in „DE TURK" zijn nog steeds Diners meten zonder bon verkrijgbaar
Hoe Londen leeft
WOENSDAG 4 DECEMBER 1940
No. 24754
De aanvallen op Engeland
Verduisteren
Sfsie Jaargang
Bristol zwaar geteisterd
Uit België
Van den Balkan
Uit Roemenië
Uit Amerika
Uit het Verre Oosten
Verspreide Berichten
Bezoek aan schuilkelders
VERGEET MET
DAT LAMAN's ROOKERSHUIS
Hoogewoerd 93 - Tel. 23103
17.30 uur
9.32 uui
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bfj maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2*35
per week0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Uit den a.ard der zaak geeft de Duitsche
pers krachtig uiting aan haar vreugde over
den succesvollen duikboot-aanval op een
convooi, waaromtrent gisteren is bericht.
Zoo bloedt Engeland dood!
De Duitsche luchtmacht heeft, naar het
DNB verneemt, in den loop der maand No
vember op Engeland behalve talrijke af
zonderlijke aanvallen 23 groote aanvallen
ondernomen, waarbij telkens in één nacht
op één doel tusschen de 100.000 en 600.000
kg. bommen werden geworpen. Alleen bij
deze grootscheepsche aanvallen werden in
totaal 5 millioen brisantbommen uitgewor
pen. Bovendien werd bij dezelfde aanvallen
een aanzienlijke hoeveelheid, brandbommen
uitgeworpen.
Over den aanval op Bristol geeft de Ame-
Tikaansche pers nog bijzonderheden.
Talrijke vroegere inwoners van Coventry,
die zich na de verwoesting van deze stad
naar Bristol hadden begeven, verklaarden
aan de Amerikaansche correspondenten, al
dus het DNB, dat de indruk van het bom
bardement wegens de uitgestrektheid van
de stad bijna nog verschrikkelijker is ge
weest dan de vernietigende aanvallen op
Coventry.
Bij de aanvallen in den nacht van Maan
dag op Dinsdag hebben de Duitsche vlieg
tuigen weer tallooze brand- en brisantbom
men op de deels in puin liggende stad, voor
al op de haven voor de uit Canada-en de
Vereenigde Staten voor Bristol bestemde
schepen geworpen. De eerste bommenwer
pers arriveerden reeds kort na zonsonder
gang. Eerst veroorzaakte een hagel van
brandbommen in een groot deel van de stad
reusachtige branden, waarvan sommige he
denochtend nog niet gebluscht waren. De
branden wezen den weg aan de hierna ko
mende bommenwerpers, die met groote
snelheid kwamen aanvliegen en ondanks
het zware afweergeschut een enorme hoe
veelheid sterk explosieve bommen lieten
vallen. Daarbij zijn vele gebouwen welke
reeds in den nacht van Zondag op Maandag
hevig beschadigd waren, opnieuw getroffen
en nu volledig in puin gelegd. Zeer groot
zijn de verwoestingen aan de fabrieks- en
havencomplexen. Reizigers vertellen, zoo
melden de Amerikaansche correspondenten,
dat de straten van Bristol er uitzien, als de
verwoeste gebieden van Vlaanderen in den
wereldoorlog.
DE WIL DER OVERWINNING.
De Duitsche rijksminister van binnen-
landsche zaken, dr. Frick, heeft de rijksver-
dedigingscommissarissen, rijksstadhouders
en opperpresidenten, de hoofden van het
burgerlijke bestuur in den Elzas, in Lotha-
DE ENGELSCHE KOSTEN VAN
OORLOGVOERING.
Volgens een bericht uit Londen bedroegen
de Britsche oorlogskosten in de vorige week
gemiddeld 12.9 millioen pond sterling per
dag, tegen 10.3 millioen pond sterling in de
voorafgaande week. De oorlogsuitgaven zijn
daarmede op een recordhoogte gekomen,
zooals tot dusver in een bepaalde week nog
niet is voorgekomen. (D.N.B.).
MELKVOORZIENING.
Teneinde den sluikhandel in melk te be
strijden, die de zieken, bejaarden en kinde
ren van het hoogst noodige dreigt te beroo-
ven, is de provincie Luik overgegaan tot
opeisching der melk.
De provinciale agenten hebben zich met
dit doel naar de belangrijkste centra der
melkproductie in de provincie begeven, n.l.
de Ardennen, de vallei der Amblève en het
land van Hervé. De melk werd tegen billijke
prijzen aangekocht. Deze maatregel zal
leiden tot normale melkverschaffing zoo
wel voor de burgerbevolking als voor de
scholen en kindertehuizen.
De heer Bronckaert, directeur der pro
vinciale bevoorradingsdiensten, verklaarde,
dat de strijd tegen den sluikhandel tot het
uiterste zal voortgezet worden. (Belga).
BEVEILIGING VAN CULTUURGOEDEREN.
Op aanraden van de Duitsche autoritei
ten worden op het oogenblik de kostbare
gebrandschilderde ramen van de Gothische
St. Goedele in Brussel verwijderd en in vei
ligheid gebracht. Op grond van de recente
Engelsche bomaanvallen op een kerk in een
voorstadje van Antwerpen en op het Ru
bensmonument in Antwerpen leek het aan
bevelenswaardig de waardevolle ramen der
kathedraal te beveiligen tegen eventueele
bomaanvallen (D.N.B.).
REDE VAN POPOF.
De Bulgaarsche minister van buitenland-
sche zaken, Popof, heeft in het het Sobranje
een rede uitgesproken over de buitenland-
sche politiek. Hij bevestigde de noodzakplijk-
heid het land buiten het conflict te houden
en gaf opnieuw uitdrukking aan de dank
baarheid der Buigaren jegens den spil voor
den terugkeer van de Dobroedzja. Deze her
ziening, zoo voegde hij hieraan toe, heeft het
mogelijk gemaakt te komen tot een herstel
LEGIONNAIRE POLITIE ONTBONDEN.
De commandant van de legionnaire be
weging in Roemenië, Horia Sima, heeft de
na de revolutie opgerichte legionnaire
politie, nu zij haar taak vervuld en het
legionnaire regiem -in de overgangsphase
geholpen heeft, krachtens een verordening
ontbonden. De leden van de politie zullen
in de legionnaire organisaties worden on
dergebracht. Alleen in Boekarest blijft een
interne ordedienst onder bevel van den
legionnair Moisescu.
Verder heeft Horia Sima bepaald dat
alle organisaties onverwijld eén onderzoek
moeten instellen naar de leden, die in de
laatste drie maanden zijn ingeschreven en
diegenen verwijderd moeten worden, die
door hun gedrag bewezen hebben, dat zij
geen legionnairs zijn. De leiders der orga
nisaties worden aangewezen, vooral te let
ten op diegenen die hun gebrek aan legion
naire gezindheid willen doen schuilgaan
achter een valsche heldhaftigheid.
Ten slotte heeft Horia Sima het dragen
van het legionnaire hemd gedurende den
werktijd bij autoriteiten en tijdelijk, totdat
een definitieve regeling tot stand is geko
men, voor het geheele land verboden, be
halve bij plechtige gelegenheden en voor
hen, die in legionnairen dienst zijn.
ROOSEVELT BEZICHTIGT DE NIEUWE
STEUNPUNTEN.
Naar men in de omgeving van het Witte
Huis mededeelt, heeft president Roosevelt
zich gister namiddag ingescheept aan boord
van den kruiser Tuscaloosa. Het staat vast,
dat de president de steunpunten, die de
Vereenigde Staten van Engeland hebben
overgenomen, zal bezichtigen. Daarna woont
hij in gezelschap van minister Knox de
Amerikaansche vlootmanoeuvres bijNegen
Amerikaansche torpedobootj agers begeleiden
den kruiser Tuscaloosa» Men onderhoudt een
permanente verbinding met Washington.
De Amerikaansche minister van marine,
Knox, heeft in een te Cleveland gehouden
rede ten aanzien .van het afstaan van 50
verouderde Amerikaansche torpedobootja-
gers aan Engeland ais zijn meening te ken
nen gegeven, dat de hiervoor verkregen
militaire steunpunten „als offensief en
defensief middel" meer waard zijn dan de
afgestane schepen.
Knox wees er verder op, dat het voort
durend bombardeeren van de Britsche in-
dustrieele centra door de Duitsche lucht
macht aan den strijd van Engeland een zeer
„duisteren kant" hadden gegeven.
(DJiB.)
GEEN POST MEER?
De Amerikaansche autoriteiten hebben
bepaald, dat van nu af aan alleen nog mail
verzendingen naar Engeland, Ierland,
Frankrijk, Spanje, Portugal, Gibraltar, de
Azoren, IJsland en de Faroereilanden zijn
toegestaan. De verzending van poststukken
naar de overige landen van Europa is ver
boden. Als reden voor dezen maatregel
wordt opgegeven gebrek aan scheepsruimte
en transportmoeilijkheden. (S.P.T.).
NANKING BENOEMT AMBASSADEURS
IN TOKIO EN HSINGKING.
De nieuwe Chineesche nationale regee
ring zal na haar officieele erkenning door
Japan- en Mantsjoekwo aldus meldt de
Jomioeri Sjimboen spoedig ambassa
deurs voor Tokio en Hsingking benoemen.
Als Chineesch vertegenwoordiger in Tokio
wordt de minister van buitenlandsche za
ken dr. Tjoemin en voor Mantsjoekwo de
vice-minister van buitenlandsche zaken
Hso'e Liang genoemd. (DN.B.)
PÉTAIN IN MARSEILLE.
Maarschalk Pétain brengt een bezoek aan
Marseille waar hij o.m. een parade heeft
afgenomen.
Te Marseille zag men voor de eerste maal
in het openbaar een formatie, die den naam
„groupe de protection" draagt en die on
langs onder de auspiciën van het ministerie
van binnenlandsche zaken is opgericht. Zij
bestaat uit vrijwilligers, die en bijzonderen
eed afleggen en aan een band om den arm
te herkennen zijn. Gisteren deed deze „be-
schermingsgroep" naast de politie dienst
voor de handhaving van de orde op straat.
Daarenboven zou zij echter in algemeenen
zin in samenwerking met de politie-autori-
teiten zorgen voor het handhaven van de
orde. Naar verluidt, zijn dergelijke -groepen
reeds in een aantal steden in het onbezette
gebied gevormd. (D.N.B.).
PAUS DRINGT AAN OP KERSTBESTAND.
United Press meldt, dat de Paus een
Kerstboodschap heeft uitgegeven, waarin
hij de hoop uitdrukt, dat met het Kerstfeest
zoowel voor de soldaten als voor de burgerij
een bestand zal worden gevonden.
karretjes achter zich aan, terwijl weer an
deren hun beddegoed ais een groote stoffige
rol onder den arm droegen. Ieder schijnt
precies te weten, waar hij zijn bed wil op
slaan. Aan het eind van de schuilplaats wa
ren arbeiders bezig, muren van tegels tus
schen de toiletten op te trekken. Zonder
waschgelegenheld en zonder voldoende af
voer en voortdurend medisch toezicht,
vormt zoo'n schuilplaats ook in den winter
een vevaar voor de gezondheid van de be
woners. De menschen zijn thans niet alleen
-gedwongen zich meestal in de rivieren te
wasschen. doch velen zijn ook „catty", het
geen de Cockney-uitdrukking is voor „lui
zen hebben". De meeste openbare schuil-
plaatsèn zijn echter beter. In velen zijn zelfs
stroomende W.C.'s. De autoriteiten doen wat
zij kunnen om de omstandigheden snel te
verbeteren, doch dat is eohter absoluut niet
snel in een land, dat allereerst aan de ver
vaardiging van wapens moet denken. De
minister van openbare veiligheid Morrison
verklaarde onlangs dat men opdracht heeft
gegeven tot het bouwen van schuilplaatsen
voor bijna 1.900.00 personen; daarvan zijn
reeds kelders voor 400.000 personen gereed.
Het zal echter nog wel langeren tijd duren
voor alles gereed is.
De kinderen, die niet uit Londen geëva
cueerd zijn, krijgen praetisch in het geheel
geen onderwijs. Er zijn hier ongeveer een
millioen kinderen, waarbij die uit de andere
evacuatiegebieden nog komen, waarin de
scholen eveneens, gesloten zijn. De stagnatie
in het onderwijs is echter volgens een offi
cieele verklaring niet zoo erg, als deze zou
kunnen zijn. In de gebieden, waarin de om
standigheden betrekkelijk normaal zijn, zijn
ongeveer 1.5 millioen kinderen in den leer
plichtigen leeftijd. Zij ontvangen hun nor
male schoolopleiding. In de zoogenaamde
opnamegebieden is het aantal kinderen tot
2.5 millioen gestegen, waarbij er 450.000 ge-
evacueerde kinderen mede gerekend zijn. In
deze gebieden wordt, naar verklaard wordt,
het onderwijs grootendeels op normale wijze
gegeven.
4270
(Ingez. Med.)
ringen en Luxemburg, den rijkscommissaris
voor den Saarpaltz, den minister-president
en ministers van binnenlandsche zaken der
landen, alsmede de regeeringspresidenten
uitgenoodigd tot een conferentie over
vraagstukken van het bestuur in oorlogs
tijd, welke 'te Berlijn is gehouden.
De minister opende de bijeenkomst met
een rede, waarin hij er op wees, dat voor
het eerst ook de vertegenwoordigers der te
ruggekeerde gebieden in het Oosten en
Westen aan zulk een conferentie deelnemen.
Dit, zeide hij, is het resultaat van de supe
rieure staatsmanskunde en strategie van
den Fuehrer. Niemand kan zeggen, hoe lang
de oorlog nog zal duren, doch zeker is het
dat, hoe langer hij duurt, het Duitsche volk
des te harder en vastbeslotener wordt, waar
het gaat om den wil, te strijden tot de over
winning.
De oorlog kan, mag en zal slechts eindi
gen met de onbetwistbare Duitsche over
winning, waarop dan een duurzame Duit
sche en Europeesche vrede gebouwd wordt.
Ook de werkzaamheid van het Duitsche be
stuur is uitsluitend op de overwinning ge
richt. Zoo moet ook deze conferentie ge
richt zijn op de versteviging van het bin
nenlandsche front. De ambtenaren strijden,
evenals de soldaten aan het front, voor de
overwinning.
Nadat de minister den ambtenaren zijn
dankb etuigd had voor den geleverden oor-
logsarbeid, leidde hij de conferentie in met
principieele uiteenzettingen inzake be
stuursaangelegenheden.
GEEN IMPORT VAN VRUCHTEN
IN ENGELAND.
De Engelsche ministeT van voedselvoor
ziening, lord Woolton, heeft naar uit
Londen gemeld wordt een rede gehouden
over de aanstaande maatregelen op voe-
dingsgebied. De minister kondigde aan. dat
men zich het komende jaar in Engeland
nog verder moet beperken. Deze beperkin
gen hebben betrekking op eieren, voorts op
den invoer van vruchten, bacon en vleesch.
De Engelsche schepen, zoo zei lord Woolton,
hebben wel wat belangrijkers te doen dan
ln de haven-te liggen en op de verlading
van vruchten te wachten (DNB).
van de vriendschapsbetrekkingen met
Roemenië.
In een overzicht van den algemeenen toe
stand constateerde Popof, dat de erkenning
van de rechten der Bulgaren bijgedragen
heeft tot de gunstige ontwikkeling der be
trekkingen met de Sovjet-unie. Bulgarije
doet zijn best, opdat de betrekkingen met
Zuid-Slavië zich kunnen ontwikkelen in het
kader van het verdrag van eeuwigdurende
vriendschap. De betrekkingen met Turkije
passen in het verdrag van vrede, vriend
schap en neutraliteit tuschen beide landen.
Spreker betreurde het, dat een anti-Bul-
gaarsche campagne is gevoerd in de Turk-
sche bladen, waaraan hij toevoegde, dat de
regeering te Ankara verzekeringen heeft
gegeven betreffende de kortelings genomen
militaire maatregelen.
In het vervolg van zijn rede heeft Popof
gezegd, dat de politiek van Bulgarije op den
vrede is gericht, doch dat men niet mag ver
geten, dat de oorlog voortgaat gevoelens van
onzekerheid en ongerustheid te kweeken. De
loop van de gebeurtenissen hangt niet van
Bulgarije af en in weerwil van ons'verlan
gen, om alles te vermijden dat den vrede zou
kunnen bedreigen, mogen we niet vergeten
dat het beste middel om het gevaar te kee-
ren is, voorbereid te zijn als het losbarst.
De rede van den minister werd luide toe
gejuicht. Vertegenwoordigers van Duitsch-
land, Italië en de Sovjet-unie waren aan
wezig. (Stefani).
GRAAF CSAKY NAAR BELGRADO.
Men gelooft te Belgrado, dat de Hongaar-
sche minister van buitenlandsche zaken,
graaf Csaky, zeer binnenkort een bezoek zal
brengen. Hoewel dit bezoek nog niet officieel
is aangekondigd en de bladen zich er toe
hebben bepaald te spreken over de spoedige
aankomst van een delegatie Hongaarsche
parlementsleden, hecht men in Zuidslavische
politieke kringen een bijzondere beteekenis
aan de reis van graaf Ccaky.
Het bezoek zou den nadruk leggen op de
betrekkingen van goede nabuurschap tus-
schPn Belgrado en Boedaoest en de gelegen
heid bieden voor een bpsoreking van den
algemeenen toestand op den Balkan in ver
band met de nieuw Europeesche orde. Deze
bespreking zal te belangwekkender zijn.
aangezien Hongarije is toegetreden tot het
driemogendhedenpact. (Stefani)
De United Press correspondent Edward
Beattie schrijft:
De normale morgen in Londen begint met
het gehuil van de sirenen, die het einde van
hei luchtalarm aankondigen. De Londenaar
wikkelt zich dan in zijn kelder of in het
ondergrondsche spoorwegstation, waarin hij
voor den nacht beschutting heeft gezocht,
uit zijn dekens. Velen hebben ook eigen
schuilplaatsen in de tuinen van hun huizen
laten maken, waarin zij met hun gezin den
nacht doorbrengen. Men heeft uitgerekend,
dat ongeveer 15 procent van de Londensche
bevolking den nacht in openbare schuil
plaatsen of ondergrondsche spoorwegsta
tions doorbrengt. De overigen hebben zich
zoo _,oed en kwa*ad dat ging thuis ingericht.
Na het vrij-signaal is de mogelijkheid dan
groot dat er 's morgens bij het ontbijt geen
ei is, en dat de gasdruk niet voldoende is
om de ham te bakken. Van de heftigheid
van den laatsten luchtaanval hangt het af,
hoelang men 's morgens noodig heeft om
op kantoor te komen. Vaak moet men on
derweg vele malen overstappen en komt
men eerst na langen tijd en langs verschil
lende omwegen daar aan. Ook gedurende
den dag zal men meerdere malen de schuil
plaatsen op moeten zoeken, wanneer de
waarnemingsposten op de daken de nade
ring van vijandelijke vliegtuigen melden. De
gemiddelde Londenaar verlaat zijn arbeids
terrein, indien mogelijk, vroeg, om niet door
de verduistering verrast te worden en tevens
door het eerste alarm, dat meestal niet lang
op zich laat wachten. Anders is het echter
in het Oosten van Londen, waar de bevol
king het ook vóór den oorlog niet ar te rijk,
had. Duizenden gezinnen zijn hier thans
dakloos géworden en leiden een schaduw
bestaan in en rond de openbare schuil
plaatsen. Deze schuilplaatsen beteekenen
voor duizenden bewoners van Oost-Londen
feitelijk het geheele leven. Er is daar een
reusachtig gewelf, dat vroeger als pakhuis
dienst deed. Thans biedt het aan 6000 per
sonen beschutting en onderkomen, gelijk ik
op een nacht kon vaststellen. Dit gewelf is
voldoende bomveilig, daar er zich nog ver
scheidene sterk gebouwde verdiepingen bo
ven bevinden. Dat is echter ook het eenige
voordeel dat het voor zich kan opeischen.
In de nabijheid bevinden zich nog verschei
dene vroegere pakhuizen, die thans duizen
den Londenaren tot schuilplaats dienen. De
menschen spreiden hier hun dekens op den
stoffigen vloer uit, terwijl anderen er de
voorkeur aan geven zich tusschen de groote
rollen krantenpapier in te richten, welke
nog niet verwijderd zijn. In deze ruimten
bevinden zich ook de openbare toiletten,
welke de autoriteiten driemaal per nacht
laten reinigen. Overal ruikt het naar de
chemicaliën die voor desinfectie gebruikt
worden. Vele lieden slapen in ligstoelen,
terwijl anderen de vochtige steenen met
dikke lagen krantenpapier bedekt hebben.
Kattén en honden loopen in en uit. Hier
bevinden zich ook de rijdende cantines van
het Leger des Heils. die thee, soep, brood
jes, marmelade enz. voor één of twee pen
nies, of koude vleeschpasteien voor drie
pennies verkoopen.
In de geheele schuilplaats- is geen wasch-
gelegenheid; de meeste menschen die hier
komen, hebben geen andere plaats waar zij
den nacht kunnen doorbrengen, 's Morgens
moeten zij de ruimten weer verlaten, daar
deze dan gedesinfecteerd worden. Na vier
uur 's middags hiogen zij er weer binnen.
Ik zag hoe zij uit een dozijn nauwe straatjes
aan kwamen stroomen. velen duwden kin
derwagens voor zich uit, anderen trokken
het aangewezen adres is voor Uwe
pijpen en rookartikelen. - Groote
keuze in alle prijzen.
4192
dngea. MedJ
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan gaat heden op te
13.06 uur en onder te 23.25
J
Dit Nummer bevat DRIE Bladea
Binnenland
Verordening inzake vergoeding van oor
logsschade (3e Blad).
De voedingsraad geeft het menu voor de
week (2e Blad).
Kolendampvergiftiging in Den Haag; twee
dooden (Gemengd, 2e Blad).
Buitenland
De aanvallen op Engeland (le Blad).
Een schets van het leven in Londen
(le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
