De strijd bij Dakar
Noorwegen onder nieuwe leiding
8Isle Jaargang
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1940
No. 24695
De Nasjonal Samling aan
het bewind
Uitbreiding van het verboden
gebied tusschen 10 en 4 uur
Represailles op Gibraltar
Ciano naar Berlijn
De luchtraids
Koning Christiaan 70 jaar
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:'
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenf235
per weekfWl8
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
De aanval op Dakar blijft zeer de aan
dacht trekken. Volgens berichten uit New-
York zou de Engelsche regeering na zes
vergeefsche aanvallen, den aanval hebben
gestaakt, inziende, dat de val niet te be
reiken was zonder „groote gevechtshande
lingen".
Maar officieel is dit nog niet.
Volgens nog niet bevestigde berichten uit
Vichy, zouden er bij den Engelschen over
val tot en met gistermiddag 185 personen
om het leven zijn gekomen en 363 personen
gewond zijn. Tot de dooden zouden behoo-
ren 65 burgers en 120 soldaten.
Verder verluidt uit Vichy, dat de Britsche
gepantserde kruisers Barham en Resolution
en een kruiser van het type Kent ernstig
door het Fransche vuur zijn beschadigd.
Een dezer gepantserde kruisers is bij de
gevechten door een Fransche torpedo zoo
zwaar getroffen, dat hij met zware slagzij
zich moest terugtrekken.
Zoowel de Duitsche als Fransche pers
blijft de Britsche actie fel veroordeelen.
Onder het opschrift: „de weg van het
verraad" schrijft de Deutsche Allgemeine
Zeitung b.v.: het Britsche verraad jegens
Frankrijk heeft zijn wortels in het bevel
tot den terugtocht van Duinkerken. Zooals
Churchill het Fransche leger voor de ineen
storting eenvoudig als instrument der Brit
sche belangen beschouwde, dat men mis
bruikt en wegwerpt, wanneer het niet meer
deugt, zoo springt hij thans om met het
binnen het Engelsche bereik liggende Fran
sche bezit. De weg van het verraad jegens
Frankrijk is de weg van het verraad jegens
Europa, de weg van den onstuitbaren Brit-
schen ondergang.
De Fransche staatssecretaris voor kolo
niën admiraal Platon heeft een boodschap
gericht tot de lnlandsche bevolking van de
Fransche koloniën in Afrika. Hierin wordt
gezegd, dat hun loyale en vastbesloten hou
ding de eerste poging tot het „avontuur"
liet mislukken. Zoo zal het ook nieuwen
pogingen vergaan. De drijfveeren van een
regeering, die eens de bondgenoot van
Frankrijk was en die zich bedient van een
instrument, waartoe een eerzuchtige afval
lige zich heeft opgeworpen, zijn thans be
kend.
Het bombardement van Gibraltar door
Fransche vliegtuigen is gisterochtend
voortgezet.
De Engelsche vlooteenheden, die zich
Dinsdag in de straat ophielden, hebben haar
koers naar den Atlantischen Oceaan voort
gezet.
Gistermiddag om kwart voor drie werd
Gibraltar opnieuw door eenige Fransche
vliegtuigafdeelingen aangevallen, die tal
rijke bommen van zwaar kaliber over de
vesting en de havenwerken wierpen.
Een Fransch toestel is door de Britsche
luchtafweer neergeschoten. De inzittenden
konden zich door in valschermen neer te
Gisteren is in een officieele mededeeling
springen redden.
van de Fransche regeering bevestigd, dat
Fransche vliegtuigen Dinsdagmiddag Gi
braltar met bommen hebben bestookt. In
totaal zijn 45.000 ton ontplofflngsstoffen op
het tuighuis en het Zuidelijke havenhoofd
geworpen.
United Press verneemt uit Vichy:
In de haven zou een schip getroffen zijn,
terwijl een groote rookontwikkeling nog
andere treffers aantoonde. De Fransche
vliegtuigen zouden ondanks het hevige af-
weervuur op hun steunpunten zijn terug
gekeerd. Ze waren van Marokko komend, de
Straat van Gibraltar in opvolgende golven
bij Algeciras overgestoken. De eerste golf
bevond zich om een uur 's middags boven
de rots van Gibraltar. In de volgende twee
uren is toen gemiddeld een bom per minuut
geworpen.
Voorts wordt verklaard, dat deze aanval
een deel van de door de regeering van Vichy
bevolen represaillemaatregelen is en dit
geenszins de laatste tegenmaatregel zou
zijn, indien de Engelschen opnieuw Dakar
zouden beschieten. In de radio werd ge
zegd, dat dit de zwaarste aanval tegen
Gibraltar was, die ooit ondernomen werd.
In omvang was hij verre de meerdere van
de tot dusver door Italianen uitgevoerde
aanvallen.
Nader wordt nog gemeld:
Vooral ernstig heeft het arsenaal gele
leden, dat door drie bommen werd getrof
fen. De archiefafdeeling van het arsenaal
is geheel vernield. Voorts is de ingenieurs
kazerne een puinhoop geworden, waarbij
talrijke slachtoffers vielen onder de mili
tairen. Het totaal aantal der verliezen staat
nog niet vast. In de haven zijn een stoom
schip van de admiraliteit en twee hulp
schepen in brand gestoken. Eén hulpschip
zonk. Het totale aantal der bommen die op
het land vielen wordt opgegeven als 70,
terwijl er 40 in zee zouden zijn gevallen.
Ook het gevangenkamp Windmill Hill werd
volgens de berichten door twee bommen
getroffen. Een bom van 100 K.G. viel naast
het regeeringsgebouw. een tweede in de na
bijheid van het Trafalgar-kerkhof, waar
een diep gat in den grond werd geslagen,
zoodat het verkeer gestremd werd. Voorts
kwamen bommen neer op pieren, dokin
stallaties en goederendepots. Een vliegtuig
beschoot de batterijen afweergeschut met
machinegeweren en maakte slachtoffers
onder de bedienende manschappen. Drie
bommen vielen in het stadscentrum in de
Koningsstraat en vernielden verscheidene
gebouwen. Men spreekt van acht of tien
De Italiaansche minister van buiten-
landsche zaken, graaf Ciano, is naar
Duitschland vertrokken voor een kort
bezoek.
De Spaansohe minister van binnenland-
sche zaken, Serrano Suner, is gisteren in
de nieuwe rijkskanselarij door den Führer
ontvangen. Het onderhoud in tegenwoor
digheid van von Ribbentrop gevoerd, duur
de omstreeks een uur.
dooden onder de burgerbevolking. Het
schijnt echter, dat de slachtoffers bij de
militairen veel talrijker zijn. Twee leden
der bemanning van een neergeschoten
vliegtuig verdronken, een werd gevangen
genomen en naar Gibraltar gebracht. De
civiele gouverneur van Gibraltar heeft be
paald, dat de gedwongen evacuatie moet
worden voortgezet. Tien sleepbooten en
andere kleine Engelsche schepen vlucht
ten uit Gibraltar naar de haven van Alge
ciras, om het bombardement te ontwijken.
OP LONDEN.
De Duitsche aanvallen op Engeland duren
geregeld voort.
Golf na golf Duitsche machines viel tot
kort voor zonsopgang met brand- en bri
santbommen aan. Het spervuur van het
Engelsche afweergeschut kon de verrassen
de doorbraken der Duitsche bommenwer
pers niet stuiten. Zelfs na zonsopgang
woedden nog vele branden, die den hemel
met rookwolken overdekten. De algemeene
opvatting is, dat Londen nog grootëre ver
schrikkingen te wachten heeft, aldus het
DNB. Duitsche bommen zijn ook in andere
deelen van Engeland neergekomen. Drie
groote branden zijn ontstaan in een Noord
westelijke kuststad. Tijdens een aanval bij
daglicht, gisteren uitgevoerd op de Zuid
westkust, is de water- en electrieiteitsvoor-
ziening van een stad vernield.
Ook de vliegtuigmotorenfabriek Filton bij
Bristol is met talrijke bommen bestookt. De
aanval geschiedde in verscheidene golven.
De bommenwerpers- die begeleid werden
door jagers, wisten voltreffers ln het hoofd
gebouw te plaatsen. Bij den aanval kwam
het tot verscheidene luchtgevechten. Het
nauwkeurige aantal der neergeschoten vij
andelijke vliegtuigen is nog niet bekend. De
vliegtuigen van de laatste afdeeling konden
onomstootelijk de vernielende uitwerking
van de Duitsche bommen vaststellen. Bij
hun terugtocht lagen dichte rookwolken
over deze belangrijke Engelsche bewape
ningsindustrie.
OP BERLIJN.
In den afgeloopen nacht hebben weder
om Britsche vliegtuigen de rijkshoofdstad
aangevallen. Op eenige plaatsen wierpen zij
lukraak hun bommen op woningen en bui
tenwijken neer. Eenige woonhuizen en
prieëelen werden vernield, andere bescha
digd. (DNB).
Koningshuis en geëmigreerde regeering keeren
niet terug.
Alle oude politieke partijen op staanden voet ontbonden.
Het D.N.B. meldt uit Oslo:
In een radiorede over de nieuwe poli
tieke organisatie in Noorwegen heeft de
rijkscommissaris, Terboven, medegedeeld,
dat staatsraden benoemd zijn, die met ln-
gang van heden de leiding der Noorsche
regeeringsaangelegenheden op zich geno
men hebben.
In zijn rede zelde Terboven, dat met de
capitulatie van 'net Noorsche leger en de
vlucht van den koning en de regeerins-
Nygaardsvold naar Londen voor het Noor
sche volk een volkomen nieuwe politieke
toestand is ontstaan. Uit de kringen der
oude partijen had hem het verzoek bereikt,
dat hij zou toestemmen in onderhande
lingen over een politieke reorganisatie op
grond van de werkelijkheid.
Hij heeft daarbij kunnen uitgaan van het
feit. dat de oude partijen het Noorsche volk
in een ongekende politieke, economische
en geestelijke afhankelijkheid van de En
gelsche politiek hebben gebracht, terwijl
de organisatie der „Nasjonal Samling" van
den aanvang af openlijk en eerlijk heeft
gepleit voor een samengaan met het Duit
sche volk; daarom moet aan deze organi
satie ook de politieke leiding van het land
worden opgedragen. Niettemin heeft hij in
de door de oude partijen gevraagde onder
handelingen toegestemd, vooral om in het
belang van het Noorsche volk niet bij voor
baat de mogelijkheid af te snijden dat de
overgang tot de nieuwe inzichten een
uiterlijken vorm zou krijgen, zoodat de
verandering zich gemakkelijker zou kun
nen voltrekken.
De onderhandelingen met de oude par
tijen moesten Dinsdag echter worden afge
broken, omdat daarbij geprobeerd werd,
den partijen door juridische manoeuvres
beslissenden invloed op den Rijksraad te
verschaffen. De gevolgen, voortvloeiende
uit dezen toestand zijn:
Het Koninklijk Huis heeft vooral,
nu de twee-derden meerderheid van
het Storting zelf het reeds heeft af
geschreven geen politieke beteeke-
nis meer en zal niet naar Noorwegen
terugkeeren. Hetzelfde geldt voor de
eveneens geëmigreerde regeering Ny-
gaardsvold. Tengevolge hiervan is
iedere actie in den zin of ten gunste
van het Koninklijk Huis of van de ge
vluchte regeering natuurlijk verboden.
De werkzaamheden van den bestuurs
raad zijn geëindigd. Krachtens de be
voegdheid, die ik ontleen aan het de
creet van den Führer van 24 April, aldus
Terboven, heb ik de reeds genoemde
gecommitteerde staatsraden benoemd.
De oude politieke partijen zijn van
daag ontbonden. Bijzonderheden wor
den nog bekend gemaakt. Nieuwe aan
eensluiting voor politieke actie van
eenigerlei aard wordt niet geduld.
Tenslotte zeide de rijkscommissaris nog:
„Als steeds ben ik bereid, met alle deelen
van het Noorsche volk kameraadschappelijk
samen te werken en met alle kracht mede
te werken aan den herbouw van het Noor
sche bedrijfsleven Ik ben er ook van over
tuigd, dat Noorwegen een groote toekomst
wacht in de wordende reorganisatie van
Europa. Van één ding moet het Noorsche
volk zich echter bewust zijn: voor een toe
komstige nationale Noorsche oplossing, die
het herwinnen van vrijheid en zelfstandig
heid in groote mate mogelijk maakt, be
staat nog slechts de weg over de Nasjonal
Samling. Het is thans een binnenlandsc'ne
aangelegenheid van het Noorsche volk. een
beslissing te nemen".
De staatsraden zijn: voor handel, hand
nijverheid, nijverheid en visscherij: Halvor-
sen Johannesen; voor scheepvaart Irgens;
kerk en school prof. Skanke; binnenland-
sdhe zaken Hagelin; sociale zaken prof.
Meidell; voorziening Ravner; politie Lie;
justitie Rissnes; landbouw Onstad Frefc-
heim; financiën Sandberg; volksvoor
lichting en cultuur Lunde lichamelijke
opvoeding Stand; openbare werken Hustad.
De Nasjonal Samling is de in 1933 door
oud-minister Quisling opgerichte nationa
listische eenheidspartij, die echter tot 1939
weinig weerklank kon vinden bij het volk.
doch toen meer aanhang ging vinden.
Het heden verschenen verordeningenblad
bevalt een verordening van den rijkscom
missaris voor het bezette Nedlerlandsche ge
bied betreffende ui/tbreiding der veikeere-
bepeiMngen.
Hierin is om. bepaald, dat artikel 1, lid1 1,
van de verordening no. 128/1940 van den
rijkscommissaris voor het bezette Neder-
landsdhe gebied als volgt moet luiden:
„Het is tot nader order aan hen, die
niet de Duitsche nationaliteit bezitten,
verboden zich tusschen 22 uur en 4 uur
in de open lucht op te houden in de
navolgende gebieden: op de Wadden
eilanden alsmede in de kuststrook van
het bezette Nederlandsche gebied, die
zich uitstrekt tot aan de lijn, loopende
van Den Helder langs het Noordhol-
landsch kanaal, en vervolgens over Alk
maar, Uitgeest, Beverwijk, Velsen,
Santpoort, Haarlem, Heemstede, Ben-
nebroek, langs de Oostelijke grens van
de provincie Zuid-Holland, tot waar
deze de grens van de provincie Noord-
brabant ontmoet, langs de Noordelijke
grens van de provincie Noordbrabant
tot aan de spoorbaan van Hedel naar
's-Hertogenboschvervolgens langs
deze spoorbaan over 's-Hertogenbosch -
Boxtel - Eindhoven - Valkenswaard tot
aan de Nederlandsch-Belgische grens,
en vervolgens langs de Nederlandsch-
Belgische grens tot aan de zee."
Deze verordening treedt in werking
op den dag harer afkondiging.
Van bevoegde zijde ontvangen wij de
volgende toelichting op de heden in wer
king tredende uitbreiding van het uit
gaansverbod tusschen 22 en 4 uur:
Deze verordening van den rijkscom
missaris breidt om strategische redenen
het uitgaansverbod tusschen 22 en 4
uur tot de heele provincie Zuid-Hol
land alsmede tot het gedeelte van de
provincie Noord-Brabant, dat ten Wes
ten van de spoorbaan Geldermalsen
's-HertogenboschBoxtelEindhoven
Neerpelt ligt. De door deze spoorlijn
doorsneden plaatsen vallen binnen het
werkingsgebied waarvan het uitgaans
verbod ook voor zoover zij ten oosten
van de spoorlijn liggen. Voorts bepaalt
de verordening dat de aanvragen voor
uitgaansvergunningen in heel het wer
kingsgebied van het verbod ook bij de
districtscommandanten van de Neder
landsche marechaussee kunnen worden
ingediend.
Koning Christiaan X van Denemarken
heeft vandaag ter gelegenheid van zijn ze
ventigsten verjaardag de hoofden der diplo
matieke missies, het diplomatieke korps,
den bevelhebber der Duitsche troepen in
Denemarken en den commandant van de
Deensche marine ont/vangen.
De bevelhebber van de Duitsche weer
macht in Denemarken, generaal Lüdke,
heeft gisteren de volgende dagorder aan de
Duitsche troepen in Denemarikien gericht:
„Morgen, den 26sten September, viert
(Archief L.D.)
Koning Christiaan.
koning Christiaan X van Denemarken te
Kopenhagen zijn zeventigsten verjaardag.
Naar aanleiding van deze feestelijke ge
beurtenis gedenkt ook de Duitsche weer
macht, die zich thans in Denemarken be
vindt, den eerwaardigen koning met de
beste wenschen voor het verder welzijn van
hem, zijn huis en zijn volk.
De Führer heeft den koning telegrafisch
zijn gelukwenschen doen toekomen.
Ongetwijfeld zal Denemarken dezen dag
in feestelijke steming doorbrengen. Want
koning Christiaan kan, na meer dan 28 jaar
geregeerd te hebben, aanspraak maken op
de liefde van zijn volk. En dit is niet in de
laatste plaats te danken aan zijn medeleven
in de vreugden en nooden van de menschen
die onder zijn bewind een gelukkigen tijd
hebben doorgemaakt. lederen morgen kan
men in Kopenhagen den koning te paard
door de straten zien rijden, geheel alleen,
zonder eenige begeleiding of bewaking. En
zóó sterk spreekt deze alom bekende mor
genrit, die een deel geworden is van het
Deensche leven, dat het, toen Denemarken
door Duitschland bezet werd, een vermaning
tot rust en tot „gewoon-doen" was aan de
burgerbevolking, toen ook in dezen tijd de
koning zijn ochtendrit op gewone wijze vol
bracht. Door zulke kleinigheden, die echter
door het volk graag gezien worden, heeft
hij het Deensche hart gewonnen.
In zijn regeeringstijd heeft koning
Christiaan bewogen tijden meegemaakt,
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Er komt geen distributie van aardappelen.
(2e Blad).
Verhooging van verkoopsprijzen met het
bedrag der nieuwe omzetbelasting toe
gestaan. (Binnenland, 2e Blad).
Winterjassen en -mantels op bepaalde
voorwaarden verkrijgbaar. (Binnen
land, 2e Blad).
De aanval op de L.A.Z. 11 (2e Blad).
Regeling van het deviezenverkeer. (Ie Blad)
AMSTERDAMSCHE BEURS
Onregelmatige, niet ongunstig gedis
poneerde markt - Aku's en Unilever
vaster - Scheepvaart luier - one's kalm
- Amerika nauwelijks prijshoudend -
Beleggingen iets beter.
Buitenland
Noorwegen onder nationaal bewind. (Ie
Blad).
De strijd bij Dakar. (Ie Blad).
Graaf Ciano naar Duitschland. (Ie Blad).
Koning Christiaan X van Denemarken 70
jaar. (Ie Blad).
ZIE VOORTS .XAATSTE BERICHTEN"
VIERDE BLAD.
waarbij Denemarken ditowjjls nauw be
trokken was. Deze moeilijkheden begonnen
al dadelijk na zijn troonsbestijging, toen de
wereldoorlog uitbrak. Groote eischen wer
den toen aan zijn bekwaamheid gesteld,
wilde het land zijn neutraliteit en daarmede
zijn positie behouden. De koloniën, die De
nemarken in Amerika bezat, deed het tij
dens den oorlog aan de ^ereenigde Staten
over.
Na dezen oorlog werd het moederland ver
groot met een stuk van Sleeswijk, terwijl
IJsland zioh zelfstandig verklaarde, doch
door een personeele Unie met Denemarken,
verbonden wensohte te blijven. Thans heeft,
in dezen nieuwen oorlog, de koning weer een
beleid moeten toonen. dat aan zijn staats
manschap hooge en zware eischen stelde.
Het Deensche volk is zijn koning dank
baar en deze dag zal door allen worden
aangegrepen om dien dank tot uiting te
brengen.
