DONDERDAG 21 NOVEMBER 1940
No. 24743
De uitbreiding van het
Drie-mogendheden-pact
De scholenbouw wordt
stopgezet
Tot 1 Januari 1942
81sfe Jaargang
Na Hongarije zullen nog
meer landen volgen
Antonescu naar Berlijn
De sanval op Birmingham
Dreiging van de Gaulle
Duitschland zal geheel Europa
van steenkool voorzien
De Italiaansche voorbereidingen
in Afrika
Bouw van gymnastiek
lokalen uitgezonderd
De Iersche steunpunten
De houding van
Zuid-Slavië
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nr«. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
De toetreding van Hongarije tot het drie-
mogendhedenpact Ls geschied in het kader
van een plechtige ceremonie. Het D.N.B.
meldt:. Vóór het kasteel van prins Euge-
nius, dat de laatste jaren reeds vaker de
plaats was van belangrijke gebeurtenissen
voor Zuid-Oost-Europa, was een eerecom
pagnie opgesteld.
Om kwart over twaalf kwam de rijks
minister van buitenlandsche zaken, kort
daarop de Italiaansche minister van bui
tenlandsche zaken en de Japansche am
bassadeur Koeroesoe aan. Op de groote
buitentrap begroetten zij de vertegenwoor
digers van Hongarije, die om half een ver
schenen. De rijksminister van buitenland
sche zaken begeleidde de vertegenwoordi
gers der geallieerde mogendheden naar de
gele zaal. Daar waren reeds talrijke ver
tegenwoordigers van de Duitsche en de
buitenlandsche pers, vooral de Italiaansche,
Japansche en Hongaarsche benevens die
der andere Zuid-Oostelijke staten.
Bij het begin van de plechtigheid deelde
de rijksminister van buitenlandsche zaken
von Ribbentropmede, dat de Hongaarsche
regeering den wensch te kennen heeft ge
geven opgenomen te worden in het drie-
mogendhedenpact en dat de regeeringen
der in dit pact vereenigde staten voldaan
hebben aan dezen wensch. Na het voorle
zen van het protocol betreffende dit toe
treden had de onderteekening plaats.
Vervolgens las de Hongaarsche minister
van buitenlandsche zaken graaf Csaky in
het Hongaarsch en het Duitsch de Hon
gaarsche regeeringsverklaring betreffende
het toetreden voor.
In aansluiting hierop begroette de rijks
minister van buitenlandsche zaken Hon
garije als nieuw lid van het pact.
In zijn slotwoord wees de rijksminister
op de beteekenis van het pact, dat een
oorlogsverklaring is aan de oorlogshitsers
en gericht is tegen elke poging om den
oorlog uit te breiden en dat een aaneen
sluiting ten doel heeft ten behoeve van een
spoedig herstel van den wereldvrede en de
Instelling van een rechtvaardiger wereld
orde. De rijksminister betoogde ook, dat
Hongarije de eerste mogendheid is, die zich
solidair verklaart met deze doelstellingen
en hij het bijzonder op prijs stelt evenals
de Italiaansche en Japansche vertegen
woordigers, dat de sinds lang bevriende
Hongaarsche natig ais eerste is toegetreden
tot het pact.
De rijksminister van buitenlandsche
zaken constateerde, dat andere mo
gendheden zullen volgen en het het
onveranderlijke besluit is van de in dit
pact vereenigde mogendheden om een
wereldomvattende aaneensluiting tot
stand te brengen van alle werkelijk tot
opbouw bereide, voor een rechtvaardi
gen vrede arbeidende jonge volken.
HITLER BIEDT DEN ONDERTEEKENAARS
EEN MAALTIJD AAN.
Na de onderteekening van het protocol,
heeft de Führer in kléinen kring een maal
tijd aangeboden, waarbij de graven Ciano,
Teleki en Csaky, de Japansche ambassa
deur te Berlijn Koeroesoe en minister von
Ribbentrop aanzaten.
Officieus wordt voorts uit Weenen ge
meld:
Het onderhoud van den Führer in hotel
Imperial met den Hongaarschen premier
graaf Teleki en den minister van buiten
landsche zaken graaf Csaky, in tegenwoor
digheid van rijksminister van buitenland
sche zaken von Ribbentrop heeft ongeveer
twee uur geduurd. Bij hun vertrek werden
dc Hongaarsche minister hartelijk toege
juicht door de menigte, die bij duizenden
voor het hotel samengestroomd was.
Daarna ontving de Führer den Italiaan-
schen minister van buitenlandsche zaken.
De Roemeensche regeeringsleider, ge
neraal Antonescu is g'steravond om 7
uur 45 uit Boekarest naar Berlijn ver
trokken.
Een vertegenwoordiger van den koning
was op het station en verder de geheele
Nïeering, de hooge ambtenaren van het
Duitsche gezantschap, de gezanten van
Italië, Slowakije en Turkije, de pauselijke
nuntius en de Japansche zaakgelastigde.
De vies-premier Horia Sima sprak af
scheidswoorden tot Antonescu. Hij verzocht
hem de hartelijke groeten aan den Führer
en het Duitsche volk over te brengen en
wenschte hem namens de Roemeensche re
geering veel geluk voor zijn reis.
Antonescu antwoordde: „Ik vertrek in het
volle vertrouwen op het Roemeensche volk
en zal vol vertrouwen op het Duitsche volk
temgkeeren."
Terwijl het lied der legionairs werd ge
speeld, stapte Antonèscu in den trein en
met hem de Duitsche gezant Fabricius en
de Duitsche luchtvaartattaché, kol. Ger-
stenberg. die hem op zijn reis vergezellen.
DUITSCHE PERSCOMMENTAREN.
De verklaring, welke de rijksminister van
buitenlandsche zaken Von Ribbentrop ter
gelegenheid der toetreding van Hongarije
tot het drielandenpact te Weenen heeft af
gelegd, vooral zijn mededeeling, dait de
toetreding van andere landen zal volgen, en
de uitdrukking van zijn overtuiging, dat de
beteekenis der in het drielandenpact ver
bonden landen mede ertoe zal bijdragen
den vrede in niet al te ver verschiet te her
stellen, vormen de leidende gedachte der
Berlijnsche perscommentaren ten aanzien
van de historische gebeurtenis van Weenen.
De diplomatieke medewerker van de
„Berliner Boersen-Zeitung", Karl Megerle,
wijst op de „snel om zich heen grijpende
aantrekkingskracht van het drie-mogend-
heden-pact", welks groote principieele ge
dachten zoo helder zijn en door de leer
stellingen en nooden van de 20ste eeuw zoo
gesteund worden, dat men bij de overwel
digende meerderheid der Europeesche vol
keren thans reeds van een geestelijke be
krachtiging van dit groote wereldpolitieke
verdragswerk kan spreken. Met de toetre
ding van Hongarije begênt het concrete pro
ces van de opvulling der omlijsting van
dit pact. Hongarije spreekt zich daarmede
uit voor de Europeesche lotsgemeenschap
tegen de machten, die hoewel zij aan
deze gebieden vreemd zijn en den vrede
verstoren naar bijzóndere politieke be
voorrechting streven. De verklaring van de
Hongaarsche regeering onderstreept immers
onvoorwaardelijk de opvatting der onder
teekenaars van het drielandenpact. De
ruimte van den Britschen invloed, zoo
schrijft .het blad, is in Europa tot eenige
kleine resten ineengekrompen en de dag zal
komen, waarop óök de laatste enclave van
fret Enerelsdhe systeem Verdwenen zal zijn.
Een dubbelzinnig afzijdig staan een steunen
op twee schouders gaat niet meer op. De
nieuwe denkbeelden en feiten van het
nieuwe Europa, verbonden met de gelijkge
rechtigde voornemens en krachten van het
Verre Oosten, brengen niet alleen de over
wegingen van de kleine en middelmatig
groote landen, doch de uverige groote ruim
ten en groote volkeren 'van de Europe esc In-
Aziatische ruimte onder hun betoovering.
De lange reeks van diplomatieke handelin
gen en gebeurtenissen der laatste weken,
het contact met de bevoegde personen van
Spanje tot aan de Sovjet-unie toont aan,
dat het proces der nieuwe ordening stelsel
matig en met succes wordt, voortgezet.
Ter aanvulling op het Duitsche weer-
machtbericht over den grooten aanval van
Duitsche luchtstrijdkrachten op Birming
ham zegt 't D.N.B. nog: Reeds nadat de eer
ste golven vliegtuigen hun bommen hadden
uitgeworpen, was de stad als door daglicht
door de vlammen van reusachtige branden
verlicht. De volgende toestellen konden
spoedig vanaf het Kanaal van iedere rich
tingpeiling afzien, aangezièn de vuurgloed
tot hoog in den hemel straalde en zoo de
eenvoudigste wegwijzer werd. De Duitsche
gevechtseskaders startten nog tijdens de
avondschemering bij volkomen bedekten
hemel. Het was echter bekend, dat het weer
zou veranderen. Tegen middernacht was de
wolkenlaag ook bijna geheel weg, zoodat de
Duitsche aanvallen bij buitengewoon goed
zicht uitgevoerd konden worden.
Veel meer dan 500 vliegtuigen zijn naar
Birmingham gevlogen en hebben bommen
van alle soorten en kalibers uitgeworpen.
In grooten omvang werd gebruik gé-
maakt van de zwaarste bommen, die zoo
wel door hun brandstichtende uitwerking
als door hun splinters en den luchtdruk
buitengewone schade aanrichtten.
In totaal werden ruim 500.000 k.g. bom
men neergeworpen. Tegelijkertijd vielen
duizenden en duizenden brandbommen op
de stad, zoodat bij de vernielende explosies
ook nog de alles verwoestende uitwerking
van het vuur kwam.
Sommige branden waren reusachtig, aan
gezien spoedig de eene brandhaard zich
aansloot bij den andere. Tusschen deze
groote branden, die heele fabrieksterreinen,
blokken huizen, en tenslotte heele straten
aantastten, stonden ontelbare kleinere en
heel kleine branden, die voor een groot deel
ook weer om zich heen grepen en zich aan
eensloten tot groote branden. De Britsche
afweer van geschut en schijnwerpers was
krachtig en aanhoudend, doch had geen
succes. De Duitsche aanvalstactiek slaagde
erin den afweer volkomen in verwarring te
brengen ,n zonder effect te doen zijn. De
moed der Duitsche vliegers brak door ieder
spervuur heen en negeerde ieder gevaar.
De aanvallen werden ingeleid door afzon
derlijk vliegende toestellen, waarop ver
scheidene malen een massaal bommenwer-
pen door aaneengesloten formaties volgde,
terwijl in de pauzen tusschen deze groote
aanvallen, weer afzonderlijk vliegende toe
stellen aanvielen. Afzonderlijk vliegende
toestellen beëindigden den strijd in de
eerste uren van den ochtend. De aard van
den aanval maakte gebruik van iedere
technische mogelijkheid.
De afzonderlijke toestellen en de forma
ties deden hun aanvallen in gewone, hori
zontale glijvlucht, en weer andere
ruischloözen glijvlucht, "en weer andere
stortten 'zich niét eëh 'plotselinge duik
vlucht op hün dóëlén 'ehStifeten zoo door
het verspérrlhg'svuur hèèn."
De verliezén zijn zèeï gering. Bij een op
treden van ruim 500 vliegtuigen worden
slechts vijf tóèstëllén Vertuist.
De Frapsph.e minister, van koloniën admi
raal Pikton, heeft, naar het Duitsche
Nieuwsbureau uit Vichy] verneemt, in een
radiorede den tekst van eén telegram be
kend gemaakt, dat de afgezette generaal de
Gaulle door bemiddeling van den gouver
neur van dé Erigelsöhe kolonie Nigeria aan
de Franschë rëgëerihg deed toekomen. In
dit telegram drèigt dé Gaulle acht gevange
nen, die zijn tróêpen bij de inneming van
Libreville in handen vielen en die leidende
personen uit hét Fransche bestuur en het
leger zijn, als gijzelaars vast te houden en
hen slechts tegen uitlevering van acht
„Gaullisten", over wie de regeering van
Vichy beschikt, uit te wisselen. De Gaulle
belooft op eerewoord elk ruchtbaar worden
van deze uitwisseling te beletten, als de re
geering het voorstel aanneemt.
De minister van koloniën deelt in ant
woord hierop, ihee, dat de Fransche regee
ring de Ganlle.niet zal antwoorden. Men
zal zien oh de. Gaulle op de uitspraak van
de Fransche justitie niet een moord, met
den moord óp eén bisschop zal antwoorden.
De personen, d'iè" de 'Gaulle als gijzelaars
aanbiedt,' zijn géneraal Tétu, luitenant-ko
lonels Claveau eri Crochu, majoor Rauilller
en bisschop Tardu. Deze gijzelaars, aldus
kondigt de Gaulle in zijn telegram aan,
staan met hun léven vont elk levensgevaar
van de door hem opgesomde „vrije Fran-
sohen" in.
De Duitsche Rijkscommissaris voor de
steenkolen. Walter, heeft ln een toespraak
tot de arbeiders van Muenchen eenige da
gen geleden gesproken over de taak en de
prestaties van den Groot-Dultschen mijn
bouw. Het Groot-Duitsche Rijk, aldus zeide
Walter, het rijkste steenkoolland van
Europa, is na de uitschakeling van Engeland
een beslissende taaak zoowel op politiek, als
op militair gebied, ten deel gevallen. De
Duitsche steenkoolindustrie zal ondanks de
moeilijkheden, voornamelijk wat het ver
keer betreft, in steeds toenemende mate
voldoen aan de haar gestelde eischen. Door
het oplossen van sociale en technische
vraagstukken in den mijnbouw zal bereikt
worden, dat deze tak van industrie op de
eerste plaats zal staan. Van deskundige
zijde op mijnbouwgebied werd hieraan nog
toegevoegd, dat Duitschland thans de taak
op zich genomen heeft het geheele Europee
sche gebied van steenkool te voorzien. Aan
de hand van statistische gegevens werd een
groote stijging der productie aangetoond,
die in den laatsten tijd kon worden bereikt.
Aan deze stijging der productie is het te
danken, dat de taak, die Duitschland op
zich heeft genomen, kon worden vervuld.
(D.N.B.)
Talrijke buitenlandsche militaire critici
vragen zich af, waarom maarschalk Gra-
ziani na de verovering van Sidi el Barrani
in Egypte het offensief nog niet hervat
heeft, aldus Stefani. Deze vraag kan men
niet- beantwoorden zonder nogmaals te wij
zen op de moeilijkheden, die geboden wor
den door het terrein en het heete klimaat
van de Libysche hoogvlakte, een woestijn
bij uitnemendheid, waar het leven zwaar
gemaakt wordt door de hitte, die dikwijls
vijftig graden bereikt, en gebrek aan water.
Deze atmosferische omstandigheden ver
sterken nog den elsch tot grondige voor
bereiding, die vooraf moet gaan aan den
nieuwen sprong van de Italiaansche colon
nes naar Marsa Matroeh.
Het grootste probleem vormde het water,
dat door tankauto's ter plaatse gebracht
moest worden, waar dan per hoofd en per
dag een anderhalve liter beschikbaar ge
steld werd. Thans is dit vraagstuk geheel
opgelost, dank zij den bouw van een aqua
duct, hetgeen in recordtijd geschied is en
de ontdekking van bronnen bij de voorste
linies. Eveneens moest ontzaglijk veel werk
verzet worden om het noodige materieel en
hulpmiddelen voor den a.s. opmarsch aan
te voeren. Deze voorbereiding staat op het
punt voltooid te worden.
Opgemerkt moet nog worden, dat het in
de geschiedenis nooit /oorgekomen is, dat
men van het Westen uit Egypte trachtte
te veroveren, juist vanwege de woestijn der
Libysche hoogvlakte. Maarschalk Graziani
is de eerste, die een dergelijke onderneming
beproeft.
Thans bevindt zich tusschen de voorste
Italiaansche linies en die der Engelschen
een niemandsland van dertig kilometer
breed. Daar spelen zich dikwijls de gevech
ten tusschen gemotoriseerde patrouilles af.
De Engelschen beschikken in Egypte over
ongeveer 300.000 man. Zij hebben van Mar
sa Matroeh een geducht versterkt kamp ge-
De Staatscourant bevat een besluit van
den secretaris-generaal van het departe
ment van onderwijs, kunsten en weten
schappen betreffende het stopzetten van
scholenbouw, alsmede de invoering van het
onderwijs in lichamelijke oefening aan la
gere scholen.
In dit besluit is o.m. bepaald, dat tot
1 Januari 1942 door de gemeenten geen
besluiten genomen worden tot het doen
van uitgaven voor stichting van nieuwe
of uitbreiding, verbouw of verandering
van inrichting van bestaande school
gebouwen voor gewoon of uitgebreid
lager onderwijs. Evenmin worden tot
dien datum door de gemeenten zonder
bovenbedoelde stichting, uitbreiding
enz. openbare scholen voor gewoon of
uitgebreid lager ónderwijs opgericht of
uit de openbare kassen vergoeding toe
gekend ten behoeve van bijzondere
scholen voor gewoon of uitgebreid la
ger onderwijs, in een gemeente geves
tigd anders dan met gebruikmaking
van de bepalingen der lager onderwijs
wet 1920. De eerstgenoemde bepaling
geldt niet in gevallen van oorlogsscha
de. Voorts gelden bovengenoemde be
palingen niet in gevallen, waarin het
onderwijs in lichamelijke oefening de
stichting van een lokaal of de inrich
ting van een lokaal of de inrichting
van een terrein voor dat onderwijs noo-
dig maakt, alsmede in andere bijzon
dere gevallen, ter beoordeeling van den
secretaris-generaal.
In dit laatste geval en ook in het geval
voor oorlogsschade, kunnen voorwaarden
worden gesteld betreffende het minimum
getal leerlingen, dat per klasse moet kun
nen worden toegelaten, en het aantal klas
sen, met dien verstande, dat in de daartoe
leidende gevallen het getal leerlingen,
waarvoor het gebouw ruimte moet bieden,
evenredig wordt verlaagd. Bij toepassing
van de uitzonderingsbepalingen ten aan
zien van bijzondere scholen kunnen ook
voorwaarden worden gesteld betreffende de
beschikbaarstelling van een bestaand ge
bouw als schoolgebouw.
Gedeputeerde Staten bevelen geen stich
ting van een lokaal of inrichting van een
terrein voor het onderwijs in lichamelijke
oefening en verleenen geen goedkeurmg
aan een daartoe strekkend besluit van den
gemeenteraad, tenzij hun gebleken is, dat
niet op andere wijze kan worden voorzien
in dat onderwijs'. Eenzelfde houding neemt
de gemeenteraad aan tegenover een aan
vrage van een schoolbestuur betreffende de
stichting van een lokaal of den aankoop
en de inrichting van een terrein voor ge
noemd onderwijs. De gemeenteraad kan,
binnen het raam van de lager-onderwljs-
wet 1920. een lokaal of een terrein- gedu
rende bepaalde uren ln gebruik geven on
der verschillende voorwaarden.
Heeft de gemeente geen lokaal of ter
rein beschikbaar, dan kan zij met het be
stuur eener bijzondere school voor gewoon
of uitgebreid lager onderwijs, die een uit
de openbare kassen bekostigd lokaal of ter
rein voor het onderwijs in lichamelijke
oefening heeft, een overeenkomst sluiten,
waarbij zij het recht verkrijgt, het mede
gebruik van dit lokaal of dit terrein ge
durende bepaalde uren op de bovenaange-
geven wijze, aan te bieden.
Is ook een lokaal of terrein als bovenbe
doeld niet beschikbaar, dan kan een over
eenkomst als bovenaangegeven worden
aangegaan met het bestuur eener van
rijkswege gesubsidieerde bijzondere school
voor middelbaar of voorbereidend hooger
onderwijs.
Ten aanzien van van rijkswege gesubsi
dieerde bijzondere kweekscholen tot oplei
ding van onderwijzers en nijverheidsscho
len vindt het bovenbepaaJde, voor zoover
mogelijk, overeenkomstige toepassing.
Dit besluit treedt in werldng op den
dag zijner afkondiging. Alsdan vervallen
voor of op dien datum genomen besluiten
tot het doen van uitgaven voor de stich
ting van schoolgebouwen enz., ter uitvoe
ring waarvan bij de inwerkingtreding de
gunning nog niet heeft plaats gehad. Voor
of op dien zelfden datum ingekomen aan
vragen, als bedoeld ln de artikelen 72. 84
en 88bis der lager-onderwijswet 1920, be
treffende voorzieningen, bedoeld in den
aanhef van dit besluit, worden geacht niet
te zijn Ingediend.
maakt, voorzien van volmaakte inrichtin
gen en waar men de beschikking heeft
over een verbinding over land en door de
lucht en over een spoorlijn, die naar Egypte
loopt. Op 300 K.M. van Marsa Matroeh
staan de beste divisies, waarover het Brit
sche leger beschikt, opgesteld en zij heb
ben versterkingen ontvangen in den vorm
van manschappen, materieel en munitie.
Zonder twijfel is deze sector het best voor
den oorlog toegerust, want Engeland weet
heel goed, welke gevolgen het verlies van
zijn positie ln Egypte zou hebben.
Volgens een United Press-bericht heeft de
Iersche minister-president de Valera ten
aanzien der kwestie van afstand van Ier
sche vlootbases aan Engeland gezegd, dat ze
rechtstreeks Ierlands nationale integriteit
raakt. Als Ierland havens aan Engeland uit
levert wordt het zelf rechtstreeks bi] den
oorlog betrokken.
Ten aanzien van het voorstel Iersche ha
vens en luchtsteunpunten aan Canada te
verpachten, stelde de Valera in het licht dat
Canada evenals Engeland oorlogvoerende is.
Op de vraag, of Ierland zijn neutraliteit
zou opgeven in ruil voor de teruggave van
Noord-Ierland, antwoordde de Iersche pre
mier, volgens genoemd agèntschap, dat deze
vraag er op neerkomt, of men het recht op
vrijheid wil opofferen aan dat op eenheid.
De Iersche natie heeft reoht op beide.
De hoofdredacteur van het blad Vreme,
dr. .Gregoric, schrijft het volgende
Bij de groote omwentelingen, die de
grootsche strategische en diplomatieke han
delingen op het Europeesche een Aziatische
vasteland te weeg brengen, handhaaft Zuid-
Slavië een duidelijke en vast omlijnde poli
tiek. Vastbesloten om in het vernieuwde
Europa, tot welke vorming het met kracht
wil medewerken, zich die plaaits te verze
keren, welke het krachtens zijn historische
taak, n.l. een verbinding te vormen tus
schen midden-Europa en het Zuid-Oosten
toekomt, maakt Zuid-Slavië thans een be
langrijken faotor uit, waarmee men bi] de
politieke ontwikkeling- ernstig rekening
moet houden. (D.N.B.)
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
De Nederlandsche Unie beantwoordt den
oproep van Nationaal Herstel (Binnen
land, 3e Blad).
Oorlogsslachtoffers en de heffing van suc
cessierechten (Binnenland, 3e Blad).
Twee kinderen onder den trein geraakt
(Gemengd, 3e Blad).
Motorvaartuig op Braassemermeer gezon
ken; twee schippers verdronken (2e
Blad).
Buitenland
De toetreding van Hongarije tot het Drie-
mogendheden-pact. Andere landen zul
len nog volgen (le Blad).
De Italiaansche voorbereidingen in Afrika
(le Blad).
Antonescu naar Berlijn (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN*
EERSTE BLAD.
