In Rome gaat alles rustig
zijn gang
Moeilijkheden in Zweden
Een reis door de Oostmark
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Vrijdag 20 September 1940
I WELKE BON IS GELDIG?
Fransch en Engelsch bezit aan onroerende
goederen zijn door den oorlog Italiaansch
eigendom geworden
Zoo goed als geen
distributie
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Oorlogsgevolgen
Het huis, waar Adolf Hitler woonde
Onze correspondent te Rome schrijft ons
d.d. 30 Augustus 1940:
De oorlog is tot dusver nog niet erin ge
slaagd, het gezicht van de Eeuwige Stad
te veranderen. Natuurlijk maakt de Ita-
liaansche hoofdstad geen uitzondering op
den algemeenen regel der nachtelijke ver
duistering, die voor alle oorlogvoerende
landen in gelijke mate geldt, en men ziet
ook overal de bekende schuilkelders als
mede breed uitdijende zandbekleedingen,
welke enkele van de allerkostbaarste mo
numenten uit de klassieke oudheid veilig
overhuiven, maar hiermede is ook alles ge
zegd. In de eerste weken van den oorlog
waren er enkele nachtelijke bezoeken van
vermoedelijk Fransche vliegers, die evenwel
zonder moeite door de Italiaansche flak
werden verjaagd, zonder ook maar één
bom te hebben kunnen loozen. Sindsdien
is alles kalm gebleven, ofschoon de bevol
king uiteraard op alles voorbereid blijft.
Het leven blijft echter zijn gewonen gang
gaan, en, zooals gezegd, merkt de vreemde
bezoeker bijna geen wijziging tegenover
vroeger op. Door de prachtige boulevards
van het nieuwe Rome evenals in de schil
derachtige steegjes van de oude stad pul
seert het leven der metropool, het manne
lijke element is ook onder de burgerbevol
king nog meer dan ruimschoots vertegen
woordigd, in de talrijke elegante winkels
evenzeer als in de volkszaken en op de
markten is van al het goede der aarde te
kust en te keur te koop. Slechts koffie is
verdwenen en voor suiker en waschzeep is
een gedeeltelijke distributie ingevoerd
maar overigens bestaat voor iedereen en
alles nog de grootst mogelijke vrijheid.
EEN EIGENAARDIGE TOESTAND.
Indien het uiterlijke beeld van Rome dus
tot dusver nog niet de minste verandering
heeft ondergaan, dan geldt dit niet in ge
lijke mate voor bepaalde verhoudingen, die
voor den vreemden bezoeker niet zonder
meer in het oog springen. Wie van de Ne-
derlandsche toeristen, die ooit een bezoek
bracht aan de Eeuwige Stad, heeft zich
bijvoorbeeld bij zijn omzwervingen door
het oude Rome rekenschap ervan gegeven,
dat zoovele van de prachtige kerken,
schilderachtige plaatsen en kostbare pa
leizen, die hem in verrukking brachten,
feitelijk in het geheel niet tot de Italiaan
sche hoofdstad behoorden, maar „buiten-
landsch" bezit vormden? Zeker wist hij
van den vroegeren Kerkdijken staat en
van het verdrag van Lateranen, waardoor
Italië aan den Paus de onbeperkte souve-
reiniteit over bepaalde gedeelten van Rome
heeft gewaarborgd. Maar hebben wij ook
geweten van de min of meer „souvereine"
eigendomsrechten, die sommige landen gel
dend maakten en angstvallig verdedigden,
ten opzichte van de kostelijke Villa Medici
en een groot gedeelte van Rome's schoon
ste openbare park, de „Villa Borghese" en
de „Pincio"? Wel geen toerist, die de weer-
galooze trap van de Piazza di Spagna be
wonderend afdaalde, heeft erbij gedacht,
dat dit schoonste punt in het hart van
het oude Rome met alle omliggende straten
en gebouwen aan de Italiaansche jurisdicr
tie onttrokken is geweest. Tijdens het pau
selijk bestuur over den vroegeren Kerke-
lijken Staat waren heel wat staten erin
geslaagd, onder het voorwendsel van ar
tistieke of wetenschappelijke stichtingen
enkele van de schoonste plekjes der Euwi-
ge Stad in hun bezit en onder hun macht
te brengen. Geen macht der wereld scheen
later in staat, ooit weer verandering in de
zen voor Italië uiterst vernederenden toe
stand te brengen, vooral wanneer men be
denkt dat bepaalde regeeringen, met name
juist Engeland en Frankrijk, hun deel van
het lichaam der Eeuwige Stad als even hei
lig en onvervreemdbaar waren gaan be
schouwen als de berucht^buitenlandsche
„concessie" in China. Men kan zich mis
schien eenigszins een voorstelling vormen
van deze groteske ontwikkeling en van de
gevoelens, die hierdoor in het hart der
Italianen moesten worden opgewekt, wan
neer men hoort dat het voor de Romein-
sche bevolking niet mogelijk was, ooit een
blik te werpen in het superbe Palazzo Far-
nese, dit meesterwerk der renaissance,
waaraan meesters hebben gewrocht als
Sangallo en Michelangelo.
DE ITALIAANSCHE REGEERING
MACHTELOOS.
Het werd aan de Italiaansche regeering
onmogelijk gemaakt, tot de dringend noo-
dige saneering der oude straten rondom de
Piazza di Spagna over te gaan; het wijd-
sche park der Villa Medici schoof zich als
een wig tusschen de hooggelegen stad rond
om de Porta Pinciana en de lage stadswij
ken van de Campus Martinus, de bevolking
tot eindelooze omwegen dwingende. De
Fransche bezitting van de Villa Strohlfern
vormde op gelijke wijze een ondoordring
bare scheidsmuur tusschen de Porta del
Popoio en de Valle Giulia en vormde te
gelijk een gastvrij asyl voor buitenland-
sche kunstenaars, terwijl er geen Italiaan
ooit in werd geduld. Toen Mussolini eeni-
ge jaren geleden de vrijwel ongeschonden
bewaard gebleven „Ara Parcis", het be
roemde vredesaltaar van keizer Augustus,
dank zij de meest moderne en vernuftige
methodes uit de peilloos diepe ondergrond-
sche modder, waarin het in den loop van
tweeduizend jaren was weggezakt, tot
blijde verrassing van de geheele beschaafde
wereld wist te laten opdelven, toen bleken
enkele groote brokstukken van de breede
marmeren fries te ontbreken. Zij waren al
in vroegere eeuwen opgehaald en hadden
hun plaats in de Fransche Villa Medici te
Rome gevonden. De Fransche regeering
dacht er evenwel niet aan, de ontbrekende
stukken aan Italië af te staan, ofschoon
zij zich toch in de Italiaansche hoofdstad
bevonden, zoodat men ermede genoegen
moest nemen, de leemten in de marderen
fries, waarop de portretten van de meeste
bekende Romeinen uit den tijd van keizer
Augustus destijds natuurgetrouw waren ge
beeldhouwd. door groote gipsplaten te ver
vangen. En toen eindelijk de Italiaansche
regeering eenige jaren geleden aan de ge
noemde Villa Medici een gedenkplaat wilde
plaatsen ter herinnering aan den grooten
geleerde Galileo Galilei, die terwiDe van
zijn wetenschappelijk genie eens in deze
villa werd gevangen gehouden, toen werd
dit. haar door de Fransche „concessie-mo-
gendheid" bruusk belet.
Wat al te lang reeds den Italiaanschen
trots heeft gekrenkt en als een bijna on
geneeslijk kankergezwel in het lichaam dei-
Eeuwige Stad werd gevoeld, dat heeft de
oorlog thans eindelijk met één pennestreek
weggevaagd. Al het Fransche en Engelsche
bezit aan paleizen, kerken en openbare
goederen, dat een waarde van ongetelde
millioenen gulden vertegenwoordigt, wordt
in deze dagen en weken geleidelijk ont
eigend en gaat in Italiaansch bezit over,
alsmede, en dat weegt het zwaarst, het
komt eindelijk onder Italiaansche souve-
reiniteit. De Eeuwige Etad slaakt nu ook
deze boeien en kan weer vrijer ademen.
GEVESTIGD:
A. L. v. Aken, praktikant R.W.. Jac. Catslaan
32 H', J. ter Avest, kantoorbediende, N. Rijn
85a J. H. Bakker, serveuse, Breestr. 65
J. J. D. Beintema, Breestr. 54 P. P. v. d. Berg
en fam., tuinderskn., 1ste Binnenvestgr. 6
Wed. C. W. BorsboomBlom, v. 't Hofffstr. 45a
P. C, Bosman, Plantsoen 95 G. C. Daen-
dels, Witte Singel 90 A H. Dalmeijer, L. Mare
71a Th. M. F. ten Doeschate, Noordeinde 50
A. J. Doorman, Nieuwe Rijn 40 Wed. C. v.
Klaveren—v. Duyvenbode, Hertzogstr. 2 J. J.
v. Eck, analyste, Zoeterw. Singel 19 H. Eel-
singh, Utr. Jaagpad 23 H. Frantsen, Groen-
hovenstr. 11 A. M. M. v. Gasselt, Plantsoen
51 A. E. Gescher, Rapenburg 122 A. A.
A. A. M. Goderle, Noordeinde 50 W. Gooszen,
verpleegster, Rijnsb.weg 3 M. A. van Gro
ningen, Rijnsb.weg 31 d W. H. Haasbroek en
fam., incasseerder Duinw. My.. Ten Catestr. 23
J. v. d. Hart, Tib. Siegenbeekstr. 11 A. C.
Hoos, H. de Grootstr. 7 H. Hulsman, huis
houdster. Brederostr. 18 J(. T, Hut. agent van
politie, Utr. Veer 12 I. v. Iterson, onder
wijzer L. O., B. Ballotstr. 35 C. E. de Jong,
Boerhaavelaan 16 K. C. Jonker en fam.,
schipper, Gasstr. 17 A. Kipp, agent v. po
litie, Kastanjekade 12 G. E. Klein Nagel
voort, J. van Goyenkade 22 P. A. Knaap en
fam., handelsreiziger, v. d. S. Bakliuyzenlaan 2
D, A. Koster, Bloemmarkt 24 C. Th. Krol,
De Sitterlaan 81 W. J. M. Lampe, Noordeinde
50 L J. v. d. Lof, Roodenb.sfcraat 30 J. J.
H. H. Lokenberg, bedr.leider bioscoop, Bree-
straat 49 R. Maas, H. de Grootstr. 14 M.
M. Madlener, Rijnsb.weg 62b E. Mekel, kleer
maker, Boerhaavelaan 17 A. v. d. Mef) en
fam., v d. Werffstraat 25b C. M. A. A. Mol,
H. de Grootstr. 10 C. M. Molenkamp, dienst
bode, De Genestetstraat 4 N. C. Mulder,
Burggravenlaan 5 C. Munnik, venter, Oude
Vest 97 B. Nobel en fam., arbeider touw-
fabr., v. Limb. Stirumstr. 26 J. C. Noijen en
fam., coupeur, Bilderdijkstr. 1 A. Pieters,
grondwerker. JanvQssensteeg 59 P. Prins,
Korte Mare 27 D. Pronk en fam., agent van
politie. H. de Vriesstr. 52 J. A. Quak. Morsch-
singel 9 R. Robbers, Leeuwerikst.r. 13 A. S;
Roosenburg. Rapenburg 54 Th. L. M. de Rootf
en fam., korp.-machinist K.M., De M. v. Streef-
kerkstr. 25 B. L. Rosendaala, J. v. Goyenkade
44 A. L. de Ruijte. Morschweg 110 N. van
Rijn, dienstbode. Tib. Siegenb.str. 26 J. A. v.
Rijswijk en fam., bedrijfsleider, Gasstr. 21
G. J. Sas. Lijsterstr. 14 P. H. M. Schillings.
Witte Singel 85 M. D. v. d StarSchooff,
Melch. Treublaan 35 L. B. Schweizer. ser
veerster, Kagerstr. 12 P. G. Sier, Stations
plein 3 J. A. A. Sjollema, Zoeterw. Singel 9
C. Sluis, Rapenburg 131 G. M. Spanjers-
bergToiler en fam., Oude Singel 18 Wed. P.
Snuif—Uilkema, De Rldderstr. 20 W. Valk,
verpleegster, Rijnsb.weg 10 C. Valkis, Groen-
hovenstr. 9 C, Th. v. d. Ven. dienstbode, Zoe
terw. Singel 71 E. Verff. Rijnsb.weg 31 d
M. C. J. Verhaegen. Zoeterw. Singel 34 H. J.
v. Vliet. Gortestr, 64 H. Vogel en fam., boek
houder, Morschsingel 14 J. P. Voorham.
Noordeinde 50 L. de Kreek—De Waal, dienst
bode, Plantage 8 G. M. Warmelink, Gerecht
10 G. Zwiers, agent v. politie, Hooigr. 94.
VERTROKKEN:
J. v. Aalst, Den Haag, Yperschestr. 7a P.
J. Arens, Wormerveer, Hoogeweg 8 J. v. d.
Berg, Oegstgeest, Haarl.trekvaart 6 A. E. C.
v. Bergen, Den Haag, Talinglaan 14a A. S.
Berkhout, Amsterdam, Bestevaerstr. 154III
M. C. A. A. Boelaars, Nijmegen, Ubb. Veldweg 77
H. de Bont, Den Haag, Bierkade 17 G. A.
Bosch. Follebu, Noorwegen C. Bregman en
fam., Roosendaal ca.. N.-B., Markt 31a F.
Brouwer, Den Haag, Goudsbloemlaan 198 R.
F. Brouwer, Amsterdam, Stadion.pl. 75 W.
Busscher en fam., Zoeterwoude, Schenkelweg 51
A. Bijdendijk. Ridderkerk, Oranjestr. 34
C. Dirkse, Utrecht. Laan v. Soestbergen 31 bis
N. Dusseldorp en fam., Almelo, Boompjes 14
W. v. Duhn en fam., Oegstgeest, Regentesse-
laan 15 L. Eliasar en fam., Groningen, To
renstraat 16 C. F. v. d. Eist, Amsterdam,
Vondelstraat 33 D. de Heer, Rotterdam, Ma-
thenesserlaan 421 S. A. v. Hees, Zalt Bom
mel, Karstr. 45 M. H. Heijbroek, Enschede,
Hengeloschestr. 30 b F. v. d. Heijden, Am
sterdam, Nw. Heerengr. 141II N. J. v. d.
Heijden, Hengelo, Enschedeschestr. 287 H. F.
Heijting, Den Haag', Statenlaan 106 N. Hoe-
demaker, Vlaai-dingen, Emmastr. 7 J. Hoog
werf. Briell, Zuideinde 31 W. J. v. Kampen,
Maarn, Wijk C No. 3 H. G. Kemink, Den
Haag, Terwestenstr. 16 D. J. Klein. Den
Haag, Tasmanstr. 117 Wed. H. Nijhuis—KqI-
mer, Oegstgeest, Regentesselaan 15 T. Dij-
kens—De Koning, Wormerveer, Floresstr. 12
Wed. H. J. Bartelds—Kruif, Voorburg, West-
vlietw. 80 H. Labordus, Renesse, Molenweg
Wed. G. C. M. Tulleken—Laeyendecker, Hil
versum, Dalweg 19 H. H. Langelaar, Den
Haag, Mesdagstr, 10 A. Lancel, Den Haag,
Draaistr. 68 J. H. M. Langemeyer, Amster
dam, v. Breestr. 190 A. W. S. L. v. d, Linden,
Amsterdam, Brachthuizenstr. 5 J. v. d. Lin
den, Delft, Nijver Zuid 24 P. Loebis Haar
lem, Vergierdew. 263 A. M. Verburg—Mank,
Noordwijk, St. Duinstr. 44 A. M. Meeuwisse,
Rijswijk, Z.-H., Tulpstr. 86 A. L. Mes. Hil
versum, Joh. Geradt-sw. 100 G. C. Meijering,
Smilde, Bovensmilde A ,92 B. Molenaar, Bo
degraven, Noordzijde 35 M. J. Muys, Hille-
gersberg, Grintweg 13 W. Broxterman-Nater,
Leiderdorp. Resedastr.34 J. Papenhuijzen,
Den Haag, Jac. Catsstr. 157 M. J. W, Ramb,
Bergen, N.-H., R.K. Huishoudschool F. W.
Reijsenbach de Haan, Groningen. Stoeldr.str.
16a L. O. de Mooij—Rossinski, Rijnsburg,
Vliet, N.Z. 79 Wed. J. Heertje—Sanders. Al
melo. Boompjes 14 P. J. W. Schrijvers, Eind
hoven, Schootschestr. 148 W. R. Snijders. Sas-
senheim, Meidoornlaan 13 C. J. F, v. Leeu
wenv. Staveren. Groningen, Koninginnelaan
24 G. J. Stuut, Den Haag. A. v. Buerenstr.
149a H. Taudin Chabot, Voorschoten, Haag-
weg 4 J. C. Traats en fam., 'Oudenbosch.
A 169 H. Tijsterman, Rijnsburg, Burg. Meij-
boomstr. 4 H. v. Veldhuizen en fam., Am
sterdam, Geuzenstr. 45 I J. M. Verboom,
Wassenaar, Hyacinthenstr. 23 A. Verplancke,
Oegstgeest, Julianalaan 1 P. J. Lcuering—De
Vink, Amsterdam, Bonipl 171 J. E. Holle
mans—Vlasveld. Utrecht, Asselijnstr. 15 bis
Wed. E. v. d. Lof—v. d. Vlist. Katwijk, Weth.
Meerburgstr. 18 D. E. Vos. Den Haag. Van
Hogenhoucklaan 60 flat I M. C. Vriesendorp,
Dordt, Singel 214 A. ter Wal en fam., Baar
land, Dorpsstr. A 26 B. Werkman. Deventer,
Gr. v. Buerenstr. 20 W. E. v. Wijk en fam..
Den Haag, Adr. Goekooplaan 93b M. Wijier.
Rotterdam. Beukelsdijk 18a W. J. Wijnberg,
Wassenaar, Bloemcamplaan 62 L. v. Zijp—
Ziech, Den Haag, C. v. d. Lijnstr. 15.
UjllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Bon nr. 15
H (t.m. 1 November)
E 100 gr. vermicelli, macaroni of
spaghetti.
Bon nr. 28
1 (t.m. 1 November)
j| 100 gram griesmeel of 100 gram
inaizena of een hoeveelheid pud-
ES dingpoeder of puddingsauspoeder,
welke 100 gram zetmeel bevat. De
|j hoeveelheid puddingpoeders mag
=5 verdeeld zijn over twee pakjes,
waarvan elk ten hoogste 33 gram
zetmeel bevat. De hoeveelheid
puddingsauspoeder, welke op één
bon wordt gekocht, mag onge
il acht de samenstelling over niet
meer dan zes pakjes verdeeld zijn.
Bon nr. 41
H (t.m. 4 October):
2'/i ons rijst, rijsteiuee) of rijste-
ee bloem.
Bon nr. 54
(t.m. 4 October):
i 2'h ons havermout, havervlokken,
ee gort of grutten.
Bon nr. 71
1 (t.m. 4 October):
E 21/* ons tarwebloem of tarwemeel
of roggebloem of roggemeel of
zelfrijzend bakmeel of boekweit-
meel.
Bon nr. 72
(t.m. 27 September):
1 1 kilogram suiker.
Bon nr. 73
1 (t.m. 27 September)
E 2'/j ons koffie of V» ons thee.
Bonnen nr. 79, 84, 89 en 94
H (t.m. 22 September)
|j elke bon 100 gram vleesch, onge-
smolten vet of vleeschwaren.
Bon nr. 99
(t.m. 22 September)E
100 gram vleeschwaren. f|
Bon nr. 115
(t.m. 24 September):
150 gr. toiletzeep of 120 gr. huis-
houdzeep of 200 gr. zachte zeep -of
250 gr. zeeppoeder, of 125 gr.
zeepvlokken of 250 gr. zelfwerkende 1
waschmiddelen of 200 gr. vloeibare
zeep. s
Bon nr. 118 I
(t.m. 31 December)
50 gr. scheerzeep of een tube
scheercreme of een pot scheerzeep.
Broodbonnen nr. 6
(t.m. 24 September)
2500 gram rogge of 2000 gram an- M
der brood. 5=
Rantsoenbonnen rijst en haver- ff
mout zijn doorloopend geldig.
Petroleumbon nr. 6
(t.m. 3 November)
2 liter petroleum. E
Boterbon nr. 05 t/m. 12 1
(t.m. 18 October):
elke bon 250 gram boter. E
Vetbon nr. 05 t/m. 07
(t.m. 18 October)i
elke bon 250 gram margarine of E
boter.
Vetbon nr. 08
(t.m. 18 October)|j
250 gram gesmolten spijsvet of E
250 gram boter.
Vetbon nr. 09 t/m. 12 1
(t.m. 18 October)
elke bon 250 gram boter tegen ge- 1
reduceerden prijs.
United Press meldt uit Stockholm:
Indirect wordt Zweden ook economisch
door den oorlog beïnvloed. De vooruitzich
ten voor den komenden winter zijn niet al
te goed. De oogst is dit jaar in Zweden
slecht en de boeren zijn pessimistisch ten
aanzien van de toekomst. Indien de prijzen
niet aanmerkelijk stijgen, zullen vele boe
ren geruïneerd zijn. Aan den anderen kant
zou een dergelijke prijsstijging een cata-
strophale uitwerking hebben in de steden.
Tevens verwacht men dat de werkloosheid
zal toenemen. De statistische afdeeling
heeft onlangs een rapport gepubliceerd,
waarin gezegd werd dat de vooruitzichten
voor den oogst „belangrijk onder normaal"
waren. Hierbij had men het oog op alle
soorten oogst, behalve die' van aardappelen,
die niet beïnvloed is door de droogte in het
begin van den zomer. Alle kleine boeren-
organisaties in Zweden hebben den autori
teiten verzocht haar van veevoeder, kunst
mest enz. te voorzien. Dit belangrijke pro
bleem wordt thans zeer zorgvuldig bestu-
(Van een A.N.P.-verslaggever)
Onze reis door de Oostmark, waarop wij
volop gelegenheid kregen ons op de hoogte
te stellen van de omstandigheden, waar
onder de Nederlandsche kinderen in dit
gedeelte van Duitschland waren onderge
bracht, had ook ten doel ons een indruk te
geven van land en volk. Wij hebben ge
praat met vele menschen van zeer verschil
lenden aanleg en stand, wij hebben gewan
deld door de stille bergdorpjes en door de
oude schilderachtige steden van dit goede
land, waar Nederland zooveel vrienden telt.
Wij hebben slechts tevreden en gelukkige
menschen ontmoet, die volop werk hebben,
die weten, dat zij in moeilijke tijden leven,
die beseffen, dat er hard gewerkt moet
worden, die weten hoe een nationale een
heid een kostbaar goed is en die vol ver
trouwen de toekomst van hun geliefde
Oostmark tegemoet zien. Zij weten, dat zij
zich verschillende dingen moeten ontzeg
gen, dat het overgroote deel van de levens
middelen gedistribueerd is en dat van ver
schillende waren de voorraden klein zijn,
maar er heerscht in geen enkel opzicht ge
brek, noch in de woningen van arbeider
en burger, noch in de restaurants, waar
men nog een zeer goed menu voorgezet
krijgt.
De Oostmark is doordrenkt van een
groote liefde voor den Führer, wiens por
tret in geen enkele woning ontbreekt, noch
in eenige zaal, waar publiek bijeenkomt.
Het was organisatorisch goed gezien, om
ons op den eersten dag van onze reis te
brengen naar het eenvoudige huis in Leon-
ding, een plaatsje üi de directe omgeving
van Linz, waar Adolf Hitler een deel van
zijn jeugd doorbracht en waar zich op het
eenvoudige, lieflijke kerkhof het graf van
zijn beide ouders bevindt.
Temidden van een prachtige natuur,
omgeven door vruchtbare velden en boom
gaarden liggen daar rond het schilderach
tige, witgepleisterde kerkje, de huizen van
het dorp, waar reeds in het grijs verleden
menschen woonden en werkten. Opgravin
gen in de nabijheid van het dorp immers
hebben het bewijs geleverd, dat reeds voor
en gedurende het bronzen tijdperk hier een
nederzetting was. De geschiedenis van het
plaatsje, waar de leider van het groote
Duitsche rijk zijn jeugdjaren doorbracht,
gaat terug tot de vijfde eeuw.
Onder de verwoestende Napoleontische
oorlogen heeft Leonding bitter geleden. In
kwartiering en brandschatting kostten het
dorp bijna een half millioen.
Daar waar eens Napoleon eenige dagen
doorbracht, woonde Hitier bijna vijf jaar.
Maar meer groote figuren vertoefden in het
eertijds zoo weinig bekende dorpje. In de
buurt van het station staat een boerderij
„Bauer in Ort" genaamd, in vroeger tijden
bekend als „Tiroler Hof". Na den pngeluk-
kigen afloop van den Tiroler vrijheidsstrijd
en de terechtstelling van den heldhaftigen
Andreas Hof er nam de toenmaals regeeren-
de keizer Frans de zorg op zich van de
familie Hofer en voor dat doel kocht hij
„Bauer in Ort". De dappere zoon van Hofer
en de beroemde strijder voor de vrijheid
Josef Speckbacher brachten in dat huis
eenigen tijd door. Een klein dorp met groo
te figuren uit verleden en heden
De ouders van den Führer kregen op 14
November 1898 in Leonding het door den
postmeester Breslmayr gebouwde huis in
hun bezit, en reeds enkele maanden later,
in Februari 1899, betrok het gezin de-vrien
delijke woning aan den stillen dorpsweg.
Adolf Hitler was toen een knaap van 10
jaar. Slechts weinige jaren was het de fa
milie gegund rustig te genieten van het
dorpsche leven. Reeds in Januari 1903
stierf de vader en op het stille dorpskerk
hof. tegenover de woning gelegen, vond hij
zijn laatste rustplaats. -Met. het oog op de
opvoeding harer kinderen verkocht de moe
der huis en tuin en verhuisde naar Linz.
Geheel zooals in het jaar 1903 staat het
huisje nog te droomen temidden van tuin
en boomgaard. Het is eenvoudig, pretentie
loos huis, zooals een dorpswoning moet
zijn, een spiegel van de eenvoudige, arbeid
zame bevolking van het land. Wij kennen
ze ook zoo op ons eigen platteland: licht
van kleur, twee vensters aan iedere zyde
van de breede voordeur. Voor het huisje
staat een eenzame appelboom en een coni
feer, erachter ligt een groote schuur en een
boomgaard.
Wij gaan het huis binnen, een breede
trap voert ons naar de zolderverdieping,
waar een laaggezolderde, ruime kamer is,
die haar licht krijgt door een smal venster
op het Westen. Het is de kamer geweest
van den Führer. Aan de wanden hangen
met overgave en liefde gemaakte teekenin-
gen, die hij vele jaren geleden maak
te. Het zijn kijkjes op de omgeving van
Leonding. Tevens zien wij er een portret
van den leider van het Duitsche rijk. Ver
leden en heden zijn in het eenvoudige ver
trek vereenigd.
Het is een schoolvriend van den vroege
ren bewoner van deze kamer, die ons rond
leidt. Hij weet met vereering en enthou
siasme te vertellen van de dagen van wel
eer, het verleden, dat na de vereeniging
van Oostenrijk met Duitschland zoo nauw
verbonden is aan het heden. Hij vertelt
hoe de Führer reeds op school een groote
■liefde had voor geschiedenis van land en
volk en hoe hij graag teekende en schil
derde. Ook als jongen was hij reeds een
leider. Hij was de aanvoerder van zijn ka
meraden. Moegespeeld nam hij zijn vriend
jes dikwijls mee naar de huiskamer, waar
een versnapering den kinderen dan wachtte.
Wij brengen ook een bezoek aan het graf
van de beide ouders van den Führer. Het
kerkhof ligt vlak bij de woning. Het is ook
weer een echt dorpskerkhof: vriendelijk en
eenvoudig, een rustplaats voor arm en rijk,
gesierd met vele bloemen en eenvoudige
kruisen en gedenkteekens.
Zoo is ook het graf. waarvoor wij staan.
Een eenvoudig gedenkteeken en heel veel
bloemen. Bloemen én kransen, ook. daar
gebracht, door de Nederlandsche kinderen,
die thans in het geboorteland van Hitier
vertoeven en die een bezoek brachten aan
dit graf in het symbolische Leonding, het
symbool voor den Oostmarker van verle
den, heden en toekomst.
deerd. Een andere bron van welvaart, de
visscherij, is grondig door den oorlog be
dorven. De mijnenvelden langs de Zweed-
sche kust maken het onmogelijk voor de
visschers om uit te varen. In het bijzonder
aan de Westkust is de visscherij zwaar ge
troffen.
De Zweedsche vakvereenigingen zien den
winter eveneens met bezorgdheid tegemoet,
wqnt waarschijnlijk zal de werkloosheid
grooter dan ooit in Zweden zijn. De voor
zitter van de commissie voor openbare wer
ken Thomson verklaarde dat een belang
rijke werkloosheid een feit is, waarmede
Zweden terdege rekening moet houden. Dit
treft Zweden te meer, waar dit land sinds
1932 slechts zeer weinig werkloosheid heeft
gekend. Reeds zijn ongeveer 25% van de
vakvereenigingsleden werkloos, niettegen
staande het feit dat 20% in het leger dient.
Vele arbeiders, die thans nog werk hebben,
arbeiden aan den bouw van schuilkelders
en zullen ontslagen worden, zoodra dit werk
ten einde is.
De levensmiddelenprijzen zijn hoog (ge
middeld zijn zij sedert het begin van den
oorlog met 30% gestegen). Margarine en
vele soorten fruit zijn niet meer te krijgen.
De prijzen van de andere fruitsoorten zijn
met meer dan 50% gestegen vergeleken bij
het vorige jaar. Gedistribueerd zijn koffie,
thee, suiker, cacao, benzine en zeep. Voor
koffie, thee en suiker is de distributie al
leen ingevoerd ter voorkoming van ham
steren, want de rantsoenen hiervan zijn
bijna even groot als de normale consump
tie. Het gebrek aan fruit, zoo rijk aan vita
minen, is het meest kenmerkende van de
Zweedsche voedselpositie. De autoriteiten
trachten op verschillende manieren dit
euvel te bestrijden, o.a. door het verzame
len van wilde bessen, die opgeslagen wor
den. Eveneens trachten de Zweedsche
autoriteiten vervangingsmiddelen voor ben
zine te vinden. Op het platteland zijn reeds
vele menschen teruggekeerd tot de oude
carbidlamp. Alle gebruikte olie wordt op
nieuw geraffineerd. Meer en meer maakt
men gebruik van gasgeneratoren. In Stock
holm v/orden alle autobussen sinds 1
Augustus gedreven door houtgas en de
regeering heeft groote bedragen beschik
baar gesteld voor den bouw van generato
ren voor alle vrachtauto's en tractoren in
het land. Men gebruikt natuurlijk groote
hoeveelheden hout, maar Zweden heeft dat
product volop.
In Gothenburg, Stockholm en andere
groote steden in Zweden worden proeven
genomen met electrische bussen, maar het
zal nog heel lang duren eer het werk be
ëindigd is. Met de vervaardiging van elec
trische vrachtauto's is men echter reeds
verder. De Zweedsche electrische firma
ASEA heeft te zamen met de automobiel
firma Volvo vele electrische vrachtauto's
geproduceerd, die voor den winter op de
markt zullen komen.
Zweden tracht op het oogenblik handels
overeenkomsten te sluiten met die landen,
waarmee communicatie nog mogelijk is.
Reeds is een uitgebreid handelsverdrag met
Duitschland in werking getreden, waarbij
Zweden voorzien wordt van groote hoe
veelheden steenkool.
Op het oogenblik zijn nog han
delsbesprekingen" gaande te Moskou en m
verschillende andere landen. De transport
mogelijkheden over Petsamo worden nog
niet in belangrijke mate gebruikt. On(Jan^
de huidige moeilijkheden is het Zweedsche
volk dankbaar dat het buiten den ooi log
is gebleven en het slaat met hoop en ver
trouwen zijn blik op de toekomst.
2—3
