De strijd tegen Engeland
STADSNIEUWS
ZATERDAG 18 JANUARI 1941
No. 24790
Amerika's hulp aan Engeland
De ramp van de „Soemba
Verduisteren:
81ste Jaargang
Duitsch
Weermachtsberïcht
De aanval op Malta
Britsch slagschip
ernstig beschadigd
Goederentreinen op
elkaar geloopen
Rede van Churchill
Verspreide Berichten
Spoed bepleit
Zestien opvarenden worden vermist
BLAUWLICHT
ZAKLAMTAARNLAMPJES
18.02 uur
9.39 uur
18.03 uur
9.38 uur
De verstrekking van
warme maaltijden
EERSTE BLAD
Feiten van den day
IS UW RADIO DEFECT?
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet, 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
In de vroege middaguren hebben Duit
sche gevechtsvliegtuigen Engelsche zee
strijdkrachten in de haven van La Valette
op Malta met voortreffelijke uitwerking
aangevallen. Op het reeds den lOden Ja
nuari sterk beschadigde vliegtuigmoeder
schip zijn verscheiden voltreffers van mid
delbaar en zwaar kaliber geplaatst. Boven
dien hebben talrijke bommen het gebied
van het arsenaal getroffen. Een koopvaar
der kreeg een bom-voltreffer van het
zwaarste kaliber. De door de aanvallen van
Duitsche en Italiaansche gevechtsformaties
op 19 Januari zwaar getroffen Engelsche
kruiser „Southampton" was dermate be
schadigd, dat hij intusschen gezonken is.
In den loop van de gewapende verken
ning zijn gisteren op drie koopvaarders
van in totaal 13.000 b.r.t. ten Westen van
Noord-Schotland en aan de Zuid-Oostkust
van Engeland verscheiden bomtreffers ge
plaatst.
In den afgeloopen nacht hebben forma
ties gevechtsvliegers een haven in West-
Engeland en doelen in Schotland met suc
ces aangevallen.
De vijand heeft in den afgeloopen nacht
met zwakke strijdkrachten weinig talrijke
brisant- en brandbommen op Duitsch ge
bied laten vallen. Slechts geringe schade
aan gebouwen ontstond.
De vijand heeft Woensdag en gisteren in
totaal vijf vliegtuigen verloren. Sedert den
avond van den 15den Januari zijn drie
eigen vliegtuigen niet teruggekeerd.
De Romeinsche bladen publiceeren uit
voerige berichten van hun speciale ver
slaggevers over den grootscheepschen
luchtaanval, dien de Duitsche luchtmacht
op Malta heeft ondernomen.
Naar de correspondent van het Giornale
d'Italia schrijft, was een der hoofddoelen
van de Duitsche vliegtuigen het vliegtuig
moederschip Illustrious, waarvan het woe
dende afweervuur na verscheidene treffers
van bommen van 500 en 1000 kg. tot zwij
gen gebracht werd. Zonder acht te slaan op
den helschen afweer waren de Duitsche
duikbommenwerpers tot vlak bij hun doe
len gedoken. Malta en vooral La Valetta
hadden nog zelden zulk een bommenregen
beleefd. De Duitsche vliegers hadden, tot
dat de laatste bom was uitgeworpen, rond
de afzonderlijke objecten gecirkeld.
De speciale berichtgever van de Tribuna
schrijft, dat deze eerste aanval van Duit
sche Stuka's op Malta een nieuw bewijs ge
leverd heeft van de samenwerking van de
luchtmacht der beide verbonden naties.
Men kan aannemen, dat meer dan hon
derd vliegtuigen in opeenvolgende golven
boven Malta zijn verschenen. Hun bomme^-
jegen richtte onder de daar liggende oor-
logs- en koopvaardijschepen, alsmede aan
de havenwerken en het arsenaal, zeer zware
schade aan.
Het vliegtuigmoederschip Illustrious was
met een waren bommenhagel bestookt. Bo
vendien, aldus de berichtgever, blijkt uit de
fotografische opnamen overduidelijk, dat
een groote kruiser alsmede een stoomschip
van middelgroote tonnage, zwaar getroffen
zijn.
Naar het DNB van welingelichte zijde
verneemt, heeft men vastgesteld dat het
Britsche oorlogsschip, dat Woensdag ern
stig beschadigd te Gibraltar is blnnenge-
loopen, het slagschip Malaya is. Ofschoon
de Engelschen getracht hadden, de schade
te verbergen door middel van houten be
timmeringen en verfcamouflage, kon men
zien, dat groote verwoestingen waren aan
gericht op het dek en in de geschut- en
commandotorens. Het schip is onmiddellijk
in dok gegaan. Het maakte deel uit van het
Britsche eskader, dat op 10 Januari in dé
Middellandsche Zee door Duitsche en Ita
liaansche gevechtsvliegtuigen werd aange
vallen en verstrooid. De Malaya, die ruim
31000 ton meet, behoort tot de zwaarste
schepen der Britsche vloot. Het schip is ge
wapend met 8 stukken geschut van 38 c.m.,
12 stukken van 15.2 c.m. en 8 stukken lucht
doelgeschut van 10.2 c.m. Het heeft vier
vliegtuigen aan boord.
CROSS WAARSCHUWT VOOR
OPTIMISTISCHE BEOORDEELINGEN.
De Engelsche scheepvaartminister, Cross,
heeft in een rede zftn landgenooten ge
waarschuwd voor een al te optimistische
heoordeeling van den oorlog ter zee, vooral
wat de aanvallen op de Engelsche koop
vaardijvloot betreft, uitsluitend omdat vol
gens het jongste communiqué van de Brit
sche admiraliteit de weekcijfers der verlie
zen in de eerste week van Januari geringer
geweest zijn. Men moet er zich, zoo meen
de Cross, veeleer op voorbereiden, dat der
gelijke lage cijfers een uitzondering vor
men, en dat de Engelsche koopvaardijvloot
zeer harde en bittere tijden tegemoet gaat,
want de vijand zal zijn voornaamste tref
kracht ook tegen de Engelsche scheepvaart
en daarmede tegen de overzeesche verbin
dingen tusschen Engeland en de rest van
de wereld gebruiken. Daarbij kwam Cross
te spreken over het duikbootgevaar, dat hij
zwart afschilderde. Overigens, zoo betoogde
Cross verder, heeft de Britsche vloot drin
gend torpedojagers noodig (DNB).
ENGELSCHEN IN GRIEKENLAND.
Een uit Athene aangekomen reiziger, die
tijdens zijn verblijf in Griekenland ook te
Saloniki heeft vertoefd, heeft, naar hij ver
klaarde, opgemerkt, dat zoowel te Saloniki
als te Athene de Engelschen zeer talrijk
zijn.
Te Saloniki bevinden zich reeds Engel
sche gespecialiseerde troepen, lucht- en
vlootstrijdkrachten en gemechaniseerde
troepen. In de stad heeft deze reiziger kun
nen constateeren, dat de Italiaansche lucht
macht enorme schade heeft aangericht, in
het bijzonder bij de jongste bombardemen
ten op de haveninstallaties, op de twee
vliegvelden der stad en op verscheidene ge
bouwen. De inwoners van Saloniki zijn he
vig aangegrepen door de uitwerking der
Italiaansche bombardementen.
VERBINDING GOUDA-UTRECHT
GESTOORD.
Hedenmorgen te 6.20 uur zijn
nabij de Derde Kade in de buurt
van het station Gouda twee goe
derentreinen op elkaar geloopen.
Tengevolge hiervan zijn in- en uit
gaande sporen van Gouda naar
Utrecht versperd. Van Gouda uit
wordt nu een pendeldienst naar
Rotterdam onderhouden. Persoon
lijke ongelukken deden zich niet
voor.
De Engelsche minister-president Chur
chill heeft in een gisteravond te Glasgow
gehouden rede o.a. gezegd:
Voor ons liggen gevaren, die ons, wan
neer we ze veronachtzamen, ten verderve
zouden kunnen voeren. Voor ons liggen vele
maanden, waarin wij het bombardeeren van
onze steden en industriegebieden uitgehou
den hebben, zonder de macht een gelijk
waardig antwoord te geven. Voor ons staan
lijden en kwellingen. Churchill verklaarde
verder, dat hij niet wilde beweren, dat een
gemakkelijk verloop voor het Engelsche volk
in het verschiet ligt. Dooh wat het einde
zal zijn, daarover kan hij niet den gering-
sten twijfel koesteren. Na gewezen te héb
ben op de uit Amerika verwachte hulp,
richtte Churchill heftige aanvallen en las
terlijke uitlatingen aan het adres van
Duitschland, waarvan hij toegaf, dat het
een groot deel van Europa beheerschte en
dat zijn legers zich bijna overal op het
vasteland kunnen bewegen, waar zij willen.
In het slot van zijp rede verklaarde Chur
chill: „Ik hoop aan het einde van dit jaar
of bij het begin van het volgende, dat wij
te land en in de luoht niet in het nadeel
zullen zijn, voor zoover het de uitrusting
met betrekking tot den Dultschen vijand
betreft. (D.N.B.)
VERSPREIDING VAN GERUCHTEN IN
IN DENEMARKEN STRAFBAAR.
De Deensche minister van justitie heeft
in het Folketing een ontwerp voor een tij
delijke toevoeging aan het wetboek van
strafrecht ingediend. Dit ontwerp bedreigt
onder meer verscherpte straffen tegen de
verspreiding van geruchten. Wie geruchten
verspreidt, welke de belangen van het land
in de betrekkingen tot het buitenland kun
nen schaden, kan veroordeeld worden tot
boete, hechtenis of gevangenisstraf tot een
jaar. Verspreiding van berichten over mili
taire aangelegenheden wordt met levens
lange gevangenisstraf en in minder ernstige
gevallen met een gevangenisstraf van ten
minste één jaar gestraft. (D.N.B.)
De Amerikaansche minister van oorlog,
Stimson, heeft voor de commissie voor de
buitenlandsche politiek van het Huis van
Afgevaardigden verklaard, dat het nood
zakelijk is, dat het congres het wetsont
werp tot steun aan Engeland zeer snel aan
neemt. Deze bespoedigde goedkeuring van
het wetsontwerp is daarom noodzakelijk,
omdat naar zijn meening de crisis binnen
zestig of hoogstens negentig dagen zal in
treden.
Op een vraag van den republikeinschen
afgevaardigde, Yongham, of het wetsont
werp Amerika niet in den oorlog zal bren
gen, antwoordde Stimson ontkennend. Op
een andere vraag van den afgevaardigde,
of de in het wetsontwerp bepaalde hulp
noodig is, om Engeland voor de nederlaag
te bewaren, antwoordde Stimson bevesti
gend. (D.N.B)
Stimson, heeft volgens een United Press
bericht uit Washington verklaard, dat hij
er tegen was, dat bij het wetsontwerp tot
steun aan Engeland een verbod zou worden
gevoegd, waardoor het aan Amerikaansche
oorlogsschepen verboden zou worden de
oorlogszone te bevaren. Niemand kan voor
spellen, zoo verklaarde Stimson, welke ge
beurtenissen zich zullen voordoen, die het
voor de verdediging van de Vereenigde Sta
ten noodzakelijk zouden maken Amerikaan
sche oorlogsschepen naar de oorlogszone te
sturen.
De onderstaatsscretaris voor oorlog, heeft
aangekondigd, dat de Vereenigde Staten in
Juni van dit jaar 14 millioen man troepen
onder de wapenen en in hoofdzaak uitge
rust zullen hebben. Volledig uitgerust en
gereed om te velde te worden gebracht,
zouden deze troepen dit jaar echter nog
niet zijn. (U. P.)
VERKLARING VAN KNOX.
De minister van marine, Knox, heeft naar
de „Associated Press" meldt, voor de com
missie voor buitenlandsche aangelegenhe
den verklaard, dat de vloot der Vereenigde
Staten in 1942 uit 342 schepen zal bestaan,
terwijl de vloten der asmogendheden te
zamen over 803 schepen zullen beschikken.
Een jaar later zal de Amerikaansche vloot
422 en zullen de asmogendheden 962 sche
pen hebben.
Knoz betoogde, dat de Vereenigde Staten
alleen door ondersteuning van Groot-Brit-
tannië de Monroeleer in de laatste 125 jaar
hebben kunnen handhaven. Voorts betoog
de hij, dat zes jaren noodig zijn, alvorens de
Vereenigde Staten zelf twee Oceaanvloten
zullen hebben. Wanneer de Amerikaansche
vloot dus genoodzaakt wordt, zoo vervolgde
Knox, om eenigerlel gevaar op beide Oce
anen onder het oog te zien, moet zij nood
zakelijkerwijze gesplitst worden. Of zij dan
sterk genoeg zal zijn. is een kwestie, die
niet vooruit gezegd kan worden. (D.N.B.)
WILLKIE STEUNT.
In een openbaar debat met den leider der
socialisten, Thomas, heeft Willkie de Ame
rikaansche bevolking opnieuw opgewekt, het
programma tot hulpverleening aan Enge
land te steunen. Hij verklaarde zijn stand
punt daarmede dat hij er niet van overtuigd
is, dat Amerika na een nederlaag van Enge
land, economisch kan voortbestaan.
De „Associated Press" meldt uit Washing
ton, dat het reeds zeker is, dat in het wets
ontwerp tot hulpverleening aan Engeland
de aan president Roosevelt te verleenen
volmachten beperkt zullen blijven tot twee
jaar.
In regeeringskringen staat men niet af-
keerig tegenover een dergelijke beperking,
doch het voornemen om een clausule in het
ontwerp op te nemen, waarbij de afstand
van oorlogsschepen zou worden toegestaan,
is zelfs in het regeeringskamp op verzet
gestuit.
Volgens berichten in de bladen uit
Washington heeft de democratische senator
Ellender, die behoort tot het Roosevelt
steunende Zuidelijke statenblok, openlijk
verklaard, dat hij weliswaar voorstander ls
van een ver strekkende ondersteuning van
Engeland, maar niet kan nalaten er op te
wijzen, dat het aanhangige wetsontwerp op
de hulp aan Engeland de Vereenigde Staten
beslist in den oorlog zal brengen
(D.N.B.).
DE AMERIKAANSCHE VRACHTSCHEPEN
VOOR ENGELAND.
In officieele kringen verluidt, aldus United
Press, dat de Vereenigde Staten niet in
staat zijn nog meer Amerikaansche vracht
schepen aan Engeland af te staan. De voor-'
raad vrachtschepen in Amerika is reeds
uitgepunt. Het zou minstens negen maanden
duren, aldus wordt In het bericht verder
gemeld, voordat de Vereenigde Staten in
staat zouden zijn door het bouwen van
nieuwe schepen de Engelsche tonnagever-
liezen voor een gedeelte te vervangen. Ver
wacht wordt, dat de federale scheepvaart-
autoriteiten binnenkort aan Engeland twin
tig Amerikaansche vrachtschepen, die sedert
den wereldoorlog zijn opgelegd, zal afstaan.
Dit zouden echter waarschijnlijk de laatste
vrachtschepen zijn. die Amerika aan Enge
land kan afstaan tot het tiidstip. waarop
de door Engeland aan de Amerikaansche
werven in opdracht gegeven zestig wacht
schepen voltooid zullen zijn. Dit zal echter
voor October of November niet het geval
zijn.
JAPAN'S HOUDING.
Naar is medegedeeld heeft de Japansche
regeering besloten, met betrekking* tot de
uitlatingen van staatssecretaris Huil voor de
commissie van buitenlandsche aangelegen
heden van het Huis van Afgevaardigden
geen verklaring af te leggen.
De Japansche pers blijft fel. (D.N.B.).
De Stoomvaart maatschappij „Nederland" deelt ons mede, dat zij uit New,
York telegrafisch bericht heeft gehad, van den eersten stuurman van het rs.
„Soemba", dat de gezagvoerder, J. E. Leguit uit Amsterdam, de tweede stuurman
F. Legger (Emmen) en de volgende leden van de bemanning vermist worden:
bootsman A. Kok (Egmond aan Zee), timmerman E. Middelberg (Amsterdam),
kwartiermaker S. Bosma (Wormer), de matrozen C. A. Heyjer (Amsterdam), P.
van Duyn Jzn. (Katwijk aan Zee), D. Visser Pzn. (HoUum Ameland), J. van
Duin Adzn. (Noordwijk aan Zee), C. van Duyvenbode (Katwijk aan Zee), de
lichtmatroos W. Woonink (Amsterdam), de olielieden K. Th. Hamstra (Amster
dam), J. Ase (Amsterdam), A. Greutcr (Monnikendam), de hofmeester W. C. de
Boer (Hilversum) en de kok S. Haantjes (Amsterdam).
(Wij herinneren er aan, dat het D.N3. op 10 Januari gemeld heeft dat de
Soemba, geladen met staal, op den Atlantischen Oceaan was gezonken en dat
de overlevenden in een Oost-Canadeesche haven aan land waren gezet).
II
MET RIJKSKEUR FL. 0.23 P.ST.
I.E.M.C.O. N.v. IT.RIJM 32
6253
(Ingez. Med.)
ENGELAND BIEDT EXCUSES AAN.
De Britsche gezant te Montevideo heeft
gisteren, naar A.N.P. vermeldt, aan den mi
nister van Buitenlandsche Zaken van Uru-
uay de onvoorwaardelijke verontschuldi
gingen van de Britsche regeering aangebo
den wegens het opbrengen van het Fran-
sche s.s. „Mendoza" door den Britschen
kruiser „Asturias" binnen de territoriale
wateren van Urugay.
DE DUITSCHE WINTERHULP.
In de buitenlandsche persconferentie
heeft de rijksgevolmachtigde voor het Duit
sche Winterhulpwerk, Oberbefehlsleiter Hil-
genfeldt, over sociaal-politieke vraagstuk
ken gesproken. Hij verklaarde oa:
Het jongste winterhulpwerk heeft rond
630 millioen Rijksmark aan baar geld op
gebracht en, nu de helft achter den rug is,
schat ik de inkomsten van het thans aan
den gang zijnde winterhulpwerk op 800 tot
840 millioen Rijksmark.
van hedenavond
tot morgenochtend
en van morgenavond
tot Maandagochtend
De maan gaat heden onder
te 11.51 uur en komt op te 0.40
uur d.a.v.; voor morgen zijn
deze tijdstippen: op 0.40 uur,
onder 12 u. 19.
V.J
VANGT A.S. DINSDAG AAN.
In aansluiting aan het bericht van eenige
dagen geleden kan thans worden medege
deeld, dat de verstrekKing van warm voed
sel zol aanvangen Dinsdag as. De uitreiking
zal dagelijks plaats hebben om 12 uur aan
de volgende lokalen:
1. Gebouw „voormalig Pniël", thans be-
hoorer.de tot de fabriek van de firma Tie-
leman en Dros, aan de Middelstegracht.
2. Morschweg 34 (voorheen het gebouw
van het Christelijk Militair Tehuis).
3. Gebouw Staafrjk. Heerer.straat hoek
3 Octoberstraat.
Op Woensdag en Zaterdag heeft de uit
reiking niet in dit gebouw Staalwijk plaats,
doch in het Gymnastieklokaal van de school
Duivenbodestraat, ingang 3 Octoberstraat.
De kleuren der dagbonnen zijn resp. voor
lokaal 1: groen, voor lokaal 2: rood en voor
lokaal 3: geel.
De eerste verkoop en afgifte van dag
bonnen en knipkaarten zal voor alle uit-
reiklokalen plaats hebben op Maandag 20
Januari a.s. van 1012 uur in de voormalige
kweekschool, Oude Vest 35. Verzoeke zooveel
mogelijk met gepast geld te betalen!
Zooals reeds werd medegedeeld, moet dus
voor het verkrijgen van een knipkaart, die
recht geeft op het koopen van 9 dagbonnen
van een portie, ingeleverd worden: een halve
geldige boter- of vetbon en 4 geldige
vleesphbonnen. Wanneer men dus slechts
één knipkaart verlangt* ontvangt men, daar
op de distributiekaarten slechts heele boter-
of vetbonnen voorkomen, een wisselbon ter
waarde van een halve boter- of vetbon te
rug. Tegen afgifte van deze wisselbon en 4
geldige vleeschbonnen kan men dan een
nieuwe knipkaart verkrijgen.
Wanneer bonnen voor peulvruchten moe
ten worden ingeleverd, zal dit tijdig in de
uitreiklokalen bekend worden gemaakt.
De verkoop van dagbonnen en afgifte van
knipkaarten na 20 Januari zal plaats hebben
aan de bovengenoemde uitreiklokalen. da
gelijks om 12 uur, dus tegelijk met de uitrei
king van het warme voedsel.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat bij
het koopen van bonnen of het afhalen van
knipkaarten steeds de distributiestamkaart
moet worden medegebracht!
De levering van het benoodigde glas
werk voor de nieuwe dekenfabriek der
Gebrs. van Wijk en Co. N.V. is door de fir
ma M. Ziegelaar en Zoon opgedragen aan
van Dam's glashandel alhier.
TRAMONTSPORING.
Gistermiddag is een stadstram der N.Z.
H.T.M. op een ingesneeuwde wissel bij de
Koenesteeg op de Hoogewoerd ontspoord,
waardoor de tram dwars over den rijweg
kwam te staan, en beide trambanen ver
sperde. Daar de trams niet meer konden
wisselen, moesten de trampassagiers ter
plaatse van de ontsporing overstappen.
Spoedig was een auto met personeel der
N.Z.H.T.M, aanwezig, dat de tram weer in
het goede spoor bracht, zoodat om 6 uur
de trambaan weer vrij was.
Dit nummer bevat VIER Bladen
Binnenland
Twee jaar wegens verduistering geëischt
tegen advocaat te Assen. (3e Blad).
Willem Bakker, een der bekendste redders
uit Den Helder overleden. (Binnenland,
3e Blad).
Buitenland
De strijd om Roosevelt's voorstellen
(le Blad)
De hevige Duitsche aanval op Malta.
(le Blad)
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET 4e BLAD.
Bel 24244
De Radiotechnische Dienst IEMCO n.v.
NIEUWE RIJN 32.
6798 (Ingez. Med.),