De strijd tegen Engeland DINSDAG 21 JANUARI 1941 No. 24792 Verduisteren: 81ste Jaargang Duitsch Weermachtsbericht Italiaansch Weermachtsbericht Petain en Laval De werkende vrouw in Frankrijk Noren bij de Waffen-S.S. Fuehrer en Duce confereeren Het vlagincident te San Francisco Uit Amerika Uit Japan Verspreide Berichten 18.06 uur 9.36 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER. COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden2.35 per weekƒ0.18 Franco per post 2.35 per 3 maanden 4- portokosten (voor binnenland 0.80 p. 3 maanden) Het opperbevel van de Duitsche weer macht maakte gisteren bekend: Sterke formaties Duitsche gevechtsvlieg tuigen en duikbommenwerpers hebben gis teren opnieuw de haven van La Valetta op Malta aangevallen. Verscheidene bommen van zwaar kaliber troffen wederom het aan de kade liggende vliegtuigmoederschip, voorts een torpedojager in het dok en twee in de haven liggende koopvaardijschepen. Andere bominslagen en branden vielen op werven, haven- en fabrieksinstallaties als mede in het kruithuis van La Valetta waar te nemen. De Duitsche en Italiaansche ja gers, die de gevechtsvliegtuigen en duik bommenwerpers vergezelden, hebben in to taal vijf Britsche jachtvliegtuigen neerge schoten. Ter voortzetting van de gewapende ver kenning tegen Groot-Brittannië werd op 25 kilometer ten Zuidoosten van Harwich een voltreffer geplaatst op een in konvooi varend schip van 8000 b.r.t. Het schip stond onmid dellijk na den inslag in brand en maakte slagzij. Het D.N3. meldt nader: Duitsche ge vechtsvliegtuigen en Stuka's hebben in den afgeloopen nacht aanvallen gedaan op de Britache hoofdstad, Southampton en enkele andere steden aan de Engelsche Zuidkust. Te Londen was de aanval in de eerste plaats op Greenwich in de bocht van de Theems gericht, waar 'de belangrijke gasfabrieken en electrische centrales liggen. Daar wer den vier groote branden en een vrij hevige ontploffing, gevolgd door brand, waarge nomen. Southampton kreeg eveneens zware treffers. Het 227ste Italiaansche weermachtsbericht van gisteren luidde als volgt: Niets belangrijks te melden van het Griek- sche front, waar de ongunstige weerstoe- stand aanhoudt. Onze vliegtuigen hebben vijandelijke bases doeltreffend gebombar deerd. Troepen en ravitailleeringsdiensten zijn met mitrailleurvuur en bommen be stookt. In Cyrenaica acties van artillerie en patrouilles aan het front van Dzjaraboeh en dat van Tobroek. In de nabijheid van Dzjaraboeh hebben onze vliegtuigen met groot succes gemotoriseerde vijandelijke strijdmiddelen gebombardeerd. De vijand heeft een luchtaanval gedaan op Tobroek. Een van zijn vliegtuigen is door luchtdoel- artillerie neergeschoten. In Oost-Afrika heeft een van onze posten aan het front van den Soedan een krachti- gen vijandelij ken aanval afgeslagen en ge vangenen gemaakt. Een van onze kolonnes heeft een detachement, dat per auto ver voerd werd, en een escadron cavalerie aan gevallen en op de vlucht gedreven. Onze vliegtuigen hebben pantserauto's en troepen op verscheidene plaatsen in den Soedan ge bombardeerd. De vijand heeft enkele aan vallen gedaan op het gebied van Erythrea en daarbij geringe schade aangericht. Formaties bommenwerpers van het Duit sche luchtcorps hebben onder escorte van Italiaansche en Duitsche jagers een duik- aanval gedaan op de vlootbasis La Valetta (Malta). Gemeerde schepen, het tuighuis en haveninstallaties werden herhaalde malen getroffen. Een koopvaarder werd tot zinken gebracht. Het vliegtuigmoederschip Il lustrious, dat tevoren reeds herhaaldelijk getroffen was, is weer door bommen van groot kaliber getroffen. De jagers van het Italiaansch-Duitsch escorte hebben -zes vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Een van onze jagers en vier Duitsche bommen werpers zijn niet teruggekeerd. Bij het morgenkrieken hebben vijandelijke vliegtuigen vandaag* bommen laten vallen op een plaats in Zuid-Italië. Aan militaire werken is geen schade aangericht. Onder de burgerbevolking bevinden zich twee ge wonden. ENGELSCHE HAVENCOMPLEXEN ZOUDEN DOOR DEN STAAT WORDEN OVERGENOMEN. Naar de Londensche correspondent van Nya Dagligt Allehanda meldt, zou het voor-, stel om de installaties der groote havens door den staat te doen overnemen, definitief door het Britsche kabinet zijn aangenomen. Behalve de industrieele dienstplicht is ook de nationalisatie der Engelsche havenbedrij ven, waartoe de Britsche regeering ,heeft be sloten, een der middelen, waarmede men stagnatie in het Engelsche arbeids- en in dustrieproces in de toekomst hoopt tegen te gaan. De havenarbeiders, aldus het A.N.P. uit Stockholm, komen zoodoende in staatsdienst waardoor het ministerie van arbeid de mogelijkheid heeft, vrij over hen te be schikken zondernaar buiten tot dwang maatregelen te moeten overgaan, zooals men thans op de arbeiders in de wapenindustrie denkt toe te passen. COMMUNIQUÉ VERSTREKT. Het civieie kabinet van maarschalk Pétain heeft een aanvullende mededeeling ver strekt over het onderhoud tusschen het hoofd van den staat Pétain en Pierre Laval. Hierin wordt o.a. gezegd: Om binnenland- sche politieke redenen heeft het hoofd van den staat, maarschalk Pétain, zooals hij zelf in een radioboodschap heeft uiteengezet, op 13 December besloten van de medewerking van Pierre Laval af te zien. Als gevolg van de omstandigheden, waarin het Fransche openbare leven zich op het oogenblik be vindt, heeft men deze redenen tot dusver niet kunnen ophelderen. In vele gemoederen is daardoor een zekere verwarring ontstaan. Het hoofd van den staat wenscht echter, dat zich meer dan ooit de eenwording van alle Franschen rondom hem voltrekt. Meer dan ooit - wenscht hij de gevaren eener splitsing der gemoederen weg te nemen, en meer dan ooit acht hij het van belang, de misverstanden uit den weg te ruimen, die de goede betrekkingen tot de bezettende overheid en de Fransche regee ring kunnen schaden. Om deze redenen heeft maarschalk Pétain er belang aan ge hecht, een onderhoud te hebben met Pierre Laval. United Press meldt: Als onderdeel van het groote economische reorganisatieplan heeft de Fransche regee ring een aantal maatregelen genomen, waardoor de arbeid van vrouwen in hooge mate beperkt wordt. Onder het vorige regiem was een groot percentage (ongeveer 30%) der employé's in overheidsinstellingen zooaïs de prefectuur van Parijs en de gemeentebesturen vrouwe lijk. Het is de bedoeling van de regeering- Pétain om door de beperking van den arbeid door vrouwen te bereiken dat de vrouwen terugkeeren naar haar gezinnen in een po ging „om het Fransche familie-ideaal weer op te bouwen" en tegelijkertijd dat er plaats komt voor werklooze mannen. De officieele opvatting is aldus: De rege ling van den vrouwelijken arbeid, en in het bijzonder van dien van gehuwde vrouwen is noodzakelijk "om een evenwichtige arbeids- distributie te bereiken en om te voorkomen dan man en vrouw ieder een meer dan vol doende salaris hebben, terwijl andere echt paren in armoede leven, omdat de man geen werk kan vinden. Men vestigt er de aan dacht op dat de nieuwe regeling slechts tijdelijk is en herzien zal worden, zoodra het Europeesche conflict ten einde is en de Fransche industrie en handel terugkeeren naar de vredesactiviteit. Een van de eerste consequenties van de wet was, dat duizenden Vrouwen naar haar gezinnen werden teruggezonden. De maat regelen hebben alleen betrekking op vrou wen in overheids- of semi-overheidsdienst. Voor particuliere ondernemingen bestaat geen verplichting tot ontslag van vrouwelijk personeel. Niettemin heeft men den particu lieren werkgevers verzocht geleidelijk hun vrouwelijke employé's te ontslaan, tenzij het oorlogsweduwen, vrouwen van niet- gedemobiliseerde mannen of kostwinsters betreft. De arbeid van vrouwen in den land bouw blijft ongemoeid. Een werkgever ech ter, die een vrouw ontslaat zonder een man daarvoor in de plaats aan te stellen wordt beschouwd als tegen den geest der wet te handelen en wordt verplicht de ontslagene terug te nemen. Ofschoon op het oogenblik geen vrouwen zullen worden aangesteld in openbare dien sten, zijn er drie uitzonderingen op dezen regel vastgesteld, namelijk voor getrouwde vrouwen met minstens drie kinderen, voor vrouwen, wier echtgenooten geen voldoen den loonenden arbeid hebben en voor vrou wen, die voor de publicatie van de wet vol gens een onderzoek recht, hebben op een functie in overheidsdienst. Zelfs ingeval de man voldoende verdient om het gezin te onderhouden, volgt niet automatisch het ontslag van de vrouw. Eerst wordt nagegaan of zijn werk voldoende vast is om het be staan van het gezin voor redelijk langen tijd te waarborgen. Tevens legt men er den na druk op dat het ontslag aan vrouwen niet definitief is: haar wordt slechts gevraagd voor het oogenblik afstand te doen van haar werkzaamheden, met de mogelijkheid haar betrekking te herkrijgen, zoodra de econo mische situatie dit toelaat. Vrouwen van 50 jaar en ouder, die in staatsdienst zijn, worden vervroegd gepen- sionneerd, voor haar feitelijk een geschenk van tien jaren, daar de gebruikelijke leef tijd hiervoor 60 jaar was. Na de oprichting van het vrijwilligers- regiment Nordland. waartoe de leider van de Noorsche beweging Nasjonal Samling, Quisling, een oproep heeft uitgevaardigd, wordt thans de „S.S.-Standarte Nordland" opgericht. Dit zal een regiment zijn van de Waffen-S.S. bestaande uit Scandinaviërs. Vaderlandslievende Noorsche mannen moe ten, zooals in het desbetreffende decreet wordt gezegd, in deze groep worden opge- Uit Berlijn wordt gemeld: De Führer en de Duce hebben gisteren ter gelegenheid van een samenkomst in tegenwoordig heid van de ministers van bui- tenlandsche zaken van de as een diepgaand onderhoud gehad over den toestand. Dit onderhoud is verloopen in den geest van de hartelijke vriendschap tusschen de beide regeeringsleiders en van de nauwe strijdgemeenschap tus schen het Duitsche en het Itali aansche volk. Het heeft in alle vraagstukken een volledige over eenstemming der wederzijdsche opvattingen opgeleverd. voed tot een soldateske en strijdvaardige houding om later als voorvechters van de groot-germaansche gedachte naar hun va derland terug te keeren en mede te werken aan de taak het eigen volk als zelfbewuste schakel van een nieuwe Europeesche volks gemeenschap de passende plaats te doen innemen. De standplaats van de Standarte zal liggen in een streek in Duitschland, die in agrarisch opzicht overeenstemt met de toestanden in Noorwegen. Als vrijwilligers komen alleen in aanmerking jonge Noren van arischen en aanverwanten bloede tus schen 17 en 25 jaar, welke voldoen aan de selectiebepalingen der S.S. De diensttijd is 1. 2 of 4 jaar. De vrijwilliger kan zelf be slissen over den duur van zijn diensttijd. Bij zijn ontslag uit den dienst krijgt hij een bewijs, dat hem recht geeft op een aanstel ling in Noorschen staatsdienst. Bij dienst- nemen voor twee jaar krijgt hij bovendien het Duitsche rijksburgerrecht zonder dat zijn Noorsche nationaliteit voor hem ver loren gaat. Wanneer hij in den oorlog dienst doet, krijgt de vrijwilliger een be wijs, dat hem recht geeft op een 25 tot 30 h.a. groote in goede grondconditie zijnde, boerderij. De „Deutsche Zeitung in Norwe gen" wijst er op, dat met de oprichting, zoowel van het vrijwilligersregiment door Quisling als van de S.S.-Standarte Nord land, den nationaal bewusten Noren de mogelijkheid wordt geboden zelf op te tre den voor de veiligheid en het leven van hun natie, inplaats van alleen te vertrouwen op de Duitsche bescherming. Een dergelijke houding van zich-laten-beschermen is niet voor een volk, dat zijn eer liefheeft, het minst echter voor de Noorsche natie, welker menschen er met recht trotsch op kunnen zijn, dat in hun aderen het bloed vloeit van de voorouders, die eenmaal Engeland hebben veroverd en Germaansche cultuur over de wereldzeeën brachten. (A.N.P.) United Press meldt: Over het vlagincident in San Francisco werd van gezaghebbende Duitsche zijde verklaard, dat dit incident een zeer slech ten indruk heeft gemaakt. Op de vraag, of de Duitsche regeering het met de Ameri- kaansche verontschuldiging als afgedaan en bijgelegd zou beschouwen, werd ver klaard: „Ik weet niet, welke houding de Duitsche regeering ten opzichte van de verontschuldiging van het staatsdeparte- ment zal innemen, omdat mij hierover of ficieel niets bekend is en omdat ik ook niet geloof, dat de Diiitsche regeering reeds of ficieel van dit excuus mededeeling heeft ontvangen. Het gaat hier om het besmeu ren van het heiligste symbool van de natie, dat door een opgewonden menigte in tegen woordigheid van politieagenten neerge haald werd. De wetten der gastvrijheid zijn geschonden. Ik zou eraan willen herinne ren, dat zich in de Wilhelmstrasse nog al tijd de Britsche ambassade met de Britsche emblemen boven de deuren bevindt en dat het in het barbaarsche Derde Rijk niet eens noodzakelijk is, daar een politie-agent ter bescherming neer te zetten". De spreker verklaarde dan verder, dat het incident van moreelen aard was en dien tengevolge slechts een moreele reactie heeft veroorzaakt, waarmede echter de mogelijkheid niet is uitgesloten, dat dit incident een verdere diplomatieke ontwik keling zal krijgen. ,.Ik geloof", zoo besloot de woordvoerder, „dat het Amerikaansche volk even weinig voor dit incident verant woordelijk gesteld kan worden, als voor vele andere incidenten". De beide matrozen der Amerikaansche marine, die Zaterdag gearresteerd waren in verband met het feit, dat van het Duit sche consulaat de rijksvlag was weggerukt, zijn weer op vrije voeten gesteld. Bij de behandeling van de zaak heeft de waarnemende rechter, naar Associated Press meldt, verklaard: „dit is een vergrijp jegens een andere natie en wel een natie, waarmede' wij in vrede leven. Een dergelijk vergrijp kan ik als ambtenaar niet verge ven. <De president heeft uitdrukking gege ven aan zijn verlangen om ons buiten den oorlog te houden. Het is onze plicht dit te steunen. ROOSEVELT LEGT DEN EED AF. Het D.NB. meldt uit Washington: In tegenwoordigheid van het diplomatieke korps, het opperste gerechtshof, het kabinet en alle leden van het Congres, alsmede van de gouverneurs van alle staten, heeft presi dent Roosevelt gistermiddag in het Kapitool den- eed afgelegd voor zijn derde ambts periode als president der Vereenigde Staten. Vervolgens kwam hij voor de microfoon en hield een korte toespraak, waarin hij op nieuw toonde, een voorstander van de demo cratische idee te zijn. Roosevelt betwijfelde dat'de democratische gedachte aan het af takelen is. en bepleitte de wenschelijkheid van een vooruitstrevende ontwikkeling van een democratisch Amerika, in het geloof aan deze idee. Thans bestaat, naar hij be weerde. de taak van het volk der Vereenigde Staten hierin, de natie en haar instellingen voor vernietiging van buiten af te redden. WILLKIE OVER ZIJN REIS NAAR ENGELAND. Willkie heeft tegenover de pers verklarin gen afgelegd over zijn onderhoud met Roo sevelt en zijn plannen, waarin hij o.a. zeide met den president ook over het productie program gesproken te hebben. Bij zijn be zoek aan Engelana wil hij ook het produc tieprobleem aldaar onderzoeken. Hij is van meening, dat de producties van Engeland en de Ver. Staten gecoördineerd moeten wor den. Na zijn terugkeer wil hij zich in het par ticuliere leven terugtrekken. Hij is voor stander van hulp aan Engeland tot aan de grens van den oorlog (short of war). De wet op hulp aan Engeland moet evenwel, zoo meent hij, beperkt worden, opdat de vol machten van den president niet grooter zijn dan volstrekt noodzakelijk. De hulp mag zich niet uitstrekken tot Amerikaansche konvooien naar Engeland. Amerika moet zich wachten iets te doen, dat oorlog onver mijdelijk 'maakt. Op de vraag, welk beeld de minister van buitenlandsche zaken, Cordell Hull, van de situatie in Engeland ontworpen had, ant woordde Willkie, dat hij Engèlands positie als „kritiek" aangeduid -had, doch de mee ning had geuit, dat Engeland het zou kun nen bolwerken, indien Amerika zijn bewa pening bespoedigde. (D.N.B.). EEN AFGEZANT VAN ROOSEVELT OP DEN BALKAN. De Amerikaansche kolonel Donavan is als bijzonder afgezant van president Roosevelt voor militaire aangelegenheden gistermid dag te Sofia aangekomen. Kolonel Donavan heeft tot dusver Engeland, het front in Lybië en het Grieksche front in Albanië bezocht. Naar vernomen wordt, reikt zijn opdracht verder dan een zuivere oriëntee- ringsreis. (D.N.B.). DOELSTELLINGEN ZULLEN VERWEZENLIJKT WORDEN. De Japansche minister-president Konoje heeft gisteren deh keizer rapport uitge bracht over "den inhoud van zijn regee- ringsverklaring, die hij heden bij de ope ning van de nieuwe pa riemen tszitting zal uitspreken. Volgens Domei zou deze ver klaring de volgende punten behandelen: lo. Vastbeslotenheid der regeering, om de door haar gestelde doeleinden te verwe zenlijken. 2o. De beteekenis van het driemogend- hedenpact in verband met de internatio nale betrekkingen, in het bijzonder met Engeland en de Vereenigde Staten. 3o. De betrekkingen van Japan met Sov jet-Rusland: 4o. Japans Chineesche politiek na de er kenning van Wang Tsjing Wei; 5o. De betrekkingen van Japan met Fransch Indo China en Nederlandsch-Indlë 6o. Dé nieuwe economische structuur vol gens het beginsel van een door den staat gecontroleerde en geleide huishouding. Matsoeoka zal dezelfde punten uitvoeri ger behandelen doch in gelijken geest- De nieuwe 'kieswet, die door het kabinet is aangenomen, behelst de volgende voor naamste punten: 1. In plaats van de 466 afgevaardigden, die tot dusver werden gekozen, zal de Rijks dag nog slechts bestaan uit 400 afgevaar digden. 2. Iedere provincie vormt een kieskring met uitzondering van de groote provincies, die in twee tot vier kieskringen werden verdeeld 3. Het kiesrecht wordt beperkt tot de ge zinshoofden, die boven de 25 jaar oud zijn. 4. In plaats van de parlementaire vice ministers, komen oariementaire raden van advies. 5. Candidaat voor den rijksdag mogen alleen degenen zijn, die binnen den kies kring door meer dan 30 personen van het kiesbestuur worden voorgesteld. BIJEENKOMSTEN DER ROEMEENSCHE LEGIONNAIRES. Te Boekarest en in alle Roemeensche ste den heeft de legionnaire beweging Zondag middag groote bijeenkomsten gehouden, waarin vooraanstaande legionnaires, waar onder alle legionnaire ministers en staats secretarissen. het woord hebben gevoerd, j Het thema der redevoeringen was: de strijd van het nationaal-socialistische Duitsch land en het f ascistische Italië voor de nieu we Europeesche orde". Te Boekarest zijn drie bijeenkomsten ge houden. Op de voornaamste sprak de Roe meensche minister van arbeid Jaslnski. De sprekers zetten uiteen, dat de legionnaire beweging zich met het nationaal-socialis tische Duitschland door de gelijkheid van het geheele streven nauw verbonden voelt. De strijd, dien Duitschland thans tegen Engeland voert, is een strijd voor vrijheid en rechtvaardigheid in de wereld. De legi onnaire beweging is bereid, dezen strijd mei: alle kracht mede te voeren. Zij weigert be slist, nog eens in het -tijdperk van de Brit sche heerschappij en haar uitbuiting te le ven. (D.N.B.) AANSLAG TE BOEKAREST. Een officieel communiqué van het Roe meensche ministerie van binnenlandsche zaken deelt mede: In den nacht van 18 op 19 Januari is een Duitsch officier gedood door een individu van buitenlandsche na tionaliteit. De dader trachtte te ontvluchten doch werd gevangen genomen. De regeering heeft last gegeven tot de strengste maatregelen. Het onderzoek naar de motieven van den dader wordt voortge zet. (Stefani). DE POOLSCHE OORLOG. Het Duitsche ministerie van buitenland sche zaken publiceert uit de geheime acten van den Franschen generalen staf, die te le Charité in Duitsche handen gevallen zijn, nog twee documenten, die betrekking heb ben op de Duitsche oorlogvoering in de lucht in Polen. Het zijn uittreksels uit me moires van den Franschen luchtvaartat taché, generaal Armengaud, en een rap port van ritmeester Choisy, lid van de Fransche militaire missie in Polen. Beide getuigen verklaren eenstemmig, dat het Duitsche luchtwapen slechts voor den oor log belangrijke doelen gebombardeerd en de Poolsche burgerbevolking gespaard heeft. Zoo luiden de memoires van generaal Armengaud, dateerend van 14 September 1939, waarin gewezen wordt op de superio riteit en de beslissende uitwerking van het Duitsche luchtwapen in de gevechten in Polen. „Ik moet uitspreken, dat het Duit sche luchtwapen volgens de oorlogswetten heeft gehandeld. Het heeft sjechts militaire doelen aangevallen en indien dikwijls bur gers gedood of gewond zijn. dan kwam dat alleen, omdat zij zich bij militaire doelen be vonden. Het is belangrijk dat men dil in Frankrijk en Engeland verneemt, o~ iat geen represailles ondernomen worden, daar hiertoe geen aanleiding bestaat en dus niet door ons een totale luchtoorlog ont ketend wordt. (D.NB.) van hedenavond tot morgenochtend De maan kwam heden op te 3.14 uur en ging onder te 13.21 uur. Dit Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland Rijnlands handel en industrie (Stadsnieuws, lste Blad). Loonsverbetering bij de Spoorwegen. (Bin nenland, 3e Blad). De Maastunnel; verbinding tusschen de beide oevers tot stand gebracht. (Bin nenland, 3e Blad). Aric van Vliet over zesdaagsche wielerwed strijden. (Sport, 3e Blad). Buitenland Führer en Duce hebben een bespreking. (le Blad). De Duitsche perschef dr. Dietrich over geestelijke grondslagen van het nieuwe Europa. (2e Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAGINA 1 VAN HET DERDE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1