8fsfe Jaargang DONDERDAG 17 OCTOBER 1940 No. 24713 Londen blijft doelwit der Duitsche vliegers Italië's actie in Afrika Ontzettende schade Companys gefusilleerd Uit Engeland De voorbereiding van de hervatting van het offensief Eden te Kairo Verspreide Berichten EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden2.35 per weekƒ0.18 Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten (voor binnenland 0.80 p. 3 maanden) Naar het DNB verneemt zijn gisteravond weer> verscheidene Duitsdie gevechtseska ders voor aanvalsvluchten naar Engeland opgestegen. Welke doelen zij zich dezen nacht hebben uitgekozen is nog niet bekend. Waarschijnlijk is Londen echter weer het centrum van hun aanvallen. De stad trekt door de hoog oplaaiende branden reeds bo ven het Kanaal de aandacht der vliegers. Eenige honderden vliegtuigen zouden voor den aanval zijn opgestegen. Het vliegveld Cheltenham, ten Noord oosten van Gloucester, werd gisternamiddag door Duitsche gevechtsvliegtuigen aange vallen. Drie brisantbommen van middel baar kaliber troffen een hangar en veroor zaakten zware branden. Het vliegveld schijnt volledig vernietigd te zijn. Een an dere hangar werd door scherven zwaar be schadigd. Alle aanvallende vliegtuigen zijn veilig op hun basis teruggekeerd. Omtrent een Duitschen aanval op een Engelschen troepentrein verneemt het DNB de volgende bijzonderheden: Het vliegtuig maakte deel uit van een for matie die ten doel had een aanval op een vliegveld aan de Westkust te ondernemen. De bommenwerper geraakte echter uit den koers en vloog in Noordoostelijke richting. Toen het toestel boven een spoorwegverbin ding kwam, bemerkte de bestuurder een troepentransporttrein waarop licht afweer geschut geplaatst was. Uit de wagons zag de bestuurder de hoofden der soldaten ste ken. De bommenwerper daalde en eenige seconden later vielen de bommen. De derde bom kwam als voltreffer in den ketel van de locomotief terecht. De locomotief werd volkomen vernield en eenige wagons ont spoorden. In razende snelheid had zich dit alles afgespeeld en na enkele minuten was het vliegtuig weer omhoog om naar zijn formatie terug te keeren. Men rekent op 300 dooden en gewonden. Over de aanvallen van den vorigen dag meldt het DNB o.m. nog: Naar raming bedraagt het aantal nieuw ontstane branden te Londen minstens dertig tot veertig, waarbij het voor de waarnemers buitengewoon moeilijk was in deze groote vlammenzee een plaatsbepaling vast te stellen. Overal schoten blauw-groene vlam men uit de huizenzee. In de belangrijkste industriewijken stonden de fabrieken in lichterlaaie. Daar tusschen zagen de Duit sche vliegers, dat verschillende branden op andere deelen van gebouwen oversloegen, die dan ineenstortten en gashouders, die met een steekvlam van vierhonderd meter hoogte in de lucht vlogen. De uitwerking was zoo verwoestend, dat de piloten dit stadsbeeld zagen als één vuurspuwende vul kaan, met reusachtige kraters en lavastroo- men. In Duitsche kringen wordt aangeno men, dat de materieele schade in de laatste 48 uur tot in het onmetelijke is gestegen. Met zekerheid wordt aangenomen, dat op nieuw duizenden Londenaars uit alle wijken der stad als gevolg van het ontbreken van gas en electriciteit door de reeds vrij lang geleden noodzakelijk geworden rijdende veldkeukens van voedsel worden voorzien, opdat zij niet zonder kracht en afgetobd in de onvoldoend hygiënische schuilkelders van de stad blijven liggen. Het is onwaar schijnlijk, dat op deze plaatsen van ruin- hoopen en totaal verval, van vuur en ver nietiging een ordelijk en gedisciplineerd le ven geleid kan worden. Men gelooft in Ber lijn echter, dat er in Londen nog een op leven en dood aaneengesloten uit den nood geboren gemeenschap van meer dan zes millioen menschen bestaat, die dagelijks in angst verkeeren over hun leven en hun per soonlijk bezit. Doch ook deze gemeenschap wordt dagelijks getroffen door de uitwer king van de Duitsche corlogsmachinerie, waarvan de niet te stuiten gevolgen het eilandenrijk treffen. Ten Noorden van de Victoriahavens zijn vijf bijzonder groote branden waargeno men, waardoor belangrijke pakhuizen ver nietigd zijn. Deze verwoestingen zijn van groote beteekenis voor de levensmiddelen- voorziening van Londen, omdat hier de groote opslagplaatsen met geweldige voor raden levensmiddelen liggen. Ook in het midden van de stad en in den Noord-Oostelijken hoek van de bocht in de Theems zijn groote branden uitgebroken, welker bestrijding zeer groote moeilijkhe den zal opleveren zelfs wanneer brand- w-?rafdeelingen op groote schaal het vuur aèntesten. Associated Press zegt o.a.: Het was het grootste bombardement der wereldgeschiedenis Het ronken der Duit sche motoren *en het neervallen der bom men leek niet meer op te houden. Nog des ochtends vlamden ontelbare branden, die brandweer wanhopig onder controle trachtte te krijgen. In totaal werden 56 Londensche stads wijken door min of meer belangrijke scha de getroffen. Er is nog niets bekend ge- k'nd gemaakt o'ver de verliezen, maar de revering geeft te kennen, dat zij in Lon den grooter waren dan elders. Vele open bare gebouwen werden met den grond ge lijk gemaakt. Zelfs de Londensche ochtend bladen schrijven boven hun verslagen met groote koppen: „vreeselijkste nacht van den oorlog" en „Londen's bombardement erger dan ooit tevoren." Voorts weet Associated Press nog te mel den, dat de Britsche minister van arbeid, Bevin, bijna het slachtoffer was gewor den van een Duitsche bom. Een bom sloeg nJ. vlak naast het huis van den minister, dat licht beschadigd werd. Bevin zelf, zoo voegt het bericht er aan toe, bleef onge deerd. De Londensche vertegenwoordiger van Stockholms Tidningen schrijft o.m.: Zal het moreel stand houden? Toen de bombardementen begonnen, nam dagelijks de groote schare van dakloozen toe. Men raakt er aan gewend op straat deze horden opgejaagde menschen te zien, die een paar treurige bezittingen op het laatste oogen- blik bijeengegaard hebben. Dit waren beel den uit Spanje, uit Nederland, Noord- Frankrijk, die plotseling ook voor Londen werkelijkheid waren geworden. Men hoorde fluisteren, dat deze menschen urenlang moesten staan en wachten en dat het een probleem was voor de verschillende wijken van Londen deze vele menschen onder dak te brengen, aangezien er niet voldoende voorzorgen waren genomen. Het was een verschrikkelijk soicaal probleem en hoe meer bommen de vliegers wierpen op de weerstandskracht der bevolking, hoe meer de geheele zaak tot een militair probleem werd. Toen kwam het leven in de ondergrond- sche spoorwegen Dat allendige bestaan voor duizenden menschen maakte het dui delijk, dat het probleem nog meer omvat tend was geworden dan iemand zich tot dusverre had voorgesteld. Er bleek, dat sommige wijken meer dan andere waren blootgesteld aan de Duitsche aanvallen. Dat waren de huizen, die dicht opeenge pakt stonden rondom de docks of om de fabrieken, de gasfabrieken, de electrici- teitscentrales en de spoorwegen, welke iederen nacht het doelwit waren van de Duitsche bommenwerpers. Als een loopend vuurtje verspreidde zich door de huizen het gerucht, dat er nog maar één veilige plaats was, diep onder den grond, op de perrons van de onder- grondsche stations. Binnen drie avonden waren de perrons der ondergrondsche spoor wegen volkomen verstopt. Hier lagen men schen zonder matrassen. De kinderen la gen veelal op een oude jas, soms tegen den ondraaglijken tocht slechts beschermd met een paar oude kranten. In de oogen der moeders blonk haat. wanneer een vreemdeling traentte met haar te spreken. Natuurlijk was het niet veroorloofd te sla pen in de ondergrondsche. Maar wanneer men deze tienduizenden menschen de straat op gejaagd had, den hagel van gra naten in, dan zou dat revolutie hebben be- teekend. Men legaliseerde dus de onder- Het D.N.B. meldt uit Barcelona: In de gevangenis van Montjuich is de Catalaansche separatistische leider en vroe gere president van de separatistische Cata laansche republiek, Companys, Dinsdag ge fusilleerd. Een krijgsraad had hem ter dood veroordeeld. (Foto-archief L. D.) Wijlen Companys. Luis Companys, oud-leider van de Cata laansche Esquerra en journalist, heeft meer dan 25 jaar een vooraanstaande plaats in genomen in de republikeinsche en Cata laansche autonomische beweging. Zijn ac tie bracht hem herhaaldelijk met den strafrechter in aanraking. Van 1932'34 was hij lid van de Cortes. In 1933 werd hij minister van marine in het kabinet-Azana. Van Januari tot October 1934 was hij voor zitter van de Catalaansche federale regee ring. Na de oproerige beweging in October van dat jaar werd hij gearresteerd, totdat de verkiezingen van 1936 zijn invrijheidstel ling brachten. Hij werd toen tot president van Catalonië verkezen. Zijn rol in den Spaar^chen burgeroorlog ligt nog versch in het geheugen. grondsche spoorwegen als schuilplaatsen. Het gedrang werd echter steeds grooter het personenvervoer werd zoo goed als on mogelijk. Deze van angst vervulde men schen wilden niet meer naar boven onder den stralenden sterrenhemel. Men trachtte de kelders voor de vrouwen, kinderen en invalieden te reserveeren, men deed een beroep op de ridderlijkheid van de mannen. Men liet biljetten aanplakken en liet men schen rondloopen op de ondergrondsche stations, die den mannen toeriepen: ,,Laat zien, dat je een man bent." Heele lijnen van de ondergrondsche werden ten slotte voor het verkeer gesloten. Houten britsen werden tusschen de rails getimmerd voor honderdduizenden men schen. vele honderdduizenden zochten vei ligheid. Vooral het sanitaire probleem werd steeds moeilijker: de angst voor de gevaren der ziekten. Men hoort reeds aan het nie zen en hoesten, dat de fatale winter na dert. En dan de tocht. Een stank, die des nachts hier ontstaat, erger dan in een stal. De achtergrond van dit alles is een fou tieve politiek. Evenals Frankrijk zich mili tair er mede troostte een Maginotlinie te bezitten en de oogen sloot voor alle andere problemen, zocht Engeland in sociaal óp- zicht dekking achter zijn Anderson-shel ters, stalen beschermingsdaken in den vorm van een ton, waarheen men de menschen tijdens de luchtaanvallen verwees. Vervol gens richtte men overal in de stad steenen ruimten op. Stellig, zij waren voortreffelijk tegen granaatscherven, maar ondeugdelijk tegen bommen en vooral ondeugelijk voor nachtverblijf en slapende menschen. Met de ontwikkeling, die het geheele pro bleem kreeg, begon het noodlottig voor En geland te worden, of toch op zijn minst voor Londen. Het ziet er thans naar uit, alsof de oorlog in Londen een revolutie zou doen ontstaan. Op een goeden dag zal het wel zoo ver komen, dat allen, die hier niets directs meer te doen hebben, kinderen moeders etc. weggestuurd moeten worden. In het licht van dit geheele probleem ziet men een ontwikkeling, die misschien eenmaal het uitgangspunt kan worden voor Engeland's sociale revolutie, de arme bevolking eindelijk eens bevrijd van haar schrik voor veranderingen, bevrijd van de stad en overgegeven aan een nieuw men- schelijk perspectief. (D.N.B.) HANDELSRELATIES MET ROEMENIË VERBROKEN. De Londensche radio deelt mede, dat de regeering van Groot-Brittannië de handels betrekkingen met Roemenië verbroken heeft. (D.N.B.). EXTRABELASTING OP LUXE VOORWERPEN. Uit Londen meldt Reuter: Het Lagerhuis heeft met 138 tegen 28 stemmen het wets ontwerp aangenomen, waarbij op luxe-ar tikelen, alsmede op voorwerpen die niet ab soluut noodzakelijk zijn, een extrabelasting wordt gelegd. Deze belasting zal 33 1/3 pet. van den groothandelsprijs bedragen, het geen overeenkomt met 24 pet. van den kleinhandelsprijs. Door deze wet wordt on geveer 14 pet. van alle normale inkoopen getroffen. ENGELSCH VLIEGTUIG IN LAPLAND TOT DALEN GEDWONGEN. Het Zweedsche telegraafagentschap maakt bekend, dat een Engelsch eenmotorig vlieg tuig gisterochtend in Noord-Lapland door het Zweedsche afweergeschut gedwongen is te landen. De twee inzittenden werden ge ïnterneerd. Onder het opschrift „de actie wordt voort gezet", schrijft de Giornale dTtalia, dat het offensief van maarschalk Graziani geens zins tot staan is gekomen, doch methodisch wordt voortgezet. In de faze van het oogenblik moeten twee vraagstukken worden opgelost. In de eerste plaats moeten nieuwe etappes voor de ver dere ontwikkeling van het komende offen sief worden voorbereid. In de tweede plaats moet het gebied in de flank en den rug der Italiaansche troepen gezuiverd worden. Engeland heeft tot aan de Nijldelta in opeenvolgende linies een versterkingsstelsel van continentaal type aangelegd en gemo toriseerde en automatische wapenen tegen de Italianen geconcentreerd. De Italianen moeten oprukken over een woestijnfront van ruim 600 km. breed. In deze streek bevin den zich maar weinig bronnen en één weg, die voor groote afdeelingen begaanbaar is, doch door de Engelschen op hun terugtocht vernield werd. Verder zijn er enkele onbe gaanbare karavaanwegen. De nieuwe steun punten moeten uit een niets geschapen worden. Men moet wegen aanleggen, op vooruitgeschoven posten opslagplaatsen in richten, die goed beschermd zijn tegen aan vallen uit zee en uit de lucht en door het boren van nieuwe bronnen een watervoor raad vormen. Met dit werk is men reeds goed gevor derd. In de nabijheid van het nieuwe Ita liaansche front op Egyptisch gebied heeft men bronnen gevonden, die in snel tempo voor het gebruik gereed worden gemaakt. Maar ook van beteekenis is de zuivering van het Eyptisch gebied, waar generaal Wavell talrijke gemotoriseerde afdeelingen heeft op gesteld. In de omstreken van de verschil lende oasen zijn deze groepen bijzonder sterk. De Italiaansche actie heeft op het oogenblik de vernietiging dezer troepen ten doel. Men kan aannemen, dat zij reeds in aanzienlijke mate ontwapend en verzwakt zijn. Bovendien hebben de Italianen veel kostbaar materieel, dat in den besten toe stand verkeert, buit gemaakt. De Britsche strijdkrachten in dit gebied zijn aanzienlijk. In Siwa ligt een divisie, te Mersa Matroe zijn er tenminste drie, waar onder de beroemde Engelsche gepantserde divisie, die reeds meermalen door de Ita lianen teruggeslagen en verstrooid, doch door de Engelschen steeds weer in koorts achtige haast gereorganiseerd is (DNB). PROVINCIE ROME TOT OORLOGS GEBIED VERKLAARD. Uit Rome meldt ANP: Volgens een giste ren in de Staatscourant gepubliceerd de creet, wordt ook de provincie Rome bij het gebied gevoegd, dat in ieder opzicht tot oorlogsgebied wordt verklaard. Eden, de Engelsche minister van oorlog, is te Kairo aangekomen, waar hij met den Engelschen opperbevelhebber in Egypte, ge neraal Wavell, besprekingen zal voeren. ONDERSCHEIDINGEN. Uit Berlijn: De Fiihrer heeft den rijks minister van binnenlandsche zaken, en al gemeen gevolmachtigde voor het rijksbe stuur, dr. Frick, en den oberprasident en gouwleider der provincie Silezië, rijkscom missaris voor de prijsvorming Josef Wagner het kruis voor oorlogsverdiensten eerste klasse toegekend uit erkentelijkheid voor hun bijzondere verdiensten bij de tenuit voerlegging van oorlogsopdrachten. De Führer heeft het ridderkruis van het ijzeren kruis verleend aan majoor Falck, commandant van een eskader nachtjagers, dat, hoewel het pas kort bestaat, reeds 16 vijandelijke vliegtuigen heeft neergescho ten. KONOJE GEEFT DEN BANKEN ADVIES. Uit Tokio meldt Domei: Voor een confe rentie van bankiers heeft de eerste minister Prins Konoje, gisteren verklaard, dat de toekomstige .ontwikkeling van den interna tionalen toestand niet kan worden voor speld. Konoje uitte de waarschuwing, dat uiteraard economische kringen getroffen zouden worden door een toekomstige wijzi ging in den internationalen toestand. Hij drong er bij de bankiers op aan een waak zaam oog te houden op de ontwikkelingen van den toestand en ze kalm en doeltref fend onder de oogen te zien, zoodoende een bijdrage leverend tot de welvaart van Ja pan. DE AANMELDING VOOR DEN DIENSTPLICHT IN AMERIKA. Gisteren hobbem zich in Amerika 16.5 mdl- liosn dienstplichtigen laten inschrijven. Het eerste contingent moet in Novzimber loten vc-or een eenjarige opleiding. Volgens de tot dusver ontvangen berichten zijn er ner gens incidenten van beteekenis ontstaan. De democratische senator Holt, de eenige senator, dde zich moest aanmelden, heeft een verklaring afgelegd. waarin hij zeide, dat het niet alleen onwaar, maar ook hui chelachtig is te beweren, dat de nieuwe Amerikaansche dienstplichtwet voor den vrede moet dienen. Het gaat hier om een oorlogsmaatregel. De Amerikaansche jeugd Is tot verdediging van haar land bereid, maar wenscht niet haar leven te geven voor Sumatra of Hongkong, of omdat de een of andere Amerikaansche staatsman geheime verplichtingen ter verdediging van een vreemd rijk heeft aangegaan. (D.N.B.; DUITSCHE KINDEKEN UIT GROOTE STEDEN NAAR HET PLATTELAND. Het D.N.B. meldt uit Berlijn: Naar aanleiding van het feit, dat thans geleidelijk kinderen uit groote Duitsche ste- j den, waar het luchtgevaar grooter is dan elders, zooals Berlijn en Hamburg, naar het platteland worden gezonden, leggen de Duitsche bladen er nadruk op, dat het ver trek der kinderen in ieder geval afhankelijk is van het vrijwillige besluit der ouders en dat geen dwangmaatregelen worden getrof fen. Aanleiding tot deze transporten is niet het gevaar, veroorzaakt door de Britsche luchtaanvallen, aangezien de ervaring tot dusverre heeft geleerd, dat die aanvallen een dergelijke actie niet noodig maken, maar de overweging, dat het herhaaldelijk onderbreken van den slaap door het lucht alarm op den duur de gezondheid van jon gere kinderen kan schaden. Daartegen wil men zooveel mogelijk maatregelen nemen. In de pers wordt voorts gewezen op het maatschappelijke contrast tusschen de Duitsche methode, waarbij de kinderen van minvermogenden ook van de maatregelen kunnen genieten, zonder dat dit kosten voor de ouders medebrengt, en de Engel sche handelwijze, die in de eerste plaats rekening houdt met de kinderen der rijken. GOUVERNEUR VAN CANADA NAAR ROOSEVELT. Uit Quebec wordt gemeld dat de Engel sche gouverneur-generaal van Canada, eigen huis zuiveren voor zij spraken óver Athlome, op 19 en 20 October een bezoek heerschappij van dictatoren. Fiynn besloot: zal brengen aan president Roosevelt in 1 „Ik daag hem uit, dit af te drukken" New-York, (D.NH.) j DNB) BRITSCHE KRUISER BESCHADIGD. De Engelsche kruiser Liverpool is be schadigd en teruggekeerd naar zijn opera- tiesteunpunit in de Middsldandsche Zee. Naar de Britsche admiraliteit mededeelt, is een desbetreffende mededeelomg achter gehouden tot bekend was, dat de kruiser zijn steunpunt had bereikt. Tevoren had de admiraliteit verklaard: „In werkelijk heid heeft geen enkel onzer schepen ver liezen of beschadigingen bekomen. (D.N-B.) DE AMERIKAANSCHE PERS. De leider van het democratische nationale comité, Ward J. Fiynn, heeft verklaard, dat de Vereenigde Staten een pers hebben, die door financieele belangen wordt beheerscht. De dagbladen, zoo zeide hij, moesten hun BESTUURSWIJZIGINGEN IN ROEMENIË. Bij decreet zijn in Roemenië het minis terie voor luchtvaart en marine en het mi nisterie van oorlog ontbonden. In plaats daarvan zijn vier onderstaatssecretarissen in het ministerie van oorlog benoemd, en wel een rooi het leger, een voor de lucht vaart, een voor de marine en een voor de bewapening. De generale staf heeft allen eigenaars van auto's verzocht hun wagens een gron dige reparatie te laten ondergaan. Bij de Malaxa-fabrleken, het grootste concern der Roemeensche zware industrie en wapentoedrijven, hebben groote veran deringen plaats gehad in de directie en den raad van beheer. Met uitzondering van den ingenieur Malaxa, zijn alle leden der directie en van den raad van beheer door aanhangers van de beweging der legionairs vervangen. Wettelijk is bepaald, dat de thans nog overgebleven Joodsche advocaten nog slechts voor Joden mogen pleiten en aan Joden ad viezen mogen verstrekken. Uitgezonderd zijn alleen Joodsche advocaten, die oorlogs invaliden zijn of hooge militaire onder scheidingen hebben. (D.N.B.) Dit Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland Te Zeist is, 59 jaar ond, overleden mr. H. Dambrink, oud-lid der Tweede Kamer. (Binnenland, 2e Blad). Een bekentenis inzake den moord te Oss. (Gemeng't, 2e Blad). Artikel van den voedingsraad. (2e Blad). Tuindorp-Oostzaan evacueert. (Laatste Be richten, le Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Kalme handel Goed prijshoudende markt Duitsche waarden beter ge disponeerd Amerikanen vast Be leggingen rustig. Buitenland De aanval op Londen duurt steeds voort (le Blad). Minister Eden te Cairo, (le Blad). Groote staking in de Hongaarsche mijnen (Laatste Berichten, le Blad). De Spaansche revolutionair Companys ge fusilleerd. (leBlad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN* EERSTE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1