Het Leidsche Stadhuis
WOENSDAG 27 NOVEMBER 1940
No. 24748
De intensieve Duitsche actie
tegen Engeland
Twee nieuwe departementen
81ste Jaargang
De Britsche afweer verzwakt
De Engelsche
moeilijkheden ter zee
In de plaats van „Onderwijs, Kunsten en
W etenschappen"
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zyn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.35
per weekƒ0.18
Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
(Foto's Van Vliet.)
Het D.N.B, geeft op het weermachtsbe-
richt van 26 November den volgenden com
mentaar: Sedert o>p 7 September 1940 het
Duitsche luebtwapen voor de eerste maal
overging tot intensieve vergeldingsaanval-
len op het Britsche moederland zijn pre
cies tachtig" d'aigien verloopen. In dien lan
gen tijd moest in Engeland alle hoop wor
sen begraven, waarmede men zich in den
aanvang van de groots aanvallen trachtte
te troosten. Toentertijd geloofde men
hoofdzakelijk op grond van drie argumen
ten te Kunnen voorspellen, dat de Duitsche
acties spoedig zouden verlammen.
In de eerste plaats heeft de slijtage-
theorie, volgens welke het verbruik van ma
teriaal en brandstoffen noodzakelijkerwijze
een verlichting voor Engeland moest bren
gen, schipbreuk geleden. Het Duitsche
luchtwapen bewijst dagelijks door harde
stagen, dat zijn strijdkracht niets heeft ge-
jeden, zoodat het souverein op ieder oogen-
hHk al naai* de bestaande omstandigheden,
kracht en zwaarte van'de aanvallen be
paalt, precies zooals een goede organist het
^gister van zijn instrument beheerscht om
tis beste harmonieën te voorschijn te roe
pen. Ook het vertrouwen op het slechte
yeer van den herfst is bedriegelijk geble
ken. Storm noch koude, mist noch regen,
bonden de gevechtsvliegtuigen uit het En
gelsche luchtruim weg houden. In tegen-
stelling met de RA.FJ,-die haar actie .vóiafc
genoeg dagen lang stopzette, hebben de
Duitsche vliegers te alben tijde bewezen on
gunstig weer meester te kunnen worden.
Ook deze illusoire wissel op de toekomst
werd niet gehonoheerd. De Britsche afweer
is intusschen niet doeltreffender, maar
zwgikiker geworden. Steeds vaker faalt hij
volkomen. Nooit is hij in staat gebleken den
aanvallenden machines den weg naar haar
doelen te versperren.
Na Londen, Coventry, Birmingham en
Southampton is thans de groote haven- en
industriestad Bristol door het Duitsche
luchtwapen uitgekozen voor massale aan
vallen.
De Amerikaaiische pers heeft voor de
laatste toegepaste methode van concentra
tie der voornaamste trefkracht, telkens op
een bepaalde stad de uitdrukking „ooven-
treeren" uitgedacht, omdat Coventry het
eerste voorbeeld hiervoor was. Op die wijze
wordt de uitdrukking verbonden met een
bepaalde daad, welker succes niet kan wor
den ontkend, en zelfs dóór de bladen van
alle landen in talrijke ooggetuigenversla
gen uitdrukkelijk wordt bevestigd.
De mededeelingen van het weermaohts-
beridht van 26 November geven de onbe
twistbare waarnemingen weer, welke zijn
gedaan uit de in den strijd geworpen vlieg
tuigen boven Bristol. Deze waarnemingen
vormen bij wijze van spreken de groote pen
seelstreken voor het ontzaglijke schilderij
der vernieling, terwijl de in buitenlandsche
bladen weergegeven gedetailleerde waarne
mingen op den grond reeds een effectieve
schildering gaven van de vreeselijke ver
woestingen. Hieruit blijkt, dat er een diep
gaande tegenstelling bestaat tusschen deze
fditemen-dfe iörösttoe,
Duitsche steden, waarmede de R.A.F. zich
geblameerd heeft zoo goed als dat maar
kon.
BRITSCH CONVOOI AANGEVALLEN.
Duitsche verkenners hebben gisteren in
den loop van den dag zoo meldt D.N.B.
een uit dertig schepen bestaand, krach
tig beveiligd convooi bij Southend ont
dekt. Het voer in de richting van de
monding der Theems. Draadloos ont
boden Duitsche gevechtsvliegtuigen en
duikbommenwerpers vielen van een
hoogte van tien tot twintig meter ver
schillende schepen met succes aan. Na
dere bijzonderheden ontbraken gster-
avond nog.
REDE VAN BRITSCHEN MINISTER
VAN SCHEEPVAART.
Over de verliezen aan koopvaardijschepen.
De Britsche minister van scheepvaart
Ronald Cross, heeft gisteravond voor de
Engelsche radio een rede gehouden over
de Britsche verliezen aan koopvaardijsche
pen in de laatste maanden. Hij deelde
mede, dat de wekelijksche verliezen van
Engeland aan koopvaardijtonnage sedert
Juni in vergelijking met de gemiddelde we
kelijksche verliezen voor dien tijd driemaal
zoo groot waren gewordenè Deze verhoo
ging der verliescijfers was, naar Cross zeide,
hieraan te wijten, dat Duitschland .door de
verovering van een groot aantal maritieme
landen gunstiger bases voor zijn aanvallen
op de Britsche koopvaardij had verkregen.
Ten aanzien van den nieuwbouw van
koopvaardijschepen, aldus Cross, richt Gr-
Brittannië zijn blik hoofdzakelijk op de
werven der Ver. Staten, want het is een
feit, dat de landen van het Empire niet
genoeg koopvaardijschepen voor Engeland
kunnen bouwen. Doch zelfs wanneer de
werven der Ver. Staten erbij betrokken
worden is het alleszins twijfelachtig of En
geland op den langen duur over voldoende
koopvaardijschepen zal beschikken. Er kan
namelijk thans geen sprake meer van zijn,
dat'Engeland met behulp van zijn koop
vaardijvloot alle dingen invoert, die het
voor het uitbreken van den oorlog heeft
geïmporteerd. De invoeren zijn integendeel
zeer sterk gedaald, temeer daar Duitsch
land GrootlBrittanriië van bijna alle Euro-
peesche markten heeft uitgesloten. In ver
band met de aan den oorlog verbonden
gevaren voor de scheepvaart is Engeland
thans in groote mate gedwongen, zijn im
portgoederen uit overzeësche landen met
eigen schepen zelf te halen. Bij de lange
aanvoerwegen, doen zich natuurlijk vertra
gingen voor, die eenerzijds door het con-
vooistelsel veroorzaakt worden. Anderzijds
moeten tegenwoordig ook steeds tal var-
koopvaardijschepen in Britsche of buiten-
In het gisteren verschenen Verorde
ningenblad is opgenomen een verorde
ning van den Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied tot
instelling van Departementen van alge
meen bestuur, welke den naam zullen
dragen van departement van Opvoe
ding, Wetenschap en Cultuurbescher
ming en van departement van Volks
voorlichting en Kunsten. Deze kopien
in de plaats van het departement van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
Aan het departement van Opvoeding,
Wetenschap en Cultuurbescherming Is
opgedragen de zorg voor al hetgeen met
inrichtingen van openbaar en bijzonder
onderwijs en opvoeding samenhangt, met
inbegrip van de inrichtingen van hooger
onderwijs, de opleiding van onderwijzers,
het schoolfilmwezen, de lichamelijke op
voeding, de jeugdleiding en de cultureele
verzorging der jeugd, de ontwikkeling van
volwassenen, met inbegrip van de zorg voor
openbare bibliotheken, de wetenschap met
inbegrip van de bibliotheken, inrichtingen
en vereenïgingen van wetenschappelijken
aard, van de wetenschappelijke literatuur,
alsmede van opgravingen, de openbare en
niet openbare musea en andere collecties,
de monumentenzorg en de zorg voor het
archiefwezen, alsmede de natuurbescher
ming en de heemschut.
Aan het departement van Volksvoorlich
ting en Kunsten is opgedragen de zorg
voor het pers- en radiowezen en, onver
minderd het bepaalde in de Bioscoopwet
1926 (artikel 1 der verordening no. 160
1940), het filmwezen, de niet-wetenschap-
pelijke literatuur, de muziek, de beeldende
kunsten, met Inbegrip van de architectuur
en de kunstnijverheid, het theaterwezen,
den kunstdans en het tentoonstellingswe
zen, de bestrijding vari al hetgeen in strijd
is met de openbare orde en de goede zeden,
alsmede aï hetgeen samenhangt met pro
paganda en met bekendmakingen ten be
hoeve van doeleinden, die niet op het ma
ken van winst gericht zijn.
Aan beide departementen is opgedragen
de zorg voor de instandhouding van den
volksaard, ieder van hen oefent zijn be
voegdheden dienaangaande zelfstandig uit,
voor zooveel het de aan zijn zorg toever
trouwde onderwerpen aangaat, doch in on
derling overleg, waar zulks noodzakelijk is.
Hetzelfde geldt ten aanzien van de uitwis
seling van cultureele waarden.
Deze verordening treedt in werking op
den dag harer afkondiging.
landsche havens hersteld worden. Met het
oog op het feit, dat Engeland onder deze
omstandigheden in de naaste toekomst
slechts in geringe mate overzetóche goede
ren kan invoeren, verzocht de minister het
publiek, bij het verbruik van waren uiterst
spaarzaam te zijn. (D.N.B.)
ONGERUSTHEID OVER DE ENGELSCHE
SCHEEPSVERLIEZEN.
Omtrent den toestand, waarin Engeland
zich bevindt tengevolge van het steeds toe
nemende tonnage vérlies, aldus meldt D.N.B.
uit New York, beginnen verscheidene bladen,
volgens berichten uit Engeland, zich ernstig
bezorgd te maken. Zoo schrijft het Britsche
tijdschrift Economist, dat men zich niet on
beperkt kan permitteeren schepen en
vrachten in den huidigen omvang te ver-
Thans is ook de schutting voor de oostelijke aansluiting aan. den Breestraat-gevel
van het Stadhuis aan de zijde van de Koornbrugsteeg verwijderd. Het zal vermoede
lijk echter nog wel geruimen tijd duren alvorens ook het laatste deel aan de
Vischmarktzijde kan wórden afgebroken.
liezen. Sedert de ineenstorting van Frankrijk
zijn de scheepsverllezen zóó gestegen, dat zij
bij Engelschen, geallieérden en neutralen
4.68 millioen ton per jaar uitmaken zouden,
tegenover 2.85 millioen ton in het eerste
oorlogsjaar. De vlootcorrespondent van de
Yorkshire Post schrijft, dat de Duitsche
vloot op het oogenblik levendig optreedt
en Engeland uitdaagt op een wijze, die niet
kan worden 'overzien. Te beweren, dat de
Duitsche vloot in Noorwegen is verwoest, is
een wenschdroom.
DE SCHADE AAN DE BRITSCHE
INDUSTRIE.
De Engelsche vakvereenigingsleider sir
Walter Citrine, die een propagandareis in
de Ver. Staten maakt, heeft op een verga
dering van Amerikaansohe vakvereenigin-
gpn onder meer verklaard, dat de Duitsche
bombardementen in het bijzonder de Brit
sche productie hebben getroffen. Snelle
hulp Is noodiger dan ooit. Tengevolge van
de bombardementen kan men de productie
van Engeland niet op het voorgenomen peil
houden. (D.N.B.)
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
Maatregelen inzake buitenlandsche verze
keringsmaatschappijen. (2e Blad)
Verordening inzake de aanvulling van over-
heids- en semi-overheidspersoneel
(2e Blad)
Het Landbouw-comité verbreekt de betrek
kingen met „Landbouw en Maatschappij"
(Binnenland, 3e Blad).
Schriftelijke vastlegging van mondelinge
pachtovereenkomsten mogelijk. (Bin
nenland, 3e Blad).
Buitenland
Dezer dagen is het beeldhouwwerk-.gereed gekomen, dat is aangebracht rondom den
hoofdtoegang van het Stadhuis aan de Vi schmarkteijde. Onze foto, genomen vlak
nadat'de houten bescherming was verwijderd;, geeft er een Indruk van.
De intensieve Duitsche actie tegen Enge
land en de Britsche moeilijkheden ter
zee. (Buitenland, le Blad)
Engeland wil Amerikaansche slagschepen
overnemen. (3'e Blad).
Voorstel tot wijziging der Johnsonwet.
(Laatste Bter., le Blad)
In den ouderdom van 83 jaar is overleden
Lord Baden Powell, stichter der Padvin
dersbeweging. (3e Blad)
Ernstige scheepsramp te Haifa; s.s. Patria
na ontploffing gekapseisd. (BuitenL
Gem., 2e Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
