DONDERDAG 28 NOVEMBER 1940
No. 24749
Tientallen leiders van het oude
bewind in Roemenië
gefusilleerd
Rond de Middellandsche Zee
Verduisteren:
Siste Jaargang
Andere oud-minisiers
gevangen genomen
De Diplo over Engelands
behoefte aan hulp
Uit Frankrijk
Uiteenzetting van
graaf Csaky
Joden uit openbare
diensten ontslagen
Italiaansch
W eermachtsber icht
'n TIP VAN BOOTZ
Uit Amerika
17.33 uur
9.24 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bi) vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden ƒ135
per weekƒ0.18
Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden -f portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 pér 3 mnd.)
In den nacht van Dinsdag op Woens
dag zijn in de militaire gevangenis,
aldus een bericht van het D.N.B. uit
Boekarest, 64 politieke gevangenen door
een groep legionnairen doodgeschoten.
Onder hen bevindt zich de vroegere mi
nister-president en minister van oorlog ge
neraal Argeseanu, die er voor aansprake
lijk gesteld wordt., dat na den dood van
Calinescu meer dan 1000 grootendeels on
schuldige legionnairen gedood werden, de
voormalige minister van veiligheid en pre
fect van politie te Boekarest generaal Ma-
rinescu, chef van den geheimen dienst
Moruzow, die voor ex-koning Carol een
eigen verspiedings- en informatiedienst
had opgezet en vele anderen, die bij den
moord op Codreanu en 13 legionnairs be
trokken waren en tijdens het vroegere be
wind op den voorgrond traden.
Het staat nog niet vast, van wien dat be
vel uitging. Gisterochtend vroeg werden
andere personen van het oude bewind ge
vangen genomen, o.a. de laatste minister
president van het Carol-regime' Gigurtu,
de ex-minister-president Argetoianu en ge
neraal Ilasievici, de laatste chef van het
militaire huis van koning Carol. Omtrept
de redenen van de arrestaties tast men nog
in het duister.
Nader wordt gemeld: De 's nachts ge
vangen genomen functionarissen (w.o. ook
nog de vroegere premier Tatarescu), zijn
gisteren op vrije voeten gesteld. Door toe
doen van den plaatsvervangenden premier
en commandant van de legionnairsbewe-
ging, Horia Sima, begaven zij zich naar lïfet
ministerie van binnenlandsche zaken, waar
zij op het oogenblik nog in een soort vrij
willige hechtenis vertoeven.
Naar van bevoegde zijde verluidt, ge
schiedde ook hun arrestatie in den loop
van den nacht met 't doel, hen te bescher
men voor de bijzondere maatregelen, die,
gezien de groote opwinding der legionnairs
over de beestachtige wijze van vermoor
ding van Codreanu, wiens graf gisteren
blootgelegd werd, mogelijk werden geacht.
Behalve reeds gemelde terechtstellingen
in den nacht van 26 op 27 Nov. in de mili
taire gevangenis van Jiliva bij Boekarest,
zijn in den loop van den dag nog meer ge
wezen functionarissen door legionnairs
doodgeschoten, doch hieromtrent ontbre
ken nog nadere bijzonderheden. Bekend is
slechts, dat zich onder hen de vroegere
secretaris-generaal van de nationale boe
renpartij, Madgeanu, bevindt, die, zij het
ook niet onder de Carol-dictatuur, her
haaldelijk minister was, doch buitengewoon
sterk links georiënteerd was.
Het minister-presidium heeft een offi
cieel communiqué uitgegeven, dat als volgt
luidt:
In den afgeloopen nacht is een groep le
gionnairs, die bezig waren met de opgra
ving van Codreanu en de anderen, die in de
militaire gevangenis van Jilava vermoord
waren, de gevangenis binnengedrongen en
heeft enkele der aanwezige politieke arres
tanten dood geschoten. Deze legionnairs
hebben de doodgeschoten personen schul
dig geacht aan den moord op Codreanu en
de anderen.
Generaal Antonescu en Horia Sima keu
ren deze daad af. Generaal Antonescu en
de legionnaire beweging staan op het
standpunt der gerechtigheid en wettigheid.
De daders worden streng gestraft.
Horia Sima heeft een proclamatie aan de
iegionnairsbeweging uitgevaardigd. Deze
luidt als volgt:
Er bestaat één enkele wet: de redding
van het vaderland. Alle individueele initia
tieven brengen het vaderland in gevaar.
Dat zijn misdaden en zij zullen worden ge
straft. Ik beveel alle legionnairs op het
standpunt van den capitan te blijven staan,
die ons steeds gerechtigheid heeft bevolen.
De oproep eindigt met de woorden: Kame
raden. orde en discipline.
In een tweede proclamatie aan de Iegion
nairsbeweging vernieuwt aoria Sima na
mens ,de beweging de gelofte van trouw aan
generaal Antonescu en belooft hem on-
voorwaardelij ke gehoorzaamheid.
DE EVENTUEELE VERKOOP
VAN STEUNPUNTEN.
Met bepaald meedoogenlooze openhartig
heid heeft de minister van scheepvaart,
Ronald Cross, gewezen op de fatale moei
lijkheden, waarmede de ravitailleering van
Engeland thans als gevolg van den oorlogs
toestand te kampen heeft, zoo schrijft de
Deutsche Diplomatisch-Politische Korres-
pondenz.
Lord Lothian heeft zich niet met verkla
ringen tevreden gesteld, aldus betoogt de
Diplo, maar hij heeft luidkeels een kreet
om hulp geslaakt, waarbij hij vooral te ver
staan gaf, dat Engeland, afgezien van zijn
rijke hulpbronnen, thans na anderhalf jaar
niet meer in staat is zonder meer zijn om
vangrijke noodzakelijke bestellingen te be
talen, ofschoon het zeker nog lang niet be
reid is zijn faillissement aan te vragen.
Aan den anderen kant bestaat evenwel
nog de Amerikaansche neutraliteitswetge-
ving, die a priori de tactiek van nimmer
aflosbare schulden buiten sluit.
Met het oog op deze moeilijkheden, die
voorloopig bezwaarlijk te overwinnen zijn,
wordt derhalve reeds thans druk gediscu
teerd over een reeks andere recepten. De
een probeert ondanks alles de hooge cre-
diet-saldi, die Engéland nog in Zuid-Ame-
rika bezit, in het middelpunt der belang
stelling te plaatsen, vooral omdat zij zich
ook uitstekend leenen tot overmaking naar
Noord-Amerika. Anderen daarentegen wij
zen op het feit, dat de Britsche bezittingen,
waar de Ver. Staten tot dusver slechts bij
pachtovereenkomst steunpunten verworven
hebben, ook als geheel in aanmerking zou
den komen als koopobject.
Hier te lande, zoo vervolgt de Diplo, in
teresseert men zich in de eerste plaats voor
de principieele zijde van de aangelegenheid.
In Engeland legt men zich er dus bij neer,
dat de uitverkoop van het Empire thans
kan beginnen en ook de goede vrienden
aan de overzijde van den Oceaan hebben
er blijkbaar niets op tegen van hun kant
het eerst van dezen uitverkoop te profitee
red
Niemand zal evenwel kunnen beweren,
dat zoodra eenmaal dit beginsel wordt aan
vaard, n.l. de toelaatbaarheid van den af
stand van militair belangrijk traditioneel
Britsch kroonbezit, dit eenzijdig tot b.v. het
Westelijk halfrond beperkt zou kunnen
worden.
In elk geval is de ban gebroken, zoo be
toogt de Diplo: Engeland komt er rond
voor uit, dat er bepaalde omstandigheden
bestaan, die het kunnen noodzaken steun
punten op te geven en dus in de toekomst
te ontberen. Des te gemakkelijker zal het
zich er derhalve reeds thans aan gewennen
ze ook daar te verliezen, waar him tot dus
ver de rol van onoverwinnelijke positie toe
bedeeld was en waar zij steunpunten zijn
geworden voor de Britsche oorlogvoering in
strijd met het volkenrecht en voor de na
burige volken tot'plaatsen van ondraaglijke
tyrannie en onderdrukking. Ook hier zal,
zoo wordt tot besluit opgemerkt, zij het ook
langs andere wegen, het noodlot zich onaf
wendbaar voltrekken.
BRITSCHE BOMMEN IN
ZUID-FRANKRIJK.
Volgens een bericht van de „Nouvelliste"
uit Avignon hebben Britsche vliegtuigen in,
den nacht van 25 op 26 November tusschen
middernacht en één uur boven de plaats
Entregues in het departement Vaucluse ge
vlogen en daarbij bommen geworpen.
Er werd materieele schade aangericht. De
militaire autoriteiten hebben een onderzoek
gelast. (D.N.B.)
FRANSCHE BEVOLKING UIT
LOTHARINGEN GEËVACUEERD.
United Press meldt: Van toonaangevende
Duitsche zijde is medegedeeld, dat ongeveer
60.000 Fransch-sprekende inwoners van Lo
tharingen naar Frankrijk zijn overgebracht.
De evacuatie is op 21 November jl. voltooid.
Naar verluidt, zouden de daardoor vrijge
komen woningen, alsmede andere niet-ge-
bruikte huizen binnenkort ter beschikking
gesteld worden van 120.000 Rijksduitsche
staatsburgers. Een deel daarvan heeft ten
gevolge van den oorlog hun woning ver
loren.
Voorts wordt gezegd, dat de 60.000 naar
Frankrijk gebrachte Franschen de rest.
vormden van de Fransche bevolking van
Lotharingen De andere bewoners waren bij
het begin van den oorlog of bij den aanvam:
der gevechten om de Maginotlinie, door de
Fransche autoriteiten geëvacueerd.
De Hongaarsche minister van buiten-
landsche zaken, graaf Csaky heeft voer
de- buitenlandsche commissies van beide
Hyizen van den Rijksdag een eensluidende
verklaring afgelegd, waarin hij de redenen
uiteenzette, welke Hongarije tot toetreding
HOOGESCHOLEN TE DELFT
EN LEIDEN GESLOTEN.
lïet A.N.P. meldt:
Ter verzekering van de open
bare veiligheid, rust en orde in
de bezette Nederlandsdhe ge
bieden, heeft het bevoegde bu
reau van den rijkscommissaris
bet noodig geoordeeld, tegen
de Joden, die een openbaar
imbt bekleeden of in openba
ren dienst werkzaam zijn, we
gens de tegen de bezettings
mogendheid gerichte actie van
bet Jodendom maatregelen te
nemen. Op grond van een
rondschrijven is derhalve be
paald, dat zulke Joden uit hun
ambt of uit hun werkkring die
nen te worden ontslagen. Hun
aanspraken op uitkeeringen op
grond van hun werkkring of op
andere tegenprestaties van ma-
terieelen aard blijven daarbij
onaangetast.
Met miskenning van het doel
van dezen maatregel hebben de
studenten te Delft en Leiden
voor de Joden partij getrokken
en het bezoeken der colleges
voor den tijd van 48 uur uitge
steld. Als algemcene waarschu
wing heeft de commissaris-ge
neraal voor bestuur en justitie
zich genoodzaakt gezien, de
technische hoogeschool te Delft
en de universiteit te Leiden
alsmede de daaraan verbonden
instituten voor de studenten
van alle jaarklassen onmiddel
lijk tot nader order te sluiten.
tot het driemogendhedenpact bewogen heb
ben.
Het driemogendhedenpact van Berlijn,
zoo betoogde de minister, biedt Hongarije
tastbare voordeelen. In de doelstellingen
van dit pact is niets vervat, wat met de
buitenlandsche politieke doelstellingen van
Hongarije onvereenigbaar is. Hongarije
heeft piet de toetreding ook het doel ge
had zijn in een 22-jarigen harden en taaien
strijd verkregen resultaten in het kader
der machtsgroepeering van het driemo
gendhedenpact te beveiligen. Het heeft ook
tijd moeten winnen om den inwendigen op
bouw des lands met volledige energie voort
te zetten, om in rust de voorwaarden te
scheppen tot een succesvollen strijd tegen
mogelijk nog te verwachten teisteringen, en
ten slotte de uitbreiding van het buiten
landsche politieke stelsel te kunnen voort
zetten.
De Hongaarsche regeering wil haar be
trekkingen jegens Joegoslavië nog nauwer
aanhalen. Ik heb, zoo zeide Csaky letterlijk,
reden om aan te nemen, dat men er in
Belgrado net zoo ever denkt. Wij hebben er
geen belang bij, dat de Joegoslavische staat
politiek of economisch zwakker wordt en
ook Joegoslavië heeft belang bij een ster
ken en betrouwbaren Noordelijken nabuur.
De omstandigheid, dat de Hongaarsche re
geering vrijwillig en uit eigen belang be
paalde grenzen heeft geplaatst aan haar
buitenlandsche politieke optreden, betee-
kent niet, dat zij van het recht afziet om
vrije besluiten toe nemen. Vrijwillige be
perkingen hebben der regeering vaak meer
mogelijkheden geboden dan een z.g. poli
tiek van de vrije hand. welke alleen in
theorie bestaat. Hongarije zal er met alle
middelen naar streven, zijn vreedzame doel
stellingen volkomen te verwezenlijken. Het
tijdperk tot aan het sluiten van den vrede
mag noch naar binnen, noch naar buiten
onbesteed blijven.
Hongarije, dat in den wereldoorlog aan
de zijde van Duitschland ten onder is ge
gaan. kan thans met groote re verwach tin
gen de toekomst tegemoet zien dan de lan
den, die aan de zijde der Westelijke demo
cratieën een bloeibeleefden en blijkbaar
voor eeuwig van den buit hadden denken
te genieten. De actie, welke een half dozijn
emigrantenregeeringen in Londen ontvouwt
is voor Hongarije een dringende en ern
stige waarschuwing. Wat men mag ver
wachten. indien haar plannen verwezen
lijkt worden, behoeft niet nader te worden
aangeduid.
Ten aanzien van het conflict tusschen
Griekenland en Italië merkte de minister
op, dat sommigen zich tevergeefs er over
verheugen, dat Italië Griekenland tot dus
ver niet bezet heeft. De tijd speelt voor de
asmogendheden geen rol. Hongarije weet
de offervaardigheid van Italië te waardee-
ren, waarmede het er voor gezorgd heeft,
het Balkanconflict te isoleeren. Wij heb
ben, zoo besloot de minister zijn betoog,
eenig risico cp ons genomen, doch zonder
risico is geen bloei mogelijk. Onze geheele
politiek is er op ingesteld, dit risico'naar
mate van den vooruitgang, de versterking
en den bloei van ons land te verminderen.
(D.N.B.)
Het 173ste weermachtbericht van het
Italiaansche hoofdkwartier luidt als volgt:
Aan het Grieksche front heerschte nor
male activiteit van verkenners en patrouil
les. Onze luchtmacht ondernam voortdu
rende acties tegen installaties en vijande
lijke troepen. Alle vijandelijke wegen waren
bovendien het doel van heftige aanvallen.
De knooppunten van wegen bij Perati, Del-
vinaki en Doljana, de centra van Erseke
en Mlnina werden vele malen getroffen. De
bruggen over de Kalamas, van Perati en
Minlna werden getroffen, zoodat de ver
binding werd verbroken.
Het vliegveld van Janina is gebombar
deerd. Op Korfoe zijn het nieuwe fort, de
kaden aan de haven en de heuvels van Co-
rakiana getroffen. Al onze vliegtuigen zijn
teruggekeerd.
Vijandelijke vliegtuigen hebben Valona
gebombardeerd zonder slachtoffers te
maken of schade te veroorzaken. Tijdens
een gewapende verkenning boven Malta is
een vijandelijk jachtvliegtuig na een ge
vecht met onze jagers in zee geschoten. Een
onzer vliegtuigen is niet teruggekeerd.
In Noord-Afrika hebben vijandelijke
vliegtuigen bommen op Tripoli geworpen.
Twee personen werden gewond, terwijl in
het havengebied schade van weinig betee-
kenis is aangericht. Andere vijandelijke
toestellen hebben aanvallen gedaan op de
versterking Maddalena, op Garnoel Grein
en onze in de nabijheid gelegen stellingen.
Een vijandelijk vliegtuig, dat door het
afweergeschut getroffen was, ls brandend
neergestort. Een lid der bemanning, dat
zijn leven redde door met zijn valscherm uit
het toestel te springen, ls gevangengeno
men.
Volgens geloofwaardige berichten zijn bij
den aanval, die onze escadrilles op 19 No
vember met bommen van zwaar kaliber op
de haven van Alexandrlë hebben onderno
men, zes oorlogsschepen, een herstelllngs-
werkplaats van de Suez-Kanaalmaatschap-
pij, welke door de vijandelijke vloot werd
gebruikt, en de vliegvelden van Helwan en
Aboeslr, zwaar getroffen.
Op laatstgenoemd vliegveld werden vier
vliegtuigen in brand geschoten en ver
nield.
In Oost-Afrika hebben onze vliegtuigfor
maties vijandelijke geschutsbatterljen ten
Westen van Gallabat gebombardeerd. Vij
andelijke vliegtuigen wierpen bommen op
Assab, Massaoea en Danghllla, zonder
slachtoffers te maken. Aan de vijf toestel
len, welke bij den aanval op Leros werden
neergeschoten en waarvan melding werd
gemaakt ln een vorig communiqué, moet
nog een vijandelijk toestel worden toege
voegd, dat door het luchtdoelgeschut van
de marine ls neergehaald.
Vijandelijke vliegtuigen, die uit de rich
ting van Zwitserland binnenkwamen, heb
ben dynamiet- en brandbommen op Turijn
geworpen, waarbij eenige huizen ln het cen
trum en in de buitenwijken der stad wer
den beschadigd. Een begin van brand ln
een glasfabriek kon onmiddellijk worden'
bedwongen. Tal van bómmen vielen in het
open veld; twee boerderijen werden ver
nield. Een soldaat die op schildwacht stond,
werd gedood. Twee personen raakten ge
wond door bomscherven.
NIEUWE SENSATIE IN EGYPTE.
Plotselinge dood van den minister
van oorlog.
UmWed Press meldt: De Egyptische minis
ter van Oorlog. Joenoes Saleh pasja, ls plot
seling overleden. Zooafls men zich zal her
inneren, is korten tijd geleden de Egyptische
premier eveneens onverwacht gestorven.
Joenoes begeleidde koning Faroelk naar
Fayoem, waar een nieuwe waterinstallatie
ingewijd zou worden. Onmiddellijk voor het
vertrek van den trein zaflote de minister
plotseling in elkaar. Hij werd dadelijk naar
de stationswachtkamer overgebracht, maar
nog voor hulp aanwezig was, had hij den
geest gegeven.
Het plotselinge overlijden van den minis
ter heeft in Arabische kringen sterk de aan
dacht getrokken. Men wijst er vooral op,
dsut Saleh pasja pas elf dagen minister van
Defensie in het kaïbinet-Slrry pasja was,
'dot het minlsterie-Sabry pasja opvolgde.
OPNIEUW LUCHTALARM TE BITOLJ.
In de Zuid-Servische stad Bitolj, die dicht
bij de Grieksche grens is gelegen, is gister
middag om kwart over een opnieuw lucht
alarm gegeven, daar vijf buitenlandsche
bommenwerpers op groote hoogte over de
stad vlogen in de richting Prilep. (D.N.B.)
Wat moet de Sint dit jaar
weer rijden?
Waarmede moet U manlief
gaan verblijden?
Omzeil deze lastige klip.
Neem van Bootz 'n flesch TIP,
Dat is „het" geschenk
voor alle tijden!
Inz. C. M. te Hilversum ontving een flesch TIP.
3936 (Ingez. Med.)
VERKLARINGEN VAN ROOSEVELT.
President Roosevelt heeft in de gisteren
gehouden persconferentie verklaard, dat in
de nieuwe begrooting voor het begrootings-
jaar, dat op 1 Juli 1941 begint en die op 3 Ja
nuari zal worden ingediend, alle niet-mili-
taire uitgaven tot het uiterste zullen wor
den beperkt.
Hij verwacht, dat in het voorjaar en den
zomer het wapeningsprogram zoo goed als
alle werkwilligen, die tot nu toe zonder werk
waren, zal opnemen. Daarom zullen de
plannen voor het tot dus ver functionnee-
rende crisisprogram van openbare werken
alleen formeel opgesteld, maar in feite niet
voortgezet worden. Wanneer dan op een ge
geven oogenblik de groote behoefte aan ar
beiders bij de wapening vermindert, zal men
de crislsontwerpen weer te voorschijn halen.
Nopens het voorstel van het ministerie
van oorlog, dat de vliegtuigfabrieken in het
vervolg alleen maar militaire vliegtuigen
zullen bouwen zeide Roosevelt, dat dit ver
keerd was begrepen. Wat de regeering
wenscht is, dat de burgerluchtvaart zich bij
nieuwe bestellingen zal beperken tot den
tot dusverre bestaanden jaarlijkschen om
vang, maar dat alle productie-vergrootingen
der fabrieken uitsluitend gebruikt zullen
worden voor vervaardiging van militaire
vliegtuigen.
Wat de stakingen in de vliegtuigfabrieken
en de daarmede in verband staande contro
verse tusschen den afgevaardigde Dies en-
het ministerie van justitie betreft, zeide
Roosevelt, dat het doel der regeering is de
wapenfabrieken open en onbeschadigd te
houden Hij heeft het plan een rondetafel
conferentie te houden met Dies en verte
genwoordigers van het ministerie va
stitie en het staatsdepartement om bepaal
de oneffenheden uit den weg te ruimen.
(D.N.B.)
VIJFTIG MILLIOEN VOOR DE
AMERIKAANSCHE WAPENING.
In de door Engeland verpachte steunpunten
De minister van marine Knox heeft me
degedeeld, dat Roosevelt een crediet van
vijftgmiljioen dollar voorde onmiddellijke
uitbreiding van een aantal vliegtuig- en
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan komt heden op te 7.49
uur en gaat onder te 17,23 uur.
vlootsteunpunten in de onlangs door Enge
land afgestane gebieden heeft goedgekeurd.
Voorts deelde Knox mede, dat nog onge
veer 32.000 reserve-offcieren en manschap
pen der marine zich gereed moeten houden
om terstond te kunnen opkomen.
(D.NH.)
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Dr. Goedewaagen over zijn nieuwe taak (2e
Blad).
De Leidsche Schouwburg-Vereeniging be
staat heden 75 jaar. (Stadsnieuws, le
Blad).
Buitenland
Eigenmachtig; optreden der legionnairs in
Roemenië, (le Blad).
Verklaring van den Hongaarschen minister
Csaky. (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
