afgestane
steunpunten gebruikt zullen worden, in zee
gestoken.
De vlootbasis van Georgetown (de hoofd
stad van Britsch Guyana) is naar de Ita
liaansche „Messaggero" uit Caracas meldt,
eveneens door Engeland aan de V. St. afge
staan. Te Georgetown verblijft thans een
commissie van Amerikaansche technici, die
de mogelijkheid van uitbreiding dezer basis
bestudeeren. Naar het blad verder meldt,
zal Amerika ook trachten in Cayenne een
groote luchtbasis te verkrijgen. (D.N.B.)
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Pleidooien in de zaak-Korthuis (2e Blad).
Een uiteenzetting over de waardevermeer
deringsbelasting (Binnenland, 2e Blad)
Te Amersfoort is overleden, 76 jaar oud,
de heer W. Wijk, oud-president der on-
derofficiersvereeniging „Ons Belang"
(Binnenland, 2e Blad).
Buitenland
De Hongaarsche minister van buitenland
sche zaken, graaf Csaky, is overleden
(le Blad).
Matsoeoka- beantwoordt de verklaring van
Huil (le Blad).
Antonescu is de situatie in Roemenië
meester (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.