Molotof
der
over de politiek
Sovjet-Unie
Hij verwacht geen spoedig
einde van den oorlog
Prof. van Poelje over
nationale eenheid"
81sfe Jaargang
VRIJDAG 2 AUGUSTUS 1940
NO. 14046
Waakzaamheid tegen Japan en Amerika gewenscht
D© rede van Molotof
De betrekkingen met
Duitschland, Italië
en Engeland
Bessarabië en de Noordelijke
Boekowina
De verwerving van nieuw gebied
aan de Oostzee
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
Verhouding tot Finland
„Geen wijziging van belang" inde
betrekkingen met Turkije
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. por regel voor advertenties uit Lolden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. pW 'regel.
Voor zakenadvertentlcs belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bU vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bU maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 per 3 mnd.)
Gistermiddag om 2 uur Is in het Groote
Palels aan het Kremlin de zevende vergade
ring van den Oppersten Raad der Sovjet
unie geopend.
Nadat de nieuw gekozen afgevaardigden
van de KarellschFinsche bondsrepubliek
waren binnengeleid, nam de vergadering
eerst de agenda aan, waarop de volgende
punten voorkwamen:
1. Een verklaring over de buitenlandsche
politiek.
2. De vorming van een bondsrepubliek
Moldavië, door de toetreding van Bessarabië
tot de autonome Moldavische republiek. De
Noordelijke Boekowlna en de Bessarablsche
gebieden Chotln (Noord-Bessarabië), Ismael
en Akkerman (Zuid-Bessarablë) zijn opge
nomen in de Oekralnsche bondsrepubliek.
3 tot 5. Behandeling van de verzoeken tot
toetreding van de Oostzee staten.
6. Bevestiging van de wetten, die sedert de
vorige zitting zijn afgekondigd.
De avondzitting van den Oppersten Sovjet
der ifiBJSJl., waaraan belde kamers deel
nemen, was om 19 uur begonnen. De groote
zaal van het Kremlin, aldus het D.N.B., was
tot op de laatste plaats bezet. De ruim 1100
afgevaardigden van den Oppersten Sovjet
zijn allen verschenen. In de loge van het
corps diplomatique hebben de leiders van
bijna alle op het oogenblik In Moskou aan
wezige buitenlandsche missles plaats geno
men, o.m. de Dultsche ambassadeur. Graf
von der Schulenburg en de Italiaansche am
bassadeur, Rosso. Ook de ambassadeur van
Engeland, Sir Stafford Cripps. was aan
wezig.
In den aanvang der zitting verschenen de
Sovjet-Russische staatslieden en regeerlngs-
leden in de zaal, met Stalin en Molotof
aan het hoofd. Na hun aankomst begroette
Andrejew, de voorzitter van den Oppersten
Sovjet, onder grooten bijval, de in de zaal
aanwezige vertegenwoordigers van Letland,
Lithauen en Estland, benevens de delegaties
uit Bessarabië en het Noorden der Boeko
wlna. Vervolgens gaf de voorzitter den voor
zitter van den raad van volkscommissaris
sen en volkscommissaris van bultenlandscho
zaken, Molotof, het woord.
Molotof heeft in een rede, die ongeveer
drie kwartier duurde, een uitvoerig overzicht
gegeven van de buitenlandsche politiek der
Sovjetregeering in verband met den wereld
toestand. HIJ sprak over de betrekkingen
tusschen de Sovjetunie en de verschillende
Europeesche en niet-Europeesche staten en
zeide onder meer:
„Sedert de voorgaande zitting van den
Oppersten Sovjet zijn pas vier maanden
verloopen, die echter voor Europa gebeurte
nissen van de grootste beteekenis gebracht
hebben. De militaire feiten hebben zich snel
ontwikkeld, waarbij in het bijzonder de
snelle nederlaag en capitulatie van Frank
rijk, na anderhalve maand, genoemd moe
ten worden. Een groot deel van Frankrijk
en Parijs zijn op grond van het Duitsch-
Fransche wapenstilstandsverdrag door
Dultsche troepen bezet. De vrede met Frank
rijk ls echter nog niet gesloten. Van de
tegenstanders van Duitschland ls slechte
Engeland overgebleven, dat echter op de
hulp der Ver. Staten hoopt.
Niet alleen de gebrekkige Fransche oor
logsvoorbereiding ls beslissend voor de
Fransche nederlaag geweest. Van beteekenis
is ook geweest, dat Fransche regeeringskrin-
gen een „lichtzinnig" oordeel hebben gehad
over het belang en de beteekenis der Sov
jetunie. De Fransche catastrofe heeft voorte
aangetoond, dat de heerschende Fransche
kringen niet met het volk verbonden zijn
geweest, doch het volk en zijn revolution-
naire tradities gevreesd hebben. Dit ls een
der belangrijkste oorzaken van de Fransche
nederlaag. Frankrijk is thans voor een
nieuwe taak gesteld. De herbouw kan echter
niet op de oude methode geschieden".
Als het belangrijkste feit uit de ontwikke
ling der laatste maanden noemde Molotof
vervolgens de „groote successen van
Duitschland," die echter, aldus zeide hij.
tot dusverre nog niet hebben geleid tot het
hoofddoel van Duitschland, het einde van
den oorlog. Adolf Hitler heeft nog kort ge
leden een nieuw beroep op Engeland ge
daan om den oorlog te eindigen. De Brit-
sche regeering heeft dat beroep evenwel
van de hand gewezen. Engeland wil den
oorlog voortzetten voor de handhaving van
zijn wereldheerschappij, zonder er rekening
mede te houden, dat zijn eigen positie be
langrijk moeilijker is geworden.
Zoo nadert het einde van het eerste
c oorlogsjaar, zonder dat van een spoe
dig einde van den strijd sprake kan
zijn. Wij staan aldus besloot Molotof
zijn overzicht van den wereldtoestand
„aan den vooravond van nieuwe be
slissende gebeurtenissen," waarbij
Duitschland en Italië aan dc eene zijde
Engeland en steeds ook de Vereenigdc
Staten aan den anderen kant van den
strijd staan.
Daarna sprak Molotof over de betrekkin
gen tusschen de Sovjet-Unie en de andere
Staten. Allereerst wijdde hij zijn aandacht
aan de Duitsch-Russische betrekkingen.
Deze zijn, zoo zeide hij vast geworteld in de
overeenkomsten. Zij zullen zich in vollen
omvang blijven handhaven. De tusschen
Duitschland en de Sovjet-Unie gesloten
verdragen, die van beide zijden strikt na
gekomen zijn, zijn ook in de afgeloopen
maanden van groot gewicht gebleken. Zij
hebben zich verder ontwikkeld.
Molotof wees de speculaties van Engel-
sche en andere bladen, die den laatsten
tijd herhaaldelijk getracht hebben, door
alle mogelijke geruchten en valsche berich
ten wantrouwen tusschen Duitschland en
de Sovjet-Unie te zaaien, sarcastisch van
de hand. Deze pogingen kunnen geen enkel
resultaat hebben en worden in beide lan
den niet ernstig opgevat.
De Sovjet-Unie laat zich niet in het*
minst intimideeren door de dreigende
perspectieven, die de aangegeven bla
den schilderen van den verderen groei
en de toekomstige kracht van Duitsch
land. Veeleer zullen de vriendschappe
lijke en goede buur-betrekkingen tus
schen de Sovjet-Unie en Duitschland
ten volle blijven bestaan.
Molotof constateerde met nadruk, dat
de betrekkingen met Italië in den loop der
laatste maanden verbeterd zijn. De buiten
landsche politiek van de Sovjet-Unie, zoo
wel als die van Italië, biedt de volledige
mogelijkheid tot wederzljdsch begrip en tot
een gunstige ontwikkeling der betrekkin
gen.
In de betrekkingen met Engeland zijn
den laatsten tijd geen veranderingen van
belang gekomen. Na de bekende vijandige
handelingen tegen de belangen der Sovjet-
Unie heeft men ook geen positieve ont
wikkeling In deze betrekkingen kunnen ver
wachten. Misschien kan de benoeming van
den nieuwen Brltschen ambassadeur,
Cripps, een zekere verbetering In de toe
komst brengen.
Molotof sprak vervolgens over de ont
wikkeling aan de Russische Zuidgrens
(Bessarabië en de Noordelijke Boekowina).
Hij zeide:
„Het conflict tusschen de Sovjet-Unie en
Roemenië, dat vele Jaren geduurd heeft, ls
op vreedzame wijze geregeld, doordat de
Roemcensche regeering het Russische
voorstel tot afstand van Bessarabië en de
Noordelijke Boekowina heeft aanvaard. De
Oekralnsche en Moldavische bevolking van
het nieuwe gebied heeft daardoor de moge
lijkheid gekregen tot de groote familie der
volken van de Sovjet-Unie toe te treden. De
Sovjet-Unie heeft haar gebied naar het
Westen uitgebreid en een der belangrijkste
rivieren van Europa, den Donau, bereikt.
De betrekkingen tot Roemenië kunnen
thans in een volkomen normaal spoor ko
men.
Ten aanzien van de jongste ontwikkeling
in de drie randstaten zeide de volkscom
missaris:
„De verdragen van wederzijdschen bij
stand, die den vorigen herfst zijn gesloten
met de drie randstaten, hebben niet het
gewenschte resultaat gehad, doordat de
„heerschende groepen" In deze staten een
werkelijke toenadering tot de Sovjetunie
verijdelden, ja, zelfs tot verscherping der
betrekkingen tot Rusland overgingen. Daar
toe diende in het bijzonder de zoogenaamde
„Baltische entente" die werd veranderd in
een militair bondgenootschap, waartoe ook
Lithauen toetrad. De „heerschende groe
pen" In de Baltische staten hebben daar
door het bijstandspact met de Sovjetunie
geschonden, hetgeen de Sovjetregeering
niet heeft kunnen accepteeren. Derhalve
heeft de Sovjetregeering tot de Baltische
staten den eisch gericht nieuwe regeerin
gen te vormen. Zij heeft de troepen van
het Roode leger er doen binnenrukken. Als
resultaat van deze ontwikkeling is het toen
tot de vrije verkiezingen der parlementen
van Estland, Letland en Lithauen geko
men, die zich hebben uitgesproken voor de
oprichting van de Sovjetmacht en voor de
aanhechting der drie Baltische staten aan
de Sovjetunie.
In ieder geval is door de aansluiting der
drie Baltische staten bij de Sovjetunie hun
snelle oeconomische opgang, de algeheele
ontwikkeling van hun nationale cultuur, de
versterking van hun staatwezen en daar
mede ook de versterking van de macht der
Sovjetunie verzekerd.
In totaal is de bevolking der Sovjet
unie door de aansluiting van Bessara
bië en de Baltische landen met onge
veer 10 millioen menschen toegenomen.
Wanneer men daarbij de dertien mil
lioen bewoners van het Westen der
Oekrainc en het Westen van Wit-Rus
land optelt, levert dat voor de bevol
king der Sovjet-unie een toeneming op
met 23 millioen.
Het grootste deel der nieuw verworven
gebieden heeft reeds vroeger tot het Rus
sische gebied behoord en is aan de Sovjet
unie „door de macht van het Europeesche
imperialisme" ontroofd. Dit is thans weer
goedgemaakt. De regeering der Sovjetunie
kan van nu af uit naam van 193 millioen
menschen haar machtige stem verheffen.
In oeconomisch opzicht is het van bij
zonder belang, dat de Sovjetunie van nu af
aan in de Oostzee beschikt over een reeks
ijsvrije havens. Deze successen van de Sov
jet-Russische buitenlandsche politiek zijn
langs vreedzamen weg verkregen en door
de breede volksmassa's der nleuw-verwor-
ven gebieden goedgekeurd.
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Voor de vorming van weerkorpsen is de
goedkeuring van den rijkscommissaris
vereischt (Binnenland, 2e Blad).
Maximumsnelheden voor motorrijtuigen
vastgesteld (Binnenland, 2e Blad).
Per 15 September verhooging van den
tabaksaccijns (Binnenland, 2e Blad).
Ter-aarde-bestelling ds. W. L. Weiter.
(Laatste Berichten, le Blad)
Buitenland
Laat men uitgaan van het
bestaande en niet aan
tasten hetgeen in een reeks
van jaren werd opgebouwd
Prof. dr. G. A. van Poelje, secretaris-ge
neraal van het departement van onderwijs,
kunsten en wetenschappen, heeft een ver
tegenwoordiger van het A. N. P. een on-
Prof. dr. G. A. van Poelje.
derhoud toegestaan, opdat deze in groote
lijnen zou kunnen kennis nemen van diens
denkbeelden omtrent de aangevangen en
alom voortschrijdende concentratie op al
lerlei gebied en omtrent het streven en de
noodzakelijkheid om te komen tot meer, zoo
mogelijk tot volkomen nationale eenheid.
In het algemeen aldus prof. dr. van
Poelje is en was het mijn overtuiging, nu
en vroeger, dat de kracht van ons volk voor
een groot deel gegrond is op de mogelijk
heid, dat ieder zijn eigen levensbeschou
wing beleven kon. Maar te veel werd dik
wijls vergeten om te streven naar het op
bouwen van een nationale eenheid. Te veel
werd over het hoofd gezien, dat tusschen
de verschillende standpunten en tusschen
de verschillende onderdeelen der maat
schappij wisselwerking gewenscht is. Om
dat deze wisselwerking werd verwaarloosd
en te veel het eigene van iedere groep in
het licht werd gezet, ging dikwijls de een
heid en de verscheidenheid verloren. Hoe
zeer men ook vertrouwen kan hebben in
alle menschen individueel, zoo moet toch
het geheel overzien worden. Hoe meer men
daarvoor oog heeft, des te beter begrijpt
men ook hoe het kon gebeuren, dat er
dikwijls in een bepaalde richting werd ge
werkt. totdat dan op een gegeven oogen
blik het zwaartepunt elders bleek te liggen.
Men kan hier de vergelijking trekken met
iemand, die een beperkt inkomen heeft te
besteden en die moet uitmaken, welke ver
langens htf wel en welke hij niet zal kun
nen bevredigen. Zou elk belang los van het
geheel worden bezien, dan zou deze man
zeer onevenwichtig te werk gaan. Noodig
is een centraal punt van beoordeeling.
H' is de overtuiging van prof. van
Poelje, dat op het oogenblik een eisch
is van overwegende beteekenis om aan
nationale eenheid op elk gebied zooveel
mogelijk aandacht te schenken. Maar
ook is prof. van Poelje overtuigd, dat
in het algemeen geen dwang moet wor
den toegepast. De meerdere eenheid
kan in vrije overtuiging verkregen wor
den, al zal dikwijls eenige .aarzeling
moeten worden overwonnen.
Prof. van Poelje gelooft, dat tot een
sterkere nationale eenheid is te komen,
als men uitgaat van het bestaande en
de waarheid in het bestaande erkent,
en niet gaat aantasten hetgeen in een
reeks van jaren met moeite soms in
nood werd opgebouwd. Dit alles is mo
gelijk op korten termijn.
We zullen moeten komen tot een eigen
zuiver nationale structuur, waarmede
we in de wereld wellicht anderen ten
voorbeeld kunnen zijn, zooals we ten
aanzien van ons koloniaal beleid reeds
tientallen van jaren anderen ten voor
beeld zijn geweest. Onverantwoordelijk
zou het dan ook zijn, slechts aan af
breken te denken. Voor wezenlijke na
tionale belangen is het noodig, een
sterkere organisatie op te bouwen dan
verkregen wordt, wanneer we slechts
probeeren over te nemen, wat in een
ander land met het oog op de verhou
ding aldaar naar eigen behoeften is ge
groeid en tot stand gebracht.
Men is hier te lande reeds druk bezig
maar in zoo korten tijd kan men nog geen
eindresultaat verlangen, wèl resultaten,
waarop men verder kan werken en dan ook
werkt. Daarbij moet geen partijpolitiek
voorzitten, ofschoon er wetenschappelijk
geen bezwaar is tegen het woord politiek, in
den zin van den vorm waarin onze natio
nale belangen staatkundig worden gekris
talliseerd.
\MSTERDAMSCHE BEURS
Rustige markt Goed prijshoudende
stemmingMeerendeels hooger koer
sen Staatsfondsen oploopend
Amerika prijshoudend.
Groote rede van Molotof over de Russische
buitenlandsche politiek (le Blad).
Nauwe Duitsch-Italiaansche economische
samenwerking (le Blad).
Britsche hulpkruiser door Duitschen hulp
kruiser in den Atlantischen Oceaan
ernstig beschadigd (2e Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE
EERSTE BLAD.
BERICHTEN"
Op een vraag hoe prof. van Poelje zich
de plaats dacht van de jeugdbeweging,
luidde het antwoord, dat ook zij haar plaats
moet kunnen vinden in het. staatkundig
bestel. Bij de op gang zijnde strevingen
naar concentratie van de jeugd, geeft op
verzoek van prof. van Poelje de Centrale
Jeugdraad leiding. Daarin vindt de jeugd
beweging haar centraal orgaan. Reeds ja
ren is de Centrale Jeugdraad, welke bestaat
sinds April 1920, het regeeringsorgaan voor
de geheele jeugdbeweging. Zijn taak ont
wikkelt zich nu verder met de overheids
taak. Intusschen zal hij wel weer actief
moeten optreden. Tevoren had de Centrale
Jeugdraad een meer passieve rol. En zoo
zullen de verschillende organen te zamen
meer co-ordineerend kunnen functionnee-
ren in het algemeene streven naar: natio
nale eenheid.
Prof. van Poelje merkte op. dat een fe
deratie, die naar den vorm niet sterk was,
van 1579 tot 1798 een der grootste krach
ten in de wereld is geweest. Men moet dus
ook hier niet te veel aan een woord hech
ten, vooral geen woorden van anderen over
nemen zonder zich op de eigen nationale
waarde te bezinnen.
Wat de betrekkingen der Sovjetunie met
Finland betreft, moet worden vastgesteld,
dat het vier maanden geleden gesloten
vredesverdrag over het algemeen bevredi
gend is uitgevoerd. Door het kortgeleden
tusschen de Sovjet-regeering en de Finsche
regeering gesloten economische accoord
zullen zich ook op handelspolitiek gebied,
gunstige perspectieven openen. De Finsche
regeering heeft verder voor eenigèn tijd ook
het voorstel der Sovj et-regeering aangeno
men betreffende de demilitarisatie der
Aaland-eilanden en tot instelling van een
Sovjet-Russisch consulaat op deze eilanden.
De verdere ontwikkeling der Russisch-Fin-
sche betrekkingen hangt in hoofdzaak van
Finland zelf af.
Wanneer er in Finland eenige elementen
zijn, die de normalisatie der Sovjet-Rus
sischFinsche betrekkingen tegenwerken,
dan kunnen daardoor natuurlijk de Rus-
sisch-Finsche betrekkingen schade lijden.
De betrekkingen van de Sovjetunie tot de
Scandinavische staten. Noorwegen en Zwe
den. staan, naar Molotof verder uiteen
zette, in het teeken van den door den oor
log ontstanen nieuwen toestand. Over Noor
wegen kan op het oogenblik nog niets be
paalds worden gezegd. Wat Zweden betreft,
zijn de economische betrekkingen zoowel
voor de Sovjetunie als voor Zweden op het
oogenblik actueel. In dit verband sprak
Molotof de hoop uit, dat de Russisch-
Zweedsche economische onderhandelingen,
die op het oogenblik worden gevoerd, spoe
dig in het belang van beide partijen tot
een positief resultaat zullen leiden.
Sprekende over de betrekkingen der
Sovjetunie tot de Balkanstaten. vermeldde
Molotof het herstel der diplomatieke be
trekkingen met Zuid-Slavië in de eerste
plaats. Het herstel dier betrekkingen heeft
zijn oorzaak in een voorstel der Zuid-Sla
vische regeering. De hoop bestaat op een
verdere verbetering der betrekkingen en
een geleidelijke uitbreiding der wederzijd-
sche economische betrekkingen
De betrekkingen der Sovjetunie met Bul
garije zijn normaal. Er bestaan tusschen
beide staten geenerlei tegenstellingen, die in
den weg zouden kunnen staan aan een ver
dere verbetering der Russisch-Bulgaarsche
betrekkingen.
In aansluiting hierop besprak Molotof de
betrekkingen der Sovjetunie met Turkije.
Deze betrekkingen hebben, zoo zeide hij,
den laatsten tijd „geen wijziging van be
lang" ondergaan. Weliswaar hebben de in
het laatste Duitsohe witboek gepubliceerde
documenten een onaangenaam licht ge
worpen ot> eenige politieke persoonlijkhe
den van Turkije. De onthullingen van het
Duitsche witboek ziin ook geenszins door
de verklaringen van den Franschen ambas
sadeur in Ankara. Massigli. krachteloos ge
maakt.
In dit verband wees Molotof er op, da#
