De aanvallen op Engeland
De bommen op Zwitserland
8Isle Jaargang
DINSDAG 24 DECEMBER 1940
No. 24771
Pijp van LAMAN!
Bericht
Verduisteren:
Kerstmis
1940
Manchester
zwaar getroffen
De strijd om de
Middellandsche Zee
De benoeming van
lord Halifax
Uit Amerika
Scherp protest te Londen
Uit het Verre Oosten
17.30 uur
9.50 uur
17.30 uur
9.50 uur
17.31 uur
9.50 uur
Steun van Winterhulp
aan oorlogsweduwen
EERSTE BLAD
Feiten van den day
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Heden.** öjkI en morgen zullen de klok
ken het jcerstfeest voor 1940 Inluiden
het vredesfeest bij uitnemendheid! Vrede
op aardevoor de tweedë maal zal de
werkelijkheid in strijd zijn met de schoone
Kerstgedachte. En kon in 1939 ons eigen
kleine landje tenminste nog genieten van
den vredestoestand, nu, in 1940 is ook dit
anders geworden. Ook Nederland onder
vindt momenteel aan den lijve, wat oorlog
zeggen wil, hoe kort ook het wapengeweld
over ons land heeft geraasd.
Kerstmis, het feest van den vrede en
van het licht! De vrede is zoek en het
licht? Zie, dat behoeft niet te ontbreken.
Duisternis hangt alom" zoowel letterlijk als
figuurlijk. Door de verduistering zijn de
„donkere dagen voor Kerstmis" met recht
tot duisternis geworden en het lijkt ons
onnoodig om nog eens te schilderen, hoe
figuurlijk ook duisternis hangt over het
oude Europa, waar het schrikkelijk pleit
van strijd nog altijd aanhoudt, om met
Tollens te spreken. En toch en toch: het
licht behoeft niet afwezig te zijn
Al zal er dan geen licht schijnen over ons
land in den Kerstnacht, licht kan er zijn
in onze harten, het licht van Bethlehem!
Moge men dit begrijpen en verstaan. Juist
Kerstmis 1940 kan een Kerstmis zijn van
stille concentratie, meer nog dan in gewone
jaren, en dat kan ons persoonlijk en in
het algemeen ten goede komen.
In de eerste plaats persoonlijk. Wanneer
het Kerstlicht onze harten weet te verwar
men, zal er over ons moeten komen de
sfeer van het „Vrede op aarde", d.w.z., dat
wij ontvankelijk zullen zijn voor de ver
draagzaamheid, die steeds een sieraad was
van het Nederlandsche volk, doch den
laatsten tijd wel eens te wenschen overliet.
Als de ware Kerstgeest vaardig over ons
wordt, moet dit leiden tot verzachting van
het gemoed, moet doorbreken het stralen
de licht van de erkenning: menschen zijn
wij allen, zelfs al moet daarachter volgen:
niets menschelijks is ons vreemd
Trots alle duisternis kan het Kerst-licht
doordringen in enze harten en laat ons
hopen, dat ieder zich ontvankelijk daar
voor zal toonen, onverschillig zijn geeste
lijke of politieke overtuiging. Dan komen
wij elkaar nader als mensch, dan zal er
ontstaan een beter begrip over en weer.
Innerlijk rustiger en zuiverder zullen wij
kunnen beschouwen en uitleggen het
groote gebeuren, dat zich rondom ons af
speelt. Zoo zal als het ware van zelf moeten
groeien de erkenning van het licht der
waarheid, zooals dat voor 1940 jaren is ont
stoken
En wanneer de Kerstgedachte werkelijk
is doorgedrongen tot ons diepste innerlijk
en daar haar invloed heeft doen gelden,
voor ons ieder persoonlijk, dan kan het
niet anders of dit moet een weerslag heb
ben op het geheel, dat zich alle verschil
van opinie ten spijt, toch noemt: het Ne
derlandsche volk. Met meer begrip voor
eikaars meening, eikaars houding, zullen
wij elkaar kunnen benaderen en dat moet
uiteindelijk voeren tot grooter eenheid,
waarnaar thans terecht reeds werd ge
streefd, zij het, helaas, nog met betrekke
lijk weinig resultaat.
Ons persoonlijk openstellend voor de
blijde boodschap van Kerstmis, wordt het
gansche volk gediend in al zijn gelederen.
In tijden van nood als het Nederlandsche
volk thans beleeft, heeft reeds meermalen
herstel der eenheid wonderen gewrocht,
waarom zou ook nu die mogelijkheid niet
openstaan?
Laat ons de hoop uitspreken, dat het
Kerst-licht vele harten zal doen ont
dooien en ons volk zal doen begrijpen, dat
het eerst noodige is de erkenning van: wij
zijn allen van goeden wille, alle verschillen
ten spijt. Dat zal de toekomst van ons aller
dierbare vaderland niet dan ten goede
kunnen komen.
En ook voor de gansche wereld kan het
Kerstfeest van beteekenis worden, mits alle
landen zich ontvankelijk toonen en de
oorlogspsychose wordt teruggedrongen om
plaats te maken voor beter begrip over en
weer, waardoor uitzicht zou komen op een
vrede, op beteren grondslag gevestigd dan
destijds de jammerlijke vrede van Versail
les, een vrede, die leder land het recht
geeft te leven
Als Kerstmis 1941 dat eens als werke
lijkheid mocht toonen
Luie stoel - Goede roman
Kopje thee -
Hoogewoerd 93 - Tel. 23103
5081
(Ingez. Med.)
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelde gisteren mee:
De bedrijvigheid van het luchtwapen
heeft zich gisteren overdag in het alge
meen beperkt tot gewapende verkenning.
Een verkenningsvliegtuig heeft de grootste
Britsche aluminiumfabriek Fort William,
hi Noord-Schotland aangevallen ondanks
krachtige luchtafweer, met een koen uit
gevoerde scheervlucht. Door treffers op de
belangrijkste installaties met daarop vol
gende explosies is de fabriek ten zwaarste
getroffen.
In den nacht op 23 December vielen
krachtige formaties zware gevechtsvlieg
tuigen de belangrijke industrie-installaties
te Manchester met groot succes aan. Reus
achtige brandhaarden in de fabriekinstal-
laties en opslagplaatsen waren het gevolg.
Bovendien werden voor den oorlog belang
rijke doelen in Londen, Bristol, Liverpool,
Southampton, Portsmouth en andere ste
den aangevallen.
Het leggen van mijnen voor Britsche
havens werd voortgezet.
Vijandelijke vliegtuigen hebben in den
afgeloopen nacht op enkele plaatsen in
het westelijke grensgebied een klein aantal
brisant- en brandbommen neergeworpen.
Er ontstond slechts geringe persoonlijke
en onbeteekenende materieele schade aan
woonhuizen. Jachtvliegers schoten gisteren
een vijandelijk vliegtuig neer. Een eigen
toestel is niet teruggekeerd.
Bij den aanval op de aluminiumfabriek
Fort William heeft zich de bemanning van
het verkenningsvliegtuig, conmmandant
eerste-luitenant Fidorra, bestuurder luite
nant Mandel, telegrafist Oberfeldwebel
Bothe, schutter onderofficier Lemberg, bij
zonder onderscheiden.
Het D.N.B. geeft hierbij nog volgende
aanvulling:
De bemanning, die dit zeer dankbare
doel in Noord-Schotland tot aanvalsobject
gekozen had, vloog over het reusachtige ge
bied van het Britsche eiland ter lengte van
750 kilometer in vogelvlucht zonder eenig
escorte, veelal gehinderd door slecht weer.
De fabriek bevindt zich aan het Weste
lijk uiteinde van het kanaal van Loch Ness
dat de Firth Lornexa en de Moray Firth
verbindt. In de nabijheid van het doel cir
kelde het aanvallende vliegtuig meermalen
op uiterst geringe hoogte bij uitstekend
zicht op de aarde rond, om de installaties
nauwkeurig te onderscheiden. Wijd uitge
strekt lag de fabriek daar voor den berg
keten. Nauwkeurig kon men de werkplaat
sen en ovengebouwen herkennen, evenals
de drukwaterleiding en de electrische cen
trale, die de energie voor de aluminium-
gieterij levert.
In een verrassenden scheeraanval slaag
de het toestel er in, den eersten treffer,
een bom van het zwaarste kaliber, midden
op de electrische centrale en de uitmon
ding van de waterleiding te plaatsen. De
tweede bomtreffer kwam op de werkplaat
sen van de aluminiumfabriek terecht. Ter
stond vielen hevige ontploffingen, gevolgd
door brand en rookontwikkeling, waar te
nemen en enkele minuten later nog een
explosie, gepaard met veel vlammen. Door
de geweldige explosieve werking stortten de
werkplaatsen gedeeltelijk In en de com
mandant van het vliegtuig kon bij zijn ver
trek zien, hoe de geheele fabriek gehuld
v/as in een reusachtige wolk, die bestond
uit wit schuim, stoom en rook.
De beteekenis van deze aluminiumfabriek
voor Engeland blijkt uit de omstandigheid,
dat zij omstreeks 70 a 80 procent van het
Engelsche aluminiumverbruik produceert.
ITALIAAN SCH WEERMACHTSBERICHT.
Het 199ste Italiaansche weermachtbericht
luidt als volgt:
In het grensgebied van Cyrenaica is de
situatie ongewijzigd. De luchtaanvallen op
een vooruitgeschoven basis van den vijand
en de aanvallen op zijn gepantserde strijd
middelen zijn vernieuwd. Een torpedovlieg
tuig heeft een Engelschen hulpkruiser aan
gevallen en tot zinken gebracht.
Aan het Grieksche front zijn vijandelijke
aanvallen afgeslagen door onze tegenaan
vallen. Wij hebben den vijand gevoelige
verliezen toegebracht en automatische wa
pens vermeesterd. Formaties jagers hebben
strijd geleverd aan een formatie van 9
vliegtuigen van het type Blenheim, waar
van er drie zijn neergeschoten.
In Oost-Afrika zijn gemotoriseerde ver
voermiddelen en installaties van den vijand
in plaatsen van den boven-Soedan gebom
bardeerd.
Tijdens een vijandelijken inval op vader-
landsch gebied in den nacht van Zaterdag
op Zondag zijn ook bommen uitgeworpen
in de lagune van Venetie, zonder schade
aan te richten of personen letsel toe te
brengen.
De „Popoio di Roma" schrijft, dat het
rapport van maarschalk Graziani beves
tigt, dat in dezen sector Italië het hoofd
moet bieden aan de zwaarste militaire in
spanning, die ooit door Engeland is onder
nomen met uitsluitende gebruikmaking van
Tijdens de Kerstdagen zal ons
Blad niet verschijnen en zullen
onze Bureaux gesloten zijn.
DE DIRECTIE.
zijn eigen krachten, waarbij de indrukwek
kende gemechaniseerde middelen en de
beste troepen uit alle deelen van het im
perium in den strijd zijn geworpen. Deze
bevestiging wekt den trots van het Ita
liaansche volk, dat met ontroerende vol
doening kennis neemt van de bewijzen van
moed en heldhaftigheid, welke worden af
gelegd door het leger.
De „Piccolo" schrijft, dat het rapport van
Graziani een uiterst doeltreffend antwoord
vormt op de ieugenachtige Engelsche pro
paganda, omdat het met zijn voorbeeldige
oprechtheid en zijn karakter van officieel,
document de wereld verhaalt, hoe de Ita
liaansche soldaten hebben gestreden en
strijden in Afrika tegen een superieuren
vijand en daarbij een bevestiging geven
van hcoge tradities van moed en heldhaf
tigheid.
Volgens een bericht tan U P staat het
Italiaansche garnizoen te Baróia, dat van
de andere strijdkrachten afgesneden is, met
deze, klaarblijkelijk door postduiven, in
verbinding.
EDEN AAN BUITENLANDSCHE ZAKEN.
Volgens een bericht uit Londen, zal Lord
Halifax zijn ambt van Britsch ambassa
deur te Washington begin volgend jaar aan
vaarden. De nieuwe minister van buiten-
landsche zaken, Eden, heeft reeds het de
partement overgenomen.
De correspondent van United Press te
Londen meldt:
Het is voor de eerste maal, dat een Brit
sche minister van buitenlandsche zaken
tot ambassadeur benoemd wordt. Men ver
wacht hier in politieke kringen met span
ning op de houding die de Vereenigde Sta
ten ten opzichte van Halifax' benoeming
zullen aannemen.
Cranborne is als onderstaatssecretaris bij
het Foreign Office in de fegeering terug
gekeerd en heeft den titel van baron ge
kregen, hetgeen het hem mogelijk maakt
het ministerie van buitenlandsche zaken in
plaats van lord Halifax in het Hoogerhuis
te vertegenwoordigen.
De Duitsche pers wijst er op, dat met de
benoeming van Eden, Margesson en Lord
Halifax op hun nieuwe posten de oorlogs
zuchtige tendentie der Engelsche kringen,
die op het oogenblik de politiek leiden, nog
duidelijker tot uiting komt dan tot dus
verre reeds het geval was. Als de benoeming
van het meeste belang beschouwen de bla
den die van Eden tot minister van buiten
landsche zaken. Met de plaatsing van Eden
aan het hoofd van het Foreign Office, al
dus de bladen, zijn thans de beide hoofd
schuldigen aan de Engelsche oorlogspoli
tiek, Churchill en Eden, tevens de hoofd
verantwoordelijken voor de toekomstige
Britsche plannen geworden.
De Börsenzeitung wijst er op, dat men
van de benoeming van Eden te Londen een
verbetering der BritschRussische betrek
kingen en een „straffere houding" tegen
over Japan, Spanje en andere vrienden van
de spil verwacht Het antwoord op deze il
lusies, aldus het blad. kan slechts rerplet-
terend zijn. Al deze volken, en het Russi
sche volk daarbij, zien met Eden als mi
nister van buitenlandsche zaken slechts te
scherper het ware gezicht van een Enge
land, dat thans reeds tot een verleden tijd
behoort en in een nieuwe wereld van sa
menwerking en vreedzame opbouw als ken
nelijk negatieve kracht niets meer te zoe
ken zal hebben.
De Deutsche Allgemeine Zeitung noemt
het een teeken des tijds, dat Churchill
Margesson, die tot dusver chief whip der
regeering was, tot minister van oorlog heeft
gemaakt. Drie aanstichters van den Engel
schen oorlog, Churchill, Eden en Marges
son, zoo schrijft dit blad, zitten thans op
de plaats, die zij verdienen, alle drie met
de schuld aan den oorlog belast en thans
ook door het ambt met de verantwoorde
lijkheid voor den door hun politiek ver
oorzaakten ondergang gebrandmerkt.
ROOSEVELT ZONDAG VOOR DE RADIO.
De voorzitter van het Comité tot verde
diging van Amerika door steun aan de ge
allieerden, White, heeft tegenover een ver
tegenwoordiger van het Scripps-Howard-
concern verklaard, dat zijn medewerking
aan het comité ten doel heeft, Amerika bui
ten den oorlog te houden. White verklaarde
tegen de opheffing van de Johnsonwet te
zijn. Ook was het r;enszins juist, dat hij
opheffing wenschte van dat deel van de
neutraliteitswet, d.t Amerikaanschen sche
pen verbiedt, contrabandegoederen naar de
oorlogszones te vervoeren. Zulk een maat
regel zou naar zijn meening Amerika in
den oorlog kurmen verwikkelen. Daarom
waren zoowel het comité als hij zelf er
tegen. Ais dwaas bestempelde White elk
voorstel, dat ten doel heeft konvooien met
Het DNB meldt uit Bern: Het Zwitsersche
politieke departement deelt mede:
Het onderzoek heeft uitgewezen, dat het
bij het passeeren van Zwitserland op 21 en
22 December Engelsche vliegtuigen heeft
betroffen en dat ook de op 22 December op
Zürich geworpen bommen van Engelsche
herkomst zijn. Het Zwitsersche gezantschap
te Londen heeft opdracht gekregen een
energiek protest tegen deze ernstige schen
dingen van de Zwitsersche neutraliteit in
te dienen en volledig herstel van de aan
gerichte materieele en overige schade,
waardoor de slachtoffers in Zürich getrof
fen zijn, te eischen.
In een artikel in de National Zeitung
wordt onder meer gezegd: men vormt zich
onder de Zwitsersche bevolking allerlei
denkbeelden over de voortdurende neutra-
liteitsschendingen, die geen oorlogspartij
noer-mswaardig -oordeel of nadeël, Zwit
serland zelf op den duur aanzienlijke
schade toebrengen. Zoo ongeveer algemeen
komt men tot de overtuiging, dat hier geen
sprake is van een vergissing, doch van be
wuste miskenning der Zwitsersche rechten.
Hoe kan Engeland zulk een gedrag in
overeenstemming brengen met zijn plech
tige verzekeringen, onze neutraliteit te
zullen eerbiedigen en met zijn aanspraak,
hoeder van de vrijheid en het recht, een
beschermer tevens van de kleine naties te
zijn? Wat moet men van deze verzekerin
gen gelooven, gezien de verwoestingen, die
Engelsche vliegtuigbommen te Geneve,
Bazei en Zurich aangericht hebben? Wan
neer onze bevolking eiken nacht voor de
Royal Air Force moet sidderen, vormt zich
bij ons een voorstelling van Engeland, die
niet zonder verstrekkende consequenties
kan blijven.
De gemeentepolitie van Zuerich maakt
omtrent het bombardement nadere bijzon
derheden bekend. Op de Orionfabrieken
werd een brandbom geworpen, die door het
dak ln het gebouw drong zonder te ont
branden. Een woonhuis in de Limmatal-
straat werd door een inslaanden bom vol
komen vernield. De bewoners werden be
dolven. Voor zoover tot dusver kon worden
vastgesteld zijn vier personen deels zwaar
gewond naar het ziekenhuis overgebracht.
Een brandbom sloeg door het pand Hein-
richstrasse 177, aan de achterzijde, dat on
bewoond is en waar een autoherstelwerk-
plaats gevestigd was, Er ontstond vrij ent.
stige schade.
De brand, die ontstond, kon gebluscht
worden. De vensterruiten in de geheele om
geving werden vernield.
Verder heeft de inspecteur van politie en
luchtbescherming, dr. Wiesendanger, aan
de pers medegedeeld dat zoowel brisant- ais
brandbommen, de laatste in zeer grooten
getale, zijn neergeworpen. In de Heinrich-
strasse sloeg een brisantbom in het achter
huis van een garagegebouw, dat instortte
en 10 auto's vernielde. Op het spoorwegvia
duct werd de electrische leiding kapotgesla
gen en braken in grooten omtrek alle ven
sterruiten, terwijl voor een deel de huis
deuren werden weggerukt. Later brak in de
garage brand uit. Een vrouw kreeg verwon
dingen aan het hoofd en zal doof blijven.
Bij de tandraderenfabriek Maag viel een
brandbom in het kantoorlokaal, waar een
kleine brand uitbrak. Achter de fabriek
werd een garage in brand gestoken. Dicht
daarbij deed een brandbom den voorraad
planken van een houthandel ln brand vlie-
gen.VoorteTnaakte dr. Wiesendanger bekend
dat op de Orion-automobielherstelwerk-
plaatsen een heele reeks brandbommen is
geworpen. Een aantal brandbommen kwam
ook neer in de Ackerstrasse. Een tweede
reeks kwam terecht op de Hard-brug, waar
de rails werden getroffen en beschadigd.
Te middernacht werd gemeld, dat in de
nabijheid van het goederenstation later nog
een brisantbom is ontploft, waarbij ver
scheidene personen gewond werden. Men
vermoedt, dat het een bom met tijdont-
steking betreft, of een niet ontplofte bom,
die toch later explodeerde.
Naderhand is bericht ontvangen, dat op
het spoorwegviaduct bij Wirkingen, waar
de arbeiders bezig waren met herstel van
de electrische leidingen, een brisantbom tot
ontploffing is gekomen, waarbij, volgens
hetgeen tot dusver kon worden vastgesteld,
acht personen gewond werden. De spoor
wegautoriteiten zonden terstond een ber-
gingstrein. Van andere zijde is vastgesteld,
dat ook in de streek van Schliereu bom
men zijn geworpen.
De directie van het district Zuerich der
Zwitsersche bondsspoorwegen deelt mede,
dat het spoorwegverkeer naar en van Oost-
Zwitserland via Oerlikon gedurende 24 uur
beperkt moet worden als gevolg van de
schade, die door bommen aan de spoorbaan
veroorzaakt is, (DU.B.)
Engelsche of Amerikaansche schepen naar
het Britsche eiland te zenden.
De secretaris van Roosevelt, Early, heeft
medegedeeld, dat de president a.s. Zondag
voor het Amerikaansche volk een radiorede
zal houden over den huidigen noodtoestand
(DJ.B.I
BLOKKADE VAN CHINA WORDT
UITGEBREID.
Admiraal Sjlgetaro Sjimada, de opper
bevelhebber van de Japansche vloot in de
Chineesche wateren, heeft bekend gemaakt,
dat de „vreedzame blokkade" wordt uitge
breid tot Sjoei-koeng, Tinpak en Pakhoi met
omgeving langs de zuid-westelijke kust van
(Men zie voor het vervolg pag. 2 van het
Eerste Blad).
van hedenavond
tot morgenochtend
van Woensdagavond
tot Donderdagochtend
van Donderdagavond
tot Vrijdagochtend
op
De maan komt heden
4.10 uur en gaat onder te
14.43 uur.
Woensdag maan op te 5.27 uur;
onder te 15.19 uur.
Donderdag maan op te 6.41 uur;
onder te 16.01 uur.
De directeur-generaal van de
Stichting Winterhulp Nederland
heeft bepaald, dat in verband met
de aanstaande jaarswisseling een
bedrag van f. 50.000 ten behoeve
van de oorlogsweduwen ter be
schikking zal worden gesteld. In
zake de verdeeling van deze gel
den zal met de bevoegde instan
ties overleg worden gepleegd.
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
Vele slachtoffers van het ijs (2e Blad).
Dit jaar geen elfstedentocht (Sport, 3e
Blad).
Twee nieuwe fabrieken (Laatste Berichten,
le Blad).
Ijstochten absoluut onmogelijk (3e Blad).
Buitenland
Duitsche aanvallen op Manchester (le Blad)
Weer een scherp Zwitsersch protest te
Londen (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 1 VAN HET DERDE BLAD.
