81ste Jaargang
ZATERDAG 22 JUNI 1940
No. 24613
Rijkscommissaris rijksminister
Seyss-Inquart te Rotterdam
De stadstuintjes
en de voedselvoorziening
De Fuehrer ontvangt de
Fransche onderhandelaars
Wederopbouwfonds van 10 millioen gulden
beschikbaar gesteld
Rotterdamsche kinderen
naar Oostenrijksche
vacantie-tehuizen
SL \t
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
Op de historische plaats in het bosch
van Compiègne
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakcnadvcrtentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet, 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT f
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zUn:
per 3 maanden2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
De rijkscommissaris voor de bezette
Nederlandsche gebieden, rijksminister
Seyss-Inquart, heeft gistermiddag een
bezoek aan Rotterdam gebracht, waar
hij de verwoeste binnenstad ln oogen-
schouw heeft genomen, een tocht door
de havens heeft gemaakt en In het
stadhuis Is voorgelicht omtrent de plan
nen, welke de stadsarchitect, de heer
W. G. Witteveen In verband met den
wederopbouw van het stadscentrum
heeft ontworpen.
In gezelschap van den rijkscommissaris
bevonden zich o.m. de commissarissen-
f;eneraal minister Flschböck, Hauptamts-
eiter dr. Schmidt. Brlgadefuehrer Rauter,
vlce-admiraal Hlntzman, kapitein Chris
tiansen. prof. dr Casagrande, die rijks
minister dr. Todt vertegenwoordigde, gouw
leider Wagner en andere Dultsche militaire
en civiele autoriteiten. Ook was bij dit be
zoek tegenwoordig de Nederlandsche regee
rt ng.seommissarls voor den wederopbouw, lr.
Ringers.
De rijkscommissaris. die bU den ingang
van het stadhuis, waar leden van de Rot
terdamsche burgerwacht een eerewacht
vormden, werd verwelkomd door den ge
meentesecretaris. mr. M. 8medlng, begaf
zich onmiddellijk naar de werkkamer van
den burgemeester, mr. P. J. Oud, waar de
begroeting plaats vond. Het gezelschap be
gaf zich vervolgens naar een aangrenzend
vertrek, waar de stadsarchitect, de heer
Witteveen. aan den rijkscommissaris en
aan diens medewerkers werd voorgesteld.
De heer Witteveen gaf hierna een duide
lijke uiteenzetting van de plannen, welke
hij ln verband met den wederopbouw van
het door 't bombardement verwoeste stads
gedeelte heeft ontworpen en van de vraag
stukken. die zich hierbij hebben voorgedaan
Aan de hand van enkele teekenlngen,
waarop het plan Is geprojecteerd, gaf lr.
Witteveen den rijkscommissaris een uiteen
zetting van de wijze waarop hij heeft ge
meend deze vraagstukken tot een bevredi
gende oplossing te kunnen brengen.
De rijkscommissaris volgde het betoog van
den heer Witteveen met groote belangstel
ling. Aan het slot stelde hij den stads
architect niet alleen enkele vragen, maar
gaf hij hem bovendien ln het kader van den
wederopbouw een aantal belangrijke pun
ten ln overweging.
Rijkscommissaris, rijksminister Seys-
Inquart hield daarna de volgende rede:
Rotterdam is de stad, waaraan de ver
woestende gevolgen van de oorlogsmidde
len. die tegenwoordig worden toegepast, het
duidelijkste zichtbaar zijn geworden Erkend
moet worden, dat de Rotterdamsche bur
gerij ln het bijzonder, zooals de Nederlan
ders in het algemeen, aan het werk ls
gegaan om de vernielingen op te ruimen
en plannen te ontwerpen voor den weder
opbouw der betrokken gebieden. Dit getuigt
van 't gezonde en Julste standunt van het
Nederlandsche volk tegenover deze gebeur
tenissen en geeft ook den waarborg dat op
langeren termijn de Juiste houding tegen
over de nieuwe vorming der dingen gevon
den zal worden.
Het beeld van deze vernielingen geeft
echter ook aanleiding er over na te denken,
waar de laatste oorzaken gezocht moeten
worden voor het ontstaan en het verloop
van deze gebeurtenissen. Ik wil naar aan
leiding hiervan en op deze plaats niet de
redenen herhalen, die den Fuehrer bedwon
gen hebben ln dit land te komen. Het is
voor mij aan geen twijfel onderhevig, dat
evenals thans reeds vele Nederlanders,
die met open blik de vorming der toekomst
zagen over eenigen tijd alle toonaan
gevende kringen van het Nederlandsche
volk zullen inzien, dat Nederland niet door
den grooten loop der historische gebeurte
nissen gegrepen werd om duurzame
schade te lijden of beperkt te worden ln de
krachten van zijn volksaard en ln de vrij
heid van zijn handelen.
Wanneer lk echter Inga op de voor Rot
terdam tragische gebeurtenis, zou ik uit
drukkelijk willen vaststellen, dat de Dult
sche legerleiding voor zij de bevelen tot
het beslissende optreden voor haar hier
Ingesloten kameraden gaf, de Nederland
sche bevelvoerders er van in kennis had
gesteld, dat binnen drie uur de aanval zou
geschieden, wanneer Rotterdam niet in-
tusschen tot een open stad werd door het
wegtrekken van de Nederlandsche troepen
Door het dralen der Nederlandsche bevel-
voeders ls deze termijn zoozeer overschre
den. dat ten slotte nog slechts dc troepen
op den beganen grond en slechts een deel
Tan de luchteskaders op de hoogte konden
worden gebracht van de overgave, die op
het laatste oogenbllk was geschied
Ook de ontruiming der door een aanval
bedreigde stadsdeelen. waarvoor met drie
uren. tijd genoeg was gegeven, werd niet
geheel ten uitvoer gelegd.
Deze constateeringen zijn niet bedoeld als
verwijt tegen de Nederlandsche bevelvoer
ders. Doordat de voor de leiding van het
land verantwoordelijke factoren naar het
buitenland gevlucht waren, Ls wellicht de
besluitvaardigheid der achtergebleven
commandanten geremd geworden.
Wanneer lk de verwoestingen en het
aangevangen opbouwwerk ln deze stad
aanschouw, ben ik er zeker van. dat het
Nederlandsche volk de Juiste consequen
ties zal trekken uit deze gebeurtenissen,
aan den eencn kant het bewijs er voor,
wat een onoverwinnelijke macht thans
staat achter al degenen, die ln de bescher
ming zijn van de Dultsche weermacht, en
dat geldt op gelijke wijze voor lederen af
zonderlijken Dultscher als ook voor den-
gene. die met goeden wil samenwerkt met
het Dultsche rijk. Aan den anderen kant
zal deze gebeurtenis ln haar totalen omvang
de aanléTdlng vormen om onversaagd de
eigen krachten ln het werk te stellen voor
den wederopbouw en voor een nieuwe re-
gëllng der economische politieke en volk-
sche grondslagen van dit land.
PE BLIK NAAR DE TOEKOMST.
Laten wij thans onzen blik naar de toe
komst richten. GIJ hebt het plan de kern
van Rotterdam schooner dan ooit te doen
verrijzen. Ik wensch u toe dat toekomstige
geslachten hier een voor de stad Rotter
dam waardig centrum zullen zien, als het
Juiste symbool voor de gebeurtenissen van
dezen tijd n.l. dat uit het harde gebeu
ren van deze dagen een nog schoonere en
nog krachtiger vormgeving geboren wordt
dan het verleden vermocht te bieden.
Ik heb met mUn eerste woorden, die lk
tot u richtte, uitdrukking gegeven aan den
wensch. dat vooral een aanvang zou wor
den gemaakt met den wederopbouw van
dit land. Ik heb toen verklaard, dat een
wederopbouwfonds moest worden opge
richt. dat op preferentieele wijze van
middelen voorzien de basis moet bieden
voor het verschaffen van middelen aan dit
opbouwwerk.
EEN FONDS.
Ik heb nu vandaag een verordening
onderteekend, welke dit wederopbouw
fonds vastlegt. Volgens nog uit te vaar
digen uitvoeringsbepalingen zullen
schadeloosstellingen tot dekking van de
schade van particulieren, zoowel als
van de gemeenschap ter beschikking
worden gesteld.
Ik heb beschikt, dat een bedrag van
tien millioen gulden terstond wordt uit
getrokken, dat in gevallen, die in so
ciaal opzicht waard zijn dat er reke
ning mee gehouden wordt, ter beschik
king wordt gesteld voor de onmiddel
lijke leniging van den nood en de ver
zekering van het bestaan der betrok
kenen, zonder verplichting tot terug
betaling, en wel op rekening van dc
schadeloosstellingsbedragen uit het we
deropbouwfonds.
Het beheer en de verdeeling berust bij
het Nederlandsche ministerie voor sociale
aangelegenheden, waarmede lk ln het licht
wil stellen, dat vooral rekening moet wor
den gehouden met sociale gezichtspunten.
Ik heb bepaald, dat die bedragen uit de
Nederlandsche begrooting, die thans uit
den aard der zaak niet meer kunnen wor
den gezonden aan degenen, die daarop
recht hadden, gestort worden in dit weder
opbouwfonds. zooals bijv de bijdrage voor
den volkenbond e.d Wij zullen bij de op
stelling van de toekomstige begrooting er
zorg voor dragen, dat ook nog verdere mid
delen ter beschikking zullen worden gesteld,
die dan de waarborging vormen van rente
en terugbetaling van die bedragen, welke
als leeningen ter beschikking worden ge
steld aan het wederopbouwwerk.
Wij moeten bij al onze handelingen
steeds onzen blik richten op de menschen.
Ten slotte kan het er niet om gaan econo
mische of bestuursinrichtingen in het leven
te roepen om haar zelfs wil: het belang
rijkste ls de mensch, het oproepen en lel
den van zijn kracht en voor degenen, die
de verantwoordelijkheid dragen, de zorg
voor het welzijn daarvan, niet als chari
tatieve weldaad, maar als eerste sociale
verplichting van al degenen, die met de
hun toegemeten rechten tegelijkertijd ver
plichtingen voor de algemeene zaak toege
wezen kregen, dus voor degenen, voor wie
recht en plicht een wordt tn het begrip der
verantwoordelijkheid Het schijnt mij der
halve vooral belangrijk, dat wij ons niet
alleen bekommeren om den wederopbouw,
der gebouwen, maar dat wij ons oogmerk
richten op de menschen, die door de ver
nielingen zelve hebben geleden of nog
lijden.
Ik weet. dat gU ln menschelljke hulp
vaardigheid zorg hebt gedragen voor het
voorlooplg onderbrengen van deze getrof
fenen Aangezien de wederopbouw wan
neer hij zorgvuldig wordt ontworpen en
tot uitvoering wordt gebracht tUd
elscht, moeten deze zorgen op een zooda
nige wijze worden uitgevoerd, dat de be
trokkenen komen ln omstandigheden, die
voor eenigen tijd stabiel zijn en hun het
gevoel ontnemen dat zij zijn aangewezen
op de aalmoezen der medemenschen.
UITNOODIC.ÏNG VOOR DE
KINDEREN.
Behalve deze van overheidswege te tref
fen maatregelen, zal nog voldoende ruim
te zijn voor alle medeburgers om bewijzen
te kunnen geven van een echte volksge
meenschap.
En ln dezen zin der gemeenschap, die
gij immers zelf ln het verleden eenmaal
hebt bewezen verzoek lk u het te begrijpen,
v/anneer lk u thans vooral namens den
Oostmarkschen gouw, die ln het bijzonder
de geboortegouw is van den Führer, de
opper Donau, de uitnoodlglng overbreng
om Nederlandsche kinderen, vooral van
gezinnen, die door de oorlogsschade zijn
getroffen, te laten komen naar vacantie-
tehuizen ln de Oostmark. Wanneer uw
kinderen aan de oevers van de meren ln
het Salzkammergut of ln Karlnthië of ln
de schone dalen van Tyrol en Stiermarken
zich verheugen en schoone Dultsche lan
den leeren kennen en menschen, die hun
zonder voorbehoud zijn toegedaan, dan
moet gylj dit niet opvatten, alsof dit gedacht
is als een weldadigheid van onzen kant.
maar als een daad van wederzijdsche men
schelljke hulpvaardigheid, waarin de dank
medespreekt voor de houding, die gij eens
tegenover ons aan den dag hebt gelegd.
Ik wensch de stad Rotterdam toe, dat
zij na de moeilijke dagen van dezen tijd
een gelukkige toekomst tegemoet zal gaan
BÜRGEMEEsVw OUD SPREEKT.
De rede van den rijkeeommlssaru be-
antwoordende, zelde burgemeester Oud, dat
Rotterdam het oog op de toekomst richt.
Aan den bouw van een nieuwe binnenstad
Ls direct begonnen In vergelijking met den
socialen toestand In de nieuwe stadsge
deelten was die in de thans in puin lig
gende binnenstad slecht. BU den wederop
bouw van het centrum zal aan dien so
cialen toestand veel aandacht worden be
steed. Uit de rede van den rijkscommis
saris heeft spr. vernomen, dat de Duitsche
autoriteiten aan den wederopbouw krach
tig willen medewerken. Spr. Ls hierover ten
zeerste verheugd.
De rijkscommissaris zoo ging de bur
gemeester verder heeft aan het slot van
zijn toespraak herinnerd aan de ontvangst
van Oostenrijksche kinderen ln Nederland
tijdens den vorigen oorlog. Nederland
achtte dat destijds een prettigen plicht van
menschelijkheid Spr vindt het buitenge
woon hartelijk, dat de Ostmark thans het
zelfde wil doen ten aanzien van Neder
landsche kinderen.
Wat Rotterdam betreft, zal spreker zich
direct in verbinding stellen met de orga
nisaties, die met de zorg voor de Rotter
damsche kinderen zijn belast, opdat het
plan spoedig tot uitvoering kan komen.
Aan het eind van zijn toespraak onder
streepte de burgemeester de woorden van
den rijkscommissaris, waarbij deze uiting
gaf aan den wensch. dat Rotterdam een
gelukkige toekomst mag tegemoet gaan.
„Hoe genoeglijk rolt het lever:
Des genisten landmans heen"
(Poot)
-
'n aai,.
Het gezelschap begaf zich vervolgens
naar den toren van het stadhuis, vanwaar
men een goed uitzicht heeft over de stad.
Geruimen tijd heeft de rijkscommissaris
van dit hooge punt af de Maasstad aan
schouwd.
Onder leiding van den burgemeester
maakte het gezelschap na het bezoek aan
het stadhuis een autotocht door de stad.
waarbij vrijwel alle stadsgedeelten werden
bezocht.
Met de salonboot „Stad Rotterdam" werd
tot besluit een vaartocht door de havens
gemaakt. Aan het einde hiervan het was
inmiddels reeds acht uur 's avonds gewor
den hebben de rijkscommissaris en zijn
medewerkers afscheid van burgemeester
Oud genomen en zijn per auto naar Den
Haag teruggekeerd.
Dit nummer bevat VIER Bladen
Binnenland
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
De Fuehrer en opperste bevelhebber der Duitsche weermacht heeft gisteren om
15 uur 30, in aanwezigheid van de opperbevelhebbers der weermachtonderdee-
len, van den chef van het opperbevel der weermacht, van den rijksminister van
buitenlandschc zaken en den plaatsvervanger van den Fuehrer de Fransche dele
gatie ontvangen voor de overhandiging der wapenstilstandsvoorwaarden.
De Fransche delegatie bestond uit gene
raal Huntziger, lid van den Franschen op
persten oorlogsraad, den generaal van het
luchtwapen Bergeret, vlce-admlraal Lelu
en ambassadeur Noel.
De Fuehrer verrichtte de handeling
der overhandiging van de voorwaarden
in het bosch van Compiègne, in den-
zelfden salonwagcn. waarin maarschalk
Foch, op 11 November 1918 onder ont-
eerende omstandigheden den Duitschen
onderhandelaars den wapenstilstand
dicteerde.
De gebeurtenis van heden in het bosch
van Compiègne heeft gepleegd onrecht
tegenover de Dultsche wapeneer uitge-
wischt. De waardigheid der handeling te
genover den ln eere verslagen tegenstan
der stond ln tegenstelling tot de eeuwige
haatzaaiende gedenkteekenen van deze
plaats, waar eens Gallische laagheid het
niet overwonnen Duitsche leger smaadde.
In opdracht van den Fuehrer las de chef
van het opperbevel der weermacht, gene-
raal-kolonel Keitel, de volgende preambule
voor de wapenstilstandsvoorwaarden voor:
In opdracht van den Fuehrer en opper
sten bevelhebber van de Duitsche weer
macht heb lk u de volgende mededeellng
Bezoek van rijkscommissaris rijksminister
Seyss-Inquart aan Rotterdam. He Bk)
Nieuwe verordeningen voor vervoer van
personen en goederen. (3e Blad).
Bescherming van schuldenaren; uitstel
van betaling voor zes maanden moge
lijk. (3e Blad).
De wederopbouw van Rhenen. (3e Blad).
Ongeveer duizend vluchtelingen uit Breda
en omgeving in Zuid-Frankrijk. (Bin
nenland, 2e Blad).
Leiden en de wederopbouw. (3e Blad).
Buitenland
De Führer ontvangt de Fransche onder
handelaars op de historische plek van
1918. (Ie Blad).
Het doel der Duitsche eischen. (Ie Blad).
De regeerings-,.coalitie" in Amerika. (Ie
Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTF BLAD
MEN ZIE VOOR „ONS KORT VERHAAL"
PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD.
