Brussel, Leuven en
Mechelen bezet
Stiie Jaargang
ZATERDAG 18 HEI 1940
No. 24583
Naar Antwerpen zijn de Duitschers dichter
opgedrongen
Uit Frankrijk
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen
EERSTE BLAD
Uit Engeland
De houding van Italië
Uit den Italiaanschen
senaat
Van den Balkan
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
50 ett. per rtjel roor adrertontln pit Lelden en plaatsen waar
agentschappen Tan ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zalccnadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend by vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30, - Incasso volgens po&trecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te Petalen. - Verplicht bewijsnummer ets.
Bureau NoordermJsptcrn Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ïtfn:
per 3 maanden t. 3.15
per week (.0.11
Franco per post t. 2:35 per 3 maanden t* portokosten.
(voor binnenland L 0.80 pet 5 irmd^
In vervolg op het gisteren vermelde Duitsche legerbericht
wordt thans uit Berlijn gemeld de bezetting van Mechelen,
Leuven en gisteren tegen den avond van Brussel.
Ten N. van Antwerpen zijn de Duitsche troepen dicht tot
de vesting opgedrongen.
De Belgische regeering, die gelijk gemeld, in Oostende
vertoett, heeft, naar verluidt, Brussel verlaten in overleg met
de legerleiding; de ministers en verscheidene hooge ambtena
ren hebben zich in de omgeving gevestigd, evenals eenige
buitenlandsche diplomaten.
Behalve de „Soir" verschijnen te Brussel geen bladen meer.
In een overzloht van den toestand aan het
Westelijk front, schrijft het Duitsche
Nieuwsbureau, dat de resultaten van het
Duitsche offensief sedert 10 Mei. dus sinds
een week, als volgt kunnen worden samen
gevat:
1. Luxemburg werd in een enkelen dag
door de Duitsche weermacht gepasseerd en
bezet.
2. Nederland kon ondanks hardnekkig
verzet ln vijf dagen tot de capitulatie ge
dwongen worden.
3. In België werden ln de eerste 7 dagen
de sterkste Belgische grensversterklngen
nenomen en vervolgens de doorbraak door
het Belglsch-Fransche hoofdfront aan de
Dyle-llnie geforceerd.
4. In Frankrijk werd aan het einde van
de vorige week de verlenging van de Ma-
glnot-linie aan de versterkte Maas op een
zeer breed front doortïroken. De terugtrek
kende vijand wordt aldaar door onze troe
pen achtervolgd.
5. Het groote gebruik, van onze lucht
macht heeft sterke onderdeden van het
vijandelijke luchtwapen, in totaal ruim
1500 viegtuigen, vernield en de bodemorga
nisatie van den vijand beschadigd. De
Duitsche superioriteit ln de lucht blijkt ver
der uit de vernieling van vijandelijke we
gen en spoorlijnen, uit het opblazen van
marschcolonnes, troepenconcentraties en
troepentransporten van den vijand
6. De oorlog werd gebracht tot vlak voor
de deur van Engeland. De vijandelijke zee
strijdkrachten, vooral de Engelsche, he
pen daarbij de zwaarste slagen op.
Hieruit blijkt de ernst van den toestand
voor de geallieerden.
Nederland heeft den strijd gestaakt. Bel
gië heeft geen belang meer b*J de rol van
voorpost voor Engeland. België kan nog
slechts wenschen, dat Brussel en het ach
terland voor verwoesting bespaard blijven.
Ook voor Frankrijk ls de kwestie der be
scherming van Parijs en van het Fransche
land dringender geworden dan een strijd
om de Belgische kust. Alleen Engeland
heeft de kust aan het Kanaal dringend noo-
dlg en zal vermoedeljk het uiterste doen
om zijn bondgenooten te houden op dit
slagveld voor zijn eigen bescherming. Bel
gië zal binnenkort het lot deelen van Polen,
Noorwegen en Nederland. Het volgende
slachtoffer van Engeland zal Frankrijk zijn.
het frontbericht.
Het frontbericht van het Duitsche Nieuws
bureau vermeldt o.a. het volgende, de
Dyle-stelling, waar Beigen, Britten en
Franschen zich voor tegenstand hadden
Ingericht, ls, zooals gemeld, bij Wavre, ten
Zuidoosten van Brussel, doorbroken; hier
mede was de laatste weerstandslinie van
do Belgische weermacht ook ln dit verde
digingsstelsel een bres geslagen. Zoo werd
de laatste dagen de eene stelling na de
andere opgerold. 4
Vergeleken met deze gebeurtenis, treden
de gevechtshandelingen, die tot zuivering
van de Nederlandsche eilanden dienen, en
goede vorderingen maken, op den achter
grond Opzienbarend zijn evenwel de suc
cessen der Duitsche troepen, die ten
Zuiden van Maubeuge tot Carlgnan, een
Zuidoosten van Montmedy, over een front
van 100 kilometer de Fransche linies door
braken
Hiermede ls de verdedigingsgordel uit staal
en beton, waarin Frankrijk zyn oostelijke
grens heeft gelegd, tot springen gebracht
In totaal werden ln dit deel van het front
12000 gevangenen gemaakt, waaronder
twee generaals. Reeds begint te blijken,
dat de tegenstander verkeerd ls ingelicht
over de verdeel'.ng van de Duitsche strijd
krachten. De zware slagen, die de Fransche
legers over het geheele Maas-front van de
Duitschers hebben moeten incasseeren, be
ginnen reeds uit te werken.
De Fuehrer heeft aan het Duitsche
luchtwapen bevolen, alleen militaire ob
jecten aan te vallen. Het heeft zich aan
dit bevel gehouden. Wanneer desondanks ln
de gebieden, waar zich gevechtshandelin
gen afspelen, ook burgers het slachtoffer
van bomaanvallen worden, dan komt dat,
doordat onnoodlg vluchtende vrouwen en
kinderen zich aansluiten bij militaire
mar.sch-colonnes De ervaringen ln Noor
wegen. Nederland en België hebben 'ge
toond, dat de bevolking er goed aan doet,
ln haar woningen te blijven en zich niet te
laten aansteken door de algemeene vlucht-
psy chose.
uit de duitsche bladen.
Ten aanzien van de successen te velde
herinneren de Duitsche bladen er nogmaals
aan, dat deze oorlog niet door Duitschland
Ls uitgelokt, doch door zijn tegenstanders.
Engeland", zoo schrijft de Berliner Lokal-
anzelger, „heeft dezen oorlog uitgelokt.
Toen dc Führer na den veldtocht in Polen
zeide, dat Engeland nu zijn oorlog zou heb
ben, welken 't wilde, heeft men daar bulten
gelachen en aan Duitschland een spoedige
Ineenstorting voorspeld. Nu ls de oorlog er.
HIJ zal de vijanden met alle kracht treffen
en ln de eerste week van den totalen oor
log komt dit reeds tot uiting".
De „Deutsche Allgemetne Zeltung''
schrijft, dat de gevechten op de Zeeuwsche
eilanden spoedig zullen zijn afgeloopen.
Het blad vermoedt, dat de militaire inzich
ten van Engeland ecnerzijds en België en
Frankrijk anderzijds thans ulteenloopen,
daar Engeland andere strategische doelein
den najaagt dan België en Frankrijk. Den
F^ranschen ligt de bescherming van hun
hoofdstad uiteraard nauwer aan het hart
dan de verdediging van kusten ln het be
lang van Engeland.
De „Berliner Boersenzeltung" ziet ln de
doorbraak van de Dyle-stelllng een nieuw
geweldig bewijs voor de onweerstaanbare
stootkracht van den Dultschen aanval. Wat
zich echter verder Zuidwaarts afspeelt, al
dus het blad, Ls werkelijk adembenemend
De doorbraak van de Maginot-llnle op het
machtige front tusschen Maubeuge en Se
dan ls een gebeurtenis van de grootste stra
tegische beteekenis. Engeland en Frankrijk
sidderen onder de machtige Duitsche schok
ken. Te land, in de lucht en op zee vormt
het geheele enorme slagveld het beslissende
schouwspel van den geweldlgsten strijd ln
de wereldgeschiedenis.
„Hamburger Fremdenblatt" schrijft, dat
na het verlies van de essentieele posities
ln België en Nederland, het crltleke tijdstip
ln de politlek-milltaire oorlogvoering der
Westelijke mogendheden gekomen ls. België
en Frankrijk moeten zich thans vertrouwd
maken met de verschrikkelijke waarheid,
dat hun lijden en offers, ja de geheele on
zekerheid over hun verdere toekomst slechts
het uitvloeisel is van hun al te snelle be
reidwilligheid, waarmede zU zich ter be
schikking gesteld hebben van de niet te
remmen eerzucht eener eilandenmogend-
held buiten Europa.
De „Deutsche Allgemelne Zeltung"
schrijft, dat ln de meeste gevallen de val
van de hoofdstad gelijk stond met het ver
lies van den oorlog. In ieder geval kan het
thans eiken Bëlg duidelijk zijn geworden,
dat leder verder strijden alleen Engeland
en Frankrijk ten goede komt en niet Bel
gië.
De „Berliner Lokalanzeiger" verklaart
dat Belgen en FYanschen den strijd voor
Engeland op zich hebben genomen. Nu be
merken zij. dat deze dienst voor Engeland
doodelljkc en helsche gevolgen heeft. De
hoofdstad van België ls ln Duitsche han
den, de regeering Ls op de vlucht. Weder
om storten de schuldigen, die het volk in
het ongeluk hebben gebracht, smadelijk ln
een en vluchten.
gamelin richt zich tot zijn
troepen.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Generaal Gamelln heeft gistermiddag
een radiotoespraak tot de Fransche troe
pen gericht, die aan Duitsche zijde ls op
gevangen. ZIJ luidde als volgt: „De stroom
der gemechaniseerde en gemotoriseerde
Duitsche divisies moet tot staan worden
gebracht en niemand heeft het recht terug
te wijken". De buitengewone inhoud van de
radiotoespraak doet volgens welingelichte
Duitsche kringen concludeeren, dat de mi
litaire toestand door de Fransche leger
leiding ernstig wordt geoordeeld.
Voorts heeft generaal Gamelln een dag
order tot de troepen gericht. Daarin wordt
gezegd: „Het lot van Frankrijk en zijn
bondgenooten hangt af van den slag. die
thans aan den gang is. Engelsche. Belgische
en Nederlandsche soldaten, vrijwilligers uit
andere landen, Iedere troep, die niet voor
uit kan komen, moet zich eerder laten
dooden dan een stuk grond prijs te geven.
Zooals steeds ln het ernstige uur der Fran
sche geschiedenis, ls ook thans de leuze:
overwinnen of sterven.
onzekerheid te parus.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Naar ln welingelichte PariJsche politieke
kringen vernomen wordt, heeft de chef van
het Fransche ministerie van buitenland
sche zaken tot verscheidene buitenlandsche
missles de vertrouwelijke vraag gericht, of
„voor een hypothetisch geval" de leiders
der missles bereid zouden zijn met een be
perkten staf tijdelijk de Fransche regeering
naar een andere plaats ln Frankrijk te vol
gen. Het denkbeeld zou zijn geopperd, zoo
verneemt men uit dezelfde bron. zekere
voorbereidingen te treffen, ofschoon na
tuurlijk nauwelijks aan te nemen ls. dat
zich de noodzakelijkheid zou voordoen van
een vertrek. Deze vertrouwelijke vraag heeft
ln politieke kringen een sterke beroering
gewekt en aanleiding gegeven tot vele fc-
ruchten.
Reizigers, die uit Parijs te Geneve zijn
aangekomen, vertellen, dat de militaire ont
wikkeling ernstige ongerustheid heeft ge
wekt bij de bevolking. Breede kringen schij
nen met een plotselinge, algeheele evacu
atie van Parijs rekening te houden en tref
fen reeds voorbereidingen door het koopen
van koffers. De kofferzaken zijn uitver
kocht. De nervositeit wordt nog versterkt
door de geruchten, volgens welke de Fran
sche regeering het voornemen zou hebben
uit Parijs te vertrekken, wanneer de Duit
schers- nog verder Noord-Frankrijk zouden
binnendringen.
OPENBARE VERKEERSMIDDELEN IN
PARUS STOPGEZET.
Naar uit Parijs gemeld wordt, zijn de
openbare verkeersmiddelen ais autobussen,
enz met uitzonde ring van den ondergrond-
schen spoorweg sinds 16 Mei stopgezet.
Slechts enkele lijnen in de buitenwijken
worden gehandhaafd. (D.NB).
PARUSCHE POLITIE TREEDT OP TEGEN
ONGEWENSCHTE VREEMDELINGEN.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Volgens het „Journal" Ls de PariJsche
politie overgegaan tot een uitgebreide raz
zia in de hoofdstraten teneinde onge-
wenschte vreemdelingen te vangen Sinds
Woensdag is de politie hiermede bezig,
vooral op de Champs EHysees. de Boule
vards. op Mont Parnasse en Montmartre.
Bovendien zUn in den nacht van Woensdag
op Donderdag reusachtige netten gespan
nen aan de toegangen der stad om alle in-
en uitrijdende auto's aan te houden en de
inzittenden te controleeren Op vele plekken
zijn zelfs versperringen aangebracht ln de
straten.
BELGISCHE VLUCHTELINGEN IN PARUS.
De PariJsche correspondent van de Ga-
zette de Lausanne maakt melding van den
elndeloozen vloed Belgische vluchtelingen,
die door Parij6 komen. De stroom uit België
kent geen einde. Taltooze Belgische auto's
zijn naar Parijs gekomen. Daaronder be
vonden zich de modernste wagens van rijke
Meden, die naar de Rirlera rijden, en ook
heel armzalige oude voertuigen beladen
met matrassen en koffers. (DNJB.).
Berichten omtrent
legeronderdeelen
Elders in dit Blad publiceeren
wij een groot aantal berich
ten omtrent legeronderdeelen,
die zich in goeden welstand
bevinden.
zagl ijken ernst van den toestand te ver
heimelijken.
De Gazette del Popoio meldt nog: Hoe
zeer men in oflflcleele Engelsche kringen
den toestand voor ernstig acht, blijkt uit
de voorzorgsmaatregelen, welke ln Londen
getroffen zijn, zooals de plaatsing van een
twee meter hooge omheining en het graven
van een vijf meter diepen greppel rondom
het gebouw van de admiraliteit, alsmede
het opstellen van versperringen van zand
zakken met plaat, voor machinegeweren
op verschillende belangrijke punten der
stad De zenuwachtige stemming blijkt ook
uit het feit, dat de controle over de ln het
land wonende vreemdelingen steeds stren
ger wordt.
NIJPENDE HOUTSCHAARSCHTE.
De houtachaarschte in Engeland neemt
hand over hand toe Svenrka Dogbladet
meldt uit Londen, dat de Britsche autori
teiten thans, nu de houtleveringen uit
Scandinavië zijn gestaakt, zich gedwongen
zien de voor den oorlog benoodlgde hoeveel
heden hout aan te schaffen, waar ze maar
te krijgen zijn. Zelfs de koning heeft zich
thans bereid verklaard dé boomen in de
koninklijke domeinen van Sandrlngham en
Balmoral te doen kappen.
LUCHTVERKEER PARUS—LONDEN
STOPGEZET.
Het luchtverkeer tusschen Parijs en Lon
den ls stopgezet
ENGELSCHE KROONRAAD BUEEN.
In het Buckinghampalels ls gisteravond
een kroonraad gehouden, waarbij Cham
berlain. Attlee. lord Lucan en Hudson te
genwoordig waren.
economlschen oorlog en onvrijheid ter ze#
pogen op te leggen. Deze ondragelijke toe
stand is ln de afgeloopen acht maanden
opgelegd aan alle onterfde of antl-kaplta-
listlsche mogendheden. Duitschland heeft
de consequenties hieruit getrokken en ls
besloten de Brltsch-Fransche terreur te
breken en het begrijpt zeer goed. dat ook
voor Italië de tijd zal komen, waarop zijn
geduld ten einde ls. Het herstel van de
vrijheid ter zee voor allen ls een taak, welke
allen volken ten goede zal komen.
volkenbon dsdoc umenten
uit geneve vervoerd.
8tefanl meldt: Verscheidene vrachtwa
gens met Volkenbondsdocumenten zijn uit
Geneve vertrokken, „met een onbekende
bestemming", zooals dit officieel wordt uit
gedrukt. Het is echter bekend, dat de
vrachtwagens naar Frankrijk worden ge
zonden Bevestigd wordt, dat de secretaris
generaal van den Volkenbond, Avenol. een
ontwerp heeft voorbereid voor het over
brengen van alle Volkenbondsbureaux.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Het Engelsche publiek is opnieuw, aange
maand, op zware tijden bedacht te zijn.
meldt het Zweedsdhe blad Nya Dag ligt
Allehanda uit Londen. Men geeft daar
thans openlijk toe, dat de geallieerden
sterk de minderen van Duitschland zijn in
de lucht. De airtoilteiten hebben thans be
vel gegeven elkeen neer te schieten, die
niet op het eerste bevel antwoordt. In het
graafschap Buckinghamshire ls op deze
wijze reeds een persoon doodgeschoten.
Verscheidene afdeelingen in de regeerings-
wijk Whitehall hebben alle toebereidselen
gemaakt om op den eersten wenk te ver
trokken. In Londen zijn de eerste trans
porten met zwaargewonden aangekomen.
In een gisteravond uitgegeven officieuze
verklaring wordt gezegd, dat men in ver
antwoordelijke Londensdhe kringen niet
tracht voor de openbare meening den ont-
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
In de Lavoro fascista zet Carlo Scorza
een prominente persoonlijkheid der fascis
tische arbeidersorganisatie de redenen uit
een. waarom Italië, wanneer het uur mocht
slaan. In den oorlog zal trekken. Er ls. zoo
schrijft hij, voor Italië geen andere keus
Eeuwen lang hebben de Italianen voor
vreemden gestreden, die daaruit profijt
trokken. Thans strijden de Italianen in het
bewustzijn van hun historische missie alleen
voor hun ononderdrukbare levensrechten.
Aangezien Italië niet langer de gevangene
van de Middellandsche Zee wil blijven, ls
het tot alles bereid.
Omdat het buitenland Italië economisch
bedreigt en het Imperium tracht in tweeën
te scheuren, staat Italië thans van de
Alpen tot aan de Amerikaansche kusten
als één man op.
AMERIKA EN DE MIDDELLANDSCHE ZEE.
De Amerikaansche staatssecretaris Huil
heeft ten aanzien van de vraag of de sche
pen der Vereenigde Staten gewaarschuwd
zijn om de Middellandsche Zee niet aan te
doen, verklaard, dat dit niet het geval was
Omtrent het in Europa vertoevende es
kader der Amerikaansche vloot verklaarde
Huil, dat dit voor Lissabon voor anker ligt
en geen nieuwe Instructies heeft gekregen
Voorts dementeerde Huil de bewering, die
ln zekere berichten is gedaan en volgens
welke de Amerikaansche ambassade in Ro
me Instructie zou hebben gekregen om do
cumenten ln cijferschrift te verbranden.
DUITSCHLAND ACHTER ITALIË.
De diplomatieke medewerker van de
„Berliner Boersen-zeitung" schrijft, dat het
geduld van het Itallaansche volk en zijn
regeering ten einde raakt, nu zij acht
maanden lang de onwettige Fransch-Brlt-
sche blokkade-maatregelen hebben ver
dragen. Wanneer Italië thans zegt tot hier
toe en niet verder, dan verdedigt het hier
mede niet alleen eigen recht en belang,
doch ook het recht van de benadeelde vol
ken en wordt het hiermede de voorvechter
voor het herstel van een onaantastbaar
internationaal recht en een ordening, waar-
In een dergelijk verachten van het volken
recht niet meer mogelijk ls. Dit geeft zijn
argumenten en optreden een moreele
kracht, welke veel verder gaat dan de
eigen zaak. Italië kan optreden ln naam
van de menschheid en van de kleine volken
want eerst nadat Engeland het laffe wapen
van den honger- en economlschen oorlog
heeft Ingevoerd, ls de oorlogvoering zoo
danig geworden, dat ook de fundamenten
van kleine mogendheden in de lucht wor
den geblazen Geen eerlijk en krachtig volk
zal dulden, dat deze laffe strijd tegen zijn
vrouwen en kinderen wordt gevoerd, zonder
de uiterste middelen tot afweer te gebrui
ken. Geen groote mogendheid zal evenwel
ook op den duur een gedwongen ordening
ln de wereld op politiek en economisch ge
bied van een of twee andere mogendheden
aanvaarden, welke deze door middel van
Stefan! meldt: De Itallaansche Senaat
heeft gisteren zijn goedkeuring gehecht aan
de begrooting van het departement van
financiën, nadat de minister van financiën.
Thacon de Revel, hierover een uiteenzet
ting had gegeven. HIJ betoogde o.a. dat het
geconstateerde tekort ln de begrooting
onvermijdelijk was wegens de uitwerking
van de internationale gebeurtenissen.
Nadat vervolgens de minister van buiten
landsche zaken, graaf Ciano. van het
woord had afgezien, keurde de Senaat bij
acclamatie de begrooting van dit departe
ment goed.
Daarna was het woord aan den voor
zitter, Suardo. die verklaarde, dat de Senaat
zijn werk had verricht ln typisch fascisti
sche stijl. Op dit groote oogenblik in de
geschiedenis, aldus Suardo. sluit de Senaat
zijn gelederen, en richt hij den blik naar
den koning-keizer als symbool van het
vaderland.
Het Itallaansche volk schaart zich rond
om den Duce om een blok te vormen van
kracht en wil, wetende, dat de weg. welke
de Duce kiest, de grootheid en macht van
Italië ten doel heeft. WIJ zijn er trotsch op
geweest te zijn, thans en morgen te willen
zijn de soldaten van Italië en zijn behoe
ders namens den Duce.
GRIEKSCHE LICHTING VOOR OEFENING
OPGEROEPEN.
De Grieksche lichting reservisten van
1935 ls per 25 Mei voor een oefening van
een maand ln de moderne wapens opge
roepen. (D.NB.)
BIJEENKOMSTEN EN BETOOGINGEN IN
ZUID - SLA VIVERBODEN.
De Zuid-Slavische minister van binnen-
landsche zaken heeft het houden van alle
vergaderingen en betoogingen, met uitzon
dering van bijeenkomsten in kerken, voor
sportdoeleinden. ln bioscopen en ln schouw
burgen voor den eerstvolgenden tijd ver
boden. (DNB.)
BELASTINGVERHOOGING IN TURKIJE.
In de Turksche nationale vergadering zijn
debatten begonnen over wetten, die een
aanzienlijke verhooging van alle belastin
gen voor de nieuwe begrooting inhouden.
De belastingverhoogingen zijn vooral ver
oorzaakt door den achteruitgang van den
bultenlandschen handel, de toeneming der
bewapenings-uitgaven en de vergrooting
van den schuldendienst door de laatste,
door Engeland toegestane leeningen.
(D.N.B.).
AMERIKANEN AANGERADEN ITALIË
TE VERLATEN.
De Amerikaansche consul-generaal heeft
gisteren in de volgende mededeellng den
Amerikaanschen burgers te Rome aange
raden naar de Vereenigde Staten terug te
keeren:
„Het consulaat heeft opdracht van de
ambassade de aandacht van de te Rome
wonende Amerikaansche staatsburgers er
op te vestigen, dat het geraden schijnt zoo
spoedig mogelijk naar de Ver. Staten terug
te keeren". (D.NB.).
BELGISCH SCHIP GEZONKEN.
Het Belgische sa. „Ville de Bruges"
(13869 ton), het vroegere AmerLkaansche
s.s. „President Harding is bij Ostende
door bommen tot zinken gebracht. Drie en
vijftig leden der bemanning ka-amen ln
Londen aan. Het schip werd Dinsdagmor
gen na het verlaten van de haven van Ant
werpen door een Duitsch vliegtuig gebom
bardeerd. (D.N.B.),