Rond de Middellandsche Zee. ZATERDAG 4 MEI 1940 No. 24572 Nederlanders, die niet pro-Nederlandsch handelen Namsos inderdaad door de geallieerden ontruimd HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN 81ste Jaargang 21 personen zijn geïnterneerd Een ingrijpen, dat ons aller instemming heeft Jhr. de Geer voor de radio Spionnen worden zwaar Pinksleiieizen Dit nummer beslaat uil VIER bladen gestraft EERSTE BLAD Overzicht De Bilt verwacht LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 10 rti. P" "iel voor advertentie, uit Lelden en plaaUen waar agentschappen van ons Blad gevestigd il)n Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarlet. Kleine advertentie, uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden v.n 30. - Incasso volgens poslrecht Voor opzending van brieven 10 et., porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeind.plein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd «Un: per 3 maanden f. JIJ per week f.0.IS Franco per post f. 2 35 per J maanden portokosten. (voor binnenland f. 0 80 per 3 mndj en£-, tvoraen- r7^i| De mlnlster-prealdent, Jhr. mr. D. J. de Geer, heeft vanmiddag te 1 uur voor de rijks/.cnders en voor de Phohlzendere de volgende radiorede uitgesproken. Waarde luisteraars hier en overzee, Met leedwezen moet Ik u meedeelen, dat voor de regeering onomstootelljk Is komen vast te staan, dat er onder onze landgenooten eenigen zijn, wier geestes gesteldheid en optreden zóó weinig in overeenstemming zijn met den neutra- liteitswll der natie, dat zij een gevaar vormen voor ons land en dat tegen hen bijzondere maatregelen zijn moeten worden genomen. GU moet mU hierbij niet misverstaan Dat gedurende een oorlog de e e n e bur ger van een neutraal land meer sympathie heeft voor deze en de ander voor d 1 e belllgerente mogendheid, Is een normaal verschijnsel. In den wereldoorlog was het niet anders en gaf men daaraan ln beslo ten kring ook ruimschoots uiting. Een levendig temperament ontbrak daarbij niet. Zelfs werd vernomen van familiebijeenkom sten. die periodiek plachten te worden houden, maar nu tijdelijk moesten woi stopgezet, omdat ze altijd weer aanleiding gaven tot hevige twistgesprekken over het goed recht van de elkaar beoorlogende par tijen. Een gevaar voor ons land stak ln dit alles niet en het geloof aan onze neutrali teit werd er nergens door aan het wanke len gebracht. Maar het onderscheid ls, dat al die pro d 11 of pro dat pleitende burgers bovenal warenpro-N ederlandsch. Hun vader- landsche gevoelens waren bulten geding. Hun sympathieën voor een strijdende partij lagen ln een ander, en lager, vlak. Om het eens duldclUk te zeggen: wanneer de belli gerent van hun voorkeur op een bepaalden da;: onze neutraliteit geschonden zou heb ben. dan zouden zij zich bitter ontgoocheld hebben gevoeld en de tevoren gekoesterde sympathie geleld hebben tot een te feller afkeer. Thans is dit bU de personen, waarop lk doelde, anders. ZU zijn niet voor alles: pro-Neder landsch. ZU maken in het buitenland de eer lijkheid van onze neutraliteitspolitiek verdacht. Zij ondermijnen het vertrouwen in onzen krachtlgen wil tegenstand te bieden tegen elke schending van ons grondgebied, van welke zijde die ook komt. De beveiliging, die voor elk der oor logvoerende partijen ligt in dc paraat heid van onze weermacht, breken zij af en daardoor tevens de bescherming, die voor ons in die paraatheid ligt. En wat het ergste is, de partijdigheid, waarvan z(J ten onrechte, en tegen be ter weten in, de regeering betichten, beoefenen zij zelf. VOORSTEL VAN MINISTER GERBRANDY. Door minister Gerbrandy wordt thans in zijn memorie van antwoord aan de Tweede Kamer voorgesteld de straffen op spionnage en andere misdrijven tegen de veiligheid van den Staat nog verder te verhoogen dan aanvankelijk in de bedoeling lag. Hij stelt voor het betreffende artikel 98 van het Wet boek van Strafrecht als volgt te redl- geeren: „HIJ, die opzettelijk bescheiden, berich ten of inlichtingen omtrent eenige zaak, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat de geheimhouding door het belang van den staat wordt gebo den, hetzij openbaar maakt, hetzij ver schaft aan een buitcnlandsche mogend heid of aan zoodanige personen, dat ZIJ zijn niet te vergeleken met de politl- seerendc Nederlanders uit de Jaren van 19141918. maar met de verdwaasde land genooten, die aan het eind der 18e eeuw. ln den tijd van de Fransche revolutie, de don kerste uren brachten over 0113 volk. Reeds deze les der geschiedenis verbiedt ons, hen ongemoeid hun gang te laten gaan. Hun aantal ls verdwijnend klein. De re geering weet, dat ongeveer heel de natie staat achter haar loyale en consequente neutraliteitspolitiek. Maar zooals Predi ker 10 het ons leert ook één vlieg kan bederf brengen aan kostelijke apothekers- alf Die vlieg moet oiuchadelljk gemaakt NarVik willen Zij nemen Keus uit 20 reizen - Vraagt programma Dagelijks: Bollenvelden - Bloeiende Betuwe WOLTERS, Doezaatr. 32, Tel. 25971 M37a (inao. Mee gevaar ontstaat dat de inhoud aan een buitcnlandsche mogendheid bekend wordt, wordt gestraft, indien het feit gepleegd wordt buiten tijd van oorlog, met gevangenisstraf van ten hoogste vijftien jaren; indien het gepleegd wordt in tijd van oorlog, met levens lange gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste twintig jaren. Handelingen, gepleegd ter voorbereiding van een misdrijf als omschreven In het voorgaande lid, worden gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste tien jaren". (Voor nadere bijzonderheden zie men pag. 1 van het 4e Blad). BINNENLAND. Minister Bolkestein stelt voor de straffen op spionnage te verzwaren. (4e Blad). Het fonds voor economische verdediging. (3e Blad). Fotografeeren van militaire onderwerpen verboden. (3e Blad). Evenals met Engeland is nu ook met Frankrijk een contrabande-regeling getroffen. (Laatste Berichten. Ie Blad) Het is in overeenstemming daarmee, dat in den afgeioopen nacht een maat regel Is genomen, waartoe de gelegen heid biedt het bepaalde in artikel 33 van de wet op den staat van oorlog en beleg. Dit artikel luidt aldus: „Het militair ge- 'mg ls bevoegd, aan personen, wier aanwe zigheid voor de rust en de alycmeene vei ligheid wordt geacht gevaarlijk te zijn, het verblijf binnen het ln staat van beleg ver klaarde grondgebied te ontzeggen en deze daaruit te verwijderen, of, Indien de moge lijkheid daartoe niet bestaat", en dit ls het geval nu het geheele land ln staat van beleg ls „hen ln bewaring te stellen". Het militair gezag heeft 21 personen, die voor de rust en veiligheid gevaar lijk werden geacht, in bewaring gesteld. Het heeft dit gedaan na grondige voorbe reiding en met groote nauwgezetheid. Me nigeen, tegen wlen voor den oppervlakkl- gen beschouwer vermoedens zouden kun nen rijzen en wiens handelingen dan ook ernstig zijn nagegaan, ls bulten den maat regel gebleven, omdat geenerlel concrete aanwijzing bestond voor het gevaarlijke van zijn optreden. Van deze 21 echter is komen vast te staan, hoofd voor hoofd en op grond niet van eenig politiek inzicht, maar van persoonlijke gedragingen, dat de veiligheid des lands hun Interneering gebiedt. De regeering is overtuigd, dat deze daad van het militair gezag, die geheel ln de lijn ligt van de sinds het uitbreken van den oor log constant door ons land gevolgde poli tiek, door de overweldigende meerderheid van ons volk met. onverdeelde instemming zal worden begroet. WAT GESCHIEDT IN EUROPA'S ZUID-OOSTEN? Steeds duidelijker wordt thans, dat de ge allieerden bezig zijn het Noorsche strljdtoo- neel tot van secundair belang te maken. Het bericht dat ook Namsos zou zijn opge geven, ls thans officieel bevestigd. Blijk baar zullen dc geallieerden trachten slechts het Noorden van Noorwegen te handhaven met het nog te veroveren Narvik als cen trum. Voor de Noren ls de gang van zaken wel zeer teleurstellend. Toch schijnen berichten dat de Noorsche troepen zich zouden wil len onderwerpen onjuist, allen tegenslag ten spijt Men gelooft dat de geallieerden cr prijs op stellen dc Noren ln het Noorden te blij ven ondersteunen, niet alleen omdat daar door met hun hulp een deel van Noorwegen Noorsch zou blijven, maar ook omdat En geland door een uitvoerweg van Zweden naar het Westen open te houden, een zeker tegenwicht zou kunnen vormen tegen al te sterken Duitschen druk op Zweden als leverancier van erts en andere grondstof fen. In hoofdzaak richt zich thans echter de rl- Middellandsche Zee. Steeds duldelij ter blijkt hoe dc geallieerden zich daar geheel Inrichten op een deel nemen van Italië aan den oorlog. Op Spanje behoeven de as-genooten «chter niet te rekenen. De vice-consul van Spanje te Saint Jean de Luz. Pascual Vicuna, gedelegeerde van den Spaanschen natlonalen persdienst, heeft aan dc pers een nota. afkomstig van het Spaansche ministerie van blnnenland- sche zaken, overhandigd, waarin de neu traliteit van Spanje nog eens wordt beves- tigd. J „Het ls een levensbelang voor de Spaan sche regeering, aldus de nota, te beletten, dat zekere onverantwoordelijke elementen trachten dc betrekkingen tusschen Spanje en Frankrijk te vertroebelen, te meer daar de geografische toestand Spanje noopt, al les te vermijden, wat de werkelijke en op rechte gevoelens van neutraliteit van Spanje in het huidige conflict zou kunnen Maar de Balkan? De actie tegen vreem delingen wordt krachtig voortgezet In Roe menië zijn velen uitgewezen. Volgens Duit- sche lezing zouden het voornamelijk Engel- schen zijn, volgens Britsche lezing daaren tegen Dultschers. Ook Bulgarije heeft maat regelen getroffen. Dc Sovjets schUnen nu ook naar Roeme nië te lonken. Naar men verwacht zal zeer binnenkort een geregeld handelsverkeer tusschen Roe menië cn Rusland worden georganiseerd. De Roemeensche handelsattaché te Moskou is teruggekeerd en door den Roemeenschen minister voor den bultenlandschen handel ontvangen. Na dit onderhoud werd ver nomen, dat de Sovjet-regecrlng gaarne den uitvoer van gietijzer en katoen naar Roe menië wil vergemakkelijken. Zeer binnen kort zouden in verband hiermede besprekin gen worden gevoerd. Turkije staat geheel aan de' zijde der ge allieerden evenals Egypte, waar nog voort durend strijdkrachten uit Australië. Zuid- Af rlka en Brltsch-Indlë arriveeren. Dat de geallieerden ook Namsos hebben verlaten, wordt thans bevestigd ln volgend Britsch communiqué. „Overeenkomstig het algemeene plan van de terugtrekking uit de onmiddel lijke omgeving van Trondjem zijn de geallieerde troepen Donderdagavond weder te Namsos ingescheept. Het te rugtrekken en weder inschepen ge schiedde met volledig succes en zonder verliezen. Op de geallieerde troepen, die ln het ge bied van Narvik oprukken, heeft de vijand op 1 en 2 Mei een tegenaanval onderno men. Belde aanvallen werden afgeslagen. De vijand Het voor onze stellingen vele dooden achter cn er werden enkele gevan genen gemaakt". ..Aftonbladet" bericht uit Grong, dat het terugtrekken der geallieerde troepen uit Namsos geschiedde onder hevige Duitsche luchtaanvallen, waardoor een Britsche tor- j>edoboot Jager werd vernietigd. Dertig man zouden zijn gedood en zestig andere ge wond Donderdag waren dc straten van Namsos den geheelen dag gevuld met Brlt sche soldaten, die met kleine bootjes wer den vervoerd naar een slagschip, dat in de fjord voor anker lag. Naar verluidt, zouden de Fransche troepen Woensdagavond reeds zijn vertrokken. Volgens de jongste te Oestersund ontvan gen bericht heeft het laatste detachement Britsche troepen zich om drie uur Donder dagmorgen te Namsos ingescheept Den ge heelen nacht door marcheerden de ver moeide soldaten uit de heuvels, waar zij steUlngen hadden betrokken, naar bene den. Het Inschepen had in groote orde plaats. Het nieuws van het terugtrekken der ge- alleerden veroorzaakte groote teleurstelling onder de Noorsche troepen aan het Stelnk- Jer-front. Vroeg in den middag begonnen deze troepen den terugtocht op Snasa. on- veer vijftig kilometer ten Noord-Oosten van Btelnkjer aan het Snasa-meer Gisteren liepen Juist voor het Amerl- kaansch-Scandinavlsche hospitaal een vrachttreln en een Noorsche troepen tran sporttrein op elkaar. Vijftien personen zijn gedood en meer dan vijf en twintig anderen gewond. Allen werden in het hospitaal op genomen. Noorsche kringen weigeren te onthullen, waar de generale staf zich ophoudt, maar zij bevestigden, dat deze zich bevindt ln een gemakkelijker te verdedigen militaire sector ergens ln het Noorden. Van daaruit worden de operaties geleid. In Noorsche kringen gelooft men, dat de Engelschen troepen zullen concen- treeren te Bodo en Harstad, teneinde pogingen in het werk te stellen Narvik zoo spoedig mogelijk te nemen. Men is daarom van meening, dat de ver- eenigde Noorsche en gealUeerde legers de (Men zie vervolg Pag. 2 van het le Blad) AMSTERDAMSCHE BEURS. Grooter bedrijvigheid - Zeer vaste stemming - Krachtig herstel - Ameri kanen hooger - Ned. beleggingen vast. BUITENLAND. Namsos door de geallieerden ontruimd, de Blad). De stemming in Italië. (4e Blad). Engelsche maatregelen in de Middelland- sche Zee. (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN* EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD. Meest zwaarbewolkt. Weinig ver andering in temperatuur. Meest matige Oostelijke tot Noordelijke wind. Het Fransch-Britsche eskader, dat vol gens de mededeeling van minister-pre sident Chamberlain op weg was naar Aiexandrië, is daar reeds aangekomen Weldra worden nog versterkingen ver wacht. Aiexandrië, dat thans strategisch be langrijker is dan Malta, bevindt zich in staat van volstrekte paraatheid D kust- en luchtafweerbatterijen zijn bemand. Er worden minder militaire vluch ten ondernomen, om de machines en man schappen bij de hand te houden, om er te allen tijde over te kunnen beschikken. De verloven voor het leger en de politie zijn stopgezet. Dc overige voorzorgsmaatregelen omvatten de instelling van een z.g. woe- stijnluchtwacht. namelijk een keten van eenzame Egyptische militaire schildwach ten, voorzien van telefoon, dwars over de woestijn van de Westelijke grens van Egyp te tot aan de Nijldelta Intusschen gaat men van Britsche zijde voort met het treffen van verschillende vei ligheidsmaatregelen ln de Middellandsche Zee. De autoriteiten op Malta hebben, naar Reuter meldt, bevel gegeven, dat Malta van zonsondergang tot zonsopgang ge heel verduisterd moet blijven „bij wijze van oefening". Deze maatregel blijft van krach tot nader order. Verklaard wordt dat deze maatregel ls genomen, om de bevolking aan de verduis tering des nachts te wennen. Tijdens een persconferentie te Washing ton heeft president Roosevelt, toen de toe stand ln Zuid-Oost Europa ter sprake kwam, verklaard, dat de Vereenigde Staten zooals steeds, er naar streven te voorkomen dat de Europeesche oorlog zich naar nieuwe gebieden en nieuwe natie uitbreidde In dit verband wees de president er op. dat hij zulks duidelijk had gemaakt tijdens zijn bespreking met prins Colonna. den Itali- aanschen ambassadeur. Toen den president gevraagd werd, wel ke stappen hij nam. om een uitbreiding van den oorlog te voorkomen, antwoordde Mj. dat de Amerlkaansche regeering alles deed wat mogelijk was. Op de vraag, of hij eenige verzekering had ontvangen van prins Colonna, welke de berichten bevestigde over den vrede- lievenden toon van Mussolini's verklaring tegenover den Amerikaanschen ambassa deur in Rome, volgens welke de duce ge zegd zou hebben, dat Italië momenteel niet voornemens was. oorlog te voeren, ant woordde Roosevelt slechts, dat de regee ring der Vereenigde Staten voortging met haar arbeid ten behoeve van den vrede. Sumner Welles voegde hieraan toe, dat het bericht, waarover de journalisten spra ken, niet uit Amerlkaansche bron stamde. Voor zoo ver het staatsdepartement wist, kwam het uit Italiaansche bron. Voorts verklaarde Sumner Welles, dat nog geen enkel bevel is gegeven aan Amerlkaansche burgers om uit Italië te vertrekken. Van Duitsche zijde tracht men het voor te stellen, alsof de gealheerden een nieuw gevechtsterrein willen openen. Bevoegde Duitsche kringen blijven ver zekeren. dat de geallieerden alles in het werk zullen stellen, om het terrein van den strijd uit te breiden naar den Balkan. Zij verklaren, dat zij een eventueele Britsche agressie zullen beantwoorden met een bliksemsnel optreden. „Wij, aldus deze kringen, zullen daar het eerst zijn en er blijven." In bevoegde kringen verwacht men niet, dat de volgende dagen reeds een militaire actie in het Zuid-Oosten zal plaats vin den, maar men verklaart, dat berichten van neutralen uit het Middellandsche Zee gebied zoowel als Chamberlain's verklaring inzake de vloot der geallieerden bewijzen, dat er iets gaande is en dat alles moge lijk is. Er wordt op gewezen, dat elke activiteit der geallieerden in het Zuid-Oosten door üuitschland krachtig zal worden tegen gegaan en dat Duitschland in alle gevallen den moreelen steun heeft van Italië en Rusland Deze drie landen zullen voort gaan. er voor te zorgen dat in dit deel van iropa. waai zij alle vitale belangen heb ben, de vrede gehandhaafd zal worden. Dezelfde kringen waarschuwden tegen de voorspellingen, dat Italië en Rusland aan de zijde van Duitschland in den oorlog zouden treden, teneinde de geallieerden in het Zuid-Oosten te bestrijden. Officieel wordt medegedeeld, dat de Wilhelmstrasse ten nauwste de ontwikke- Hng gadeslaat. De vorige week is von Mackensen uit Rome naar Berlijn terug gekeerd om er rapport uit te brengen over de Middellandsche Zee problemen. Hij had verschillende besprekingen met Hitier en uit betrouwbare bron wordt vernomen.dat hij een persoonlijke boodschap van Mus solini aan Hitier heeft overgebracht. Von Papen wordt Woensdag uit Ankara te Berlijn verwacht, om rapport uit te brengen. Uit Sofia weet Reuter nog te melden.dat Knatchbull Hugessen, de Britsche ambas sadeur in Turkije, heden aldaar is aange komen uit Ankara. Hij zal het weekeinde in Sofia doorbrengen als particulier gast van Rendell, den Britschen gezant in Bul garije.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1