De strijd tegen Engeland
Amerika's steun aan
Engeland
Duitsch-Russisch
handelsaccoord
ZATERDAG 11 JANUARI 1941
No. 24784
81sfe Jaargang
Britsche vliegtuigen
neergeschoten
De toestand te Londen
Britsch vliegtuig
moederschip getroffen
Na 15 Januari alleen
goedgekeurde lampjes
Wetsontwerp ingediend
Aanmerkelijke uitbreiding van de
wederzijdsche leveranties
Halifax ambassadeur
te Washington
EERSTE BLAD
Vord IJ i steren
17.50 uur
9.45 uur
VJ
Feiten van den dag
IS UW RADIO DEFECT?
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bU vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaajd worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.35
per week0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Naar het D.N.B. verneemt, heeft gister
middag een groote groep Britsche bommen
werpers, vergezeld van een formatie jagers,
in de buurt van Calais geprobeerd het vas
teland te bereiken. De Duitsche afweer ver
ijdelde de poging echter en dwong de Brit
ten terug te keer en, zoodat zij geen bom
men op de gezochte doelen konden laten
vallen.
Duitsche jagers, die terstond de achter
volging inzetten, schoten een vijandelijke
machine van het type Bristol-Blenheim
neer, alsmede een Spitfire.
Voorts slaagden zij er in een andere Spit
fire zoo zwaar te beschadigen, dat kan wor
den aangenomen, dat het toestel verloren
is gegaan. Nader wordt vernomen, dat ook
de Duitsche luchtafweer aan de kust bij
Calais een belangrijk succes heeft behaald.
De daar gestationeerde batterijen luchtdoel
geschut slaagden er namelijk in, nog drie
Engelsche bommenwerpers van het type
Blenheim, alsmede een Hurricane-jager
neer te halen. Als zeker kan voorts worden
aangenomen, dat de Duitsche luchtdoel
batterijen nog twee Hurricane-jagers heb
ben neergeschoten. Derhalve kostte den
Engelschen alleen deze aanvalspoging met
zekerheid acht vliegtuigen, naar alle waar
schijnlijkheid echter in totaal 9 toestellen.
Het weekblad ..Life" publiceert van zijn
correspondent te Londen, Graebner, die op
het oogenblik in New York vertoeft, een
uitvoerige beschrijving over de toestanden
in Londen. Volgens dit bericht zijn alle
straten in verband met een eventpeele in
vasie zwaar verdedigd en ondermijnd.
Spoorwegstations, regeeringsgebouwen,
fabrieken en bruggen worden voortdurend
bewaakt. Op belangrijke punten in de stad
zijn barricades van zandzakken opgericht.
De Noord Amerikaansche journalist geeft
dan een beschrijving van de gevolgen van
de Duitsche luchtaanvallen op Londen.
Honderden vierkante mijlen rondom Picca
dilly-circus vindt men slechts weinige blok
ken huizen. In het gebied van de scheeps
werven, Westham, waar 300.000 menschen
wonen, is de helft der huizen onbewoonbaar
Deze zijn ofwel vernield of zoo zwaar be
schadigd, dat het herstel in oorlogstijd on
mogelijk is. Een derde deel van de bevol
king heeft geen onderdak, terwijl een an
der deel van de bevolking de beschikking
heeft over onderkomens, die voor de helft
onder water staan. Het aantal slachtoffers
als gevolg van de luchtaanvallen raamt de
correspondent op ongeveer 18.000, en dat
der zwaargewonden op rond 25.000. De ma-
terieele schade bedraagt rond een milliard
dollar. Een enkele bom heeft in Charing-
cross-road voor de beroemde boekwinkels
van Foyls bijv. een schade van 2.5 millioen
dollar aangericht. Het heeft twee maanden
geduurd, voordat pioniers een brug over
den bomkrater hadden gebouwd en zoo
doende de straat weer begaanbaar hadden
gemaakt.
Als een voorbeeld voor de merkbaar wor
dende schaarschte aan levensmiddelen ver
telt Graebner, dat de kleermakers wegens
het gebrek aan naalden kinderen in dienst
nemen om tusschen de naden van den vloer
te zoeken naar gevallen naalden. Ook haar
spelden, nagelvijlen en scharen zijn nau
welijks te krijgen. De zaken begonnen ook
den verkoop van zeep te beperken. Uien,
citroenen, bananen en poe derchocolade zijn
niet meer voorradig. Spoedig zullen ook de
conserven opgebruikt zijn. Bepaalde levens
middelen zijn weliswaar nog te krijgen, doch
wegens den hoogen prijs voor de lage en
gemiddelde volksklasse niet te betalen.
(D.N.B.)
DOOR EEN ITALIAANSCH TORPEDO-
VLIEGTUIG IN DE STRAAT VAN SICILIË.
Een bijzondere correspondent van Stefani
meldt: Een Italiaansch torpedovliegtuig
heeft gistermiddag in de Straat van Sicilië
een vijandelijke vlootformatie ontdekt. On
danks het hevige afweergeschut en de aan
vallen der vliegtuigen, die van het moeder
schip waren opgestegen, dat van de formatie
deel uitmaakte, slaagde onze bemanning
erin, zich in een gunstige positie te plaatsen
en een torpedo op het vliegtuigmoederschip
te laten neerkomen, dat midscheeps getrof
fen werd. Een dikke wolk rook en stoom
legde getuigenis af van het succes van den
aanval. Eén kort daarop ondernomen ver
kenning deed uitkomen, dat het vliegtuig-
moedqrschip zwaar beschadigd was. Nog
steeds steeg er een rookwolk uit het schip
op, dat langzaam vooruit kwam, alleen ge
laten door de andere eenheden van het
eskader.
ZIJ KUNNEN IN ALLE ZAKLANTAARNS
GEBRUIKT WORDEN.
De Nederlandsche gloeilampenindu
strie heeft deze week een zeer groot
aantal door de rijksinspectie luchtbe
schermingsdienst goedgekeurde blauwe
gloeilampjes voor zaklantaarns in den
handel gebracht. Deze blauwe gloei
lampjes, welke van het goedkeurings-
teeken I. L. B. zijn voorzien en voor de
gebruikelijke spanningen worden ver
vaardigd. mogen in iedere beschikbare
passende zaklantaarn in de open lucht
worden toegepast, mits wordt zorg ge
dragen, dat het licht daarvan niet naar
boven schijnt en andere deelnemers
van het verkeer er niet door worden
verblind, aldus deelt de rijksinspecteur
voor de bevolking tegen luchtaanvallen
mede.
In verband hiermede kan na 15 Januari
slechts het gebruiken van door de rijksin
spectie luchtbescherming goedgekeurde en
als zoodanig met het I.L.B.-teeken gewaar
merkte voetgangerslantaarris van bijzon
dere constructie, dan wel het gebruik van
door de rijksinspectie goedgekeurde en als
zoodanig met het I.L.B.-teeken gewaar
merkte blauwe gloeilampjes in beschikbare
zaklantaarns in de open lucht worden toe
gelaten.
Met nadruk wordt men er op gewezen,
dat voetgangerslantaams welke niet in
overeenstemming zijn met de voorschriften
der verordening of welke in strijd daar
mee worden gebruikt, in beslag genomen
en verbeurd verklaard kunnen worden.
ITALIAANS CHE VERLIEZEN AAN HET
GRIEKSCHE FRONT.
Het hoofdkwartier van het Italiaansche
leger maakt de nafnen bekend van de offi
cieren, onderofficieren en manschappen van
Italië en Albanië, die aan het Grieksch-
Albaneesche front in de maand December
jj. gevallen zijn. Het aantal dooden be
draagt 1301, van wie 97 officieren, 65 onder
officieren en 19 Albaneezen. Het aantal ge
wonden bedraagt 4598, onder wie tien Alba
neezen. Het aantal vermisten bedraagt 3058,
onder wie 88 Albaneezen. Onder de gevallen
Italiaansche officieren bèvinden zich een
kolonel, twee luitenants-kolonel en drie
majoors.
De wet tot hulpvereening aan Engeland,
welke afkomstig is van president Roosevelt,
is gisteren aan het congres voorgelegd.
In deze wet wordt voorgesteld den presi
dent tot de volgende punten machtiging te
verleenen:
1. Elk soort oorlogsmateriaal te laten
maken voor die regeeringen en landen,
welker ondersteuning de president nood
zakelijk acht voor de verdediging van de
Vereenigde Staten.
2. Aan zulk een regeering oorlogsmateriaal
te verkoopen, te leveren, uit te ruilen, te
leenen, te verpachten of op andere wijze af
te staan.
3. Elk soort oorlogsmateriaal voor zulk een
regeering te beproeven, te herstellen of te
maken.
4. Aan zulk een regeering bewapenings
inlichtingen te verstrekken, welke met be
wapeningsmateriaal in verband staan, dat
aan de betrokken regeering gegeven wordt.
5. Elk soort oorlogsmateriaal voor zulk
een regeering voor den uitvoer beschikbaar
te stellen.
De wet verbiedt voorts aan elke buiten-
landsche regeeripg oorlogsmateriaal en in
lichtingen der Vereenigde Staten zonder toe
stemming van den president aan eenige
andere regeering te verstrekken. De regee
ring der Vereenigde Staten pioet gemach
tigd worden, om oorlogsmateriaal in Ameri
kaansche republieken, in Canada of in an
dere landen' te koopen, wanneer dit mate
riaal voor de verdediging der Vereenigde
Staten belangrijk en in de Vereenigde Sta
ten niet verkrijgbaar is. Het wetsontwerp
wordt tegelijkertijd bestudeerd door het Huis
van Afgevaardigden en door den Senaat.
(D.N.B.
VERKLARING VAN ROOSEVELT.
Roosevelt heeft op de persconferentie
medegedeeld, dat hij ten einde voor de
nationale bewapening belangrijke materia
len in voorraad te houden, voor den uitvoer
van koper, messing, brons, zink, nikkel en
kali een vergunningsstelsel heeft ingevoerd
dat op-3 Februari van kracht zal worden.
Met betrekking tot het wetsontwerp, dat
Roosevelt uitgebreide volmachten en geld
middelen zal verleenen om Engeland met
oorlogsmateriaal te kunnen steunen, ver
klaarde de president, dat het geenszins zijn
voornemen was, alle daarin vervatte vol
machten te gebruiken. Hij had deze mach
tiging evenwel noodig om in geval van nood
terstond beslissingen te kunnen nemen. Na
tuurlijk konden niet alle orders direct wor
den uitgevoerd en in het gunstigste geval
zouden in Juli gedeeltelijke leveringen kun
nen beginnen.
Roosevelt zeide verder, dat het plan in
zake de hulpverleening voor 99 procent op
toekomstige orders betrekking heeft, d.w.z.
op oorlogsmateriaal, dat eerst besteld en
vervaardigd moet worden. Omtrent de kwes
tie van waarborgen voor het uit te leenen
oorlogsmateriaal alsmede omtrent de te
boek stelling er van gaf Roosevelt ontwij
kende antwoorden.. Hij ontkende opnieuw,
dat het afstaan van torpedojagers in het
voornemen ligt. (D.N.B.).
ONTVANGST IN HET CONGRES.
Het bij het congres ingediende wetsont-
werp beteekent naar het oordeel van Ame
rikaansche politici een verandering van de
neutraliteitswet. welke inhoudt, dat door
oorlogvoerende Janden gekocht wapenma
teriaal contant moet worden betaald. In
regeeringskringen beweert men echter, dat
de neutraliteitswet gericht is tegen ver
koop op crediet door Amerikaansche par
ticulieren of ondernemingen, niet tegen
een dergelijken verkoop door de regeering.
In de tweede plaats, aldus zegt men daar.
is hier geen kwestie van verkoop, maar van
uitleening van oorlogsmateriaal.
Naar de meening der „kroonjuristen" zou
de Amerikaansche regeering dus het recht
hebben zonder meer oorlogsmateriaal aan
Engeland af te staan. Men heeft er echter
van afgezien, dit te doen zonder speciale
machtiging door het congres, om zich niet
bloot te stellen aan het verwijt, dat men
eigenmachtig optreedt.
In politieke kringen legt men er den
nadruk op, dat bij deze motiveering de
belangrijke factor wordt vergeten, dat de
regeering zich in ieder geval tot het con
gres moet wenden, omdat zij de middelen
en financiën voor de leverantie', aan En
geland noodig heeft. Men wil echter gaar
ne het netelige debat vermijden. in
pers en congres zou ontstaan als de re
geering wijziging der neutraliteitswet zou
voorstellen. Men heeft daarom den uitweg
gekozen in de nieuwe wet een zinsnede in
te voegen, waarin wordt gezegd, dat „alle
bepalingen van vroegere wetten, die met
de nieuwe in strijd mochten zijn, geen be
lemmering opleveren woor de uitvoering der
nieuwe wet."
Toen naar aanleiding hiervan op de
persconferentie in het Witte Huis een vraag
werd gesteld, deed Roosevelt haar af met
de opmerking, dat het gebruikelijk is, dat
een nieuwe wet tegenovergestelde bepa
lingen van oudere wetten teniet doet.
Na de indiening hebben in het Huis van
Afgevaardigden twaalf leden der repubti-
keinsche oppositie het woord verlangd.
De fractieleider. Martin, sprak voor hen
I Hij laakte het. dat de republikeinen niet
1 gekend zijn bij de voorbereiding van het
ontwerp. Deze procedure, zoo zeide hij, is
partijdig.
In den Senaat verlangde de democraat
i McKellar de opheffing van alle wetten,
i welke de steunverleening aan Engeland
I zouden kunnen bemoeilijken. De republi-
I kéinsche Senator Danaher las als antwoord
I op het ontwerp een boodschap van Millard
i Fillmore, president der Vereenigde Staten
van 1850 tot 1853. voor. waarin de Veree-
i nigde Staten werden aangemaand zich te
onthouden van inmenging in de interne
aangelegenheden van andere landen.
(DJN.B.)
SCHEEPSBOUW EN SCHEPENVERKOOP.
De Federal Shipping Board heeft toe
stemming geweigerd voor de overdracht
van zes Amerikaansche vrachtschepen aan
het buitenland, waaronder vier schepen, die
de Black Diamond Steamship Co. aan En
geland wilde verkoopen.
Volgens de „New York Times" kunnen
moeilijkheden verwacht worden bij de af
levering van schepen naar Engeland. Tot
dusver, zoo zegt het blad, hebben de En
gelschen in de Vereenigde Staten zestig
koopvaardijschepen besteld en de regeering
der Vereenigde Staten zelf tweehonderd.
Men schat evenwel, dat twee jaren noodig
zullen zijn. om werven te bouwen, die deze
260 schepen op stapel kunnen zetten. In
dien de duikbootoorlog niet ophoudt, gaan
er in dezen tijd, naar de meening van het
blad. tien millioen ton scheepsruimte ver
loren.
De „New York Herald Tribune" maakt
melding van moeilijkheden, welke zich
voordoen bij een uitbreiding van den vlieg
tuigbouw. In de eerste 18 maanden kan de
Amerikaansche automobielindustrie slechts
een betrekkelijk kleine bijdrage aan het
i programma van den vliegtuigbouw leveren.
I (D2J.B.)
Gisteren zijn de sedert eind October van
het vorig jaar te Moskou gevoerde Duitsch-
Russische economische besprekingen ge
ëindigd met de onderteekening van een
aanvullend economisch acoord.
Van Duitsche zijde werd het accoord on
derteekend door den gezant in het ministe
rie van buitenlandsche zaken, dr. Schnurre
van Sovjet-Russische zijde door den volks
commissaris van buitenlandschen handel
der Sovjet-Unie, Mikojan.
Het nieuwe accoord sluit aan bij het
Duitsch-Russische verdrag van 11 Februari
1940 en vormt een nieuwe etappe in de
uitvoering van het in 1939 tusschen de
beide regeeringen ontworpen economisch
program Het accoord regelt het goederen
verkeer tusschen Duitschland en de Sovjet-
Unie tot 1 Augustus 1942.
De grootte der in het voornemen liggende
wederzijdsche leveranties gaat het kader
van het eerste jaar van het verdrag aan
merkelijk te boven. Duitschland levert aan
de Sovjet-Unie industrieele uitrustingen, de
Sovjet-Unie levert aan Duitschland indu
strieele grondstoffen, naphtaproducten en
levensmiddelen, in het bijzonder graan.
De onderhandelingen werden overeen
komstig de tusschen Duitschland en de
Sovjet-Unie bestaande vriendschappelijke
betrekkingen in een geest van wederzijdsch
begrip en vertrouwen gevoerd. Alle econo
mische vraagstukken, met inbegrip van die,
welke door de inlijving van nieuwe gebie
den bij de Sovjet-Unie zijn ontstaan, zijn
opgelost op een wijze, die met het weder-
zljdsch belang in overeenstemming is.
(D.N.B.)
Nader meldt het D.N.B.:
Tot de voornaamste artikelen, die Sovjet-
Rusland zal leveren, behoort ook graan, dat
in grootere hoeveelheden aan Duitschland
zal worden geleverd, dan ooit in de geschie
denis van den handel tusschen twee staten
is voorgekomen. De Sovjet-regeering kon
daartoe besluiten, aangezien 1940 een goed
oogstjaar is geweest in de belangrijkste
graangebieden van de Sovjet-Unie. Volgens
de tot nu toe ontvangen gegevens bedroeg
de oogst naar raming 7 milliard poed (een
poed is zestien kg.)
Ook de minerale oliën nemen een zeer
belangrijke plaats in onder de Sovjet-Rus
sische leveringen. Zij omvat voornamelijk
smeerolie, stookolie, petroleum enz.
Verder nemen de leveringen van katoen
regelmatig in beteekenis toe, aangezien de
Sovjet-Unie de laatste jaren naar kwaliteit
en naar hoeveelheid tot een van de belang
rijkste producenten werd. Volgens het nieu
we verdrag zal katoen worden geleverd in
tot nu toe ongekende hoeveelheden. Daar
naast zal de invoer van vlas uit de'Sovjet-
Unie een groote rol spelen.
Het D.NB. vervolgt de opsomming van
goederen, die volgens het nieuwe verdrag
zullen worden geleverd en noemt daarbij
metalen en ertsen, waarbij mangaan erts
door de meer aanmerkelijke hoeveelheden
in het kader van het nieuwe verdrag de be
langrijkste plaats inneemt.
Alles bijeengenomen, beteekent het ver
drag voor het Duitsche rijk een belangrijke
versterking van het Duitsche oorlogspoten
tieel.
DUITSCHE INDUSTRIEELE MACHINES
E. D. IN RUIL.
Wat de leveringen van Duitsche goederen
betreft, daarbij spelen industrieele outilla
ges de groote rol. Het is gelukt, voor de
Duitsche tegenleveringen een ruimere basis
dan tot nu te bereiken.
Ook hier heeft het met het woord „Wirt-
schaftsplanung" gekenmerkte overeenstem
ming brengen tusschen de wederkeerige
behoefte aan goederen, vruchten afgewor
pen.
Het verdrag kan aldus naar omvang en
beteekenis het grootste oeconomische ver
drag worden genoemd, dat ooit tusschen
twee staten is gesloten. De daarin voor
ziene omzetten beloopen milliarden rijks-
mark.
Het reeds veelomvattende verdrag van
Februari 1940. dat als de eerste etappe van
de Duitsch-Sovjetrussische samenwerking
moet worden beschouwd, is thans dus aan
merkelijk uitgebreid.
VERDERE ACCOORDEN.
De laatste weken zijn te Riga en Kowno
tussohen Duitsche en Russische delegaties
onderhandelingen gevoerd over de verhui
zing van Rijks- en Volksduitschers uit de
Lithausche, Letsche en Estlandsohe Sovjet
republieken naar Duitschland en over de
verhuizing van Lithausche staatsburgers
alsmede personen, die tot het Lithausche
Russische en Belo-Russische volk behooren,
uit Duitschland en wel uit het vroegere
Memel en Soewalkigebied, naar de Sovjet-
Unie.
Deze onderhandelingen zijn gisteren ge
ëindigd met de onderteekening van accoor-
den in Riga en Kowno, die alle met deze
verhuizing verbonden kwesties regelen. Op
grond van deze accoorden kunnen de hier
voor bedoelde personen, voor zoover zij den
wensch geuit hebben te verhuizen, binnen
2V* maand na onderteekening der accoor
den op de door de accoorden bepaalde wij
ze overgebracht worden.
Tegelijkertijd is te Moskou tusschen
Duitschland en de Sovjet-Unie een accoord
onderteekend tot regeling van de met deze
verhuizing verbonden wederzijdsche ver
mogensaanspraken
Gisteren is verder te Moskou een verdrag
onderteekend tusschen Duitschland en de
Sovjet-Unie over de Duitsch-Russische
grens van de rivier de Igorka tot de Oostzee
De Berliner Boersenzeitung wijdt een uit-
voerigen commentaar aan een door de En-
gelschAmerikaansche Pilgrims Association
in het Londensche Savoy-hotel gehouden
noenmaal, dat bedoeld was als afscheid aan
lord Halifax den „ambassadeur der Britsche
nooddruft in de Vereenigde Staten".
Welk een beteekenis, zoo schrijft het blad,
van Engelsche zijde aan deze bijeenkomst
gehecht werd. bleek uit de aanwezigheid van
bijna alle leden van het kabinet. Churchill
persoonlijk had zich tot taak gesteld lord
Halifax als den besten man te schilderen,
dien men voor deze taak heeft kunnen
vinden.
Alleen daarom, verklaarde de premier, ver
wisselt lord Halifax de functie van minister
van buitenlandsche zaken voor die van am
bassadeur, een bewering, die door de aan de
DU nummei bevat VIER Bladen
vcm
heden- en Zondagavond
tot resp. Zondag- en
Maandagochtend
De maan ging heden onder
te 7.35 uur en kwam weer op
te 16.28 uur; voor morgen zijn
deze tijdstippen: onder te 8.26
uur; op te 17.25 uur.
Binnenland
Warm voedsel voor treinpersoneel. {Bin
nenland, 3e Blad).
Buitenland
Nieuw Duitsch—Russisch handelsverdrag
en eenige andere verdragen afgesloten.
tie Blad).
Roosevelt heeft zijn wet betreffende steun
aan Engeland ingediend. (Ie Blad).
«IE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET 4e BLAD.
Bel ?dt>44
De Radiotechnische Dienst IEMCO n.v.
NIEUWE RIJN 32.
6798 (Ingez. Med.)
