HUWELIJK
I „HILVERSUM"
Fü I VAN DFD CFflK Breestraat 155 Vanaf a.s. Maandag enkele dagen Restanten,
SCHAATSEN
BELASTINGZAKEN
IO
PALTHE
Engelendaal
LEIDSCH DAGBB1D - ïv/eede Bled
Zaterdag 4 Januari 194f
JAN DE NIE Zonen
GRONDBORINGEN
EN BRONBEMALING
Firma A. J. Reekers
Wat
een
teleurstelling
Pellenburg van 1793 Breestraat 109
ADMINISTRATIES
BELASTINGZAKEN
2de MEISJE
TENNIS
W. KURRELS
L. DEMMENIE&Zn.
Expediteur
Onze telefoonnummers:
Directie en
4dministratie25041
Redactie No. 21507
Extra hooge prijs
voor Oud GOUD
Magazijn „R o s i n e"
Glazenwasscherij
Schoonmaakwerk
LEIDEN
Langebrug 4a
MIDZA-BONNEN
SPECIALITEIT
A. KETTENIS
Boekhoudingen - contrtjle
Kantoor A. MARTIJEN
TELEFOON 26751
openbare vrijwillige
verkooping
GEEN BALLENNOODÜ
GEDURENDE ZEER KORTEN TIJD
OFFICIEELE PUBLICATIE
MUZIEÏ
knntay_ ook spelen!
M-aaq eens rn/ickiingen
oner d& GlA'jTAAg
en z'n qemakkeljke bespeling
GULDEMOND
Banketbakkersbediende
Reken maar na
„Het Vulpenhuis"
m.
De reeds genoemde „Caert" van 1590 geeft
nauwkeurig de grenzen aan van het kloos
terbezit voor zoover dit in het ambacht van
Leiderdorp als een vrijwel gesloten geheel
gelegen was. Er liggen enkele stukken land
van andere geestelijke instellingen en par
ticulieren tusschen, doch deze doen aan het
totaalbeeld geen afbreuk.
Die grenzen zijn nu nog zeer nauwkeu
rig aan te geven. Even ten Oosten van de
splitsing van den Rijn ligt een vaste brug
over de Monnikenwetering, die de N. W.
grens van het klooster vormde. Deze loopt
in een rechte lijn aan op de Munnikenweg.
Ge moet vanaf de boerderij „Engelendaal"
die slingerende Munnikenweg eens volgen.
Tegenwoordig is hij door een hek, dat de
naam „Den Hoek" draagt, afgesloten, doch
in den tijd toen het klooster nog in wezen
was, zette de weg, die nu verder hèt ka-
'rakter van een kade draagt, zich slingerend
verder voort tot hij de Dwarswetering be
reikte. De Munnikenweg heet op de oude
kaarten ook Om'medijk.
Ge kunt duidelijk zien, dat het oorspron
kelijk een heel oude waterkeering was. mis
schien wel een der oudste waterkeeringen
van Rijnland. Mr. Fockema Andreae, die het
laatst de geschiedenis van het terecht be
roemde Hoogheemraadschap beschreven
heeft, meent in tegenstelling met Fruin en
Beekman, dat we in dezen Ommedijk een
stuk van een ouden Wendeldijk hebben te
zien, waaraan door de historici voor en na
al heel wat aandacht isbesteed. Doch we
waren gekomen tot de Dwarswetering. De
kade aan de zuidzijde van deze wetering
werd vroeger het Monnikenpad genoemd.
Het liep voorbij den molen „de Munnik".
verder tot aan de Does.
Deze molen „de Munnik", op welks toe
gangsdeur in den ouden tijd een monnik
stond afgebeeld, die zijn Rozenkrans bad.
dient om den Munnikenpolder te bema
len, die binnen den ring van dijken en
kaden besloten ligt, welke door ons wordt
aangegeven. Zeer waarschijnlijk hebben dus
de Regulieren van. Leiderdorp er niet wei
nig toe bijgedragen, dat het moerassig land
binnen dezen ring gelegen, in vruchtbaar
weiland werd herschapen. Sinds 1862 toen
de weg van Hoogmade naar Leiderdorp
werd aangelegd, ligt „de Munnik" onmid
dellijk aan dien weg.
We volgen nu zuidwaarts de kade langs
de Does tot we om een paar hekken op een
wegje komen, deel van den Ouden Omme
dijk, dat ons na een paar bochten dicht bij
Engelendaal op den grooten weg doet uit
komen. V/ilien we nu de grens verder vol
gen dan moeten we niet langs het nieuwe
gedeelte, maar langs de oude bochten, die
sinds enkele jaren voor 't verkeer haar be-
teekenis hebben verloren. Ziehier de terri
toriale grenzen van het voormalig convent.
Het is niet gemakkelijk een juiste situa-
tiebeschrijvmg van de kloostergebouwen te
geven. De aardige prentjes in het Hand
schrift Alkemade op het archief zijn wel
v/at erg sober. De kaarten geven wel de
juiste plaats aan van het geheele complex,
doch niet de onderlinge ligging der onder-
deelen. We bezitten, voorzoover bekend,
geen plattegrond der gebouwen zelf. Niette
min willen we een en ander in gproote trek
ken aangeven.
Op de plaats, waar zich thans do toegang
tot de boerderij „Engelendaal" bevindt, was
de hoofdpoort, de kloosterpoort, bewaakt
door een portier. Door de poort kwam men
op een ruim voorhof, waar zich het bouw
huis, de rosmolen en eenige schuren bevon
den. Deze gebouwen waren met riet gedekt.
Verder naar achteren stonden de eigenlijke
kloostergebouwen, bestaande uit drie groote
panden: het pand over het poorthuis, het
Noorderpand en het Zuiderpand. We heb
ben dus waarschijnlijk te denken aan een
middenbouw met twee vleugels. De ge
bouwen waren omgeven door drie groote
boomgaarden.
Het Noorderpand, dat N.W. van den Oost
boomgaard begon, bevatte de refter (eet
zaal) en de cellen der paters: het Zuider
pand strekte zich uit van de gastenkamer in
het Noordelijk deel er van tot aan het ap
pelhuisje van den suid-boonigaard. Verder
waren er ziekenzalen, een waschhuis, een
appelhuis het was eenvoudig fantastisch
hoeveel ooft er door de monniken, werd ge
teeld en een brouwerij, waaraan de keu
ken grensde.
Naast dit gebouwencomplex stond de
kerk, die vrij groot moet zijn geweest. Vol
gens het prentje van Van Alkemade was
liet een kruiskerk, volgens gegevens ure de
afbraakrekeningeii steunde, althans het
schip op vie: pilaren. Deze kfnk mout in de
dagen harer welstand zeer rijk versierd zijn
geweest en bezac een kostbare inventaris:
rijkverlucnte missalen en gebedenboeken,
altaarversierselen en lithurgische gewaden,
beelden van St. Catharina en St. Barbara
e.a. terwijl in 1487 nog drie voortreffelijke
beelden werden gewijd.
We weten evenwel van dit alles geen na
dere bijzonderheden. Omtrent de grootte
der gebouwen kunnen we ons een denk
beeld vormen aan de hand van enkele ge
tallen. Toen de gebouwen moesten worden
afgebroken, liet de zaakwaarnemer van
jhr. Van Dorp eerst de daken opmeten. Uit
gezonderd dat van de kerk, besloegen deze
een oppervlakte van 120 vierkante roede.
Gedeeltelijk waren ze van riet, gedeeltelijk
met leien of ook met pannen gedekt. Ge
tallen hieromtrent laat ik rusten. Na de
afbraak werden 1.100.000 steenen schoonge-
bikt en op hoopen gesteld. Nu is het waar,
dat men in de Middeleeuwen de muren veel
zwaarder maakte dan in onzen tijd. Doch
als we aannemen, dat men toen voor ge
bouwen, die geen strategische beteekenis
bezaten ruim tweemaal zooveel materiaal
noodig had als thans, dan blijft het nog
een kolossale hoeveelheid. Ik zal u evenwel
niet met nog meer getallen lastig vallen.
f De omgevende boomgaarden, onderschei
den in Noord-, Oost- en Zuiderboomgaard
men noemt een gedeelte, der omgevende
landerijen nog munnekeboomgaard tel
den honderden vruchtboomen. Verder wa
ren de paden, singels en lanen, waarvan
men nog verschillende sporen kan vinden,
vooral beplant met essen en elzen, terwijl
er eveneens een groote rijkdom van zwaar
der loofhout als iepen en eiken, aanwezig
was.
Dat alles werd in den loop der jaren van
1575 tot 1580 grootendeels omgehouwen, het
hout verkocht, en de bodem in vruchtbaar
weiland herschapen. Vooral van het voor
malige tolhek aan den weg naar Hoogmade
strekte zich vroeger Westwaarts een rijk
begroeide manteling uit.
In den loop van 1577 werd ook de kerk
voor afbraak verkocht. Het is ons tot on
zen spijt niet mogelijk, haar juiste voorma
lige standplaats aan te geven. Wellicht zou
den luchtfoto's ons ook ten opzichte van
Engelendaal nog veel kunnen leeren.
Ik had een bijzonder doel met het schrij
ven dezer artikelen. Bij velen heerscht de
dwaling, dat het klooster Engelendaal ge
staan heeft ongeveer op de plaats van hec
tegenwoordige sportterrein en de ijsbaan
van Leiderdorp. Men werd in die meening
versterkt door het feit dat enkele jaren ge
leden bij den aanleg der sportvelden groote
hoeveelheden zware steenen in den grond
zijn gevonden, sommige van leisteen- of
zandsteenachtig karakter, andere meer ba-
zaitachtig. Deze ruw behakte steenen heb
ben evenwel nimmer dienst gedaan als
bouwsteenen. Ze zijn precies van hetzelfde
karakter als de mijlpalen, die men voorbij
de Wilhelminabrug nog aan der. Hoogen
Rijndijk vindt.
Vermoedelijk hebben ze dan ook vroeger
langs de modderwegen gestaan voor deze
werden verhard. En toen men 150 jaren of
langer geleden deze steenen kwijt wou zijn,
heeft men ze eenvoudig op gemeenteterrein
in den grond gestopt. 70 of 80 jaar geleden
zpu men dat niet hebben gedaan; toen had
men zelf in geklopt voor de macadamwegen
die gelukkig voor het fietsend mensch-
dom! thans ook al weer tot de historie
behooren. Doch daarvóór begroef men alles,
oude poortjes, oude beelden of fragmenten
er van, maar liefst ergens in den bodem;
dan was men het kwijt.
Het terrein waar thans het sportpark is,
scheen niet bijzonder vruchtbaar te zijn en
dat van de aangrenzende ijsbaan en het
land daarnaast behoorde bij een gebouw,
dat in den ouden tijd het „burchje" ge
noemd werd.
Het scheen een soort buitenplaats te zijn
met groote tuinen, waarin een „duifhuis"
stond en waarvan een half dichtgegroeide
vijver, ook al ten deele met steenen gevuld
nog in het weiland is te vinden. In hoeverre
dit iets met Engelendaal te maken heeft,
zou nader moeten worden onderzocht, doch
het klooster zelf stond op de plaats die wij
u zoo nauwkeurig als dat met de bestaande
gegevens mogelijk was, hebben aangegeven.
N. J. S.
Litteratuur:
1. Archieven van de Kloosters, door mr,
dr. J. C. Overvoorde, 1907.
2. Geschiedkundig Overzicht van de
Kloosters en Abdijen in de voormalige
Graafschappen van Holland en Zeeland
door dr. R. C. A. Römer, 1854.
3. De oude Kloosters en Abdijen van het
tegenwoordige Bisdom Haarlem, door P. M.
Bots, 1882.
4. Het Kloosterke Windesheim en zijn in
vloed door dr. J. G. R. Acquoy. Deel' III,
1880.
5. Aardrijkskundig Woordenboek van Van
der Aa, 1846.
6. Bijdragen tot de Geschiedenis van het
Bisdom Haarlem, Deel X. 1882.
7. Kaart van Rijnland van Floris Baitha-
zer.
8. Verschillende kaarten en prenten op
het Gemeentelijk Archief enz., de Universi
teitsbibliotheek waaronder in het bijzonder:
„Caerte van Mant gelegen in den Ambachte
van Leiderdorp, dat eertijds toebehoort
heeft die Reguliers aldaer". Teekening in
kleuren door Salomon Davidt, 15n0. (Ar
chief)
(2 lijnen)'
I Ui *IVI1 Telef> 21823 oncomplete en beschadigde artikelen voor zeer lage prijzen MIDZA-ZAAK.
5759
Zilver en Juweelen geeft
Haarlemmerstr. 95 Tel, 26854
Bekend adres voor Byouterieën
en Horloges. 7309
N.V.
TEL. 23297
TEL,
en 6649
OF ELK GEBIED
AMSTERDAM
ZAANDAM
VELSEN
HAARLEM
DEN HAAG
DELn
ROTTERDAM
DORDRECHT
UTRECHT
HILVERSUM
GRONINGEN
ANTWERPEN
BRUSSEL
in groote sorteering.
Zoowel gewone FRIESCHE als
KUNSTSCHAATSEN.
K. RAPENBURG 10, TEL. 20025
5754
in het maken van
Aannemer van Rijksboringen.
TEL. 36 - NOORDWIJK
FLINKE DIENSTBODE
gevr., niet beneden 25 j„ goed
'fcunn. koken (ook fijne keuken)
en TWEEDE MEISJE, niet be
neden 20 j., v. g. g. V. Zich
schriftelijk aan te melden:
Mevr. Prof. RADEMAKER,
Pr. Hendriklaan 2, Oegstgeest.
5692
Uw adres voor: 3040
BLOEMENMANDEN
BRUIDSBOUQUETTEN
GRAFKRANSEN, enz.
Bloemenmagazijn Karstat
STATIONSWEG 22, TEL. 20606
Postrekening 208368.
Struiken van de beroemde roos
Oranje Nassau nu leverbaar.
Radio
U hebt pas een radio gekocht en nu ontdekt U bij Uw kennissen
een ander toestel, dat U iter slot veel liever had gehad, als U
het maar had geweten. U had naar een zaak moeten gaan waar
men U niet één maar alle le kl. merken naast elkaar had gede
monstreerd, dan liad U geen teleurstelling gehad. 5743
laat U in haar nieuwe moderne toonzaal rustig kiezen tusschen
PHILIPS - ERRES - TELEFUNKEN - LORENZ - WALDORP -
SCHAUB, enz. Ook de geheele PHILIPS SERIE voorhanden.
PELTENBURG, waar je, behalve in huurkoop, ook met een gerust hart contant kunt koo'pen.
Mevrouw ZUYDERHOUDT,
v. Calcarl. 1, Wassenaar, vraagt
per 1 Febr. FL. DIENSTBODE,
leeft. 25 t. 35 j„ voor dag en n„
g. k. k., v. g. g. v. Aanvangsal.
f.30.p. m. Kil. gez., centr.
verw. Telefoon 9351. 5722
INRICHTEN en BIJHOUDEN
van 5690
BREESTRAAT 10A - TEL. 25800
KAMERLINGH ONNESLAAN 30 LEIDEN
Ambtenaren tot maandinko
men zonder borg. Wettelijk
tarief. 5709
RIVIERVISCHMARKT no. 4,
'S-GRAVENHAGE.
Afwikkeling naar keuze monde
ling of schrift, (postz. v. ant/w.)
6877
Dames en Heren,
Behoort gij reeds tot de gelukkig' getrouwden
Zo niet, schrijft dan vol vertrouwen naar het r
Bemiddelingskantoor 1904
VAARTWEG 147, Tel. 7091, HILVERSUM
Het enige kantoor met besliste zekerheid van slagen.
Deze zekerheid kunnen wij U bieden, omdat wij over
geheel Nederland de best» relaties hebben. - Bij ons
S staan ingeschreven dames uit beschaafde stand, knap
SS en bemiddeld, en heren met vaste positie en inkomen
of pensioen. - Schrijft ons dus Uw wensen en gij zult
spoedig behoren tot de gelukkig getrouwden, daar wij
ons geheel met alle krachten voor U beschikbaar stellen.
Alle inlichtingen kunt U kosteloos in blanco couvert
ontvangen. Geheimhouding op erewoord verzekerd.
Gevraagd voor directe in
diensttreding' een net RJC.
voor dag en nacht, vam goede
getuigen voorzien. Persoonlijk
of schriftelijk aanmelden bij
Mevrouw W. H. LAMPE, Prin
ses Marielaan 17a, Wassenaar.
5727
T. o. v. A. W. C. VERHEES,
cand. nota., waarn. het vac.
kantoor van wijlen J. K. C.
Matthijs, nots. te Katwijk, zul
len op Donderdagen 16 en
23 Januari 1941 bij opbod en
afslag, telkens des nam. ten
2 ure, in het gebouw „Casa
Cara" aan de Tramstraat te
Katwijk aan Zee, in het open
baar worden verkocht:
Perc. 1. Het HUIS met schuur
en erf te Katwijk aan Zee, aan
de Secr. Varkevisserstraat 91,
groot 1.31 are. Voorz. van gas,
waterl. en eleotr. In eigen ge
bruik. 5746
Perc. 2. VIER HUIZEN aan
de Hoogstraat te Katwijk aan
.Zee, nos. 2f; 2g, 2h en 2i, samen
groot 2.34 are.
Totale huuropbrengst f. 7.65
per week. Voorz. van gas en
waterl.
Bezichtiging 's Dinsdags en
's Donderdags v. 24 uur n.m.
Betaling en aanvaarding in
eigendom voor of op 24 Fe
bruari 1941.
Breeder bij biljetten, ver
krijgbaar ten kantore van gen.
waarn. notaris.
De Exploitant van het op 15 Maart 1941 te openen nieuwe
tennispark „Sportstichting", nabij den Leidschen Hout, maakt
bekend, dat de tennisspelers(sters) hun oude ballen kunnen
laten opwollen en op druk brengen. - Vraagt inlichtingen bij
2591a C. VREDENBURG - Da Costastraat 34.
PALTHE GEEFT H'
v
KORTING OP ALLE STOOM-EN VERFPR'JZEN
5699
van het Departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart.
VOORRADEN-ENQUÉTE NON-FERRO METALEN.
Het Rijksbureau voor non-ferro metalen vestigt er de aan
dacht op, dat houders van voorraden non-ferro metalen (zoo
wel afvalmateriaal als voormateriaal, ruw materiaal en half-
materiaal), die vóór of op 5 Januari 1941 van het Rijksbureau
ijog geen formulier ten behoeve van de te houden enquête
naar hun voorraden non-ferro metalen ontvingen, verplicht
zijii een formulier ten spoedigste aan te vragen bij het Rijks
bureau voor non-ferro metalen, 's-Gravenhage, Prinsesse-
gracht 21. 5703
De ingevulde enquête-formulieren dienen uiterlijk- 1 Ja
nuari a.s. bjj het Rijksbureau te worden ingeleverd.
Vervaardiger van Kunsttanden
en Gebitten 2778a
NOORDEINDE no. 51a.
SPECIAAIHUIS VOOR ACCORDEONS
HAARLEMMERSTR.66 LEIDEN TEL-21980
5698
Gevraagd een
5738
voor eenige middagen p. week.
Uurloon. Brieven v. ZWICHT's
Boekh., letter A.
Mijnheer Jansen kocht in
de afgeloopen 2 jaren 3 x
een vulpen van f. 1.90 en
betaalde dus f.5.70 en was
nog ontevreden. 5688
Mijnheer Pieterse daaren
tegen kocht éénmaal een
BLDEE van f4.90 en was
buitengewoon tevreden,
terwijl deze pen zeker nog
tien jaar meegaat.
Mijnheer Pieterse was dus
veel goedikooper uit. Koopt
daarom een goede vulpen.
Neemt een ELPEE in prij
zen vanaf f. 4.90.
HAARLEMMERSTRAAT 169
TELEF. 21400 - LEIDEN
Gevraagd op Meubelfabriek
bekwame
Bekendheid met timmerwerk
vereischt. Brieven Bur. van dit
Blad onder no. 5741.
