De strijd tegen Engeland
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 1940
No. 24667
Lichtgevend bier
voor de terrasbezoekers?
81ste Jaargang
0
Is er dan niets
geleerd
Duitsche
verkenningsvluchten
Bommen op Gent
Papier en kleeren uit
aardappelloof
De verovering van
Britsch-Somaliland
Uit Engeland
Prosit, amice! Wat hebben wij elkaar
in lang niet gezien.
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
IS UW RADIO DEFECT
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 cta. por regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd sdJn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertentlcs belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bU vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bU maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrccht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, wasr agentschappen gevestigd ztjn:
per 3 maandenƒ235
per
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 030 p. 3 maanden)
Vole, vele Jaren reeds terug, hebben wU
speciaal ln onze raadsoverzichten ge
regeld de democratie gewaarschuwd, dat zij
bezig was zichzelf te vermoorden. Baten
mochten dezo waarschuwingen niet. Partij
belang, groepsbelang, klassenbelang en alle
apderc belangen van gelijken slag bleven
den boventoon voéren.
Hoevele malen hebben; wij onze stem doen
hooron: let eerst op hetgeen allen vereenlgt,
dan pas op hetgeen scheiding brengt.
Het was het roepen van een stem ln de
woestijn
Eerst toen niet langer te ontkennen viel,
dat de „politiek" ln dlscrcdlet kwam bij
steeds groeiende doelen van het volk, die
zich met wassenden afschuw afkeerden van
wat een der voornaamste levensvragen van
leder volk behoorde te zijn, toen het be
grip „politiek" steeds meer werd tot een
klank met onaangenamen bijtoon wel
licht het best te demonstreeren daarmede,
dat zelfs ln den gewonen omgang gesproken
werd van een „politieke streek" eerst
toen begon een kentering ten goede ln te
treden, doch te langzaam en te traag en
bovendien te weinig doorvoeld en aange
voeld, om te kunnen lelden tot een eenheid
van het Nederlandsche volk, zij het ook ln
zekere verscheidenheid.
Groote categorieën van ons volk hadden
zich afgekeerd van de verworden politiek,
waaraan de evenredige vertegenwoordiging
nog het laatste restje van eigenwaarde had
ontnomen en daarbij zeker niet de minsten,
zie de samenstelling van vele onzer verte
genwoordigende lichamen, waarin vele kop
stukken, die leiding hadden kunnen en
moeten geven, niet meer vertegenwoordigd
wilden zijn!
Toch, lelde men uit het bovenstaande niet
af, dat niets goeds is bereikt, zelfs onder
het gelaakte systeem van politiek! Trots de
vele, vele fouten, kan niet worden ontkend,
dat er tevens vele en.groote blijvende waar
den aljn-aan te wijzen op leder terrein yan
het maatschappen |<e leven, die moeizaam
zijn bevochten door' regeeringen, die te wei
nig kfacht bezaten om snel en vlot te kun
nen doorzetten, geremd als zij waren door
de partijen-politiek.
Men moet waardeering hebben voor dit
goede en het zou getuigen van weinig rea
liteitszin om dit goede te.willen wegcijferen.
De categorieën, die voelden, dat de poli
tiek hier te lande een verkeerde richting
had genomen, waren echter onderling weer
te verdeeld om een krachtige stem te kun
nen doen hoorenhaar ontbrak een bezie
lende leiding. Met gevolg, dat de partijen
vrij gemakkelijk baas konden blijven en
haar spel voortzetten.
Tot de oorlog ook over ons land kwam
en ae harde noodzakelijkheid thans dwingt
om te streven naar een vaderlandsche een
heid over de gansche linie, opdat Nederland
straks zijn positie kan herwinnen in het
Europeesche complex.
Helaas schijnt men de noodzakelijkheid
van een zoo groot mogelijke eenheid weder
om niet te willen Inzien, let men op den
gang van zaken. Aanvankelijk leek een golf
van eendracht over het Nederlandsche volk
te zijn vaardig geworden, de nood, de ge
meenschappelijke nood bindt Immers steeds
te zamen!
Uit den nood der tijden werd de Neder
landsche Unie geboren, geleid door een drie
tal personen, die reeds getuigen alles, ook
persoonlijke belangen, veil te hebben voor
het welzijn van ons land. Langs den weg
van evolutie willen zij Nederland naar een
veilige haven brengen, vermijdend de stor
men van een revolutie, die nimmer blijvend
voordeel brengt. Iedere revolutie roept
steeds reactie op, die te niet doet, wat in
stormpas werd gewijzigd. Evolutie bouwt
voort op het goede van het verleden ln
nieuwe richting, gelijk de tijd die elscht en
dwingendoplegt en bevat zoodoende de
kernen voor een ontwikkeling van blij ven
den aard.
Zeer verstandig heeft het driemanschap
zich dan ook gewacht voor een al te nauw
keurig program, al is dit in groote lijn wel
degelijk uitgestippeld. Het heeft zich niet
te vast willen binden aan een soort partij-
dogma, dat practisch slechts hindert, in
plaats van voordeel brengt. Een tijd van
evolutie elscht een zekere vrijheid van be
weging! En dit te meer in een land, waar
feitelijk meer wordt geadministreerd dan
geregeerd in het huidige tijdsbestek. De
nieuwe regeeringsvorm moet immers juist
worden voorbereid en afgebakend naar den
wil van het Nederlandsche volk zelf, gelijk
ook de bezettende autoriteiten hebben ver
klaard, met erkenning van onzen onafhan
kelijkheidszin. Daarvoor dient warme er
kentelijkheid te worden geuit!
In grooten kring heeft de Nederlandsche
Unie de waardeering gevonden, die haar
toekomt, doch daarnevens staat verguizing
en afwijzing. Verguizing bij hen, die, hoe
wel steunend op den nieuwen geest, door
hun methodes geen weerklank kunnen vin
den bij de overgroote meerderheid van ons
volk; een verguizing, zoo geuit en geleld, dat
men onwillekeurig terug denkt aan den
slechtsten tijd der partijen-politiek, toen
slechts afbraak van den tegenstander het
parool was, zonder eenige erkenning van
goede bedoelingen, eenvoudig negeerend
wat kon vercenlgen tot het bereiken van
gestelde doelen. Men zou kunnen zeggen:
een symptoom van den machtstrijd
Doch meer teleurstellend is misschien wel
de afwijzing van vele der vroegere politieke
partijen om allerlei bijkomstige motleven
Motieven, die feitelijk daarop neerkomen
dat zij geen afstand willen doen van hun
recht van bestaan. Men mag zich afvragen
of zij dan niets geleerd hebben en nog altijd
Bij het onderzoek van de resultaten, welke
de Duitsche verkenners van hun vluchten
naar Engeland hebben meegebracht, Is ge
bleken, aldus het DNB, dat er ln de Weste
lijke Engelschc havens een zeer groot aan
tal schepen ligt. Aan de kaden liggen
vrachtschepen van allerlei grootte. Het
scheepvaartverkeer op de Iersche zee ls de
laatste dagen steeds meer verminderd, het
geen met het leggen van Duitsche mijnen
verband houdt. Een groot aantal mijnen
vegers Ls ln dit gebied onderweg. Eenige
daarvan zijn tot doel gemaakt van Duitsche
aanvallen. De werven liggen vol. Een opval
lend groot aantal kleinere oorlogsschepen,
vooral torpedojagers, ligt voor reparatie ge-
reed.
Het Canadecsche vraohtschlp, Geraldlne
Mary (7244 br.t.) ls, volgens het New-York-
sche scheepsregister, aan de kust van Ier
land tot zinken gebracht.
De Brltsche postmaster-general heeft
gisteren per radio laten bekend maken, dat
hij tot fcljn spijt moest mededeelen, dat een
deel der postzendlngen uit Canada, New-
Foundland, Japan en de Leewards-ellanden
door optreden van den vijand verloren ge
gaan of beschadigd ls.
Naar de leider van een vllegerafdeellng
meedeelt Ls hem Donderdag, tegen het val
len van den avond, een aanval gelukt op
het Engelschc vliegveld Eval, zonder dat de
Engelsche vliegers iets van de Dultschers
merkten voordat de bommen ontploften.
Waarschijnlijk, aldus de Duitsche vlieger,
ls dit te verklaren uit het feit, dat er op
liet vliegveld toestellen met loopende mo
toren stonden, waarvaiv het- lawaai het ge
luld der Duitsche vliegtuigen overstemde.
De-neervallende bommen richtten onder de
vliegers op het veld een helllooze verwar
ring aan. Op de vliegtuigen werden brand
bommen geworpen, terwijl de hangars ge
troffen werden door talrijke explosieve
bommen. Er ontstond een zeer groote brand
welke vliegtuigen en hangars verwoestte.
Een Dultsch verkenningsvliegtuig, dit gis
teren op den terugweg was van de Iersche
zee, werd door eenige Brltsche jagers ln de
nabijheid van Liverpool zoo fel achtervolgd,
dat het er slechts met moeite in slaagde in
de beschermende wolkenlaag te ontwijken.
Het afweergeschut vuurde uiterst levendig.
Daarbij werd waargenomen, hoe een der
Brltsche Jagers, een Spitfire, plotseling met
een langen rookpluim zich afwendde. Hij
had door het lukrake schieten van het
eigen afweergeschut een treffer gekregen.
De Engelschen hebben, na Zondag reeds
verscheidene bommen boven Brussel te
hebben uitgeworpen, waardoor 7 personen
werden gedood en ruim 20 gewond, Woens
dagmiddag een luchtaanval op Gent onder
nomen.
Een Engelsch vliegtuig kwam plotseling
uit de wolken te voorschijn en liet twee
bommen vallen, waarna het terstond weer
verdween. Belde bommen kwamen in het
centrum der stad neer zonder terstond te
ontploffen. Een half uur later ontplofte er
plotseling een. terwijl talrijke voorbijgan
gers ln de nabijheid waren. 23 werden er
gewond, verscheidenen ernstig. Bij de ge
wonden bevinden zich twee vrouwen en
drie kinderen. Men vreest, dat eenigen het
er niet levend zullen afbrengen. Drie hui
zen werden beschadigd.
meenen, dat een eenheid van het Neder
landsche volk is te bereiken via den weg
van een partijen-compromis, hetgeen vroeg
of laat onafwendbaar zou leiden tot herle
ving van den ouden partijenstrijd.
We kunnen begrijpen, dat het voor de
oude leiders een hard gelag ls, om te moe
ten wijken voor den nieuwen geest, doch
het belang van ons land elscht offers. Wij
hadden gehoopt, dat mannen als Colijn e.a.
gaarne het partijbelang hadden willen of
feren op het altaar des vaderlands, doch,
helaas, wij zien ons bedrogen. De A.R. zoo
wel als de Chr. Hlstorischen blijven ter zijde
staan en de Liberale Staatspartij volgt
Begrijpen zij dan niet, dat zoodoende hun
stem verloren zal gaan bij de regeling van
de nieuwe orde. die er komen zal? Voelen
zij dan niet, dat zy, aldus handelend, spelen
in de kaart van hen. die den weg der revo
lutie kiezen boven dien der evolutie?
Schade brengen zij aan hun eigen zaak,
doch wat veel en veel erger is, aan de Ne
derlandsche zaak, die juist thans meer dan
ooit elscht. beslissend elscht, een echt va
derlandsche eenheid, gericht naar de wijzi
gingen in structuur en instellingen van het
huidige maatschappelijke leven, los van
oude party-opvattingen, los van verouderde
party-ideeën.
Men zal moeten inzien, dat het oude
onder geen omstandigheden meer zal terug-
keeren, dat een nieuwe tyd is geboren, hoe
het ook moge loopen ln Europa en dat door
star vasthouden aan het oude het vader
land niet wordt gediend.
Alleen zy, die dit volledig begrijpen en
daarvoor willen offeren, dienen het Neder
landsche volk!
VIA DE VEEWERKING TOT CELLULOSE.
Het nieuwe nummer van het tijdschrift
Vierjahresplan is volgens een daarin voor
komende advertentie van de uitgeversfirma
voor honderd procent uit aardappelloof
vervaardigd.
Naar de gouwleider van Thuringen, Fritz
Sauckel, meedeelt, ls het denkbeeld van het
gebruik van aardappelloof voor de vervaar
diging van cellulose van den Fueher zelf
afkomstig. Op zyn Initiatief zijn in Thu
ringen de eerste proeven genomen, die
slaagden.
Niet slechts papier kan uit de zoo ge
wonnen cellulose worden vervaardigd, ook
stoffen voor dames- en heerenkleeding, ge-
deelteiyk twee Jaren ln gebruik. Daar
groot-Dultschland het grootste met aard
appelen beplante oppervlak ter wereld bezit
heeft het Duitsche bedrijfsleven er een
nieuwe belangryke bron van grondstoffen
by gekregen.
Volgens andere mededeelingen ln het
tydschrift worden bedrijfsproeven geno
men om voor aardappelloof en andere af
valproducten nog meer gebruiksmogeiyk-
heden te vinden. By een juiste organisatie
kan in Dultschland een hoeveelheid van
drie millloen ton aardappelloof voor ver
werking ln aanmerking komen. Als hiervan
slechts 30 procent gebruikt wordt ls ont
lasting van den Duitschen boschbouw met
ongeveer 675.000 ton cellulose mogeiyk.
(D.N.B.)
Italiaansche Journalisten aan het front
ln Somallland hebben een bezoek gebracht
aan het Engelsche verdedigingsstelsel ln het
bergland, ln de eerste plaats aan de Mont
Santolio, waar de laatste slag werd gestre
den. zy berichten, dat de vijand een ont-
zagiyk stelsel van verdedigingswerken had
Ingericht. Hierin opgesteld vond men ma-
rinegeschut op platforms, zware stukken ge
schut in galerijen, mitrailleursnesten, tal-
ryke kleine cementen forten, mynen en
talryke arsenalen met wapens en levens
middelen. In verschillende versterkte grot
ten van den Mont Lafarouk heeft de vijand
groote hoeveelheden levensmiddelen achter
gelaten, vooral beschuit, clgaretten, whisky,
verder gasmaskers, kisten munitie, medicij
nen alsook pornografische prenten. Langs de
wegen, waarlangs de vyand is weggetrokken,
hebben de Journalisten een groot aantal
pantserwagens aangetroffen met munitie.
Vele Engelsche pantserwagens en geblin
deerde Fordwagens, die in goeden staat
waren, zyn reeds door de Italianen ln ge
bruik genomen. De journalisten hebben o.a.
het verhoor bygewoond van de bemanning
van een neergeschoten Engelschen bommen
werper. De commandant deze machine ver
klaarde. dat Engeland wel machines bezit,
maar gebrek heeft aan piloten. Vele vliegers
hebben maar een gebrekkige opleiding ont
vangen en zyn maar weinig geoefend. Wat
betreft het optreden van de Indische troe
pen, die aan het Soraalifront zijn gebruikt,
kan worden vastgesteld, dat deze zich de
minderen hebben getoond van de Italiaan
sche Askar is. Anderzyds verneemt men, dat
een conflict is ontstaan tusschen de Engel
sche commandanten en de Indische troepen
over de verantwoordeiykheld voor de neder
laag. Het aantal manschappen van den
tegenstander wordt geschat tusschen 2500
en 3000 man. Hierbij waren een Indisch
Pundjab-reglment, het eerste Rodheslsche
bataljon van het regiment Noord-Rodhesi-
sche fusiliers, een bataljon pantserwagens
uit Kenya, een Schotsch bataljon van het
Clack Match-regiment, dat op 6 Augustus
was aangekomen, een regiment van ly»
kameelcorps, talryke detachementen politie
en zeer groote groepen ongeregelde Halos.
De Italiaansche troepen trokken het bran
dende Berbera binnen by het aanbreken van
den 19en Augustus. Generaal Chather, de
commandant van de Britsche troepen was
reeds den 18en gevlucht, voorafgegaan door
den gouverneur, Glenday, die al op 17
Augustus was verdwenen.
DE KONING SCOOUWT FRANC-TIREURS.
De Berlynsche „Nachtsausgabe" laakt in
scherpe woorden, dat de koning van Enge
land zich door af deelingen franc-tlreurs
een aanval op een tank heeft laten toonen,
waarby niet van regelmatige wapens, maar
van flesschen, gevuld met ontplofbare la
ding gebruik wordt gemaakt. Het Duitsche
blad bedient zich van gegevens van de
„Daily Telegraph" en gaat door: het is de
eerste maal ln de geschiedenis ran de be
schaving, dat het hoofd van een staat zich
bezig houdt met een bende, wier doel sluip
moord is. Het blad noemt dit in strijd met
het volkenrecht.
ALUMINIUM DOOR DE LUCHT.
Volgens het Zweedsche blad „Aftonbla-
det" zal Engeland binnenkort een luchtiyn
openen over den Atlantischen Oceaan,
hoofdzakelijk ten dienste van het transport
van aluminium en legeeringen voor de
Britsche vliegtuigindustrie. Vroeger dekte
Engeland, naar het D.N.B. van deskundige
zyde verneemt, zyn behoeften aan alumi
nium In Noorwegen.
Daar aluminium zeer veel plaatsruimte
ln beslag neemt, zal een enkel vliegtuig
maar betrekkelijk weinig hiervan kunnen
vervoeren. Indien men er niettemin toe
overgaat het voor de vliegtuigindustrie on
misbare materiaal door de lucht naar En
geland te halen, blijkt daaruit wel, welk
een tekort aan dit materiaal in Engeland
bestaat.
ACTIE IN INDIË.
Het besluit van het Indische congres tegen
den oproep van den Engelschen onderko
ning aan de Indische leiders heeft, naar de
„Giornaie d'Italia" uit Simla verneemt, den
„ïydehjken tegenstand" van het Indische
volk gewekt. Vooral de krygszuchtlge stam
men der Noordwesteiyke grensprovincies
maken aanstalten om over te gaan tot een
nieuwen opstand onder het wachtwoord
„onafhankelijkheid voor Indië". De Brit
sche autoriteiten zouden ruim 10.000 perso
nen hebben gearresteerd. De Engelschen
hopen door verdeeling van de Indische
troepen over de opstandige provincies en
door prikkeling van de oude godsdienstige,
provinciale en kastentegenstellingen deze
bewegingen meester te worden.
KNOEIERIJEN.
De .Daily Mirror" onthult groote knoeie
rijen, waaraan zich fabrikanten, voorname
lijk uit Lancestershire en Yorkshire hebben
schuldig gemaakt. De fabrikanten hadden
exporten naar Amerika, welke deviezen op
leveren tot een minimalen prijs in rekening
gebracht, doch het in de millioenen loo
pende verschil ran de werkelijke verkoops-
waarde in een tegoed aan dollars op Ame-
rlkaansche banken laten zetten. Daarna
verzochten zy de regeering om een visum
voor een dringende zakenreis naar de Vev-
eenigde Staten, waar zy hun deposito op
namen en niet, meer naar Engeland terug
keerden. De .Daily Mirror" constateert, ■-'at
een dergelijke handelwijze, nu Engeland
elke penny aan deviezen noodig heeft, met
landverraad gelijk is te stellen. (D.N.B.).
Dit nummer bevat VIER Bladen
Buitenland
Zeepdistributie treedt 31 Augustus in wer
king. (3e Blad).
Een algemeene vereeniging van architecten
en bouwkundigen in wording. (Binnen
land, 3e Blad).
Practische raadgevingen voor het verduiste
ren van woningen. (Stadsnieuws, le BI.)
Tien dooden bij bomaanval op Rotterdam.
(Gemengd, 2e Blad).
Naar eenheid in de wandelsport. (Sport,
2e Blad).
Binnenland
Duitsche verkenningen boven Engeland.
(le Blad).
Opheffing van alle partijen in Luxemburg.
(le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR „ONS KORT VERHAAL"
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Bel 24244
De Radiotechnische Dienst fEMCO n.v.
NIEUWE RIJN 32.
6798 (ingea Me<L)
