Csaky te Belgrado
De aanvallen op Engeland
Raad-adviseur inzake
Volksvoorlichting en Kunsten
DONDERDAG 12 DECEMBER 1940
No. 24761
Ir. W. L. Z. van der Vegte benoemd
Verduisteren
81ste Jaargang
Duitsch schip door
Britsche versperringen
Uit Engeland
De „Carnarvon Castle"
vertrokken
Italiaansche cijfers
Aanmelding van
Joodsche zaken
Dr. Todt en zijn medewerkers
bij den Fuehrer
Rust op den Balkan
Streven naar concentratie
op omroepgebied
'n TIP VAN BOOTZ
Welke hulp kan Engeland van
de V. St. verwachten!
17.27 uur
9.41 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bfj maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden ƒ2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
LONDEN EN LIVERPOOL HET DOELWIT
VAN HEVIGE AANVALLEN.
Volgens Amerlkaansche berichten uit
Londen zijn Londen, Liverpool en verschei
dene andere belangrijke steden van Enge
land gisteravond en hedennacht weer. aan
hevige aanvallen van het Duitsche lucht-
wapen blootgesteld geweest. De eerste aan
val op Londen geschiedde, meldt Interna
tional News Service, reeds om 6 uur des
avonds Engelsohen tijd. Weer werden bom
men van zwaar kaliber uitgeworpen, wel
ker explosies te zamen met de uitbrekende
branden den avondhemel helder verlicht
ten. United Press meldt, dat een stad in de
Westelijke midlands des nachts en de eer
ste ochtenduren van Donderdag door Duit
sche bommenwerpers is aangevallen, die in
golven, op afstanden van twee tot drie mi
nuten, over de stad vlogen. De aanval heeft
reusachtige verwoestingen veroorzaakt.
Andere aanvallen waren gericht op Li
verpool, Wales en gebieden in Noordwest-,
Zuidwest- en Zuidoost-Engeland.
In een kuststad in Zuidoost-Engeland lsi
aanzienlijke materieele schade aangericht.
(D.N.B.)
DE „HELGOLAND" VAN AMERIKA
NAAR EEN DUITSCHE HAVEN.
Het aan de Norddeutsche Lloyd toebe-
hoorende 3664 ton metende s.s. „Helgoland"
Is den Atlantischen Oceaan overgestoken en
veilig een Duitsche haven blnnengeloopen.
Het schip, dat te Puerto Colombia lag,
had deze aan de Caraïblsche Zee gelegen
haven der republiek Columbia eind Octo
ber' verlaten. De in de hoofdstad Bogota
verschfjnende bladen hadden destijds veel
aandacht aan het vertrek van het schip
geschonken en gewezen op de moeilijkhe
den, die de „Helgoland", die door twee
Britsche versperringslinies moest breken,
te overwinnen zou hebben. De Engelschen
bewaken namelijk de door de Bahama-
eilanden en Kleine Antillen gevormde na
tuurlijke eilandenversperring streng en
bovendien hebben zij aan de Europeesche
zijde van den Atlantischen Oceaan een ver
sperringsgordel Ingericht.
Het bericht van de behouden aankomst
van de „Helgoland" in een Duitsche haven
heeft daarom, naar uit Bogota gemeld
wordt, daar groot opzien gebaard. Deskun
digen verklaren, dat als gevolg van den
langen ligtijd ln de haven de scheepsromp
onder de waterlinie sterk was aangegroeid,
zoodat het schip niet veel meer dan 7 zee
mijl per uur zou kunnen loopen. Ondanks
deze geringe snelheid is het schip aan de
waakzaamheid van den vijand ontsnapt.
(D.N.B.)
CRITIEK IN. HET PARLEMENT.
Bij de gisteren ln het Lagerhuis gehou
den debatten hebben, naar Aftonbladet uit
Londen meldt, sprekers van rechts zoowel
als links de Engelsche regeering aan een
scherpe critiek onderworpen in verband
met' de behandeling van sir Oswald Mosley,
kapt. Ramsay en andere opgesloten Brit
sche fascisten. Alle gearresteerden,hebben
niets te hooren gekregen over de redenen
hunner arrestatie. Zelfs hun advocaten
hebben niet met hen mogen spreken. Op
deze aanvallen heeft de minister voor de
binnenlandsche veiligheid, Morrison, zijn
spijt tot uitdrukking gebracht over de
noodzakelijke afwijkingen van de Britsche
regeering van de beginselen van het libe
ralisme. Morrison heeft echter, zoo besluit
het genoemde blad, niet beloofd, dat er
verbetering in zijn methodes zou komen.
Naar de Britsche berichtendienst meldt,
heeft lord Strabolgi in de vergadering van
het Hoogerhuis o.a. betoogd, dat de Brit
sche regeering het Engelsche publiek in de
meest uitgebreide mate over de verliezen,
welke de Britsche koopvaardij den laatsten
tijd geleden heeft, opheldering moet ver
schaffen. Deze opheldering, aldus de lord,
is reeds alleen daarom noodzakelijk, omdat
de breede massa ln Engeland haar aan
dacht hoofdzakelijk richt op de gebeurte
nissen in den luchtoorlog, doch er niet in
het minst van op de hoogte is, hoe zwaar
Engeland zich tev zee tegen den vijand te
verdedigen heeft. Wel is waar is de levens
middelensituatie van het Britsche volk nog
niet al te vertwijfeld, daar men ln Enge
land op tijd vrij groote hoeveelheden le
vensmiddelen heeft opgeslagen. De in den
laatsten tijd geleden verliezen aan koop
vaardijschepen zijn echter desondanks een
voor Engeland, ernstige aangelegenheid. De
lord eischte in het bijzonder een herziening
van het convooistelsel. (D.N.B.)
MINISTERS DOEN EEN BEROEP.
De Engelsche minister voor openbare ge
zondheid, Macdonald, heeft gisteren naar
uit Londen gemeld wordt, opnieuw een be
roep gedaan op de Londensche bevolking de
kinderen terstond voor evacuatie te laten
Inschrijven en tegen diphteritis te laten
Inenten.
De Engelsche minister van landbouw,
Hudson, heeft gisteren zoo meldt Asso
ciated.Press uit Londen voor een verga
dering van boeren verklaard, dat de Engel
sche positie der voedselvoorziening even
ernstig is als in 1917. De minister wees er
op, dat de taak van de vloot om zich te
weren tegen vijandelijke duikbooten en
bommenwerpers thans driemaal zoo zwaar
is als toen. Hij verzocht den boeren de
eigen productie te verhoogen. De landbouw
kan echter niet op nieuwe arbeidskrachten
afgezien van vrouwen rekenen.
(DH.B.)
STRIJD TEGEN RATTEN EN MUIZEN.
De Britsche ministeries van levensmidde
len en landbouw zijn, naar uit Londen ge
meld wordt, een grootsch opgezette cam
pagne tegen de ratten- en muizenplaag ln
den Engelschen landbouw begonnen. Er zijn
commissies gevormd, welker taak het zal
zijn, ervoor te zorgen, dat vooral uit de En
gelsche pakhuizen en de schuren der boe
ren al het ongedierte verdwijnt. (D.N.B.)
De Engelsche hulpkrulser „Carnarvon
Castle" is Dinsdagmiddag 5 uur uit de
•haven van Montevideo vertrokken, nadat
hot schip er 72 uur had gelegen om de
dringendste herstelwerkzaamheden te on
dergaan, aldus het D.N.B.
Het verbod, zich op de havenkaden te be
vinden, was opgeheven en een groote me
nigte had zich «verzameld om het vertrek
van het schip gade te slaan. Het publiek
kon waarnemen, dat de schade, die het
schip in den strijd met een Duitschen hulp
kruiser had opgeloopen, aan den buiten
kant was hersteld. Volgens havenarbeiders
is ook de machinekamer grootendeels ge
repareerd en kan het schip op vollen stoom
varen.
Op de Falkland-eilanden zullen de repa
ratie-werkzaamheden worden voortgezet.
Het vermoeden, dat het aantal dooden en
gewonden op den Britsohen hulpkruiser
grooter is dan door de Engelschen gemeld
werd, is bevestigd, aldus het D.N.B. Van de
zijde der bemanning, die een ruim gebruik
maakte van het verlof om in de stad te
vertoeven, is uitgelekt, dat het zeegevecht
m^t den Duitschen hulpkruiser 27 dooden
en 80 gewonden heeft geëischt. onder wis
zich vele officieren bevinden. Om de zware
verliezen niet bekend te laten worden, heeft
de commandant van het Britsche oorlogs
schip geweigerd de gewonden te laten op
nemen in het militaire lazaret van Uru
guay. Eén matroos is van zijn verlof aan
wal niet teruggekeerd en wordt door de
politie van Uruguay gezocht.
In de eerste zes maanden van den oorlog
zijn, naar in welingelichte kringen te Rome
verluidt, door de Italiaansche lucht- en
zeestrijdikrachten in totaal 70 eenheden,
waaronder 4 kruisers, 13 torpedobootjagers,
20 duikbooten en 33 koopvaardijschepen ln
den grond gehoord. In denzelfden tijd wer
den 97 eenheden getroffen, waaronder 7
slagschepen, 29 kruisers, 6 vliegtuigmoeder
schepen, 11 torpedobootjagers, 3 duikboo
ten en 34 koopvaardijschepen.
In denzelfden tijd bedroegen de verlie-
De aanmelding van Joodsche zaken had
volgens de verordening van den rijkscom
missaris no. 189 van 26 October 1940 tot 30
November 1940 bij de Wirtschaftspruef-
stelle, den Haag, Korte Vijverberg 5, moe
ten plaats hebben. Er is aanleiding er op te
wijzen, dat volgens paragraaf 1 der ver
ordening niet alleen die ondernemingen
zich hadden moeten aanmelden, welke bij
het Handelsregister ingeschreven zijn, doch
ook die, welke zich volgens de Handelsre
gisterwet 1918 bij het Handelsregister moe
ten aangeven. Hieronder vallen practisch
alle, ook de kleinste firma's, dotailzaiken,
vertegenwoordigers enz.
Ten einde dezen zakenlieden alsnog gele
genheid te geven, hun aanmeldingsplicht,
voorzoover dit tot dusver niet is geschied,
na te komen, wordt voor deze gevallen de
aanmeldingstermijn tot 31 December 1940
verlengd.
De aangifteformulieren zijn bij de Ne-
derlandsche Kamers van Koophandel te
verkrijgen.
Een aanmelding na genoemden termijn
of niet-nakomlng der verordening is straf
baar.
zen bij de Italiaansche vloot 23 eenheden,
waaronder 1 kruiser, 5 torpedobootjagers,
10 duikbooten en 7 kleinere eenheden, die
tot zinken werden gebracht en 4 eenheden,
waaronder 3 slagschepen en een torpedo
boot jager, die wenden getroffen.
De Italiaansche verliezen aan vliegtuigen
op alle fronten bedroegen in dezen tijd 110
machines, terwijl door de Italiaansche
strijdkrachten 608, d'.wz. zes maal zooveel
toestellen van den vijand neergeschoten
werden. (D.N.B.)
Ten slotte zijn de totale Italiaansche ver
liezen sedert het begin der vijandelijkheden
tot eind November gepubliceerd. Voor de
Italiaansche troepen zijn de cijfers: 3655
dooden, 7538 gewonden, 2835 vermisten;
yoor de Albaneesche troepen: 14 dooden,
43 gewonden, 20 vermisten; voor de ge
kleurde troepen362 dooden, 2474 gewon
den en 1333 vermisten.
HITLER DANKT DE DUITSCHE
BEWAPENINGSINDUSTRIE.
De Fuehrer heeft gistermiddag in de
nieuwe rijkskanselarij in tegenwoordigheid
van den chef van het opperbevel def weer
macht, generaal-veldmaarschalk Keitel,
den rijksminister voor bewapening en mu
nitie, dr. Todt, met zijn medewerkers uit
weermacht, bedrijfsleven en partij, die zich
bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt
voor de verhooging der capaciteit van de
Duitsche bewapeningsindustrie, ontvangen.
Rijksminister dr. Todt stelde den Fuehrer
de bewapeningsinspecteurs der verschillen
de militaire districten voor onder leiding
van den chef van het bureau voor militaire
huishouding en bewapening bij het opper
bevel der weermacht, generaal der infante
rie Thomas, benevens de economische lei
ders, die beroepen zijn ln den raad van ad
vies, directeur-generaal Kessler, evenals de
lasthebbers in de militaire districten van
den rijksminister voor bewapening en mu
nitie.
De Fuehrer begroette de verschenen be
heerders der Duitsche bewapening en liet
zich door hen rapport uitbrengen over hun
De Zuid-Slavische prins-regent Paul heeft
gistermiddag in zijn wit kasteel den Hon-
gaarschen minister van Buitenlandsche Za
ken, graaf Csaky, ontvangen. Hierbij wa
ren de Hongaarsche gezant baron Bak ach-
Sessenya en de Joego-slavisohe minister
van Buitenlaiidsche Zaken, Cincar-Marko-
witsj, tegenwoordig.
Des ochtends had Csaky drie bezoeken
afgelegd, aan Cincar-Markowitsj, aan den
minister-president, Tswetkowitsj, en aan
den viee-premier, dr. Matsjek. Dezen heb
ben dit bezoek 's middags beantwoord. Ver
der had Cincar-Markowitsj ter eere van den
Hongaarschen gast een intiem noenmaal
aangeboden. Hedenmiddag biedt de kort
geleden opgerichte Joegoslavisch-Hongaar-
sche vereeniging een thee aan in de Aero-
club.
Semi-officieel wordt uit Berlijn gemeld:
„Wij hebben met de naties van het Zuid-
Oosten een nauw contact, dat in overeen
stemming is met het feit, dat Duitschland
in deze ruimte zijn groote, vitale economi
sche belangen ziet. Daarom verbinden ons
met deze landen speciale banden van be
lang, kameraadschap en vriendschap". Met
deze woorden liet men zich in de Wilhelm-
stras^e uit over de betrekkingen tusschen
Duitschland. en het Europeesche Zuid-
Oosten.
Ten aanzien van de reis van den Hon
gaarschen minister van buitenlandsche za
ken naar Belgrado verwees men naar de
verklaringen van de verantwoordelijke
mannen van beide staten, dat het daarbij,
naar men gelooft, uitsluitend om een aan
gelegenheid gaat, die de Hongaarsch-Zuid-
slavische betrekkingen als onderwerp heeft.
In dit verband voegt men hieraan toe,
dat Duitschland en Italië steeds het begin
sel hebben aangehangen, dat de tusschen
de afzonderlijke landen van het Europeesch
Zuid-Oosten hangende kwesties langs den
weg van wederzij dsch direct contact gere
geld moeten worden en men ziet daarom in
de reis van Graaf Csaky een feit, zooaLs
het in werkelijkheid is.
Volgens het blad „Cumhuryet" heeft de
Turksche minister van buitenlandsche za
ken om. gezegd, dat voor de Balkanlanden
steeds duidelijker de mogelijkheid blijkt,
buiten den oorlog te blijven. Duitschland
heeft getoond er geen belang bij te.hebben,
dat de rust op den Balkan wordt verstoord.
Inderdaad zijn de betrekkingen van
Duitschland met de Balkanlanden normaal,
aldus de minister. 1-Iet schijnt, alsof alles
gedaan wordt om verwarring in deze ge
bieden te verhinderen. Evenzoo schijnt al
les erop te wijzen, dat de Sovjets tevreden
zijn met de rust, die steeds duidelijker op
den Balkan terugkeert.
Op besluit van den Turkschen minister
president wordt van gisteren af een deel
der verduisteringsmaatregelen opgeheven,
straatverlichting en de verlichting van de
gebouwen zal weer ingevoerd worden. In de
winkels en woningen echter moeten de ver-
duisteringsmiddelen bewaard en in gereed
heid gehouden worden om zoo noodig ter
stond weer te kunnen worden gebruikt. De
verkeersmiddelen blijven verduisterd.
Bij besluit van den secretaris-gene
raal van het departement van volks
voorlichting en kunsten is, gerekend te
zijn ingegaan 1 Decenriber j.l. benoemd
tot raad-adviseur bij genoemd departe
ment de heer ir. W. L. Z. van der Vegte
te 's-Graven ha ge, die tevens is benoemd
tot voorzitter van den Radio-raad.
Bij besluit van den secretaris-gene
raal van het departement van volks
voorlichting en kunsten is verder, gere
kend te zijn ingegaan 1 December j.l.,
de heer ir. A. Dubois, te Amsterdam,
benoemd tot gemachtigde voor de con
centratie van de radio-omroepverecni-
gingen in Nederland.
Voorts is benoemd, gerekend te zijn
ingegaan 1 December j.l. tot hoofdcom
mies bij genoemd departement, de heer
M. Wink, te Amsterdam.
De nieuwbenoemde raadadviseur, ir. Van
der Vegte, werd 7 Januari 1895 te Valken
burg geboren. Na het doorloopen van de
lagere en middelbare school studeerde hij
van 1913 tot 1920 aan de technische hooge-
school te Delft met een onderbreking van
drie jaren voor het vervullen van zijn mili
tairen dienstplicht.
In 1920 behaalde hij het diploma van
technisch ingenieur en trad direct daarop
in dienst van het toenmalige filiaal voor
Nederland der Siemens Schuckert Werke te
Den Haag.
Daar bleef hij gedurende vijf jaren werk
zaam in welken tijd hij vele malen gedu
rende langere perioden in Berlijn arbeidde.
In het jaar 1925 ging hij als ingenieur in
algemeenen dienst van de Nederlandsche
hoogovens- en staalfabrieken te IJmuiden.
In die functie bleef ir .Van der Vegte ge
durende dertien jarén werkzaam. Al spoe
dig na zijn indiensttreding kreeg hij" pro
curatie om later tevens belast te worden
met de leiding der stikstoffabriek „Mekog"
(Maatschappij tot exploitatie van kook-
ovengassen) eveneens te IJmuiden geves
tigd. In het jaar 1938 werd ir. Van der
Vegte ten slotte aangezocht om directeur te
worden van de Nederlandsche Siemens
Maatschappij, welke positie hij tot heden
bekleedt.
Desgevraagd deelde hij ons nog mede, dat
zijn bijzondere belangstelling immer uit
ging naar de electro-techniek. Door. zijn al-
gemeene werlaaamheden bij de hoogovens
Is hij echter eveneens op allerlei andere ge
bieden, het ingenleursberoep betreffende
georiënteerd.
Voorts heeft hij zich door tal van leiden
de functies ook verdiept in verschillende
sociale en economische aangelegenheden,
die steeds zijn warme belangstelling hadden
Uit hoofde van zijn studie ging zUn be
langstelling al vroeg uit naar alle vraag
stukken betreffende de radio, een belang
stelling die eerst als amateur tot uiting
kwam om later, tengevolge van zijn werk
zaamheden, door een nauwer contact ge
volgd te worden
Ir. van der Vegte is steeds een vurig voor
stander geweest van eenheid op omroep
gebied, voor de verwezenlijking van welk
ideaal hij gaarne bereid is alle krachten te
geven en geheel zijn persoon ln te zetten.
„Het Vette Baarsje", een
Meppeler vischplocg,
Ging visschen; 'twas
's morgens nog heel vroeg.
De Voorzitter zei:
„TIP van Bootz hoort er bij,
'tls het beste wat 'k ooit
aan den haak sloeg."
Inz. M. J, H. te Meppel ontving een fleseh TIP
4635 (Ingez. Med.)
taak en het bedrijf, waartoe' zij behooren.
Rijksminister dr. Todt bracht vervolgens
den Fuehrer rapport uit over de tot dus
verre verrichte prestaties der organisatie
voor de opvoering der capaciteit van de
Duitsche bewapeningsindustrie. HIJ liet
daarbij het licht vallen op de gemeen
schapsprestatie van weermacht, bedrijf,
wetenschap en partij en verklaarde, dat de
Duitsche bewapeningsindustrie met achter
uit stellen van alle afzonderlijke belangen
gaarne en met groot succes den haar opge
dragen gemeenschapsarbeld op zich heeft
genomen en daardoor een echt natio-
naal-sociallstische fundamenteele houding
aan den dag heeft gelegd. Door de aaneen
sluiting van de bekwaamste en meest ener
gieke vaklieden uit weermacht, bedrijfsle
ven en partij ls, zonder dat daardoor een
groot ministerie werd gevormd, een lnstru
ment ln het leven geroepen, dat werkt met
een andere houding dan de een materieel
en egoïstische standpunt innemende ln
nemende industrieelen aan den kant van
den vijand.
De Fuehrer sprak daarop de geheele Duit
sche bewapeningsindustrie zijn dank uit
voor haar schitterend werk. De Duitsche
bewapening, zoo verklaarde hij, heeft alle
haar gestelde taken in den meest volledigèn
zin ten uitvoer gelegd. Evenals hij den Duit
schen bewapeningsarbeider zijn dank had
uitgesproken ln de overtuiging, dat zonder
den arbeid, de vlijt, het kunnen en de be
kwaamheid van den arbeider de groote suc
cessen niet denkbaar zouden zijn geweest,
zoo wilde hij nu de Duitsche bewapenings-
industrie er dank voor zeggen, dat het door
de bekwaamheid van haar uitvinders, tech
nici en chemici, maar ook door haar ln-
dustrieele leiders en door de economische
leiding mogelijk ls geworden, in den meest
volledigen zin te voldoen aan de eischen
van de weermacht. In zijn dank aan de
Duitsche bewapening betrok de Fuehrer ook
de vertegenwoordigers der weermacht en
der partij, die op dit gebied met zooveel
succes werkzaam zijn. (D.N.B.)
Bij een onderzoek naar de vraag, welke
hulp Engeland van Amerika mag verwach
ten, komt een hoofdartikel van het Ham
burger Fremdenblatt tot- opmerkelijke con
clusies. De laatste twintig jaar ls volgens
dit blad de verhouding tusschen de V. St.
en Engeland fundamenteel veranderd op
grond van ervaringen, die de Amerikanen
moesten opdoen. Het Amerlkaansche rea
lisme is onmiskenbaar. Dat heeft bewerk
stelligd, dat vele Amerikanen den voorrang
geven aan de behoeften van hun eigen
land op het terrein van de Internationale
politiek. Het Engelsche verzoek om hulp
wordt ingediend op een tijdstip, waarop de
Amerikanen ontwaakt zijn tot het bewust
zijn van zichzelf en van hun potentleele
grootte.
Het vraag- en antwoordspel tusschen
van Hedenavond
tot morgenochtend
De maan komt heden op te
16.27 uur en gaat onder te 6.51
uur d.a.v.
J
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
De waardebonnen der Winterhulp Neder
land; een nadere toelichting. (Binneh-
land, 2e Blad).
Ongeluk in een garage te Bussum; man bij
een brand om het leven gekomen. (Ge
mengd, 2e Blad).
Buitenland
Nieuwe aanvallen op Engeland. (Ie Bad).
Csaky te Belgrado. (Ie Blad).
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET TWEEDE BLAD.