Turf als brandstof Onze Puzzle-Rubriek Interview met den Fuehrer LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Zaterdag 15 Juni 1940 Wat deze oorlog brengen zal en moet Tijdelijk weer op den voorgrond wegens de stagnatie van het kolenvervoer. - Geringe prijsstijging te wachten Kruiswoordraadsel Oplossingen vorige week £r VRAGENRUBRIEK De bekende Amerikaansche publicist Karl von Wlegand. heeft met den Fuehrer eei Interview gehad, waarover hij het vol gende meldt: ..Amerika voor de Amerikanen. Europa voor de Europeanen'' deze wederzljdsche fundamenteele Monroeleer zou zoo ver klaarde mij Adolf Hitler Indien zij van bei de zijden in acht zou worden genomen, niet alleen een altijddurende vrede tusschen de oude en de nieuwe wereld verzekeren, maar ook de meest ideale grondslag zijn voor den vrede in de geheele wereld. Met bijtende scherpte en verontwaardi ging brandmerkte Hitier ..den leugen", dat hij ooit. ..in droom of in gedachten", met het plan gespeeld zou hebben zich op de een of andere manier in de kwesties van he. Westelijk halfrond te mengen. Hij noemde de vrees van de belde Amerika's voor hem of voor Duitschland zeer veree- rend. maar ..kinderlijk en grotesk" en de gedachte aan de mogelijkheid van een inval in de Vereenigde Staten van Europa uit over zee, vanuit de lucht of met behulp var. de „legendarische vijfde colonne", „dom en fantastisch". Hitier heeft mij verzekerd, aldus von Wiegand. dat hij niet van plan is om met zijn Duitsche oorlogsmachine waarvan de verbazend volmaakte organisatie, de slag vaardigheid en de tactische leiding de wereld versteld doen staan, de schoone Fransche hoofdstad aan te vallen, voorop gesteld dat zij, evenals Brussel, een open stad blijft. Over Mussolini sprak hij op hartelijken toon en hij juichte het deelnemen van Italië aan ..de wapenbroederschap" toe. Het is het eerste interview geweest, dat Hitler in dezen oorlog heeft verleend. Onze ontmoeting, aldus von Wlegand. heeft plaats gevonden in het kleine kasteel van een Belgischen edelman. De rijksminister van buitenlandsche zaken von Rlbbentrop heeft mij in het hoofdkwartier van een divisie-generaal In een kasteel, onmiddel lijk achter den linkervleugel van het Duit sche front, ontvangen. Ik had een belang wekkend onderhoud met den minister, dat uren lang geduurd heeft. Daarna hebben wij tezamen vele uren gereden voor de ont moeting met den Fuehrer. Vroolijk, met het stralende gezicht en met de glanzende oogen v&n een man. die weet dat hij groote overwinningen heeft behaald en dat hij veel bereikt heeft, doch met een zekeren eenvoud in zijn optreden, heeft Hitier mij begroet. WIJ namen plaats in de ontvangstkamer. De minister van buiten landsche zaken von Ribbentrop. dr Dietrich gezant Schmidt en anderen waren even eens aanwezig. De Fuehrer had er op ge staan zijn antwoorden op mijn vragen schriftelijk te formuleeren. Dit document hield hij in de hand en bijna een uur heeft hii met mij daarover gesproken. Hij begon met de positie van Amerika te genover Duitschland en met de positie, door hem zelf ingenomen tegenover Ame rika. Hij wilde mij er aan herinneren, dat ..Duitschland een van de weinige staten is. die zich tot nu toe van elke inmenging in de Amerikaansche verhoudingen heeft ont houden." Vervolgens stelde hij vast: Duitschland heeft thans evenmin als vroe ger territoriale of politieke belangen op het Amerikaansche vasteland. Wie het tegendeel beweert, liegt opzettelijk, uit welk motief dan ook. Welken vorm het Amerikaansche vasteland aan zijn bestaan geeft, boezemt ons geen belangstel ling in. Dat heeft niet en hierop wil ik den nadruk leggen slechts betrekking op Noord-Amerika, maar eveneens op Zuid- Amerika. Ik wil verder opmerken, dat ik niet geloof, dat een leer. als door Monroe geproclameerd is, zou kunnen worden op gevat als een eenzijdige elsch tot nietln- menglng. Want het was niet alleen het doel der Monroe-lcer. te verhinderen, dat Europee- sche staten zich mengen in Amerikaansche aangelegenheden wat overigens Enge land. dat zelf reusachtige territoriale en politieke belangen in Amerika heeft, voort durend doet maar ook. dat Amerika zich niet met Europeesche aangelegenheden bemoeit. Het feit. dat George Washington zelf een waarschuwing van dien aard tot het Amerikaansche volk richtte, bevestigt de logica en het verstandige van deze uit legging. Ik zeg daarom: Amerika voor de Amerikanen. Europa voor de Europeanen." Op mijn vraag, welk standpunt hij Innam ten aanzien van het door Roosevelt aan gekondigde en bepleite wapeningspro gramma. antwoordde Hitier: ..Ik houd mij ook bij het beantwoorden van deze vraag aan den Monroe-leer. Het bewapeningspro gramma der Vereenlgde Staten boezemt mij geen belang in. Ik zelf werk sedert Jaren aan het grootste wapeningsprogramma der wereld en kan daarom voor alles fantasti sche praatjes zeer goed onderschelden van de werkelijke mogelijkheden van het prac- tlsche leven. Ten aanzien van dit punt schijnen er zeer fantastische meeningen te heerschen." Ik trachte den Fuehrer te polsen over zijn opvatting ten aanzien van den verkoop van Amerikaansch oorlogsmateriaal aan de Westelijke mogendheden. Hij verklaarde met groote beslistheid: ..De tusschenkomst van Amerika met massa-leveranties van vliegtuigen en oorlogsmateriaal kan den afloop van dezen oorlog niet veranderen. Motleven daarvoor hoef lk niet aan te voe ren. De werkelijkheid zal daarover be slissen." Op mijn vraag naar de „vijfde colonne" zeide Hitler met een zweem van sarcasme: ..Ik kan mij van de zoogenaamde vijfde colonne in het geheel geen voorstelling ma ken. omdat deze colonne, behalve ln het brein van fantasten of als een door gewe- tenlooze propaganda voor doorzichtige doeleinden uitgevonden spookbeeld, niet bestaat. Wanneer onbekwame regeeringen haar volken eerst ln den oorlog Jagen en dan een jammerlijke Ineenstorting beleven, is het te begrijpen, dat zij de schuld liever op anderen schuiven. Dit slagwoord heeft echter in de eerste plaats ten doel. een for meel begrip voor de oppositie, die natuur lijk in alle landen bestaat, te scheppen. Deze oppositie heeft met Duitschland niets uitstaande. Het tegendeel is eerder waar. Het zijn of de radicaalste nationalisten of internationaal georienteerde communisten of pacifisten of andere tegenstanders van oorlog. Alleen omdat deze politici het niet klaarspelen, met hun eigen oppositie op fatsoenlijke wijze af te rekenen, beschul digen zij die elementen van landverraad. Zij trachten zoo hun onwettige methoden met een vaderlandslievend manteltje te omhullen en ze voor het oog van de wereld moreel te rechtvaardigen door het uitvin den van het griezelige begrip „vijfde co lonne". Onze tegenstanders zullen dezen oorlog verliezen, niet doordat zij een „vijfde colonne", doch doordat zij corrupte, gewe- tenlooze of bekrompen politici hebben. Zij zullen den oorlog verliezen, doordat hun militaire organisatie slecht, hun oorlogs voering waarlijk miserabel is." Steeds weer legde Hitier er den nadruk op, dat Engeland Duitschland den oorlog heeft verklaard en wel „onder de belache lijkste, domste voorwendselsHij voegde daaraan toer ..Duitschland zal dezen oorlog winnen, omdat het Duitsche volk weet, dat zijn zaak rechtvaardig is. omdat de Duit sche militaire organisatie en leiding beter ijn en om dat wij het beste leger en de beste uitrusting hebben. Ik kon mij inderdaad nauwelijks realLsee- ren, aldus vervolgt Wlegand. dat lk hier te /amen was met den nieuwen Napoleon van Europa op lipt gebied van staats- en oorlogsleiding Waarbij deze man een voudig gekleed was als menigeen uit zijn gevolg, geen schouderbedekkingen of dis tinctieven. doch alleen het IJzeren kruis en het partij-insigne droeg, en dat deze man den loop der geschiedenis en het lot van Europa in nieuwe banen leidde. Ik vroeg hem. of het zijn doel was het Britsche wereldrijk te vernietigen, waarop hij antwoordde ...Hel was nooit mijn voor nemen of doel, het Britsche wereldrijk te vernietigen." Met klem zeide hij: „Integen deel. lk heb nog voor het uitbreken van den oorlog de Engelsche regeering voorstellen gedaan, waarin lk zoo ver ging. de hulp van het Duitsche rijk voor het bestaan van het Engelsche rijk aan te bieden. MUn aanbod werd met minachting afgewezen. Ik had van Engeland niets meer verlangd, dan dat Duitschland als gelijk ln rechten beschouwd en behandeld zou worden, dat Engeland de Duitsche kusten zou beschermen, voor het geval Duitschland ln een oorlog gewikkeld zou worden en tenslotte, dat men mij de Duitsche koloniën zou teruggeven. En lk zal /e ook krijgen. Men heeft in Londen open lijk verklaard en geschreven, dat het nati- onaal-sociallsme vernietigd moest worden, dat Duitschland verdeeld en volkomen ont wapend en machtrloos gemaakt moest worden. Nooit heb lk dergelijke bedoelingen en voornemens ten aanzien van Engeland geuit. Toen Engeland slag na slag verloor, kwamen de machthebbers te Londen met tranen ln de oogon bij Amerika smeeken en verklaarden zij. dat Duitschland het Britsche wereldrijk bedreigde cn trachtte te vernietigen In dezen oorlog zal niette min iets vernietigd worden, namelijk een kapitalistische clique, die bereid was en ls, voor haar laaghartige persoonlijke belan gen mlllloenen menschen te laten omko men. Doch dit zal. daarvan ben lk over tuigd. niet door ons maar door hun eigen volken gedaan worden." De Fuehrer verklaarde, dat deze oorlog ongetwijfeld het stelsel van controle ter zee zooals die thans door Engeland wordt uit geoefend. uit den weg zal ruimen en dat dit in de toekomst een groote zegen voor de geheele wereld zal zijn. „Wanneer wij de vrijheid der zeeën elschen. dan verstaan wij daaronder het vrije recht van alle niet- oorlogvoerenden. de zeeën ln het onderlinge verkeer vrij, onbeperkt en zonder eenlge controle te bevaren." Hitler voegde hieraan toe, dat de bepalingen betreffende een In derdaad doeltreffende blokkade, die beperkt blijft tot de kusten der oorlogvoerende lan den. door zulk een, door het gezonde ver stand ingegeven, verandering niet aange tast worden. De Führer verklaarde: Duitschland heeft noch territoriale noch politieke belangen ln dc Mlddellandsche Zee. In het algemeen wijst het Duitsche volk opvattingen, vol gens welke leder het recht dient te hebben, overal en op Iedere plaats te mogen of te moeten meespreken, van de hand. Wanneer eenlge volken. Engeland en Frankrijk aan het hoofd, verklaren, uitsluitend in de ge heele wereld belang te hebben, dan Ls dit een aanspraak op wereldheerschappij, die dc ontwakende vJTIten zich op den duur niet laten welgevallen Duitschland bij voorbeeld zal niet dulden, dat ln zijn le vensruimte een andere mogendheid het voor het zeggen heeft. Duitschland bemoeit zich op zijn beurt ook niet met aangelegenheden die bulten zijn t ittèn levensbelangen liggen en die derhalve ln de eerste plaats anderen volken aangaan. Wanneer echter, om een voorbeeld te noemen, een Britsche minis ter verklaart, dat de Engelsche grens aan den Rijn ligt. Is dit even dom als onver draaglijk. arrogant cn aanmatigend. Niets zou dommer zijn dan wanneer ik wilde verklaren, dat de grens van Duitschland aan de Mlssislppl. aan de Amazone of aan de Gele Rivier lag. Overigens zullen wij het vraagstuk van dc Rijngrenzen defini tief regelen, zoodat ln de toekomst hope lijk ook de Britsche premiers zich niet meer (Van een by zonderen medewerker). De invloed der huidige omstandighe den op het veenbedrijf ls niet zoo groot als men wellicht geneigd ls te denken. Door de stagnatie ln het kolenvervoer komt turf weliswaar tijdelijk wat meer op den voor grond, maar al6 de transportmoeilijkheden opgeheven zullen zijn. dan ls hieraan weer een eind gekomen. Deze uitlating ls van den heer K. Jonker te 2e Exloërmond, den secretaris der Fede ratie van Nederlandsche Vervenersbonden, die ons het een en ander verteld heeft over de economische positie van het veenbedrijf Er zijn tijden geweest, dot de veende rijen een goed bestaan opleverden, maar deze hebben wy Jongeren feitelijk niet meer gekend, zei hi) Is de concurrentie der steenkolen hiervan de eenlge reden? Inderdaad en de oorzaak hiervan is, dat de techniek in de kolenmijnen hooger ls opgevoerd dan bij de turfproductle. Als wij turf zouden kunnen produceeren voor een prys, eciyk aan die der kolen, dan zouden we het nog wel redden, temeer om dat een deel der Industrie turf prefereert Dit geldt in het by zonder de aardappel meelfabrieken, waar men by het gebruik van steenkolen als brandstof veel moeilijk heden ondervindt door de kleine stukjes aan zulke aardrykskundlge vergissingen schuldig behoeven te maken. Ik vroeg den Führer, of hy my niet ln korte trekken zyn voorstelling van den toekomstige» vrede zou willen mcdedeelen. Hy was niet geneigd, zich over dit thema nader uit te laten cn zeide slechts: het Duitsche doel komt eigeniyk slechts hier op neer: herstel van den vrede. Want Duitschland heeft niet Frankryk en En geland den oorlog verklaard, doch Engeland en Frankryk zyn onder de belacheiykste voorwendsels den oorlog tegen Duitschland begonnen. Het prlnclpleele van dezen vrede echter zal steeds het besef zyn. dat er geen werkeiyke toestand van vrede kan zyn zon der dat rekening gehouden wordt met de levensbehoeften van de groote volken en dat slechts een absolute domkop zich kan verbeelden, dat een nieuw Versailles beter zou zyn dan Versailles was. Als belangrUk- ste oorlogsdoel echter zie ik het uit den weg ruimen van de internationale klieken, die van het ophitsen der volken leven of die de gevolgen van hun eigen politieke on bekwaamheid of van hun economisch on vermogen door oorlog trachten te verbergen of zelfs te herstellen. Het is my echter wel duidelijk dat dit doel niet uitsluitend door verdragen kan worden bereikt, doch door het zich baanbrekende gezond verstand der volken zelf. Aan dit gezond verstand geloof lk echter ondanks alle hysterisch ge schreeuw en alle pogingen tot verdoeming, ondanks alle sprookjes- en gruwelpropa ganda, ondanks „vyfde colonnes", „neerge komen valschermnonnen" enz. cn wanneer de militaire nederlaag van Engeland en Frankryk dit gezond verstand ook daar zal doen zegevieren, dan zyn met het oog op de verdere toekomst der wereld de of fers van dezen oorlog toch niet zóó ver geef sch geweest als het op het eerste ge zicht zou kunnen schynen". HORIZONTAAL 1. smal, stilstaand water 5. scherpe substantie 11 dorpsplein 15. duw 16 meisjesnaam 17 gevangenis 18. meisjesnaam 19 riviertje in Neder land 21. verlichtingsmlddel 24 geroosterd broodje 26 persoonlijk voor naamwoord 27. bekend schip 29. moeder 30. noodsein 32. vloerbedekking 33. zot 34. deel van een bloem 36 gonzend 39. broedplaats 40. lokmiddel 41 meisjesnaam 42. bejaard 43. groot water 44. oud kaartspel 47. gebergte 49. deel van Neder land 52. ijzerhoudende aarde 53. smalle weg 55 costuum 56. meisjesnaam 57 inhoudsmaat 58. zuur voedsel 59 machine 61 bekend Ita- liaansch vliegenier 63. motorraces 64. deel van het hoofd 65. drukte, vroolijk- heid 6C. biljet 67. vervoermiddel 69. stoot met een scherp voorwerp 71. inhoudsmaat 73. titel 74. dier 76. Europeaan 77. groente 79. roem 80. dier 81. lidteeken van een zweepslag 83. glasrtjke erker 85 grondsoort 86. roem 87. bijwoord 88. meisjesnaam 90. ontkenning 91 zwarte substantie 94. deskundige 97 plaats ln Neder land 100 m«>l esnaam 101. cylinder 103. dlf 104. stuk goed 106. groente 107. de heilige 108. gewoonte 110. voorzetsel 112. de oudste 113. steensoort 114. lidwoord 116. plaats in Neder land 117. gelofte 119 rechthoekig 120. piano 121 water voor de haven VERTICAAL 1. deel van een wiel 2. voorzetsel 3 tevens 4. vervoermiddel 5 dier 6 gewicht Staatsspoorwegen 8 voegwoord 9 bedorven 10 menigte 11 deel van een schip 12. loot 13. schijngestalte van de maan 14. bebouwing 20 oppervlaktemaat 22 bloeiwijze 23 dier 25 bloeiwijze 26 brandstof 28 gereed 30 hoofdhuid met haar 31. vlsch 33. dorpsplein 35 dier houd 37 Amsterdamsche 45. steen studenten-socie- 46 doordrenkt telt 43 geestelijke 38 smal 49 duivenhok 39 ontkenning 50. voorzetsel 43. schoonmaak-werk- 51. aanleggen aan tuig een schip 44. verlichtend opont- 53. post Wj den in- 68 dier gang 70 riviertje ln Neder- 54. Kanaaihaven 66 meisjesnaam 59 plant 60 elasticiteit 61 schel 62 deel van het hoofd land 72. voorzetsel 73 bijwoord 75 godsdienstige toe spraak 77. landmacht 78. zinsnede 1. Kalevalla 8. vaderland 15. star 16. enkel 18. laan 19. me 21. start 22. Po 23. PTT 24 sta 26 Ida 27 das 29 Ier 30. en 31. klamp 33. lasch 35 eg 36. Maria 37. persoon 38 Hansa 39. pater HORIZONTAAL 41. stoom 43. net 46. por 47. Lea 49 ent 50 kin 52 tred 54. Paris 56. pand 57. verstoor 58. sergeant 59 Hela 60. riant 62 lork 64. ent 65. mee 67. Ede 68. aan 70. nar 71. Hanna 73. Ellen 75. Maria 77. kruimel 78. gebak 80 Ad 81. kreek 83 regel 85. re 86. nek 87. tel 88 tak 90. nar 91 gil 92. dr 94. praam 97. el 98 Eire 100. Eelde 101. daar 104. donderend 105. engerling VERTICAAL 1. kampement 31. kip 2. U. 3. ets 4 va 5 Arlta 6. les 7 anti 8. Vera 0. alt 10. Elias 11. ra 12. lak 13. An 14. doorgaand 17 kadaster 20. Etna 22. pees 24 slaap 25. amper 27. Dante 28. schot ham toetsen onegaal erven teelt larie Alsne kanon Intra dra por set pal Hermandad admiraal krakeling Maart enkel allen neger hik ark eer nel ader Arle eener garde tred kade lid pen men mal en re ar RI. 80. al 82. Europeaan 83. het totaal 84. loot 85. kudde dieren 89 bediende 91 bergplaats 92 loot 93 grof, zwaar 95. gelofte 96. wiel 98. indien 99. rivier in Frankryk 101. tocht 102. ondeskundige 105. vrucht 108 elasticiteit 109 deel van het oor 110 lofzang 111. dier 113. bergplaats 116. voorzetsel 116. levensklem 118. lidwoord kool, welke met de rookgassen naar buiten komen. Hierdoor komen er moeliyk te ver- myden zwarte stippen ln het fynkorrellge meel, dat onze industrie produceert ln E laats van het wat grof korrelige, dat ln ultschland wordt gemaakt. Wy hebben den heer Jonker gevraagd of dc kans groot ls, dat een extra-productie van turf dit Jaar wordt bereikt, hetgeen van belang kan zyn by een langer voortduren der transportmoeilijkheden. Op een grooteren voorraad dan nor maal mogen we niet rekenen, luidde het antwoord. U moet niet vergeten dat de ge heele voorra'ad, welke er verleden Jaar Ivas, ls opgenomen. Toen ln den herfst Defensie groote aantallen wagons noodlg had, ont stonden er hutsbrandmoeliykheden. Men vreesde een herhaling van 1914/1918 en sloeg aanzleniyk meer brandstof op dan normaal. Deze opslag ls door de lang aan gehouden vorstperiode volledig uitgeput. Deze lange vorstperiode is ook oorzaak dat er pas laat. het het turfgraven kon wor den begonnen, waarby nog komt de door de staking ontstane vertraging. Wel werken verschillende verveners thans met dubbele ploegen gedurende 18 uur per dag:, maar dit zal toch niet kunnen lelden tot een meer dan normale productie, omdat na 20/21 Juni bagger niet langer kan worden gestoken ln verband met de moellykheld van het drogen na dien datum. Alleen persturf kan men tot eind Juni produce* - ren. Intusschen heeft het bestuur der Ne derlandsche Turf-Centrale er by de ver veners op aangedrongen hun productie zoo veel mogeiyk op te voeren, waarvoor zy zoo noodlg een byzondere toewyzing kun nen ontvangen. In verband met het laatstgenoemde brengen wy ln herinnering, dat voor haardbrand ln het veenbedrijf een produc tie-regeling Ls Ingevoerd. Vroeger zat men na een goed Jaar, waarin veel werd gepro duceerd, het volgend Jaar geregeld weer met een te grooten voorraad en dienten gevolge met allerlei moeilijkheden Nu wordt een bepaalde productie vastgesteld en procentsgewljze over de veenderyen verdeeld. Het merkwaardige verschynsel is hierby, dat de toegestane hoeveelheid nim mer wordt geproduceerd, waaruit blykt, dat men bij dc verveners zelf van het groo te nut dezer regeling ls doordrongen. In den komenden herfst verwacht lk, aldus onze zegsman, voor de turf eenlge vervoersbezwaren. omdat vrywel alle auto's verdwenen zyn en men geheel op vervoer per schip zal zyn aangewezen. WIJ hebben den heer Jonker ook ge vraagd naar de mogeiyichcld van prljssty- glng voor de turf. Hiermee zal het zoo'n vaart wel niet loopen Voor de fabrleksturf geldt sinds lang een toeslag van 45 ct. per M3 by een prijs van f 1.04 aan de fabriek Stijgt de prijs hooger, dan gaat hiervan 2/3 naar het Landbouwcrisisfonds terug, zooals ln de Jaren >37 en '38 geschiedde; ln 1939 kon de prys van f. 1.04 niet worden gehaald. Deze toeslag ls alleen hierdoor reeds volkomen gerechtvaardigd, omdat dienten gevolge velen ln het vrye bedryf werkzaam kunnen biyven. die anders by de werkver schaffing terecht zouden komen. Dit ls de goedkoopste en beste manier van werkver ruiming In lk dagwerk (45 M3) zit f.68 aan loon en van alle onkosten der produc tie ls het loonpercentage 70 k 80. U begrypt, dat ln dit systeem van or dening de mogeiykheden van prysstyging gering zyn, nog afgezien van het algemeen streven der regeering om prysopdrijvlng te gen te gaan. Maar niet vermeden zal kun nen worden een betrekkeiyk geringe ver hooging voor den consument in verband met de verhooging der scheepsvrachten. Wilt u misschien een misdadlgers- roman, mevrouw? N. S. te L. Als vermogen komen ln aan merking alle zaken die geldswaarde hebben. Ook het vermogen belegd ln uw zaak dient u op te geven. H. J. K. te L. De personeele belasting be draagt voor elke vrouwelUke dienstbode, die op den eersten Januari van het belastingjaar den voller ouderdom van 18 Jaar heeft bereikt en den ouderdom van 21 jaar nog niet heeft be reikt. in hoofdsom f.4.—. Door de gemeente L worden, evenals op alle andere grondslagen, 150 opcenten geheven. De aanslag is derhalve Juist. 2-3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 10