De Britten ontruimen
Somali-land
DINSDAG 20 AUGUSTUS 1940
No. 24663
Dr. Borms op de Yzerbedevaart
te Dixmuiden
8tsfe Jaargang
Italiaansche
overwinning
De strijd tegen Engeland
De behandeling van
valschermtroepen
Naar het Noorden toe
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
De blokkade
De Roemeensch-Hongaarsche
onderhandelingen
Uit Frankrijk
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
QO ets. per regel voor advertenties uit Lolden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zS]n. Voor allo andcro advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvcrtentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT :l
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zUn:
per 3 maanden 2.35
per week0.18
Franco per post 225 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.30 per 3 mnd.)
Het Dultsche Nieuwsbureau verneemt uit
Londen:
Het agentschap Reuter meldt officieel
dat Britsch-Somaliland door de Brit-
sche troepen „met succes" is ontruimd.
Alle kanonnen aldus dit bericht
zijn ingescheept, met uitzondering van
twee, die voordien verloren zijn gegaan.
Tevoren had het D.N.B. uit Rome gemeld
Van bevoegde Italiaansche zijde wordt
het volgende aan het Italiaansche weer-
i tachtsbericht van gisteren toegevoegd:
Volgens de Jongste berichten zijn de En-
gelsche eenheden reeds met inschepingen in
de haven van Berbera (Britsch-Somaliland)
begonnen. De tweede Engelsche verdedi
gingslinie, waarvan in het weermachtsbe-
richt sprake is, loopt in een halven cirkel
ongeveer twintig tot vijfentwintig K.M. van
de stad Berbera verwijderd, zoodat men
de Engelsche positie met een Duinkerken
in het klein kan vergelijken. De gevechten
om dezen tweeden verdedigingsgordel zijn
buitengewoon fel geweest. Aan Engelsche
zijde zijn vooral Rhodeslsche en Indische
troepen gebruikt, terwijl het gros van de
Italiaansche eenheden, Jie de operaties in
Somallland hebben verricht, uit troepen
van 't moederland bestond, waaraan uiter-
aar ook inlandsche troepen waren toege
voegd.
In dezelfde kringen wijst men erop, dat
in Britsch-Somaliland bulten de havcnc
van Berbera en Zella de kust. geen andcro
bruikbare havens heeft en dat vooral de
kust van Berbera uit naar het Oosten
sle-hts uit zandduinen bestaat. Zou het den
Engelschen troepen niet gelukken zich in
te schepen, dan zou hun evenals den troe
pen die zich nog in het Oosten van Britsch-
Somaliland bevinden, de terugtocht zijn
afgesneden.
De Fuehrer heeft naar aanleiding van
deze Italiaansche overwinning het volgende
telegram aan Mussolini gezonden:
,.3uce, ik bled u en uw weermacht naar
aanleiding van de groote overwinning in
Oost-Afrika mijn hartelijke gelukwenschen
en die van het geheele Duitsche volk aan.
Uw Adolf Hitler".
In verband met de poging, de vlucht van
de Engelschen uit Somallland als een „suc
ces" voor te stellen, wijzen de Dultsche
bladen op Andalsnes, Namsos en Duinker
ken, die eveneens volgens de Engelsche op
vatting „successen" zijn geweest. Zij be-
t' e enen, aldus de Berliner Boersenzeitung.
dat Engeland van het continent wordt weg
gevaagd. Zij beteekenen, dat de Britsche
expeditiecorpsen, die eigenl'j Duitschland
hadden moeten veroveren, in de pan zijn
gehakt. Een chaos van uitrustingsstukken,
transportmiddelen, wapens en wrakstukken
van schepen kenmerkt thans nog de plaat
sen van Britschen roem bij de Panne en
Duinkerken. In Berbera heeft Engeland nog
eens gebruik gemaakt van de mogelijk
heden van oen dergelljken terugtocht om
nederlagen in „overwinningen" te verande
ren, alsmede zware nederlagen in successen.
Italiaansch-Oost Afrika is thans na de ver
overing van Britsch Somallland eens en
voor altijd van het gevaar van een Brit
sche invasie bevrijd en territoriaal afge
rond. Italiaansch-Oost Afrika is thans in
het bezit van de geheele kust en geroepen,
de functies te vervullen, die het in het ka
der van. het Italiaansche imperium ten deel
vallen. De zegevierende Italiaansche weer
macht zal zich na haar groote successen
bezig houden met militaire taken in Noord-
Afrika, met de oplossing waarvan zij reeds
begonnen is. Zij kan er zeker van zijn, dat
haar unieke overwinnlngstocht niet alleen
te beoordeelen is naar de territoriale ter
reinwinst. De roem van haar wapens ver
vult de geheele Arabische en Oostersche we
reld, die haar gevechten in ademlooze
spanning heeft gezien en nog zal zien. Want
ook deze wereld verzet zich tegen Enge-
land's overheersching en ziet in, dat ook
het Oosten voor het begin van een nieu
wen tijd staat.
De „succesvolle ontruiming" van Britsch-
Somaliland wordt door de „Times" een
„smartelijke slag" genoemd. Het prestige
js, zoo meent het blad, vooral ln oorlogstijd
een zeer belangrijke factor en het zou geen
zin hebben, een prestigeverlies te willen
verkleinen of teleurgestelde verwachtingen
te willen negeeren. Het blad probeert zich
te troosten met de gedachte, dat het de
finitieve lot van Britsch-Somaliland op an
dere oorlogstooneelen beslist zal worden.
(DNB.)
Britsch Somallland, dat ln 1884 tot pro
tectoraat werd verklaard, welks grenzen
door verdragen met Frankrijk (1888), Italië
(1894) en Abessynlë (1897), waren vastge
steld, heeft een oppervlakte van ongeveer
172000 K.M.2 met, volgens de telling van
1028, ongeveer 344700 Inwoners.
Aan de kust van Britsch Somallland, die
840 K.M. lang is, liggen slechts drie eenigs-
zlns groote plaatsen, nl. Zeila, Buhar en
de hoofdstad Berbera, waarvan alleen Zella
en Berbera een bruikbare haven bezitten.
Het klimaat in de kuststreek is nog on
gezonder dan in het binnenland. Het hoofd
middel van bestaan is tot dusver veeteelt,
met daaruit voortvloeiend de productie van
hulden en leer. Voorts wordt Arabische gom
vervaardigd-
Er zijn ln den bodem van Britsch Soma
llland mineralen ontdekt, o.a. petroleum,
mica en zout. Van exploitatie van deze bo
demrijkdommen is echter tot op den hul
digen dag geen sprake geweest.
Gistermiddag zijn op eenlge plaatsen ln
het Zuiden van Engeland kleine luchtge
vechten ontstaan, aldus het DNB. Dultsche
verkennlngsvllegers, door Jagers gesteun-!,
voerden hun opdrachten uit. Om betere
waarnemingen te kunnen verrichten, vlo
gen de Dultsche verkenners boven Zuld-
Engeland op geringe hoogte en konden
zonder belemmering waardevolle foto's ma
ken. Op groote hoogte vlogen de Duitsche
verkenners daarna boven de Engelsche Ka-
naalkust waar Spitfires een versperring
trachtten te vormen. Slechts ln enkele ge
vallen gelukte het den Brltschen Jagers de
Dultschers in een strijd te verwikkelen.
Bij Ramsgate werd waargenomen, dat
twee Engelsche vliegtuigen werden neerge
schoten. Een derde Engelsch vliegtuig
stortte brandend ln zee. Men zag hoe zich
parachutes van de vliegtuigen losmaakten
en door den wind zeewaarts gedreven wer-
ointrent de door de Britsche luchtmacht
de periode van 8 tot 18 Augustus geleden
verliezen, geeft de „Berliner Lokalanzeiger"
een overzicht waaruit blijkt, dat volgens de
officieele berichten van het opperbevel der
Duitsche weermacht ln totaal 732 vijande
lijke vliegtuigen zUn vernietigd.
DUITSCHE WAARSCHUWING AAN
ENGELAND.
Het DNB meldt uit Berlijn:
Op een desbetreffende vraag werd van be
voegde zijde gisteren aan Journalisten mee
gedeeld, dat de RiJksregeering een nota
heeft gericht tot de Britsche regeering,
waarin zij wijst op het uiterlijk van de
Duitsche valschermtroepen (uniform, uit
rusting, enz.).
In deze mededeellng wordt o.a. gezegd:
De kleeding van de Inzittenden van Duit
sche vliegtuigen en van de formaties val
schermjagers bestaat, geheel volgens de re
gels van het volkenrecht, uit uniformen.
Deze Dultsche „nationale unifoirm" is voor
vliegers en valschermjagers dezelfde als die
van alle soldaten van het Duitsche lucht-
wapen. Over deze algemeene uniform dra
gen de vliegers en valschermjagers een bij
zondere vliegerskleedij, gelijk deze in de
legers van alle modern uitgeruste staten
wordt gedragen. Sedert 1936 is deze kleedij
ln Duitschland bij parades ln het openbaar
vertoond. Ook bij deze bijzondere kleedij be
vinden zich op de linkermouw duidelijk
zichtbaar de Duitsche militaire distinctie
ven. Derhalve voldoet ook deze bijzondere
kleedij aan de regels van het volkenrecht.
De Duitsche rijksregeering moet er daar
om nogmaals op wijzen, dat zij onmiddel
lijk de scherpste represailles tegen Engel
sche vliegers zal nemen, indien in gevan
genschap geraakte Duitsche vliegers of val
schermjagers niet volgens de regels van het
volkenrecht als krijgsgevangenen worden
behandeld
Onder den titel „People's Arms" schrijft
de „Daily Express" o.a.; Na den strijd om het
Kanaal komt de strijd om Brittannlë. Een
reusachtig volksleger wordt op de been ge
bracht. Wij willen nieuwe leden voor de
binnenlandsche strijdkrachten recruteeren,
opdat deze de soldaten vervangen, die ln
dc overzeesoh© gebieden gebruikt worden.
Wij willen een „home guard" in elk huis.
Wij willen, dat ieder in Engeland onder
richt krijgt in het werpen van handgra
naten. Wij willen een arsenaal met gra
naten in elke plaats. Wij willen, dat alle
garages, die zijn gesloten, handgranaten en
geweren vervaardigen. Wij willen, dat men
werklooze mijnarbeiders, die met dynamiet
kunnen omgaan, op de hoogte brengt met
de methode tot het tot stilstand brengen
van tanks.
De Britsche bladen dringen de laatste da
gen bijzonder krachtig aan op snelle Ame-
rikaansche hulp. De „News Chronicle"
wijst er op, dat de hulpbronnen van het
Britsche rijk nog lang niet voldoende ge
mobiliseerd zijn. Daarom is Amerikaansche
hulp op groote schaal een dringende nood
zakelijkheid voor Engeland. Het blad hoopt
op „voortdurende uitbreiding" van deze
hulp. In het bijzonder uit het den wensch.
dat de Vereenigde Staten eindelijk eenige
torpedotoootjagers. die zij kunnen missen,
aan Engeland zullen afstaan. (D.N.B.).
Zooals gisteren reeds kort gemeld, is Zon
dag weer de Yzerbedevaart te Dixmuiden
gehouden.
De gebeurtenissen der laatste maanden
maakten haar tot een heel bijzondere. In de
annalen van den Vlaamschen strijd zal zij
met gouden letters beschreven worden. Nu
geen grootsch en indrukwekkend vertoon
zooals hi vroegere jaren, geen met auto's,
bussen en fietsen volgepropte wegen, geen
duizenden en nog eens duizenden bedevaar
ders. De wonden, welke het oorlogsgeweld
aan het Vlaamsche land heeft toegebracht,
zijn nog niet hersteld. De verkeersmoeilijk
heden waren te groot om het diepe, waar
achtige verlangen van het Vlaamsche volk.
juist nu aan de boorden van den IJzer en
rond den voet van den heldentoren te staan
geschaard, ln vervulling te doen gaan. Ge
dwongen door de omstandigheden moest de
massa thuis blijven en kon zij alleen in ge
dachten vertoeven bij de enkele honder
den, die wel het voorrecht hadden naar
Dixmuiden te kunnen komen.
Deze uitverkoren enkelingen konden
allen een plaatsje ln de crypt van den
door een granaat beschadigde toren vin
den. Bij de graven hunner helden-broeders
konden allen ziel. sterken door den geest
van eensgezindheid, die op deze plaats dui
zenden samenbindt en zich doordrenken
van de heerlijke gedachte, waardoor de be
devaart steeds beheerscht wordt: het inte
grale loyalisme tegenover eigen volk.
Dr. August Borms getuigde hiervan ln
zijn toespraak en verdergaande zeide hij:
„Ik heb nu ten tweeden male voor Vlaan
deren mogen lijden, samen met honderden
voiksgenooten, waaronder gewezen oud-
strijders die Jaren met u. dierbare dooden,
hi deze bloedige vlakten hebben gestaan:
het Vlaamschhatende België heeft ons aan
den eeuwenouden vijand van Vlaanderen
overgeleverd en nieuwe Vlaamsche slacht
offers zijn gevallen onder Fransche kogels.
Onze schuld? We waren te Vlaamsch en
ijverden te zeer voor het „nooit meer oor
log".
Bij de van bloed druipende namen: Fres-
nes, Auvours, Orleans en al die folterplaat
sen, waar gij zooveel hebt geleden, komt nu
de schrikwekkende reeks, welke aanvangt
met Abbeville, le Vernet, St. Cyprlen en
eindigt in de gruwelkampen, waar een mis
dadige regeering onze jonge knapen van
16 jaar heeft opgesloten.
Dierbare dooden, de Vlaamsch vijandige
staat die u eens zoo onbillijk heeft behan
deld, uwe graven heeft geschonden, zijn
soldeniers in 1930 hier tegen ons heeft los
gelaten, de amnestie aan uw beste kante-
raden heeft geweigerd, snoerde met zijn
nieuw verraad Vlaanderen tot een blok sa
men en bewees voor goed aan de Vlamingen
dat hij hun vaderland niet kan zijn.
Thans keeren dc Vlamingen zich
voor immer van het Zuiden af, naar
het Noorden toe. Heel het volksnatio-
nale Vlaanderen smeekt God door uwe
tusschcnkomst, dierbare dooden, om
zijne bescherming en hoopt dat de zon
die daagt aan de oosterkim licht en
leven brengt voor ons heele volk".
Daarna sprak nog prof. dr. Frans Daels,
voorzitter van het Bedevaartcomité.
Steeds zoo zeide hij hebben wij er
naar gestreefd, dat de landsgrenzen alleen
ethnologische en adminlstratief-cultureele
beteekenis zouden hebben, geen loopgraven
zouden zijn of geen bloedgrachten zouden
worden. Uit alle kracht hopen wij, dat het
besluit van dezen oorlog iets anders zal zijn
dan een nieuwe onzinnige landkaart en
wel een nieuwe geestelijke en sociale orde
ning op volksnatlonalen grondslag.
Wij buigen ootmoedig het hoofd: deze
nieuwe orde hadden wij voor ons volk nog
niet met eigen krachten kunnen instellen.
De orde is ons echter welkom en tegen
over deze orde willen wij loyaal handelen.
Wij willen uit alle krachten medewerken
aan de nieuwe orde en aan haar bestendi
ging, waarvoor eerste vereischte is, dat on-
waardigen, volksvreemden en volksver-
vreemden van alle hooge posten verwijderd
blijven, dat de comediespelers worden ont
maskerd en het volk tot volle bezinning
wordt gebracht.
Vooral de steunpilaren van de vroegere
wanorde dienen onmeedoogend geweerd.
Menschen, die 20 Jaar lang amnestie heb
ben geweigerd aan frontsoldaten, zelfs aan
vrijwilligers van 1418, aan activisten, aan
gediplomeerde leerkrachten uit 14—18, die
20 jaar lang aan stelselmatigen anti-
Vlaamschen broodroof hebben gedaan, die
20 Jaar lang geploeterd hebben in de vuil
nis van de Belgische politiek, menschen,
die een Vlaamsche universiteit met gendar
men en geheime politie deden bezetten om
de stem van de Vlaamsche studenten te
smoren, die de Vlaamsche vlag uit de
Vlaamsche universiteit deden weg nemen,
die Vlaamsche hoogleeraars hebben afge
zet wegens Vlaamsche daden, kruipen nu
voor den bezetter en slaken een „credo", dat
precies het tegenovergestelde is van alles
wat zij drie maanden geleden zwoeren. Zij
moeten ter verantwoording worden geroe
pen voor het wegvoeren van de politieke
gevangenen en voor de geheele hitscampag
ne, die Vlaanderen gedurende 20 jaar tot
een hel heeft gemaakt. Zij moeten boeten
en onschadelijk worden gemaakt.
Laat ons evenwel niet vergeten, dat
Vlaanderen geen zegepraal heeft behaald,
maar gered werd op het oogenblik waarop
het bijna vermoord was. Iedere Vlaming
heeft nu tot plicht de degelijkheid van zijn
werk, met gevoelens van waarachtige volks-
verbondenheid in te schakelen in de dege
lijkheid van het algemeen volksrendement.
Iedere Vlaming heeft als hoogste plicht
en als hoogste tucht zich in te schake
len in de eene volksnationale concen
tratie, die men de Vlaamsche volksge
meenschap noemt. En deze Vlaamsche
gemeenschap heeft zich in te schakelen
in het Nederlandsche volksgeheel, waar
van het slechts een onderdeel is.
Dan komen terug, over Vlaanderen, de
gouden eeuwen van Vlaanderen's techniek
en kunst, wetenschap en cultuur.
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Postverdrag van Buenos Aires in werking
getreden (2e Blad).
De aardappelvoorziening in de naaste toe
komst (2e Blad).
Aflevering van verf en verfgrondstoffen
wordt binnenkort verboden. (Binnen
land. 2e Blad).
Zware straf tegen luisteraar naar Engelsche
radio (Binnenland, 2e Blad).
AMSÏERDAMSCHE -EURS
Kalme handel Onregelmatige koers-
beweging Goede ondertoon Be
leggingen ongeveer prijshoudend
Amerikanen stiL
Buitenland
De Engelschen verlaten Britsch Somali-
land (le Blad).
Duitsche waarschuwing aan Engeland in
zake valscherm-troepen, (le Blad)
Dr. Borms op den Yzerbedevaartsdag.
(le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE
EERSTE BLAD.
BERICHTEN"
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 3 VAN HET TWEEDE BLAD.
Het D.N.B. meldt uit Tokio:
Met het oog op de algeheele Duitsche blok
kade tegen Engeland heeft de kapitein van
het Japansche s-s. „Soewa Maroe" (N.YJK),
da/t op 18 Augustus Liverpool had moe
ten aandoen, opdracht gekregen, de gevaar
lijke zone te verlaten en zich naar veilige
haven te begeven.
Ook Portugal en Roemenië zullen geen
schepen meer naar Engeland zenden.
BRITSCHE VERLIEZEN.
Uit Londen meldt Reuter: De Britsche ad
miraliteit heeft het volgende communiqué
uitgegeven:
Tot ons leedwezen moeten wij mededee-
len, dat de onderzeeboot „Orpheus" aan
zienlijke vertraging heeft en waarschijnlijk
als verloren moet worden beschouwd. De
verwanten der opvarenden zijn verwittigd.
De Engelsche admiraliteit heeft voorts de
verliezen bekend gemaakt ten gevolge van
den ondergang van het vliegkampschip
„Glorious", dat in Juni voor de Noorsche
kust werd vernietigd. 1204 man zijn omge
komen, waaronder de commandant, kapi
tein ter zee G. Doyly Hughes.
Naar aanleiding van de Roemeensch-
Hongaarsche onderhandelingen in Turnu-
Severin is gisteravond het volgende commu
niqué uitgegeven:
De Hongaarsche en Roemeensche delega
ties hebben 19 Augustus twee vergaderingen
gehouden. Tijdens deze vergaderingen zette
de leider van de Roemeensche delegatie.
Valer Pop. het Roemeensche standpunt uit
een. De leider der Hongaarsche delegatie,
Hory, maakte hierover enkele opmerkingen.
De beide gedelegeerden kwamen overeen,
persoonlijk aan hun regeeringen rapport
uit te brengen. De beide delegaties zullen
echter in Turnu-Severin blijven. De datum
der volgende vergadering zal nader worden
medegedeeld.
HET BEROEP VAN ARTS.
Het „Journal Official" publiceert een wet,
welke de uitoefening van het beroep van
arts in Frankrijk beperkt tot die Fransche
staatsburgers, wier vader eveneens het
Fransche staatsburgerschap bezat. Uitzon
deringen kunnen gemaakt worden, wanneer
personen zich jegens Frankrijk in weten
schappelijk opzicht verdienstelijk gemaakt
hebben of in den wereldoorlog of in den
oorlog van 1939 gevochten hebben in het
Frar.sche leeer of den llden November 191S
het Fransche staatsburgerschap hebben
verworven (D.N.B
FRANSCHE TORPEDOJAGER VERGAAN.
Naar medegedeeld wordt, is de Fransche
torpedojager „Maille Brèze" (2441 ton) in
'de nabijheid van een West-Schotsehe haven
