LE1DSCH DH6BLAD Derde Efad
Vrijdag 13 December 1940
Leidsch Strafrecht voor 150 jaar
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
Een crimineele familie
terechtgesteld
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Voor Dammers
VRAGENRUBRIEK
Mr. J. M. Fuchs schrijft ons:
Een van de vraagstukken, waarmede de
criminologen, speciaal de Amerikaansche,
zich hebben bezig gehouden en zich nog
bezig houden, is het vraagstuk "van de zoo
genaamde crimineele families. Bestaan er
werkelijk families, waarvan alle of bijna
alle leden misdadiger zijn? We willen in dit
artikel op deze belangrijke vraag niet in
gaan, maar zullen een geval behandelen,
waarbij inderdaad een geheele familie zeer
zware misdaden beging, zoodat tenslotte in
'onze stad het vonnis over hen allen is ge
veld.
Omstreeks 1800 werd geheel Holland on
veilig gemaakt door dieven en roovers, die
zich ook niet ontzagen een moord te ple
gen. Wij vinden tallooze vonnissen uit die
dagen tegen misdadigers, welke vonnissen
getuigen van een, in onze oogen zeer
streng en afschuwelijk optreden, maar dat
was ook de bedoeling. Want de vonnissen
moesten anderen afschrikken óók zulke
daden te ondernemen. De straf diende „ten
exempel."
In dat verband willen wij aanhalen, wat
een predikant uit die dagen schreef over
de beteekeriis van de straf: „In de eerste
plaats behooren openbare terechtstellingen
ons op te leiden tot mededoogen met die
ongehikki'gen, die dezelve ondergaan. Maar
wij moeten niet vergeten, dat zij. die zulke
straffen ondergaan, zich die straf zelf heb
ben waardig gemaakt! Vervolgens wordt er
op gewezen, dat deze strafoefeningen die
nen tot afschrikking: „Afschrik van zulke
misdaden in te boezemen is een van de
oogmerken, waartoe de wetten der burger
lijke Maatschappij zulke openbare straf
oefeningen gebieden." Zij zijn immers ge
schikt, om elk nadenkend mensch met af
schrik te vervullen. De predikant wijst er
verder op, dat „indien alle menschen bij
openbare strafoefeningen nadachten, wel
dra alle misdaden en met dezelve die straf
oefeningen zouden ophouden." Men ziet
hieruit, dat de zoogenaamde „afschrik
kingstheorie" hier ten volle .verdedigd en
uiteengezet wordt. „Want wie onzer twij
felt eraan, of zonder zulke strafoefeningen
Eouden de misdaden.bij den dag vermenig
vuldigen en aHe ruit en veiligheid uit de
Maatschappij weldra verdwenen zijn?"
Als wij dan ook de afschuwelijke straffen
lezen, die onze voorouders nog geen 150
Jaar geleden aan misdadigers opleg
den, moeten wij ons wèl voor oogen hou
den, dat het hier ging om de afschrikwek
kende werking van de straf.
Zulk een exempel hebben in 1805 ook de
„gezworen welgeboren'" mannen van den
hove en hooge vierschaar van Rijnland in
Leiden" willen geven. Het betrof Harmen
Hendrik Wijnands, „of welke anderszins
ook zijn voor-, en toenaam wezen moge,
zeggende oud te zijn 54 of 55 jaren, gebo
ren in het land van Groningen, laatst ge
woond hebbende op het fransche pad in
de Vogelstruisgang te Amsteldam, van
kostwinning eenen scharenslijper," Anna
Maria Elisabeth Walters, „zeggende te zijn
de huisvrouw van Harmen Hendrik Wij
nands, oud 54 jaren, geboren in de Pruisi
sche armée in den zevenjarigen oorlog,
woonagtig in de Vogelstruisgang op het
fransche pad te Amsteldam, van kostwin
ning eene liedjeszangster", hun zoon Peter
Albert, „zig ook genoemd hebbende Pater
Jansse, of Jan Herbold, zeggende oud te
zijn 24 jaren, geboren in de stad Hannover,
van kostwinning eenen loper met Neuren-
burger waren, en eenen speelman", zijn
vrouw Elisabeth Josephs, „zeggende oud te
zijn 27 jaren, geboren te Luik, nergens een
vast verblijf gehouden hebbende, van
kostwinning het verkopen van spelden,
naalden, scharen, en reukwateren", en ten
slotte een knaap van 17 jaar, de kleinzoon
van Wijnands genaamd Harmen Hendrikse.
„geboren te Leeuwarden, wonende op het
fransche pad te Amsteldam, van kostwin
ning eenen scharenslijper, en koffijmolen-
scherper", welke alle vijf gevangen waren
op het Gravensteen.
Harmen Hendrik Wijnands, de eerste
aangeklaagde, was een zeer gevaarlijk, su
jet, van wien de officier van Justitie in zijn
eisch zegt, dat hij „van zijn manlijke jaren
af tot nu toe, zig met het plegen van een
overgroot getal van misdaden van aller-
handen aard bezig gehaden (had)." Hij
was zijn misdadige praktijken begonnen in
Duitschland en wel in een gehucht in de
buurt van Miïnster, waar hij een diefstal
en -een moord begaan had. Daarna had hij
in Wesel een inbraak gepleegd, waarvoor
hij gegeeseld, gebrandmerkt en tot 8 jaar
vestingstraf was veroordeeld. Uit de gevan
genis ontslagen was hij gehuwd met Anna
Walters en sindsdien was hij als zooge
naamd scharenslijper gaan zwerven in (te
Nederlanden. Zijn eerste misdaad in de
lage landen pleegde hij in Loosduinen,
v/aar hij in een herberg den herbergier en
diens vrouw vermoordde en vervolgens een
bedrag aan geld stal. Nog geen jaar later
„en wel in den voomagt van dienzelvden
6. October des volgenden jaars 1799, toen
het veeg Vaderland in den laatsten en be-
slissenden veldslag tusschen de gelande
Engelsohe en Russische troepen en die van
den Staat, boven Haarlem in het uiterste
gevaar was," pleegde hij in gezelschap van
enkele familieleden een aanval op „den
postillon, die de brievenmaal van Haarlem
naar deze stad overbragt, en genaderd was
tot even aan deze zijde van de kwaakbrug,
liggende over de trekvaart buiten de Mare-
poort onder Oegstgeest." Ook hier vielen
weer slachtoffers, terwijl de buit bestond
uit ëen groote som gelds.
Dat was het begin van een serie misda
den, welke met behulp van de heele familie
werd bedreven. In de uitvoerige stukken
daaromtrent gepubliceerd, vinden wij
tallooze moorden en diefstallen, die hier
niet alle opgesomd zullen worden-. Trou
wens bij het verhoor bekenden de schuldi
gen oprecht, dat het onmogelijk was, alle
feiten op te geven, die zij al zoo bedreven
hadden!
Harmen Hendrik Wijnands heeft steeds
in overleg met zijn familie moorden ge
pleegd te Groningen, Putten en Huis ter
Heide, waarna de bezittingen van de ver
moorden gestolen werden. Na een diefstal
tusschen Gorinchem eri Putten te hebben
gepleegd, trachtte een tweetal dienaren der
justitie hem te arresteeren. Enkele dagen
later werden de mannen, die hun plicht
wilden doen, aan den rand van den dijk
vermoord gevonden. In Gooiland was het
een voerman, die van f. 2000 werd beroofd
en in Huis ter Heide was het een oude
koopvrouw, die bestolen werd. En zoo zou
de lijst te vervolgen zijn. Ten slotte ach
terhaalde het noodlot hen in een zaak in
Gouda. Volgens het plan pleegde de bende
op 10 Februari 1805 een inbraak in een
boerenwoning bij Alphen, waar een groote
partij goud en zilver en kleedingstukken
werd buitgemaakt. Het geld werd nog des
nachts in Boskoop verdeeld en een der
vrouwen werd met de zilveren en gouden
voorwerpen naar Rotterdam gezonden om
die aldaar te verkoópen. Daar werd zij „op
eene zeer zonderlinge wijze, door de wak
kerheid van den hoofdofficier dier stad, in
eene zilversmitswinkel ontdekt, en zo wel
met de penningen van de geroofde goede
ren, in hechtenis gebragt."
Na het vertellen van vele leugens en het
verzinnen van vele uitvluchten, noemde zij
ten slotte alle daders en medeplichtigen en
zoo gelukte het den baljuw van Oudewater
de heele bende te arresteeren. Hij deed het
gespuls overbrengen naar Leiden, waar zij
in November 1805 terechtstonden.
In den eisch tegen de beschuldigden staat
uitdrukkelijk vermeld, dat zij onbegrijpelijk
halsstarrig en ongevoelig waren, zelfs in
dier mate „dat zij niet, dan na eene onge-
loofelijke moeite, en taai geduld, tot de er
kentenis van eenige hunner misdaden ge
komen zijn." Wijnands kon ten slotte al
leen maar verklaren, dat hij geen enkelen
grond wist aan te geven, waarom hij de
misdaden gepleegd had. De andere be
klaagden voerden vooral hun armoede aan
als drijfveer voor hun wandaden, terwijl
ten slotte de 17-jarige knaap zeide, dat hij
door zijn ouders gedwongen was mede te
doen en hoopte, dat men zijn jonge jaren
in aanmerking zou nemen.
Op 2 November werd de eisch uitgespro
ken door F. G. Blok; hij eischte tegen
Harmen Hendrik Wijnands, Peter Albert
Wijnands, Anna Maria Elisabeth Walters
en Elisabeth Josephs de doodstraf, welke
z.i. op verschillende wijzen voltrokken
moest worden, namelijk bij de eerste twee
door de zoogenaamde straf van het rad en
hij de laatste twee door ophanging. Op 16
November d.a.v. deden de gezworen welge
boren mannen van den hove en hooge vier
schaar van Rijnland uitspraak.
Harmen Hendrik Wijnands en Peter Al-
bert werden veroordeeld „om geleid, en ge
bragt te worden op het publiek schavot
voor 's gravenstein binnen deze stad, al
waar men gewoon is boosdoeners te straf
fen, en aldaar door den scherpregter op
een kruis gebonden, half gewurgd, zijn
leden met agt slagen gebroken, met een
slag op de borst van het leven ter dood
gebragt"; de beide vrouwen werden veroor
deeld „door den scherpregter met een
koord aan de galg tusschen hemel en aarde
te worden opgehangen, dat 'er de dood na
volgt."
En ten slotte werd het vonnis voorgele
zen over Harmen Hendrikse Wijnands jr.,
waarbij „gelet hebbende op alles, waar op
in dezen eenigszins te letten stond" en
„regt doende in naam van het Bataafsche
volk" deze jongen veroordeeld werd „om te
worden geleid en gebragt op het publiek
schavot voor 's gravenstein binnen deze
stad, alwaar men gewoon is boosdoeners te
straffen, en aldaar door den scherpregter,
met den strop om den hals, waar van het
ééne einde met een koord aan de galg zal
worden vastgemaakt, zeer strengelijk met
roeden te worden gegeeseld, en met het
dubbeld gloeiend zwaard dezer hoge vier
schaar gebrandmerkt te worden; confinee-
ren wijders den gevangenen voor den
tijd van zestig eerstkomende, en aaneen-
volgende jaren in een tugt- of werkhuis
binnen deze Republiek, om gedurende dien
tijd aldaar met zijner handen arbeid den
kost te winnen."
Volgens het gebruik van dien tijd hield
de baljuw van Rijnland een „aanspraak bij
gelegenheid der aanzegging van den dood
aan de beklaagden", waarbij hij, na vele
rhetorische wendingen en, in onze ooren
pathetische, zinnen, tenslotte den wensch-
uitsprak, „dat zij beter sterven mogen dan
zij geleefd hebben."
Enkele dagen later werden de vonnissen
voltrokken, waarmede een einde was geko
men aan de levens van een crimineele
familie in Nederland.
Hillegom Ned, Herv. Kerk: Voorm. 10 en
nam. 3 uur. ds. Chr. Eer hardt.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 3 uur, ds.
A. K. Krabbe.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 3 uur,
leendienst.
Hoogmade Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10Vi
uur. ds. Van Sinderen.
De Kaag Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10V*
uur. ds. v. d. Windt.
KatwUk-aan-Zee Rem. Geref. Gem. (hotel
du Rhin): Vrijz. .Krink Katwijk, nam. 2% uur,
ds. H. J. Mispelblom Beijer van Leiden.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur bevestiging ds.
Gilhuis door dr. Ingwersen; nam. 3 uur intrede
ds. Gilhuis.
Geref. Gem. (Remisestraat): Voorm. 10 en
nam. 4 'uur leesdienst.
Koudekerk Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en
nam. 2M uur, ds. v. Binsbergen.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 2% uur, ds.
Haspers.
Leiderdorp Ned. Herv. Kerk: Voorin. 10 u.,
ds. J. Stehouwer van Alphen; nam. 2% uur, ds.
Meyer van Alphen.
Kinderkerk: Voorm. 10uur, de heer J. H.
Broersma.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 214 uur, ds.
Dijk.
Nieuwkoop Ned. Herv. Kerk: Nam. halfdrie,
ds. De Vree van Rijnzaterwoude.
Geref. Kerk: Voorm. halfelf, ds. Dam van
Bodegraven: nam. 3 uur, leesdienst.
Rem. Kerk: Voorm. halfelf, D. G. v. Vreu-
mingen. prop. te Leiderdorp.
Nieuwveen Ned. Herv. Kerk: Voorm. 1014
uur. ds. Kater.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. 214 uur,
ds. Speelman.
Evangelisatie: Voorm. 10 uur en nam. 3 uur,
de heer A. v. Scherpenzeel.
Nieuw-Vennep Ned. Herv. Kerk: Voorm.
1014 en nam. 314 uur, ds. Lazonder.
Geref. Kerk: Voorm. 1014 en nam. 3H uur,
ds. Smllde.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. 1014 en nam. 4 uur,
leesdienst.
Noorden Ned. Herv. Kerk: Nam. 3 uur. us.
G. Huls van Ter-Aar.
Geref. Kerk: Voorm. 1014 en nam. 3 uur,
leesdienst.
Noordwijkerhout Ned. Herv. Kerk: V.m.
-0 uur, ds. Den Hertog; in de Zilk, nam. 6 uur,
ds. den Hertog.
Oegstgeest Groene Kerkje: Voormiddag
10.15 uur, de heer A. P. van der Haas.
Pauluskerk: Voorm. 10.30 en nam. 3 uur, Is.
T. J. Jansen Schoonhoven.
Ver. van Vrijz. Hervormden (W. de Zwijger-
kerk): Voorm. 1014 uur, dr. Boersema.
Voorhout Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur,
de heer C. Smit van Heemstede.
Voorscholen Ned. Herv. Gem.: Voorm. 10
uur en nam. 4 uur, ds. H. P. Fortgens.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. half vier,
ds. J. C. Houtzagers.
Geref, Gem. (Leidscheweg 41)Voorm. 4 uur,
leesdienst.
Vei*, der Vrijz. Herv. (Leidscheweg 66): Nam.
6 uur, ds. Boersema van Leiden.
Valkenburg Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 u.
en nam 3 uur ds Veldkamp.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam, 2.30 uur ds.
Vreugdehil van Oud-Vosmeer.
Warmond Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en'
nam, 214 uur ds. De Bel.
Wassenaar Ned. Herv. Gem (Dorpskerk)
Zaterdagnam. 414 u. gebed; Zondagvoorm. 10.05
uur dr. Honders; nam. 3.05 uur ds. Ten Kate.
Kievietkerk: Voorm. 10.05 uur ds. Ten Kate.
Ned. Prot. Bond: Voorm. 10.35 uur ds. H. J.
Mispelblom Beyer van Lelden.
Zevenhoven Ned. Herv. Kerk: Voorm. 1014
uur ds. Van Harten,
Geref. Kerk: Voorm. 1014 en nam. 3 uur ds.
De Ruig.
Zoetermeer Voorm. 10 en nam. 2.30 uur ds.
J. J. Woldendorp.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 2 uur ds. H.
VersluUs.
Geref. Gem.: Voorm. 10 en nam, 2 uur Lees
dienst.
Ver. tot Verbr. der Ger. Waarheid: Voorm. 10
en nam. 2 uur ds. van Willigen te Rflssen,
Ver. van VrUz. Hervormden: geen dienst
Zoeterwoude Ned. Herv. Kerk: Voorm. 1014
uur ds. Eykman.
Zwammerdam Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
en nam. 2.30 uur ds. Pop.
Geref. Kerk: Voorm. io uur leesdienst, nam.
2.30 uur ds. Zwaan.
Rem. (Geref.) Gem.: Voorm. 10.30 uur mej.
ds. Günther.
Katwijk aan den Rijn Ned. Herv. Kerk:
Voorm. 10' en nam. 3 uur ds. Warmoltz.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 3 uur ds. E.
H. Broekstra van Oegstgeest.
Sassenhelm Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en
nam. 3 uur ds. Krijkamp.
Geref, Kerk: Voorm. 10 en nam. 3 uur ds.
Kuiper.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 4 uur
prof. v. d. Meljden van Apeldoorn.
Waddlnxveen Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10
en nam. 3 uur ds. Vroeg-in-de-wey.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 3 uur ds.
Smidt.
Oud-Geref. Gem.: Voorm. 10 en nam. 3.30 u.
ds. van der Kraats.
PREDIKBEURTEN
VOOR ZONDAG 15 DECEMBER.
Alphen-aan-den-Rijn Rem. Geref. Gem.
(School Raadhuisstr.)Nam. 4 uur, mej. ds. A.
G. Günther.
Benthuizen Ned. Herv. Gem.: Voorm. 10.30
uur en nam. 3 uur, ds. W. Bieshaar.
Geref. Gem.: Voorm. halfelf en nam. half
drie, leesdienst.
Bodegraven Ned. Herv. Kerk: Voorm. tien
uur. ds. Kljisener; nam. 4 uur, de heer A. J.
Dekjcer
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur (H. A.), ds. J. J.
Simon van Gouda.
Geref. Gem.: Voorm. 10 en nam. 4 uur, lees^
dienst.
Evang. Kring „Bodegraven": Nam. 3.30 uur,
de heer P. Bandelmeyër van Noordwijk a. Zee.
Boskoop Ned. Herv. Kerk: Voorin. 10 en
nam. 3 uur, ds. Jacobs.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 3 uur, ds.
Pètersen.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam.
halfvier, ds. Kleisen.
Geref. Gem.: Voorm. 10 uur en nam. half 3,
leesdienst.
Haarlemmermeer Ned. Herv. Gem.: Hoofd
dorp: Voorm. 10 uur, ds. Blauw; nam. 3 uur,
Salverda.
Vijfhuizen: Voorm. 10 en nam. 3 uur. de heer
Brörens.
Badhoevedorp (in Geref. Kerk): Voorm. 11
uur, de heer Boerlijst.
AalsmeerderwegVoorm. 11 u., de heer Koud-
staal.
BennebroekerwegNam. 3 uur, de heer Koud-
Lijnden: Voorm. 10 uur, de heer v. d. Berg.
GEBOREN.
Andries, Z. van J. Keljzer en M. BekooU
Huibert, Z. van C. Rooloffs en M. Hendrikse
Helena Alida Theresia, D. van A. Warnau en
A. M. A. Goddijn Hendrikus Wilhelmus, Z.
van H. v. d. Weijden en P. Moerland Willem.
Z. van J. Lubbers en A. Timmer.
Cornells, Z. van J. C. v. Staveren en B.
Schoenmaker Catharina, D. van J. v. Ton
geren en W. Schouten Wilhelmina Elisabeth
Maria, D. van H. J. S, Meyers en W. M. Beijer
Tibor Mihaly, Z. van L. M, Kiszer en M. M.
v. d. Zwaard Johanna Petronella, D. van S.
A. Schouten en M. P. v. d. Sluijs Margaretha
Irene, D. van M. L. Merruer en C. M. Brons
geest Adriana Maria Cornelia, D. van J. van
Velzen en J. G. v. d. Lans.
Richardus Josephus zn. van C. Gros en Th. J.
M. Kuipers Hendrik Willem, zn. van D. H.
Hoogstraten en M. C. v. d. Berg Egidlus Jo
hannes Sandor zn. van E. J. Koster en A. T.
Németh Aranka'Terézia Charlotta dr. van E.
J. Coster en A. T. Németh Bernard zn. van
A. van Polanen en van P. La Lau.
OVERLEDEN:
D. M. Oudshoom, M. 72 J. D. P. Hederik,
M. 45 jaar.
M. S. de Koning hsvr, van Ph. J. v. d, Kaai,
46 jr.
GEHUWD:
A. v. d. Hoogt Jm en W. Mooi gesch. J.
Maeijèr Jm en A. M. Kroeze jd N. J. Matze
jm en E. Rumpff jd J. W. Vroegrijk jm en
B. P. J. Kuijpers jd F. W, Soholte jm en
A. M. v. d. Hoeven jd.
GEVESTIGD:
J. Boezaard en fam., dienstbode, v. Speijkstr.
15 A. G. Boonekamp en fam., kamerverh., W.
Singel 106 J. J. v. Bostelen en fam., Pie
terskerkhof 12 D. J. R. Bulsman, Wasstr. 2
A. E. Eijkman, secretaresse, Boisotkade 4
M. H. A. Eijkman, onderw Ijzer es, Boisotkade 4
J. A. v. Gent en fam-, rijkswerkman, Kor-
tenaerstr. 49 C. G. v. Gimieken, verpleegster,
Roomb.weg 2 b L. de Groot, verpleegster, W.
Singel 27 F. G. J. v. Rijthoven—Hoes, Zee
manlaan 16 P. C. v. d. Hoorn en fam., depot
houder, Breestr. 143 J .W. Jongman en fam.,
handelsreiziger, Melch. Treublaan 3 J. van
Kampen en fam., chauffeur, Haverstr. 64
C. J. Kleijwegt en fam., magazijnknecht, Evert-
senstr. 74 R. v. Kooy en fam., M. Moonsstr.
11 W. F. Kriek en fam., huisschilder, Drift
straat. 31a M. Kuivenhoven en fam., Ger.
Doustr. 57 F. J. v. Latum, bankwerker, L.
Morschw. 33 C. A. v. Leeuwen, Roodborat-
straat 19 G. W. v. Maren, constr. bankwer
ker, L. Rijndijk 31a J. J. H. Mertens, tee
kenaar, L. Mare 68 E. M. J. Minderop, advo
caat en proc., Rapenburg 116 N. I. Mou-
thaan, Nw. Rijn 28 J. A. Mulders, typiste.
Lusthoflaan 57 A. de Niet en fam., visch-
winkelier, Kraaterstr. 36 B. Nieuwenhuizen
en fam., kleermaker K.M., Paxkstr. 30a A.
Nyhof, huishoudster, Rjjnsb.weg 118 P. J. v.
Os en fam., electricien en radiohandel, K. Mare
4 J. H. Ruijtenbeek, buffetbediende, Oude
Rijn 5 J. Scheele en fam., scheikundige,
Meerburgerstr.'4 G. Stellbrink, pikeur, Rood-
borststr. 39 R. Tybout, bouwk. opz.-teekenaar,
Zoeterw. Singel 81 T. v. Veen. onderwijzer,
Zoeterw. Singel 81 J. M. Verboom, dienst
bode, Rijn8b.weg 103 M. Verhorst, dienst
bode, Levendaal 35 B. v. Maanenv. d. Vosse
en fam., R.- en Schiekade 131 J. Willems
en fam., scheepmaker, H. Rijndijk 109a,
VERTROKKEN:
Alle correspondentie betreffende deze rubriek
te zenden aan het Bureau van ons Blad of aan
den Red., C. de Nle, Soestdykschekade 162,
's-Gravenhage.
Oplossingen binnen drie weken na publloetie.
Partijstand No, 4428.
Zwart 12 sch. op: 3, 8. 9, 18, 14, 18/19, 21,
en 26.
Zwart.
Wit
Wit 12 soh. op: 25, 27, 28, 32/38, 42 en 48.
Probleem No, 4489.
Zwart 12 sch.
23 en 26.
op: 3, 9, 11/14, 16, 18. 19, 21,
Zwart
HERVORMDE KERK.
Beroepen te Helenaveen cand. D. Schakel,
hulpprediker te Bilt, te Cornjum ds. C. G.
Scheepstra te Peins.
Bedankt voor Heilouw cand. J. C. Stelwagen
te Driebergen.
GEREF. KERKEN.
Aangenomen naar Zonnempire cand. L. van
der Linde te Wemeldinge, naar Heteren-Rand-
wijk cand. H. J. Lambers Heerspink.
I. A. te L. Het staat niet vast, dat wei
gering als reden voor ontslag zou kunnen wor
den beschouwd. Wend u tot de arbeidsinspectie.
J. S. te L. - Het ls aanbevelenswaardig u
in verbinding te stellen met het Bureau van
de Karaer van Koophandel en Fabrieken.
A. H. te L. - Er zijn in het algemeen geen
regelen gegeven, welke voor het bewijs geldig
zouden zijn. Voor bepaalde doeleinden kunnen
telken male andere regelen worden opgesteld,
zooals bijv. voor den overheidsdienst.
H. L. te L. - Als de huur van gelijke per-
ceelen reeds vroeger werd verhoogd, zou dit om
redenen van billijkheid ook voor het uur moe
ten gelden. Hoe de rechter het vermelde geval
zou beoordeelen, ls echter niet met zekerheid
te zeggen.
J. P. te L. - Dezerzijds kan niet worden
beoordeeld, of de gedragingen werkelijk ontslag
wettigden. Als u van meening ls, dat dit zeker
niet het geval is, zoudt ge deze zaak aan de
arbeidsinspectie kunnen voorleggen.
Wed. v. d. V. te V. - Inderdaad komt de
'nieuwe regeling neer op een huurverhooging.
B. v. d. L. te L. - Voor gemaakte onkosten
mag vergoeding geïnd worden; echter mag be
taling daarvan niet geëischt worden.
H. B. te L. - Wend u tot de arbeidsinspec
tie. Of verlaging kan worden toegestaan, zal
aan de hand van meer gegevens beoordeeld
moeten worden.
J. S. te L. Het is ons herhaaldelijk geble
ken, dat dit spel verschillend wordt gespeeld,
A. J. M. Baijer, Den Haag. Kerkstr. 26
C. J. Bergman, Amsterdam, Stadionw. 82 C.
J. de Blauw, Wassenaar, v. Z. v. Nyeveltstr. 330
A. Blom. Uithoorn. Marktplein 5 A. S. C-
V. Bockel, Ermelo, Veldwijk 75 B. W. Busse-
maker. Schiedam, B. Ballotsingel 66 J. A. A.
Butljn, Utrecht, Voorstr. 11 bis A. J. Dekker,
Wassenaar, Lij ster laan 3 M. M. Doedens,
Katwijk, Drieplassenw. 21a J. J. de Dreu,
Rotterdam, Schieweg 3 M. v. Dijk, Alphen
a. d. R., Gnephoek 11 J. Exalto. Den Haag,
Gr. Hertoginnelaan 119 J. Goppel, Harder
wijk, Wilhelminalaan 29 H. P. Groenevela,
Rotterdam, Weimanspad 11 H. Groenhof,
Groningen, Driemolendrift 20 b V. 'fcHart,
Maassluis. Nieuwstr. 1 rd J. Heemskerk,
Gorssel. Almen A 46 C. M. W. Hoogenstraa-
ten. Den Hafig, 1ste v. d. Boschstr. 35 S. P. I.
Hoogeveen, Den Haag. Zuidwal 83 H. Th. v. d.
Horst. Den Haag. J. v. d. Doesstr. 108 M. C.
v. d. Kerk—v. d. Horst, Velsen, J. Kostelljklaan
"2 M. P. v. d. Star—De Jong. Utrecht. Rijn
kade 5 E. S. de^ Langen. Apeldoorn. Loenen-
schew. 10 A. J. Langezaal. Oegstgeest. Rhijn-
geesterstraatweg 40 J. P. H. v. d. Meer. Haar
lem, Verspronckw. 2 M. G. Mijjer. Amster
dam, v. Walbeekstr. 73 III A. P. de Nie en
fam.. Voorburg, v. d. Waterlngenln. 86 J. M.
D. de Niet, Renkum, Buunderkamp D 5
G. v. d. ReiJden, Den Haag, Wagenstr. 54 D.
Sineck. Den Haag, Ln. v. Meerdervrt. 167
J. H. Steenborg, Groningen. A. Paulownastr. 27a
J. Stoof. Den Haag. aan boord ..Anton" J.
M. Varkevisser, Wassenaar, Gravestr. 1 H. de
Vries. Utrecht M. J. Kemoerstr. 7 C. H. A.
Westhoff. Eindhoven. Vestdijk 20 L. G. Wii-
mans, Den Haag. v Beimingenstr. 3 M. G.
Zom, Stuttgart. Dl. R. v. d. Zwan, Vlaar-
dingen, Heemraadstr. 62.
Wit 12 sch. op: 25, 27, 28, 32/38, 42 en 50.
Partijstand No. 4430.
Zwart 9 sch. op: 3, 7, 8, 9, 13, 19, 21, 23 en 25.
Zwart.
zoodat het aanbeveling verdient óm, wanneer
men het spel niet in den eigen, bekenden kring
beoefent, van tevoren de regels af te spreken.
De meest gebruikelijke gang van zaken is
evenwel, dat Mise Maus-troef boven alles gaat
en al het andere daartegenover vervalt, zoodat
ln het door U aangegeven geval A. er inderdaad
10 punten bij krijgt.
J. H. te K. Wij zouden U ten zeerste aan
raden uw melk te koken.
W. H. te L. Aangezien ons niet bekend is.
de geldswaarde van kostelooze geneeskundige
behandeling en vrije voeding aan boord, kunnen
wU niet nagaan of uw aanslag te hoog is. Bij
het bepalen van de kosten voor beroepskleeding
wordt rekening gehouden met de besparing op
de gewone kleeding die anders ook tijdens de
beroepsuitoefening zou moeten worden doorge
dragen. De detacheeringskosten zijn vermoede
lijk ten onrechte door U afgetrokken. Aanspraak
op ontheffing heèft U o.i. niet. Het inkomen
is niet gedaald beneden 3/4 van het bedrag
waarnaar de belasting is berekend.
M. B. te B. Berekend naar een zuiver in
komen van f. 1650 is uw aanslag juist.
A. K. te L. - U kunt aan ons Bureau als
U dit wenscht, de leggers komen inzien.
H. S. te V. - Vloeibare lucht wordt gepro
duceerd in het Kamerlingh Onnes-laboratoriuai
in de Nieuwsteeg alhier waarvan de directie be
staat uit prof. dr. H. W. Keesom. prof. dr. W.
J. de Haas en dr. C. A. Grommelin.
Welke gemeenten ln ons land nog verstoken
zijn van gas en electriciteit, is ons niet bekend.
Wit
Wit 9 sch. op: 28. 32/36, 38, 47 en 48.
Stand No. 4428 ls uit een gespeelde partij.
Zwart's laatste zet was 1217, om door 17—22
terug te ruilen. Zwart was van meening, dat
dit de beste positlezet is om op 3731 van wit
te vervolgen met 21—26 en op 3430, 17—22
enz. Wij vonden dezen stand-Interessant genoeg
om eens te onderzoeken, welke mogelijkheden er
voor wit in verborgen zitten en kwamen tot
een resultaat van zes varianten, waarin zwart
gedwongen spel heeft met een enkele nadeellge
variant voor zwart. Voordat wij de oplossing
geven, moeten onze lezers zelf eens zoeken naar
deze voortzettingen, die leerrijk zyn in de prak
tijk.
Stand Nó. 4429 is een gewijzigde stand van
No. 4428. In deze geldt: wit wint.
Stand No. 4430 is een onderdeel van den
eerste. In dezen stand ziet men de gevolgen van
een variant, met dit verschil, dat de witte schijf
van 25 naar 47 is verplaatst en de zwarte van
20 naar 25. De laatste zet van wit was 3631,
hopende op een zwakken zet van zwart. Waarna
wit in zyn voordeel beslist. Men ziet. dat van
practlsche standen veel is te leeren, vooral van
standen als deze, die elk wel eens in dien vorm
heeft aangetroffen in de party.
Oplossing partijstand No. 4413.
5. 7/13, 15, 16 18,
Stand zwart op: 1, 2, 3.
19. 23 en 26.
Wit op: 27. 28. 30, 32. 36/40. 42/48 en 50.
Wit: 30—24. 28x19. 37—31, 39—34, 44x4.
Zwart: 11—17 19x30, 13x24, 26x28, 30x39.
Stand No. 4414.
Zwart op: 2, 3, 5, 7/10, 12, 13, 16. 18/21, 23
en 26.
Wit op: 27, 28, 30. 32. 35/39, 42, 43, 46/50.
Wit: 27—22. 38—33, 30—24, 24x4.
Zwart: 7—11? 18x27, 27x29, 23 x41.
Oplossing stand No. 4415.
Zwart sch. op: 3. 5, 8, 9, 12, 13, 15, 16, 18/21,
23 en 26.
Wit sch. op: 27 ,28, 30, 32, 35/39, 42, 43 46,
47 en 43.
Wit: 39—33, 30—24. 28x 19, 37—31. 43x5.
Zwart: 5—10, 19x30? 13x24. 26x39.
Ook is mogeiyk:
Wit: 39—33. 30—24, 33x24, 35x24, 28x 19,
38—33, 24—19, 37—31.
Zwart: 5—10, 20x29, 19x30, 9—14, 14x23,
23—29. 29x49. 26x28.
46—41, 36—31, 48—43, 42x2,
13x24, 21x32, 43x38.
3—3
