DINSDAG 5 NOVEMBER 1940
No. 24729
De Italiaansch-Grieksche oorlog
Verklaring van den Franschen
oud-minister Bonnet
glsfe Jaargang
Nog weinig teekening
De aanvallen op
Engeland
Duitschlands sociale
programma
Tanger geheel Spaansch
De verkiezing in
Amerika
Fransche en Duitsche
commentaren
Azana overleden
DE INSTUIF
5 O'CLOCK TEA
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DEZER COURANT
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ct-s. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DER ADVERTENTIES
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden ƒ2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden 4- portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Polltls, de Grieksöhe gezant, zou giste
ren in gezelschap van het diplomatieke
en consulaire personeel uit Rome vertrek
ken om over Zuid-Slavië naar Griekenland
terug te keeren. De trein zal aan het grens
station Postumia zoo lang stil staan tot
dat die uit Athene met den Italiaanschen
gezant Grazzi het Grieksche gebied verla
ten heeft. Sinds twee dagen zoo zegt
men volgens het D.N.B. in wel ingelichte
kringen is men zonder bericht van den
Italiaanschen gezant. Dientengevolge is
van een gelijktijdig, vertrek van den diplo-
matentrein uit Athene nog niets bekend.
Men hoopt 'echter Voordat Politis te Pos
tumia aankomt te vernemen, dat Grazzi
met het diplomatieke en consulaire perso
neel het Grieksche gebied verlaten heeft.
Over de militaire actie verneemt men
nog weinig. United Press meldt nog:
Volgens berichten van de grens heeft
een Italiaansche formatie Zondagmiddag
talrijke bommen op Larissa geworpen.
Zondagmiddag om twee uur werd een
luchtaanval op Korfoe ondernomen, die
een uur duurde en zware schade aange
richt heeft. Een Ifcaliaansch vliegtuig werd
neergeschoten. Zondagmiddag deden twin
tig Italiaansche vliegtuigen een aanval op
Janina. Er zouden daar verscheidene ge
bouwen vernield zijn.
Bij een aanval op Kastorla zijn 18 per
sonen gedood en 30 gewond.
De telefoon- en telegraafverbinding met
Saloniki is nog gestoord. Talrijke vluch
telingen hebben die stad verlaten op weg
naar Athene.
Het weer is nu koud, maar vrij mooi.
Het gerucht van de ontploffingen, ver-
mrzaakt door het bombardement van de
Italiaansche vliegtuigen te Saloniki, dat
wordt teruggekaatst door de echo's in de
bergen en het water in de golf, wordt
duidelijk over een afstand van ongeveer
50 K.M. in vogelvlucht gehoord.
Eveneens wordt vernomen, dat belang
rijke centra der spoorverbindingen gebom
bardeerd en beschadigd zijn, hetgeen de
mobilisatiewerkzaamheden, die in gang
zijn, nog moeilijker heeft gemaakt.
Het Grieksche opperbevel hoopt, dat het
bergachtige terrein, dat geen ruim gebruik
van gemotoriseerde strijdmiddelen veroor
looft, den opmarsch der Italianen zal ver
tragen. Het gerucht doet de ronde, dat
het Grieksche opperbevel er naar streeft
op de lijn Larlssa-Tricala troepen te con-
centreeren, die een slagboom moeten vor
men.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
aldus het D.N.B., is de sterkte van de in
Griekenland aan land gezette troepen niet
belangrijk. Kreta is bezet, dat is zeker,
maar de sterkte der troepen is ook daar
niet bekend.
De „Sunday Times" schrijft, dat Engeland
door de uitbreiding d.r vijandelijkheden in
het Oosten van de Middellandsche Zee ge
dwongen is, zijn troepen en oorlogsmate
riaal in belangrijke mate over een groot
gebied te verspreiden en dat daardoor En-
geland's weerstandsvermogen in Egypte
moet verminderen. Ook zou de ontwikke
ling een bedreiging der verbinding Enge
landEgypte met zich kunnen meebrengen.
Tegelijkertijd legt de militaire medewer
ker van dit blad er evenwel den nadruk op,
dat het gebruik der Grieksche militaire
steunpunten, zoowel voor 'e vloot als voor
het luchtwapen een groot voordeel zou kun
nen beteekenen, indien Engeland er het
juiste gebruik van weet te maken. In dit
verband wijst hij ook op de positie van
Kreta, dat hij als een belangrijk steunpunt
der R.AJ. ziet. „Aanvallen", aldus de mi
litaire medewerker van dit blad. „die tot
dusverre van Engeland uit moesten worden
ondernomen, kunnen in de toekomst van
Kreta uitgaan. Ook deze positie kan een
sterke bedreiging van de verbinding van
Italië met zijn koloniën in Oost-Afrika tot
gevolg hebben".
De Sunday Express beklaagt zich bitter
over het feit dat men een heele week
heeft laten verstrijken zonder de lucht
macht tegen Italië in den strijd te brengen.
De Daily Mail schrijft: de groote slag om
de Middellandsche Zee is reeds begonnen.
Schweizer Press Telegraph meldt nog uit
Belg.adi
Engelschen voeren een guerilla tegen de
Italianen in Albanië, a!dus wordt van de
Grieksche grens bericht. Twee Engelsche
inspecteurs der Albaneesche politie hebben
Pogingen gedaan een guerilla 'egen de Ita
lianen in Albanië te ontketenen. Zij be-
heerschen de Albaneesche taal sinds jaren
en zijn kenners van het land. Tot dusver
zou het hun, te zamen met Albaneesche
roovers, zijn gelukt, wegverbindingen met
behulp van explosieve stoffen onklaar te
maken, telefoonlijnen te vernielen en mi
litaire wachtposten hetzij aan te vallen,
hetzij door verbreking hunner verbindingen
eenigermate te isoleeren.
In weerwil van het buitengewoon slechte
"eer zijn ook gisteren Duitsche vliegtuigen
haar Engeland gegaan. Bij de gewapende
slechts met m-rite onderkennen, doordat
het zicht zeer slecht was ten gevolge van
den aanhoudenden zwaren regen en het
wolkendek, dat tot op honderd meter hing.
Bij Londen en in Zuid-Engeland zijn bij
duikvluchten spoorbanen en troepenkam
pen beschadigd. Een fabriek, die voor den
oorlog van belang was, werd door recht-
streeksche bomtreffers geheel vernield. De
uitwerking der aanvallen in duikvlucht
werd nog versterkt door vuur uit de ka
nonnen en machinegeweren der vliegtuigen-
Vijftig kilometer ten Oosten van Dover
is een Blenheim-toestel neergeschoten. Het
viel brandend in het Kanaal. (D.N.B.)
KRETSCHMER ONDERSCHEIDEN.
De Führer heeft kapitein-luitenant
Kretschmer, die in totaal meer dan 200.000
ton vijandelijke koopvaardijscheepsruimte
tot zinken heeft gebracht, het eikenloof tot
het ridderkruis van het ijzeren kruis ver
leend. Kretschmer is de zesde officier der
Duitsche weermacht, die deze onderschei
ding heeft verworven.
Rijksorganisatieleider dr. Robert Ley
heeft op het bedrijfsappèl van een Berlljn-
sche fabriek A.E.G. gesproken over den
Duitschen socialen arbeid, die in voorberei
ding is en een veelomvattende reorganisatie
van het geheele Duitsche arbeidsleven zal
brengen. Dr. Ley gaf in een rede van an
derhalf uur een overzicht van de bijzonder
heden van deze plannen van den Führer
die ver vooruitzien, ter verzekering van een
geordende toekomst voor alle werkende
Duitschers.
Wat zal de overwinning eea Duitschen
arbeider brengen? vroeg dr. Ley en wees
er op, dat de Führer elk vrij uurtje ge
bruikt voor een uiterst nauwkeurig onder
zoek van plannen, waarvan de zeer snelle
uitwerking de opofferende medewerking
van front zoowel als binnenland zal erken
nen. Op den voorgrond staat daarbij het
werk van een veelomvattende ouderdoms
voorziening voor alle werkers. Dit is reeds
voltooid. In het nauwste verband met deze
partieele taak, die zich het meest op den
voorgrond dringt, zoo vervolgde dr. Ley,
staat het ontwerpen van een sociale wet
geving van bepaald revolutionnairen om
vang. waardoor alle arbeidsvraagstukken
volkomen nieuw worden geregeld. De so
ciale arbeid omvat om te beginnen afzon
derlijke maatregelen nopens hulp aan zie
ken en handhavong der gezondheid. Deze
ken en handhaving der gezondheid. Deze
kenden mensch wordt volgens deze maat
regelen beschouwd uit het normatieve oog
punt der prophylaxe met behulp van voort
durend onderzoek door bedrijfsmedici.
Uiteraard behooren tot dit terrein voorts
alle maatregelen voor gezonde arbeidsvoor
waarden, zooals gelegenheid tot ontspan
ning, vrije tijd enz. Mede tot de revolutio-
nairste maatregelen van de betrokken rijks
verordeningen zal een rijksloonordonnantie
behooren, die rekening houdt met het ge
vaar, de zwaarte, de verantwoordelijkheid
en de prestatie bij de te meten arbeids
kracht.
Voorts zullen kleine en zeer kleine wo
ningen, die de ontwikkeling van het gezin
slechts tegenhouden, in het toekomstige
programma voor den woningbouw geen
plaats meer vinden. Onder geordende om
standigheden zijn de minimale eischen voor
een gezin een groote woonkeuken, drie
slaapvertrekken, een balcon en een douche
installatie. Bovendien zal het Duitsche ar
beidsfront de eerste tien jaar na beëindi
ging van den oorlog voor 6V2 milliard rijks
mark extra sociale prestaties in den vorm
van herstellingsoorden, hotels, zeebaden,
een vloot van „Kraft durch Freude"-sche-
pen enz, leveren.
U allen, zoo besloot dr. Ley, moet het
volgens den wil van den Führer na de be
ëindiging van dezen oorlog in een voorbeel
dig opgebouwd Duitschland stuk voor stuk
beter gaan.
Het D.N.B. meldt uit Madrid:
Officieel wordt medegedeeld: Het comité
van toezicht, de wetgevende vergadering
en het gemengde inlichtingenbureau van
de internationale zone te Tanger staken
hun werkzaamheden. De bevelhebber van
het Spaansche bezettingsleger, Robert
Yuste, neemt als gouverneur en gedele
geerde van den hoogen commissaris van
Spaansch Marokko de regeeringszaken van
de zone van Tanger over. Deze verorde
ning treedt op den dag van haar bekend
making (4 November) in werking en wordt
gemotiveerd door de tegenwoordige inter
nationale situatie.
De Madrileensche pers merkt hierom
trent in haar commentaren op, dat deze
nieuwe verordening de sluitsteen is van
de inlijving der zone van Tanger, waar
mede 14 Juni door de bezetting reeds een
begin gemaakt was en dat Tanger thans
definitief opgehouden heeft internatio
naal te zijn.
De Duitsche pers hecht hieraan veel
waarde.-
Donaugebied en Tangerzone van Enge
land bevrijd, zoo schrijft de Berliner Boer-
senzeitung. Wanneer Moskou den Engel
schen doet weten, dat zij „duizenden kilo
met ?rs ver weg in het Donaugebied niets
te zoeken hebben", dan is dit nuttig op
een oogenblik, waarop Londen een vertwij
felde poging doet, verloren gebied in O.-
Europa met vreemde hulp terug te win
den. De neutraliteit der Tangerzone ech
ter, zoo vervolgt het blad, stond steeds op
papier. Het Tangerstatuut was voor Enge
land en her. Frankrijk der derde republiek
steeds slechts een middel tot het doel,
iedere herleving van Spanje als Middel
landsche Zeemogendheid onmogelijk te
maken.
Reeds gisteren stond Amerika vrijwel ge
heel in het teeken der verkiezing van
heden.
Algemeen wordt aangenomen, dat de
deelname aan de verkiezingen alle vroe
gere records zal breken. Naar schatting
zouden in totaal 50 millioen stemmen wor
den uitgebracht. De belangstelling voor ce
verkiezingen is in alle staten even hoog.
De staat New York heeft 12.000 politiebe
ambten voor den dienst beschikbaar. De
rechtbanken blijven heden tot het einde
der verkiezingen open, teneinde minder
zware overtredingen terstond te kunnen be
handelen. De verkiezingsmachines zijn op
gesteld en in bepaalde stadsdeel en zijn
bijzondere voorzorgsmaatregelen tegen ver-
kiezin^szwendel getroffen. De verkiezingen
eindigen in New-York om 3 uur '3 nachts
(midden-Europeesche tijd) en in de Wes
telijke staten naar verhouding later. De
verkiezingsuitslag in New-York zal waar-
Men zie voor vervolg pag. 2
van het Eerste Blad.
In Frankrijk is sterk de aandacht getrok
ken door een interview, verleend door den
vroegeren Franschen minister van Buiten-
landsche Zaken, Bonnet, dat gepubliceerd
is in het te Lyon verschijnende blad „Le
Journal".
Ik heb, zoo verklaart Bonnet daarin, den
vurigen wensch gehad, Frankrijk voor den
oorlog te bewaren. Ik heb de conferentie
van München gewild en voorbereid. In Mei
1939 heb ik geweigerd de verplichtingen op
grond van het FranschPoolsche militaire
bondgenootschap van 1921 nog meer te ver
zwaren. Tot het laatste oogenblik heb ik ge
meend, dat het bijeenkomen van een con
ferentie, waarmede ik had ingestemd, het
mogelijk zou maken den vrede te redden.
De veldtocht is terstond na het accoord van
München begonnen.
Ik was door hen, die men „de harden"
noemt, als de voornaamste geestelijke vader
van dit accoord bestempeld. Men verlangde
van mij het voeren van een politiek van
volharding en van verzet tegen allen en
tegen alles, zonder er rekening mede te
houden, hoe het met onze materieelé mid
delen stond.
Verder verklaart Bonnet: Zonder over
eenstemming tusschen Frankrijk en
Duitschland bestaat er geen vrede in
Europa en geen orde.
Bonnet wijst dan op de boodschap van
maarschalk Pétain van eenige dagen ge
leden, waarin de toekomstige Duitsch
Fransche betrekkingen zijn afgeteekend.
Het onderhoud van den Führer met den
Franschen staatschef heeft in de oogen van
iedereen ontzaglijke beteekenis.
Op de vraag: „En Amerika, mijnheer de
minister?" antwoordde Bonnet o.a.:
De trouwe vrienden van Frankrijk hebben
mij vaak voor ij dele hoop op een militaire
interventie van Amerika in Europa gewaar
schuwd. Er is nochtans vroeger dikwijls
gezegd en wel door de hoogstgeplaatste
persoonlijkheden dat, wanneer de oorlog
uitbrak, Amerika zich terstond aan de zijde
van Frankrijk en Engeland zou scharen,
doch ik heb het nooit geloofd, want ik
wist te goed. dat het Amerikaansche volk
behalve de lieden, die door partij harts-
hartgrondig den vrede wenscht. Bonnet
ging daarop vooral nader in op de econo
mische problemen van Amerika en herin
nerde aan de vaak door Amerika geuite
klacht, dat tusschen de Europeesche naties
geen overeenstemming bestaat, in het bij
zonder tusschen Frankrijk en Duitschland.
De nieuwe taak, zoo besloot Bonnet, zal
des te gemakkelijker te vervullen zijn,
naarmate het conflict zich in de wereld
minder uitbreidt. Hoe meer de oorlog
zich uitbreidt, des te zwaarder zullen de
gevolgen van de blokkade zich voor
Frankrijk doen gevoelen. De uitbreiding
van den oorlog zal de volken naar de
catastrophe leiden. Zij zou de volken
er toe kunnen veroordeelen, vele jaren
lang in wanorde en anarchie te leven.
Daarom begrijp ik niet, waarom men
zich zou kunnen verheugen bij de ge
dachte, dat de nieuwe volken in zulk
een tumult geraken-
Uit de Fransche pers willen wij het vol
gende uit de Paris Soir citeeren:
Al noemt de vroegere minister van bui-
tenlandsche zaken om zekere redenen de
saboteurs van zijn politiek niet uitdrukke
lijk, een dagblad is niet gebonden aan een
zelfde terughoudendheid.
Bij de schuldigen aan den oorlog moeten
vooral genoemd worden: Alexis Leger.
Pierre Comert, de Kérillis, Pertinax, Buré,
Elie Bois en een reeks anderen, zooals de
groot-industrieel Louis Renault, de tank
fabrikant, die in de laatste dagen van Mei
met een „speciale missie" naar de Vereenig-
de Staten is gevlucht. Maar buizen Georges
Bonnet en rondom hem hebben in de re
geering zelf en wel in overeenstemming
met de Engelsch-Joodsche kliek belangrijke
personen het afschuwelijk? complot aange
wakkerd, o.a. Daladier, Mandel en hoofd
zakelijk Paul Reynaud. ie man van Londen,
die meer dan eens het hoofd heeft geëischt
van den minister van buitenlandsche za
ken. Van de Engelschen moeten genpemd
worden: Eden, Cooper, Kore Belisha, enz.
Het blad geeft dan een uitvoerige
ontleding der opmerkingen van Bonnet
over Amerika en zegt. dat men ook hier de
puntjes op de i moet zetten, hetgeen door
Bonnet is nagelaten. De Amerikaansche
'erkenning konden de vliegers de doelen I tochten of ideologieën beinvloed worden oorlogshitsers zijn geweest: Roosevelt zelf
en Bullitt, de Joodsch-magonnieke en de
Engelsch-Joodsche bende, Rotschild, Baruch
en Morgenthau, kortom de heele groote
Joodsche financieele wereld in Amerika en
tenslotte ook Cordell Huil, de vertrouwens
man van president Roosevelt. Het is tijd
den huldigen president der Vereenigde Sta
ten te herinneren aan het lot van presi
dent Wilson in 1919, wiens al te persoon
lijke politiek door de openbare meening in
Amerika en de parlementaire vertegen
woordigers daar te lande is gedesavoueerd.
Ten slotte betoogt het blad. dat een eco
nomische wederopbouw van Europa alleen
geremd wordt, als men het continent van
buiten af niet met rust laat en de in het
werk gestelde pogingen stoort.
Karl Megerle schrijft in de Berliner Bör-
sen Zeitung:
Niemand kan over de smartelijke gevol
gen met meer gezag spreken dan de vroe
gere Fransche minister van buitenlandsche
zaken, die thans de aanklacht laat hooren,
dat men uit wrok en haat het'streven naar
vrede gehinderd heeft. In Bonnet spreekt
over den tegenwoordigen oorlog heen een
vertegenwoordiger van het volk, dat het
grootste slachtoffer van een even hersen
schimmige als misdadige politiek is gewor
den. Al heeft de oud-minister zich met
voorzichtigheid en voorbehoud uitgedrukt,
hij liet toch het licht vallen op zekere Ame
rikaansche factoren en op de noodlottige
rol, die leidende Amerikaansche diplomaten,
zooals Bullitt, Biddle, Kennedy en hun last
gevers achter de schermen gespeeld
hebben".
Megerle spreekt dan over den invloed
dezer diplomaten en over het feit, dat de
Vereenigde Staten Frankrijk hulp hebben
toegezegd, als Engeland en Frankrijk zich
eerst maar zouden „roeren". Bullitt heeft
dit zóó uitgedrukt: „Als er een oorlog komt,
zullen wij er zeker niet van het begin af
aan deelnemen, doch wij zullen hem ein
digen". Deze mannen behooren allen tot de
„meest vooraanstaande personen", die Bon
net de hulp der Vereenigde Staten hebben
toegezegd om Frankrijk tot den oorlog aan
te moedigen. Dit zijn de „allerbelangrijkste,
buitenlandsche invloeden", waarover de
Fransche pers schrijft. Intusschen hebben
deze booze geesten, die van de gebeurtenis
sen niets hebben geleerd, hun beteekenis
niet verloren, ze houden o.a. verkiezings
redevoeringen.
Bonnet, aldus vervolgt Megerle, heeft ge
lijk, waar hij zegt, dat het Amerikaansche
volk oprecht den vrede wenscht. Het zou
de Duitsch-Fransche overeenstemming als
beslissende voorwaarde voor een algeheele
overeenstemming tusschen de Europeesche
volken toejuichen. Bonnet heeft ook gelijk
als hij zegt, dat deze overeenstemming te
eemakkelijker zal zijn naar mate het con
flict zich minder uitbreidt De toegezegde
hulp zal voor het overige in het gunstigste
geval een Engelsche ruïne vinden. Helpers
zijn in dezen oorlog steeds nog doodgravers
geworden.
Manuel Azana, oud-president der Spaan
sche Republiek, is in den nacht van Zon
dag op Maandag te Montauban overleden.
Foto-archief „L.D."
Wijlen Manuel Azana.
Manuel Azana werd in 1880 te Alcala
de Henares geboren. Na zijn rechtenstudie
maakte hij zich reeds spoedig naam als
politiek schrijver. In het eerste republi-
keinsche kabinet van Zamora nam Azana
in 1931 het oorlogsministerie op zich. In
October 1931 werd hij minister-president.
Ongeveer een half jaar later kondigde hij
dc autonomie van Catalonië af in Spaansch
staatsverband. Nadat hij in twee jaar tijds
driemaal zijn regeering had gewijzigd,
moest hij in September 1933 wijken voor
de gematigde regeering Lerroux. In April
1934 stichtte hij een nieuwe partij die zich
voor afscheiding van Catalonië beijverde
tijdens den separatistischen opstand. Ge
neraal Franco kreeg van de regeering op
dracht, deze opstand te onderdrukken.
Deze liet Azana in October 1934 arrestee
ren. Twee maanden later werd hij van
hoogverraad vrijgesproken. In 1936 werd
hij opnieuw minister-president. Hij werd,
na Zamora uit zijn ambt te hebben ontzet,
president van de Spaansche Republiek. Als
zoodanig maakte hij de Spaansche burger
oorlog mee, die hem noopte, naar Frankrijk
te vertrekken, waar hij sindsdien verbleef.
ELKEN MIDDAG in
van het TRIANON-THEATER
Breestraat no. 31 - Leiden
MUZIEK GRATIS SURPRISES
voor de Dames.
2626
(Ingez. Med.)
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Maatregelen ten aanzien van de brand
weer. (Binnenland. 2e Blad).
Dr. Fischböck bezocht de veengebieden.
(Binnenland, 2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Flinke omzetten Vrij sterk schom
melende markt Na aanvankelijke
stijging, later inzinking Amerikanen
meerendeels weer hooger Duitsche
fondsen goed gedisponeerd Neder-
landsche beleggingen verdeeld.
Buitenland
De strijd in Griekenland. (Ie Blad).
Een interview met maarschalk Göring.
(2e Blad).
Een verklaring van den vroegeren Fran
schen minister Bonnet, (le Blad).
De vroegere Spaansche president Arana
overleden, (le Blad).
Dr. Ley over de Duitsche volkseconomie.
(le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 3 VAN HET TWEEDE BLAD.
