BINNENLAND
Op een Duitschen soldaat
geschoten
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Dinsdag 3 September 1940
De Unie vindt steeds
meer aanhang
Dagbladreclame
is niet te vervangen
Post voor in Engeland vertoevende
Nederlandsche zeelieden
Marsch en défilé van
Duitsche troepen
te Rotterdam
Voorzieningen op hef gebied van
den industriëelen eigendom
Het bevaren van onze
riviermondingen
Met een elastiekje
en een speld
OFFICIEELE KENNISGEVING
Geen loonsverlaging
zonder goedkeuring
AGENDA
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
(IJN/T EN IIIÏIRCh
Honderdduizenden hebben zich achter
haar geschaard.
ONDANKS CRITIEK VAN ENKELE
POLITIEKE FIGUREN.
In een gisteravond to Delfzijl gehouden
bijeenkomst heeft mr. J. Linthorst Homan
het totstandkomen der Nederlandsche Unie
beschreven, waarbij hij er sterk den nadruk
op legde, dat de drie aanvoerders de Unie
hebben opgericht, toen vaststond dat andere
stappen tot het vormen van een concen
tratie definitief waren gestaakt.
De enorme medewerking uit alle ge
lederen wijst wel op de juistheid van dit
besluit en tevens op de juistheid van
het programma, dat inderdaad in menig
opzicht verder gaat dan bij andere po
gingen mogelijk bleek. Het beeld is nu
zoo, dat zich reeds duidelijk de wil van
honderdduizenden afteekent om op
menig gebied tot grootc verbeteringen
te komen, waarnaar zij reeds lang ver
langden, doch dat enkele politieke fi
guren daartegenover het waarschuwend
advies laten hooren in deze .tijden niets
aan te pakken. Zoo ontstaat scheiding
tusschen hen, die den drempel van den
nieuwen tijd overschrijden en hen, die
tusschen twee werelden blijven staan,
welke scheiding niet door toespraken
doch alleen door bereidheid tot zelfver
betering kan worden tenietgedaan.
Duidelijk stelde de Nederlandsche Unie
de verdieping van den christelijken geest
onzer samenleving op den voorgrond. De
ontelbaren, die dagelijks de hiermede sa
menhangende vraagstukken met haar ko
men bespreken, zien dat dan ook beter in
dan zij, die zonder eenig contact te hebben
gezocht, dit christelijk karakter van de Unie
ontkennen. Het is zeer te betreuren, dat
deze critici nog niet inzien, dat ons volk
betere saamhoorigheid verlangt dan tot
heden in onderlinge vervreemding op me
nig gebied heeft bestaan. Het ware beter
daaraan mede te werken dan van het oude
niets te willen offeren voor de volkseen
heid. Doch hoe ook uit verschillende hoe
ken tegen de Unie wordt geageerd, zij gaat
voort met haar taak, volksvernieuwing te
brengen in nationalen Nederlandschen zin
en volgens de Nederlandsche tradities.
OOK ZEEPBON VOOR DE „FIJNE WASCH"
Naar wij vernemen, aldus de „Tel.", be
rust de inlichting als zou een regeling in
zake de zeepdistributie ten behoeve van de
fijne wasscherijen tot stand zijn gekomen,
op een misverstand. Ook voor de fijne wasch
zal dus voor elke acht k.g. droog waschgoed
een zeepbon moeten worden afgegeven.
Gezien het geringe gewicht, dat de fijne
wasch als regel heeft, is het te verwachten,
dat men met dezen bon veel langer zal kun
nen toekomen dan in een distributieperiode
van 31/! week. Is men gewend, gedurende
dien tijd b.v. 1 kg. wasch mee te geven, dan
zal men eerst weer over 8 x 31/- week. dus
ruim een half Jaar, een tweeden bon moe
ten afstaan.
MAATREGELEN TEGEN HONDEN EN
INBREKERS.
De Haagsche gemeenteraad heeft de wij
ziging van de politieverordening goedge
keurd, waarbij straffen worden vastgesteld
voor eigenaars van honden, welke de trot
toirs bevuilen. Ook is goedgekeurd de wijzi
ging, waarbij het vervoer van inbrekers-
werktuigen in den tijd van een halfuur voor
zonsondergang en een halfuur na zonsop
gang strafbaar wordt gesteld, tenzij deze
werktuigen niet bestemd zijn om in te
breken.
TEMPERATUREN,
HOOGWATERTIJDEN, ENZ.
De correspondent te Stockholm van de
N.R.Crt. schrijft ons:
Het Nederlandsche consulaat-generaal
alhier ontvangt geregeld brieven uit Neder
land voor in Engeland vertoevende Neder
landsche zeelieden. Het spreekt vanzelf, dat
die brieven steeds onmiddellijk doorgezon
den worden, ook wanneer de afzender, zoo
als dat zoo vaak het geval ls, slechts een
vermoeden heeft of misschien maar hoopt,
dat degene, voor wien de brief bestemd is,
zicli in Engeland bevindt. In dat geval gaat
de brief naar het Nederlandsche consulaat-
generaal te Londen met het verzoek, te
trachten den geadresseerde op te sporen
en hem, indien mogelijk den brief te doen
toekomen.
Natuurlijk zitten de afzenders van deze
brieven in spanning op antwoord te wach
ten. vragen zij zich misschien eiken dag,
dat het antwoord langer uitblijft, ongerust
af, óf er wel antwoord zal komen. Het lijkt
ons daarom goed. er op te wijzen, dat Zwe
den met uitzondering van de radio-telegra-
fische verbinding geen enkele direote ver
binding met Engeland meer heeft en dat
de Zweedsche briefpost voor Engeland via
den Transsiberischen spoorweg, Japan en
de Vereenigde Staten verzonden wordt,
waardoor een brief uit Nederland ongeveer
twee en een half drie maanden onderweg
zal zijn, voor hij in Engeland arriveert.
Zelfs wanneer er direct een brief terug
geschreven wordt zullen er waarschijnlijk
ten minste vijf maanden overheen moeten
gaan, voor men antwoord kan verwachten.
Een vluggere weg is misschien met zeker
heid valt dat van hieruit niet te beoordee-
len die via het Internationale Roode
Kruis te Genève welke van bevoegde Noor-
sche zijde aanbevolen ls aan familieleden
van Noorsche zeelieden ln Engeland. Ook
dan gaat er echter geruime tijd voorbij
voor men antwoord kan hebben aangezien
het Internationale Roode Kruis zijn post
naar Engeland via Portugal en de Veree
nigde Staten verzendt.
LUCHTTEMPERATUUR.
9 uur voorm.: 15 gr. C. «59 gr. F.).
12 uur 'smidd.: 17% gr. C. (64 gr. F.).
HOOGWATERTIJDEN Tfc KATW1JK-A.-ZEL
Yoor Woensdag.
Voorm. te 4 u. 30 min.; nam. te 4 u. 54 min.
WATERTEMPERATUUR
Zwemlnjichttnfi .Poelmeer*.
's Middags 12 uur: 18 gr. C.
Zweminrichting .Of Zijl".
;s Middags 12 uur: 17% gr. C.
L1CB1 OP VOOK FIETSERS ej.
Dinsdag: 855 nam. tot 6.21 voorm.
Het tijdvak gedurende oetwclb de verdulste-
ringsvoorschrifteD gelden, begint een hall anr
vroeger en eindigt een hall uur later dan
de hlerbovengenoemde tijdstippen.
Gistermorgen hebben Duitsche troepen,
een marsch door Rotterdam gemaakt, die
besloten werd met een défilé, dat afgeno
men werd door generaal Bóhm-Tettelbach.
Om 10 uur vertrok de stoet, die uit ruim
3000 manschappen en officieren van ver
schillende wapens bestond, van het
Feyenoord-stadion
Na een marsch door Rotterdam-Zuid ging
het via Westzeedijk, 's-Gravendijkwal. Claes
de Vrieselaan, Nieuwe Binnenweg, Schle-
damschen weg, Willem Beukelszoonstraat,
Mathenesserweg en Vierambachtstraat naar
het Middellandplein, waar het défilé werd
afgenomen. Overal langs Middellandplein
en in de omgeving stonden dichte hagen
belangstellenden, waaronder vele leden van
de Duitsche kolonie.
Het défilé werd geopend door een kleine
afdeeling ruiters. Hierachter kwam infan
terie-en vervolgens trok toen een onafzien
bare stoet, bestaande uit infanterie, artille
rie, wielrijders en gemotoriseerde troepen
voorbij. De stoet was ongeveer 7 K.M. lang
en het voorbijtrekken duurde meer dan een
uur.
Het verordeningenblad bevat een besluit
van den secretaris-generaal van het depar
tement van handel, nijverheid en scheep
vaart, houdende voorzieningen op het ge
bied van den industrleelen eigendom, in
verband met de buitengewone omstandig
heden.
Hierbij wordt bepaald:
Betaling van de krachtens artikel 21 .van
de octrooiwet 1910 Juncto artikel 17 van het
octrooireglement 1921 verschuldigde bedra
gen, welke Ingevolge artikel 1, lid 1. van het
besluit van den Opperbevelhebber van
Land- en Zeemacht betreffende in verband
met de buitengewone omstandigheden te
treffen maatregelen op het gebied van den
industrleelen eigendom, van 23 Mei J.l.
voor 15 Augustus had moeten plaats vin
den, kan alsnog voor 1 November a.s. ge
schieden.
Indien de betaling niet voor laatstge
noemden datum is geschied wordt do aan
vrage om octrooi geacht te zijn ingetrok
ken.
In afwijking van het bepaalde bij artikel
21a van de octrooiwet 1910 worden aan
vragen om octrooi, welke op of na 15 Augus
tus j.l. zijn ingezonden, ook bij niet gelijk
tijdige betaling van het ter zake verschul
digde geacht op het tijdstip zelf, waarop zij
bij den octrooiraad binnenkomen, to zijn
ingediend.
De krachtens artikel 21 van genoemde
wet juncto artikel 17 van het octrooiregle
ment 1921 ter zake van de indiening van
die aanvragen verschuldigde bedragen moe
ten voor 15 November a.s. worden gestort.
Indien de storting niet voor laatstge
noemden datum ls geschied, wordende aan
vragen geacht te zijn ingetrokken.
De termijnen, bedoeld in artikel 2 van
het genoemde besluit van den Opperbevel
hebber van Land- en Zeemacht, worden,
voor zooveel zij op 10 Mei loopende waren,
wederom met 3 maanden verlengd.
De termijnen welke ingevolge artikel 3
van het genoemde besluit van den Opper
bevelhebber van Land- en Zeemacht zijn
hersteld, worden wederom met 3 maanden
verlengd.
In afwijking van het bepaalde bij artikel
35 lid 3, van de octrooiwet 1910 zijn de
daarbij vastgestelde verhoogingen eerst
respectievelijk 3 en 4 maanden na de ln de
artikelen 12. lid 3, en 35, lid 1, van bedoelde
wet genoemde vervaldagen verschuldigd.
In afwijking, van het bepaalde bij arti
kel 25, lid 1, van de octrooiwet 1910 wordt
een aanvrage om ootrooi, tot welker open
baar making door een afdeeling van be
roep ls besloten, eerst geacht te zijn inge
trokken, indien de bij dat artikel bedoelde
storting niet binnen 4 maanden na het be
sluit der afdeeling van beroep is geschied
Dit besluit kan worden aangehaald als
.Besluit verlenging termijnen industrleele
eigendom 1940".
Het is gisteren in werking getreden met
terugwerkende kracht tot 9 Augustus J.l.
EEN VERORDENING VAN DEN RIJKS
COMMISSARIS.
Het Verordeningenblad bevat een ver
ordening van den rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied, houdende be
perking ten aanzien van het bevaren van
het gebied der Schelde- en Rijnmondingen.
Hierin wordt bepaald:
Als gebied waarvoor de beperking in den
zin van deze verordening geldt, moeten alle
wateren, waar eb en vloed gaat, worden be
schouwd die
1. ten Zuiden door den Zuidelijken oever
van de Westerschclde,
Verdachte veroordeeld tot
2 maand hechtenis met
aftrek van voor-arrest.
Toen op den ochtend van den achttienden
Juni een troep Duitsche soldaten door de
Hoogstraat te Schiedam trok, werd een der
soldaten plotseling getroffen dpor een
scherp voorwerp, dat een bloedende wonde
veroorzaakte aan zijn wang. Onmiddellijk
werd de straat afgezet en een onderzoek
ingesteld naar deherkomst van het pro
jectiel. In den loop van den middag was de
arrestatie van een bediende van een kle
dingmagazijn het aanvankelijk resultaat
van dit onderzoek. Deze Jongeman bekende
ook inderdaad door middel van een elas
tiekje een kromgebogen speld van groot
formaat, een z.g. etalage-speld, afgeschoten
te hebben op de voorbij marcheerende Duit
sche soldaten, doch al spoedig bleek, dat
hij deze bekentenis deed om zijn chef. den
28-jarigen filiaalhouder A. J. M. S. uit de
handen van de Duitsche Justitie te houden.
Dez' bleek de werkelijke dader te zijn. Hij
had zijn bediende voor hem laten opkomen,
omdat hij dacht, dat deze er in verband
met zijn jeugd wel met een geldboete zou
afkomen, welke hij dan zou betalen.
Gistermiddag heeft het Duitsche krijgs-
recht deze zaak in een ten stadhuize van
Schiedam gehouden zitting bericht.
Verdachte voerde aan, dat hij niet de be
doeling heeft gehad op het gezicht te
schieten.
President: Heb Je dien onzin wel eens
meer uitgehaald?
Verdachte vertelde, dat hij eerst op hon
den schoot, die het portiek bevuilden, la
ter schoot hij op voorbijgangers en ten
slotte heeft hij nog twee of drie keer op
Duitsche soldaten geschoten.
President: Dat doet toch geen getrouwde
man? Wel een kind van zes jaar en dan
krijgt hij een pak op zijn broek.
Uit het verdere verhoor bleek, dat verd.
geen aanslag ln den politieken zin van het
woord heeft willen plegen. Uit het onder
zoek was komen vast te staan, dat hij gun
stig bekend stond en zich ln het geheel niet
met politiek ophield, hetgeen ter zitting
werd bevestigd door den Schledamschen In
specteur van politie, J. A. Schotvanger.
De aanklager, dr. Rampacher, vestigde er
de aandacht op, dat als dit een politieke
aanslag geweest zou zijn, het gerecht de
doodstraf zou kunnen opleggen. Nu was het
slechts gemeene scherts, welke bovendien
nog een leugen tengevolge had. Om een
voorbeeld te stellen en tevens om het verd.
af te leeren dergelijke grappen uit te halen,
eischte dr. Rampacher een gevangenisstraf
van drie maanden, echter met aftrek van
de voorloopige hechtenis van zes weken.
Het gerecht ging daarop in raadkamer,
waarna onmiddellijk de uitspraak volg
de. Verdachte werd veroordeeld tot een
hechtenis van twee maanden met af
trek van de voorloopige hechtenis. In de
uitvoerige motiveering van het vonnis
werd er de aandacht op gevestigd, dat
de daad zeer ernstig is, omdat daar
door een onderdeel van de Duitsche
weermacht werd gekrenkt De daad werd
evenwel niet als een aanval opgevat,
omdat het een kinderlijke grap was van
een nog niet rijpen man. Daarom was
de straf zoo mild.
Verdachte zelde tenslotte nog zijn ver
ontschuldigingen te willen aanbieden, zoo
wel aan de Duitsche weermacht In het al
gemeen, als aan het slachtoffer, den ge
troffen soldaat, in het bijzonder.
INLEVERING ENQUÊTE-FORMULIEREN
VOOR VASTE BRANDSTOFFEN.
Voor hen, die verzuimd hebben hun brand
stof-formulieren ln tc leveren, wordt dc ge
legenheid opengesteld, dit morgen (Woens
dag) alsnog te doen aan het Distributie
kantoor Bicestraat 117.
Formulieren na dien datum binnengeko
men worden onherroepelijk terzijde gelegd.
Lelden. 3 September 1940. 235
De Burgemcestar,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN
2. ten Noorden door het Haringvliet en
het Hollandsch Diep tot voorbij Willem
stad,
3. in het Noord-Westen door de zee be
grensd worden.
Vaartuigen mogen liet gebied waar
voor de beperking geldt, niet bevaren,
wanneer het varen uitsluitend of over
wegend bedoeld is als sport of genoegen,
of tot het maken van uitstapjes dient.
Vaartuigen, die uitsluitend of over
wegend voor sport, genoegen of uit
stapjes dienen, mogen alleen dan in
bedoeld gebied liggen, wanneer de in
richtingen tot voortdrijving door hel
wegnemen van onderdeden on ld aar zijn
gemaakt en dc zeilen van boord ge
haald zijn.
Komen in het gebied, waarvoor de
beperking geldt, varende vaartuigen,
die de Duitsche oorlogsvlag voeren, in
zicht, dan moet elk ander vaartuig ter
stond zoo ver mogelijk naar den uiter
sten rand van het vaarwater gaan.
Degene, die aan boord de leiding heeft,
zijn plaatsvervanger, de roerganger en de
loods van een vaartuig worden, wanneer
door hun schuld hun vaartuig zoo wordt
bestuurd, dat in strijd wordt gehandeld met
de voornoemde voorschriften, gestraft met
hechtenis van ten hoogste zes weken en
met geldboete van ten hoogste vijfduizend
rijksmark of met een dezer straffen. Met
dezelfde straffen wordt de eigenaar van
een vaartuig en degene, die een vaartuig
daadwerkelijk onder zich heeft, gestraft,
wanneer deze ln strijd handelt met het
voorschrift, dat de inrichtingen tot voort-
drljvlng onklaar moeten zijn gemaakt.
In ernstige gevallen wordt gevangenis
straf (Dultsch recht) uitgesproken. Ook
kan het vaartuig verbeurd verklaard wor
den.
Ieder feit, gepleegd in strijd met de voor
schriften van deze verordening, is een de
lict, als bedoeld ln de verordening
No. 12/1940 van den rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied.
Andere strafrechterlijke voorschriften
blijven van kracht, voor zoover deze niet
met deze verordening ln strijd zijn.
Deze verordening geldt niet voor vaar
tuigen welke de Duitsche oorlogsvlag voe
ren of met bijzondere toestemming van den
bevelhebber der Duitsche marine ln Ne
derland in bedoeld gebied mogen varen of
liggen.
Deze verordening is gisteren in werking
getreden met uitzondering van dc bepaling
ten aanzien van het onklaar maken van
voortdrljvlngslnrlchtingen. Dit voorschrift
treedt 10 September a.s. in werking.
DE TEKST VAN HET UITVOERINGS
BESLUIT.
Verschenen is het eerste uitvoeringsbe
sluit van den waarnemenden secretaris
generaal van het departement van sociale
zaken Ingevolge de verordening van den
rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied betreffende het verbod van
verlaging van loonen en salarissen. Hierin
wordt bepaald: 4
Artikel 1.
1. Het college van rijksbemiddelaars is
bevoegd tot het verleenen van een vergun
ning tot verlaging van loonen en salarissen.
De vergunning kan ook worden verleend
voor bij collectieve arbeidsovereenkomst ge
regelde loonen en salarissen.
2. De vergunning wordt slechts verleend,
indien de economische omstandigheden dit
noodzakelijk maken en de verlaging met'
het oog op de sociale positie van de be
trokkenen toelaatbaar Ls.
Artikel 2.
1. Verzoeken om vergunning worden
schriftelijk bij het college van rijksbemid
delaars Ingediend. Zij moeten voldoende ge
motiveerd zijn.
2. De vergunning kan voor een bepaalden
tijd en voorwaardelijk worden verleend. De
beslissing wordt den werkgever schriftelijk
medegedeeld, Een afschrift wordt gezonden
aan het bevoegde districtshoofd der ar
beidsinspectie. De werkgever is verplicht de
betrokkenen terstond met de beslissing in
kennis te stellen.
Artikel 3.
1. De werkgever is verplicht aan het col
lege van rijksbemiddelaars op deszelfs ver
langen alle gegevens te verstrekken, welke
noodig zijn voor de behandeling van het
verzoek tot verlaging van loonen en sala
rissen.
2. Voordat vergunning tot verlaging van
bij een collectieve arbeidsovereenkomst ge
regelde loonen en salarissen verleend wordt,
wordt aan de bij deze collectieve arbeids
overeenkomst betrokken partijen gelegen
heid geboden haar standpunt uiteen te zet
ten.
Artikel 4.
1. Het hoofd of de bestuurder van een
onderneming of de persoon, die een vrij
beroep uitoefent, die, in geval daarvoor een
vergunning noodig ls, zonder vergunning
geldende loonen of salarissen verlaagt, is
strafbaar; het feit wordt beschouwd als
overtreding en wordt gestraft met hechte
nis van ten hoogste drie maanden of geld
boete van ten hoogste drieduizend gulden.
2. Met de opsporing van een in het eerste
lid strafbaar gestelde handeling zijn be
halve de ln artikel 141 van het wetboek van
strafvordering genoemde personen ook be
last de ambtenaren der arbeidsinspectie.
Artikel 5.
Dit uitvoeringsbesluit treedt in werking
op den dag van afkondiging.
HEDEN.
Mor.schweg 59: StadscivanRcltsatlo to 7% uur.
Joruël: BUbclbcsprcklng 8 uur nam.
BIOSCOPEN.
r 18 Jaar; 14 Jaar} fl alle leeftijden,
Luxor-Theator Stationsweg: „Bevrijding" t,
Ongel Ulca nam. 2.15 u, (behalve '«Vrijdags) en
8 uur Zondags van 2—7 uur doorl voor.
stelling
Lido-Theater Steonatr, 39: „Komedie om
geld" Dagelijks. 8 u. nam.; 's Zondags te 2
4% en 8 u. Woensdag en Zaterdag matlnée!
Trionon-theater, Breestraat 31: „Beate Kal-
scrling" f.
Dagelijks 0.10 a nam.; 's Woensdags en 's Za
terdags ook om 2.15 uur; 's Zondags v. 2—6.30
uur doorl voorstelling.
Casino-Theater, Hoogowoerd 48: „Bleeko Bet"|
Dagelijks 8.10 nam.; 's Woensdags en s Zater
dags ook 250 uur; Zondags te 4 en 8.16 uur,
Rcx-Theater, Haarlemmerstr.: „Port Arthur" t.
Dageiyks 2 en 8.15 nam.; 'sZondags v. 2—8.30
uur doorl voorstelling.
Nova-Theater (Katwijk aan Zee): „De passa
gier die verdween" t, 8 uur njn. (Zondags
gesloten).
De avond- nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zaterdag 31
Aug. 20 uur tot Zaterdag 7 September 8 uur
waargenomen door de apotheek: C. B. Duyster,
Nieuwe RUn 18, tel. 20623.
To Oegstgecst: Oegstgeestscho Apotheek,
Wilhclminapark 8, tel. 26274.
PREDIKBEURTEN.
VOOR WOEN8DAG 4 SEPTEMBER.
Bodegraven Geref. Gem.: Nam. 0 3/4 uur,
ds. Van den Berg van KrabbendiJke.
Waddlnxveen Vergaderzaal Zuldkadc 18:
nam. halfacht, ds. De Rover van Vlaardlngen.
DE LEERPLICHTWET.
Het Verordeningenblad van gisteren be
vat een besluit van den secretaris-generaal
van het departement van onderwijs, kun
sten en wetenschappen betreffende onthef
fing van de verplichting, bedoeld in art. 1
van de Leerplichtwet.
Hierbij wordt bepaald:
Personen, die ingevolge artikel 1 der
Leerplichtwet verplicht zijn er voor zorg te
dragen, dat aan de daarbedoclde kinderen
voldoende lager onderwijs wordt verstrekt,
komen deze verplichting na, indien zij deze
kinderen een onder het bevoegde Duitsche
schooltoezicht staande Duitsche school
voor gewoon of uitgebreid lager onderwijs
of voor middelbaar onderwijs laten bezoe
ken.
De ln de leerplichtwet voorkomende ont-
hefflngsbepallngen houden hiermede geen i
verband.
Voor de toepassing van de leerplichtwet
wordt vorenstaande ontheffing gelijkgesteld
met een vrijstelling als bedoeld ln artikel 7,
onder 3e, van de Leerplichtwet, inhoudende,
dat deze kinderen bulten de avonduren ten
minste 16 uren per week onderwijs ontvan
gen.
Dit besluit ls gisteren in werking getre
den.
TENTOONSTELLING AQUARELLEN VAN
HENK BERGHOUT.
Henk Berghout ls een bescheiden, nog
zeer Jonge man, die ln „Pro Arte" voor het
eerst van zijn leven exposeert. Deze ten
toonstelling, uitsluitend van aquarellen,
toont wat hij waard ls en dat wij nog zeer
belangrijke kustultingen van hem mogen
verwachten, wanneer hij tot volle rijpheid
ls gekomen. Reeds nu toont hij over een
gave techniek te beschikken. Het geen ge
peuter. doch frlsch en vlot werk, mooi van
kleur, waaruit ons een zonnig optimisme
tegemoet straalt. Het doet naar -opvatting
en kleurgevlng meer Zuidelijk dan Noor
delijk aan.
Zijn optimisme ls geen oppervlakkigheid.
Integendeel! Het ls niet het minst in de re
ligieuze voorstellingen dat wij een bijna
primitieve innigheid waarnemen terwijl
deze werken toch anderzijds ook weer mo
dern aandoen. Het wil mij toeschijnen, dat
deze Jonge moderne kunstenaar zich nu
eens géén geweld behoeft aan te doen om
een primitieve sfeer in een modernen vorm
te vertolken. Niet altijd ls dat natuurlijk
even sterk gelukt, doch zeer zeker wel ln
No. 4, een Madonna met Kindje, No. 6, een
voorstelling van den H. ChrLstophorus, die
het Christuskindje door een verrassend
goed gedanen stroom draagt, aan No. 2, een
Christusfiguur alleen, brekend het brood
voor het Laatste Avondmaal, aan No. 5, een
H. Caecilia.
Gewoonlijk zijn de voorstellingen onge
compliceerd en toch door de stemming zeer
Inhoudrijk. De kleurgevlng is helder en
frisch, doordrongen van een gevoelig sen
timent. Men voelt aan alles, dat Berghout
werkt uit de Innerlijke noodzakelijkheid
van zijn religieuze gesteldheid.
Om niet te uitvoerig te worden, wijden
wij nog een paar woorden aan zijn land
schappen. Het zijn vooral hoekjes met een
romantisch karakter, die hij uitzoekt en
waar hij zijn eigen droomen aan beleeft;
oude buitenplaatsen, geflankeerd door hoog
geboomte en op den voorgrond de stille
spiegeling van een vijver.
Zoo het Huys te Vogelenzang en het Huys
Treslong.
Ik herinner mij verder een compositie
van oude huisjes in het duinbosch; een
boschpartij, waarin het veelvuldig genuan
ceerde groen van het geboomte zijn domi
nant vindt in loover van een bruinen beuk;
een paar gezichten ln het dorp Hlllegom
met den karakteristieken toren der oude
kerk als kern en rustpunt der compositie.
Dit alles is prettig, frisch en zuiver van
kleur en puur van stemming.
Er is nog meer. doch wij laten het hierbij.
Een en ander is de belangstelling ten volle
waard.
o
2—2
