De aardbeving in Roemenië
1EIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Dinsdag 19 November 194Ó
Gemeenteraad Zoeterwoude
KERK- EN SCH00LNIEUWS
Voordat Berlijn een zindelijke
stad
was
Welke bon is geldig?
De stadsreiniging dateert van 65 jaar geleden
VRAGENRUBRIEK
SPREEKCEL
Opgave van
Boter en vet
Brandstoffen
Brood en bloem
Eieren
Grutterswaren
19 November
Kaas
Koffie en thee
Petroleum
Suiker
Vleesch en vleeschwaren
Zeep
Vergoedingen Bijzonder Onderwijs Goedkeuring verordening straatbe
lasting De verbreeding van den Vlietweg Bouw veldwachterswoning
en lijkenhuis.
De Raad van Zoeterwoude vergaderde
onder voorzitterschap van den burgemees
ter. De notulen werden gelezen en onver
anderd vastgesteld. De ingekomen stukken
«rden voor kennisgeving aangenomen. Een
schrijven van K. F. J. Fonteijn betreffende
het amoveeren van de Steene brug werd ge
steld in handen van B. en W. om prae-ad-
vies. Van Ged. Staten was terugontvangen
de c-emeenterekening 1938 onder bemerking,
dat een bedrag van f. 252.wegens belas
ting ten onrechte op dezen dienst is ver
antwoord. Dit bedrag moet worden overge
bracht naar 1939. In verband hiermede
werd het nadeelig saldo van den dienst 1938
met f.252.verhoogd en gebracht op
ƒ.4.627.20- De rekening werd aldus opnieuw
roorloopig vastgesteld.
Conform de voorstellen van B. en W.
werd dan met alg. 'st. besloten:
1. aan de Ver. „Het Groene Kruis" te Lei
derdorp een subsidie voor 1940 te verleenen
van f. 22.40;
2. aan de RK. Ver. „Het Wit-Gele Kruis"
(e Zoeterwoude Hooge Rijndijk voor 1940
een subsidie van f. 36.40 toe te kennen;
3. de afschrijvingspercentages voor het
waterleidingbedrijf over 1940 te bepalen op
de minima genoemd in het 2de lid van art.
15 van de beheersverordening.
B. en W. stelden hierna voor vast te stel
len de vergoeding als bedoeld in art. 101
der L.O.-wet 1920 over 1939 en het bedrag,
dat voor vergoeding over genoemd jaar in
aanmerking komt en wel voor de R.K. Jon
gensschool op resp. f3136.85 en. f. 2276.20;
voor de R.K. Meisjesschool op resp. f. 2704.01
en f. 2331.29 en voor de R.K. Jongens- en
Meisjesschool op resp. f. 2285.77 en f-1830.68.
Dit voorstel werd met alg. st. aangenomen.
De begrooting der gemeente voor het jaar
1940 werd gewijzigd overeenkomstig het
aangeboden ontwerp.
Aangezien de verordening'op de heffing
van straatbelasting slechts geldig is tot 1
Jan. 1941, moet een nieuwe verordening
worden vastgesteld. De heffing en de in
vordering zijn nu in één verordening ge
regeld.
Voorts stelden B. en W. voor art- 9 te
wijzigen in dien zin, dat slechts restitutie
wordt verleend indien het betreffende per
ceel gedurende het geheele belastingjaar
onverhuurd en ongebruikt is gebleven, ter
wijl de reclames in het vervolg door den
secretaris zullen worden behandeld. De heer
Meijdam was niet voor de wijziging van
art. 9, aangezien hierdoor onbillijkheden
worden geschapen, omdat het dan mogelijk
dat een pand gedurende 23 maanden
onverhuurd is. terwijl dan toch geen resti-
iutie zal plaats hebben. Spr. stelde voor ar
tlkel 9 ongewijzigd te laten. Ook de heer
Paardekooper was niet voor wijziging van
dit artikel. De voorzitter bracht dan het
voorstel van B. en W, in stemming, dat met
1 legen 3 werd verworpen. Voor stemden de
heer van Leeuwen en de beide wethouders.
Het voorstel van den heer Meijdam werd
dan geacht te zijn aangenomen. De veror
dening straatbelasting, werd met alg. st.
1 ïgenomen.
In verband met de schaarschte in de
ouwmaterialen werd aan de bouwverorde-
rerd vastgelegd, dat de bepalingen der
ling een nieuw artikel toegevoegd, waarbij
bouwverordening niet gelden, indien en
oor zoover daaraan niet kan worden vol-
laan in verband met de voorschriften,
ichtlijnen of wenschen van de Algemeen
Gemachtigde voor den Wederopbouw.
Door de Ned. Heide Mij. is een begroo
ting gemaakt voor de verbreeding van
den Vlietweg. De totale kosten worden
geraamd op f.3000.B. en W. stelden
voor hieraan goedkeuring te verleenen
en de werkzaamheden in werkverschaf
fing te doen uitvoeren-
De heer Paardekooper vroeg of de ver
breeding kan plaats hebben zonder gebruik
te maken van den eigendom van derden en
of het vaststaat, dat Ged. Staten den weg
voor het verkeer met motorrijtuigen zullen
openstellen. De voorzitter antwoordde op
beide vragen bevestigend. De heer Tijssen
wilde ook uithaalplaatsen maken, doch de
voorzitter wees er op. dat met uithaalplaat
sen de kosten zeer zullen stijgen. Boven
dien kunnen later nog altijd uithaalplaat
sen worden gemaakt, indien mocht blijken,
dat daaraan behoefte bestaat.
De heer Wessel juichte het plan ten zeer
ste toe. Hiermede wordt aan een groot ver
langen van de Vlietwegbewoners voldaan.
Spr. achtte het maken van uithaalplaatsen
niet mogelijk, omdat er geen plaats voor is.
Wanneer de weg eenmaal op 4 M. breedte
is gebracht, mogen de auto's er rijden. La
ter kan dan worden nagegaan of eventueel
verbeteringen kunnen worden aangebracht-
Het voorstel van B. en W. werd dan met
alg. st. aangenomen.
Vervolgens werd met alg. st. de aange
boden concept-verordening op de verzame
ling van afvalstoffen en kadavers vastge
steld.
Na discussie werd met alg. st. besloten
als plaats voor het storten van huis- en
straatvuil aan te wijzen het perceel water
van den Noord-Aa, gelegen tusschen het
eilandje kadastraal bekend sectie D No. 392
en den walkant. Van Ged. Staten was ont
heffing verkregen van de bepalingen van
de plassenverordening, terwijl ook van Rijn
land en de diverse eigenaren de vereischte
vergunning is verkregen.
Na geheime zitting stelden B. en W. voor
te besluiten tot het bouwen van een veld
wachterswoning met garage voor de auto
spuit en een lijkenhuis op het perceel
grond, gelegen ten Oosten van het terrein
voor lichamelijke oefening op het Dorp, en
het maken van bestek en teekening op te
dragen aan den heer A. H. J. Paardekooper.
alhier. Naar aanleiding hiervan zeide de
heer Paardekooper, dat reeds eerder ge
sproken is over een begrooting voor dit
plan. Sindsdien zijn echter de prijzen der
bouwmaterialen zoodanig gestegen, dat spr.
een en ander nog wel eens nader wil be
zien Spr. staat niet zóó tegenover deze
kwestie, dat hij tegen eiken prijs een veld
wachterswoning wil hebben. De voorzitter
wees er op, dat er per 1 Jan. 1941 een lij
kenhuis moet zijn. Men kan dus beter alles
tegelijk bouwen. Bovendien komt de zaak
later toch nog weer in den Raad. zoodat
hij zich dan nog kan uitspreken. De heer
Meijdam zeide, dat nu de aanvangsmaat-
regelen getroffen moeten worden. Het voor
stel van B. en W. werd dan met alg. st.
aangenomen.
De voorzitter deelde o a. nog het volgen
de mede: 1. De vernieuwing van* de Witte
brug is aanbesteed en opgedragen aan A.
J. van Bennekom en J .J. Rode wijk te Zoe
terwoude voor f4450.Hierdoor wordt de
begrooting met f.354.overschreden, het
geen inmiddels door Ged. Staten is goedge
keurd- Het dagelij ksch toezicht is opgedra
gen aan den gemeenteopzichter. Het ver
keer is tot 1 Jan. a.s. afgesloten.
B. en W. hebben besloten alle bouwaan-
vragen te zenden aan de schoonheidscom
missie van het Instituut Stad en Land
schap; de kosten moeten worden betaald
door de aanvragers. Het hulplokaal voor de
R.K. Jongensschool is gereedgekomen en op
II Nov. j l. in gebruik genomen. Op 25 Nov.
a.s. zal weer een raadsvergadering worden
gehouden, waarin behandeld zullen worden
de begrootingen voor 1941.
Na rondvraag volgde sluiting.
(Hoffmann)
Het reddingwerk op de puinhoopen van den 12 verdiepingen hoogen Carlton-wolkenkrabber te Boekarest.
PREDIKBEURTEN
Alphen a. d. Ryn Chr. Geref. Kerk: Woens
dagnam. 3 uur. prof. Wisse van Amsterdam.
Benthuizen Geref. Gem.: Woensdagvoorm.
10Vt uur en nam. 2*4 uur (Dankdag gewas), ds.
Hofman van Moercapelle.
Noordwijk-aan-Zee Geref. Bond Juliana -
weg 27): Woensdagnam. 714 uur, ds. Koolhaas
van Huizen.
Waddinxvcen Zuidkade 18: Woensdagnam.
7 uur, ds. De Rover van Vlaardingen.
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Heilouw cand. J. C. Stelwagen
te Driebergen; te Zonnemaire ds. J. P. van
Steenbergen te Blezelingen.
Onze BerlIJnsche correspondent schrijft
ons:
De hoofdstad van het Derde Rijk genoot
Mk reeds in vroegere tijden den roep, dat
r'l tot de zindelijkste wereldsteden van Eu-
J>Pa behoorde. Bezoekers uit andere lan-
Mn die hierheen kwamen, en hun eerste
ïaMeling door de Friedrichstrasse naar
™ter den Linden of langs den breeden
öirfürstendamm gemaakt hadden, gaven
«un bewondering daarvoor herhaaldelijk
'"Sevraagd te kennen. Daarmee is echter
lang niet gezegd, dat het altijd zoo
JjU. Het tegendeel is waar.. Er is zelfs een
geweest dat de stadspresident van Ber-
P™ een edict moest uitvaardigen, om de
«Volklng haar gebrek aan zindelijkheid
jjjs helder aan het verstand te brengen.
's nu een 175 jaar geleden, in de maand
™»ember van liet jaar 1765. De toenmalige
Jkgervader heette Kircheisen en zijn edict
kostbaar document in de stadsbiblio-
'wek geworden. Hij verlangde bij die gele
peld een radicale opruiming „van vuil-
uit de keukens, gebroken glaswerk, en
allerlei rommel uit de huizen". Dat
Voor de toenmalige bevolking geen
"®Pliment geweest zijn, want in het va-
«lijk decreet dreigde Zijne Edelachtbare
„een publieke tentoonstelling en af
ranselen van de wijven, die gewoonlijk na
J uur 's nachts haar emmer met excre-
naar het water dragen en de onbe-
•waamdheid hebben ze ook op straat leeg
•gieten." Het origineel van deze ambte-
bekendmaking kan men thans nog aan
r" muur van het Markische Museum te
■rl'Jn met eigen oogen gaan lezen,
kien zou zich deerlijk vergissen wanneer
veronderstelde dat er met dit burge-
ijk decreet een eerste begin werd
ifaakt met de stadsreiniging van Berlijn.
tie
lri namelijk van veel ouderen datum.
attent het eerste begin daarvan beschikt
.i echter niet over veel betrouwbare
®enten.
De verordening van den Grooten
Men weet nog vrij nauwkeurig hoe het
er in de 14de eeuw bij ons heeft uitgezien.
De straten waren toen nog zeer gebrekkig
geplaveid en wegens brandgevaar mochten
de huizen niet onmiddellijk naast elkander
staan. In de tusschenruimte bevonden zich
de riolen. En daar de meeste burgers nog
aan landbouw en veeteelt deden, werd de
mest in groote hoopen onmiddellijk voor de
huisdeur neergeworpen. Op de marktplei
nen en op de kerkpleinen lagen dikwijls
enorme hoopen mest en vuil en vooral in
het duister kon men daarover leelijk strui
kelen. De passanten moesten om de vuilnis-
hoopen voor de huisdeuren heen wandelen
of over groote plassen met vuilnis heen
springen, maar men schijnt er zich in die
dagen niet al te veel van aangetrokken te
hebben.
Vuilnisbelten op de marktpleinen.
Keurvorst.
Pas de Groote Keurvorst heeft aan dezen
wantoestand een einde gemaakt. Door hem
werden in de jaren van 1660 en 1680 ver
ordeningen uitgevaardigd dus ongeveer
280 jaar geleden waarin over vuilnis-
putten en stegen gesproken wordt en men
beschouwt deze doortastende maatregelen
als het eerste begin van een systematisch
reinigingssysteem De varkensstallen moes
ten van de straat verdwijnen, het mesten
van vee mocht alleen nog maar buiten de
stad geschieden en men gelooft, dat de be
kende spreuk „Een ieder vege voor zijn
eigen deur schoon" uit dien tijd dateert,
want de bewoners waren verplicht, op be
paalde dagen het vuilnis voor hun huis bij
een te schrobben, opdat de „Gassenmeister"
de vuilnisman, het weg kon halen. Wie aan
deze strenge verordening niet voldeed, kon
het beleven, dat bij wijze van straf het
vuilnis in zijn eigen huis geworpen werd.
Onder den invloed van deze strenge maat
regelen blijkt het stadsbeeld 'wel iets ge
wonnen te hebben want omstreeks 1770
roemde de Iersche philosoof Toland de zeer
breede en zindelijke straten. Daar staat dan
echter weer een edict van December van
hetzelfde jaar tegenover, uitgevaardigd door
Keurvorst Frederik III waarin deze zijn
ontstemming over de onzindelijkheid der
straten tot uiting brengt en de verordenin
gen inzake de stadsreiniging belangrijk ver
scherpt. Bij droog weer moesten bijvoor
beeld de hulseigenaars het terrein voor hun
huis met water bespuiten en ook op het
zindelijk houden van de Spree werd de na
druk gelegd, want door het hierin geworpen
vuilnis schijnt het water vooral1 in den zo
mer ondragelijk gestonken te hebben. Met
60 daalders straf zou iedere burger beboet
worden, die het voortaan nog waagde, zijn
vuilnis in de Berlijnsohe rivier te smijten.
In een van 1784 dateerende karakteristiek
van Berlijn kan men lezen „Op regenach
tige dagen valt het niet gemakkelijk, om
door de nauwe stegen te komen zonder in
de modder en den mest te blijven steken en
men komt meestal van boven tot onder in
het vuil naar huls. Voor het goud van Peru
zou ik in zoo'n steeg niet willen wonen,
waar ik steeds dikke lucht moet inademen
en nooit zuivere lucht kan genieten."
Omstreeks het begin van de 18de eeuw
telde Berlijn ongeveer 180.000 inwoners en
de publieke maatregelen schijnen met deze
snelle bevolkingstoeneming allerminst mee
gegaan te zijn, want vreemdelingen prezen
weliswaar den omvang der stad en haar
groote pleinen, maar ze beklaagden zich
over de stadsreiniging en vooral over den
stank van de riolen. Sedert 1806 moesten de
huiseigenaars dan ook niet slechts voor
het schoon houden van de straat voor hun
huizen, doch ook voor het transport van
het vuilnis zorg dragen. Alleen de reiniging
van drukke verkeerspunten en groote plei
nen kwam op rekening van de stad. Uit die
dagen dateert de spottende spreuk: Die
Berliner Rinnen (Berlinerinnen) stinken.
Waarmee menden Berlijnschen vrouwen dus
den stank der riolen verweet! Beter werd
de zaak pas, toen burgemeester von
Hinckeldey zijn strenge verordeningen uit
vaardigde.
Door hem werd de beroepsbrandweer in
1851 opgericht en die genoot weldra hoog
aanzoen Daar de president van politie te-
zellder tijd ook een verbetering inzake het
schoonhouden van de straten en pleinen
verlangd had, geloofde de gemeenteraad
twee vliegen in één klap te kunnen slaan.
Deze keurde de hiermede gepaard gaande
onkosten goed, maar verlangde, dat dan
ook de stadsreiniging doorde brand
weer verricht zou worden! Zij rekende op
die manier op een goedkoope oplossing van
de publieke zindelijkheid, want zoo rede
neerde men er komen immers niet eiken
dag gevallen van brand en bluschwerk
voor.
Zoo bleef de situatie tot 1875. Het
schoon spuiten van de straten geschiedde
slechts, wanneer zulks hoog noodig was,
tot dat het aanleggen van de waterleiding
ook op dit gebied een verbetering met zich
medebracht. Eerst was het een vereeniging,
die de kosten voor de stadsreiniging door
het houden van collectes binnen bracht en
het initiatief tot deze oplossing ging van
Hinckeldey uit. Sedert 65 jaar is Berlijn
thans gewend aan het geregeld schoonhou
den van zijn straten en pleinen, men vindt
het iets heel gewoons en ook nu, in tijd
van oorlog, valt er over onzindelijkheid
nauwelijks meer te klagen.
GEREF. KERKEN.
Aangenomen naar Ureterp ds. T. H. Meeden-
dorp te Vlagtwedde.
GEREF. GEMEENTEN.
Tweetal te Vlaardingen ds. A. de Blois te
Gouda en ds. H. Llgtenberg te Kampen.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP.
Beroepen te Sappemeer ds. R. de Zdfeuw te
Twisk.
DR. W. v. d. BEKE CALLENFELS
OVERLEDEN.
In Den Haag is 81 jaar oud'overleden dr.
W. van der Beke Callenfels. emeritus pre
dikant.
De begrafenis zal Donderdag a.s. om
halfeen op de begraafplaats Oud Eik en
Duinen aldaar geschieden.
H. C. V. te L. - U hebt het recht haar als
belooning voor de werkzaamheden de machine
na to laten. Wellicht doet U er goed aan, den
anderen dit nu reeds mede te deelen.
F. C. te L. - Fotografen gebruiken daar
voor „Adheslef", dat in fotozaken verkrijg
baar is.
K. S. te L. - De stormschade zult u zelf
moeten dragen. De verhuurder moet zorgen, dat
de gebreken worden weggenomen. Wend U tot
den eigenaar met uw verzoek en wijs hem op
zijn aansprakelijkheid.
DE TROTTOIRS EN DE HONDEN.
Het loffelijk voornemen van de overheid
erop toe te zullen zien, dat de voetgangers
inderdaad de voor hen aangelegde trottoirs
gebruiken, behoeft nog een aanvulling: er
voor te zorgen, dat de honden ervan wor
den verdreven. Weer taliooze hondendrij
vers ontzien zich niet den voetgangersweg
voor mestvaalt van hun huisdieren aan te
zien. Vandaag was het in onze buurt (De
Sitterlaan en omgeving) weer treurig.
Wanneer worden daartegen maatregelen
genomen?
Boterbon nr. 16 (t/m 22 Nov.): 250 gram
boter; nr. 17 (t/m 29 Nov.): 250 grain
boter of margarine,
Vetbon nr. 16 (t/m 22 Nov.) en nr. 17 (t/m
29 Nov.)250 ^ram boter of margarine
Bonnen 4 t/m 7 (haarden en kachels), 7
t/m 14 (centrale verwarming) brand
stoffen, 2de periode en cokes, 2de periode
(alle t/m 30 Nov.): één eenheid vaste
brandstoffen.
Bonnen 8 t/m 11 (haarden en kachels):
t/m 30 Nov. één eenheid turf of later
vaste brandstoffen.
Broodbon nr. 14 (t/m. 24 Nov.; 1825 Nov.
niet in restaurants e.d.) en nr. 15 (t/m
1 Dec.; 25 Nov.2 Dec. niet in restau
rants, e.d.): 125 gr. rogge- of 100 gr.
ander brood of 1 rantsoen gebak.
Bloemkaart bon nr. 1 (t/m 1 Dec.): 65 gr.
rogge- of 50 gr. ander brood, '/i, rantsoen
gebak of 35 gr. meel of bloem.
Bon nr. 38 (t/m 24 Nov.; 1825 Nov. niet
in restaurants exi.) en bon nr. 64 (t/m
1 Dec.; 25 Nov.2 Dec. niet in restau
rants, e.d.): 1 ei.
Bon nr. 36 (t/m 16 Dec.): 500 gram peul
vruchten.
Bon nr. 82 (t/m 29 Nov.)250 gr. rijst, rijs-
temeel, rijstebloem of gruttenmeel.
Bon nr. 83 (t/m 27 Dec.): 250 gr. haver
mout, havervlokken, haverbloem, aard-
appelmeelvlokken, gort, gortmout of
grutten.
Bon nr. 88 (t/m 27 Dec.)250 gr. gort, gort-
mout of grutten
Bon nr. 93 (t/m 27 Dec.): 100 gr. maïzena,
griesmeel, sago, aardappelmeel of een
hoeveelheid puddingpoeder, welke 100
gr.-zetmeel bevat.
Bon nr. 98 (t/m 27 Dec.)100 gr. vermicelli,
macaroni of spaghetti
Rantsoen bonnen rijst en havermout z'in
(Nadruk verboden), doorloopcnd geldig. 1
Bon nr. 25 (t/m 24 Nov.; 18—25 Nov. niet
in restaurants e.d.) en nr. 51 (t/m 1
Dcc.; 25 Nov.2 Dec. niet in restaurants
e.d.)100 gram kaas.
Bon nr. 81 (t/m 20 Dec.); 250 gram koffie
of 75 gram thee.
Bon nr. 7 (t/m 29 Dec.) en zegel B (t/m 15
Dec., uitsluitend voor huisverlichting)2
liter petroleum.
Bon nr. 42 (t/m 22 Nov.)1000 gram suiker.
Vleeschbon nr. 8 (tot en met 24 November;
1825 November niet in restaurants
e.d.) en nr. 9 (t/m 1 Dec.; 25 Nov.2
Dec. niet in restaurants e.d.): 100 gram
vleesch inclusief been of vleeschwaren.
Vleeschwarenbon nr. 8 (tot en met
24 November: 1825 Nov. niet ln restau
rants e.d.) en nr. 9 (t/m 1 Dec.; 25 Nov.
—2 Dec. niet ln restaurants e.d.): 75gr.
gerookt of gekookt varkens-, rund- of
kalfsvleesch of gerookte worst. 100 gr.
gekookte worst, 125 gr. leverworst of 150
gr. bloedworst.
Bon nr. 29 (t/m 6 Dec.)150 gr. toilet
zeep of 120 gr. huishoudzeep of 200 gr.
zachte zeep of 250 gr. zeeppoeder of 125
gr. zeepvlokken of 250 gr. zelfwerkende
waschmiddelen of 200 gram vloeibare
zeep. Goed voor het wasschen van 8 K.G.
droog waschgoed.
Bon :i. (16 (t/m 31 Dcc.): 50 gram scheer
zeep. 1 tube scheercrême of 1 pot scheer
zeep.
