ZATERDAG 27 APRIL 1940 No. 24567 DE PERSVERORDENING De Duitschers blijven vorderen in de richting Trondjem HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN 81ste Jaargang Ook vanuit Bergen thans Duitsche opmarsch Officieele communiqué's De bezetting van Roeros De actie in de lucht Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD Engelschen hebben luchtbases De Bilt verwacht Overzicht LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 tfï. jwr regel «ot «drertentlei uit Lelden en plaatsen waar agentschappen ran ons Blad gevestigd zUn Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel Voor zalcenadvertentles belangrijk lager tarlet. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bU maximum aantal «oorden *an 30. - Incasso volgens poslrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordemdsplein Telefoonnummer» voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, wasr agentschappen gevestigd stfll: per 3 maanden f. IJS per week f.MI Franco per post t 2-35 per I maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj Met Ingang van heden treedt de een dezer dagen in ons blad afgedrukte en door den opperbevelhebber afgekondigde verordening voor do pers, mogelijk geworden door het „ln staat van beleg" verklaren van het ge heele land, in werking. Duidelijk blijkt hieruit, dat de militaire overheid, ln caau de opperbevelhebber, het volle vertrouwen geniet van de regeering, daar deze zich er natuurlijk volkomen van bewust ls. welk een macht zij daarbij ln handen stelt van de militaire overheid Is er naar aanleiding hiervan voor ons volk eenlge reden tot ongerustheid? WIJ mcenen met vrijwel volkomen zeker heid deze vraag met een krachtig „neen" te kunnen beantwoorden; onze minister president toch deelde ln zUn laatste rede voor de radio het Nederlandsche volk mede inzake den staat van beleg voor het ge- heele land" „De bevolking zal ln het algemeen daarvan even weinig bemerken als zij tot dusverre bemerkt heeft van het feit. dat de staat van oorlog overal en de staat van beleg ln een groot deel van het land gold". Dat onze regecrlng er noode toe over ls gegaan den staat van beleg af te kondigen, zal een leder begrijpen en voor het logisch gevolg hiervan, het uitvaardigen van een verordening voor de pers, geldt zeker het zelfde WIJ zijn er n.l van overtuigd, dat de regeering, evenals trouwens het geheele Nederlandsche volk nog steeds de persvrij heid be .schouwt als een der mooiste en meest waardevolle pellers van ons volks leven. Maar. zoo zal men ons wellicht vragen; ls er voor de pers dan geen reden tot onge rustheid. nu de lezer uit de verordening van deropperbevelhebber zou kunnen conclu- deeren, dat de pers gebreideld wordt, dat de i>ersvrijheld geheel aan banden gelegd wordt, om niet te zeggen onthalsd wordt. Ook daarop kan ons antwoord „neen" lulden. WIJ weten n.l. maar al to goed. dat het. roer van staat, en het roer van de mi- litairo macht hier te lande in te verstan dige handen zijn, om ook maar één oogen- bltk te kunnen aanvaarden, dat de opzet zou kunnen zUn een volksgoed van groote waarde zonder meer over boord te zetten. Maar wat dan de bedoeling kan zijn? Wel. oir d i e bladen en die geschriften en drukwerken, waarvan de Inhoud ln deze benarde tijdsomstandigheden met de neu traliteitspolitiek onzer regeering. goedge keurd door het overgroote deel van het Nfderlandsche volk. ln strUd ls. Ja waar van de Inhoud zelfs onze neutraliteit, dus ons land. ln gevaar kan brengen, tot Inkeer aan te manen en zoo noodig het zwijgen op te leggen. Behoorlijke hanteering van de persvrij heid wordt niet, doch handteerlng dier vrij heid die tot losbandigheid, die tot het in gevaar brengen van ons land leidt, wordt wel gebreideld. En hoewel wij volkomen beseffen, dat een persverordening zooals zU daar ligt, een groot gevaar voor de persvrijheid in ons land kan beteekenen, hebben wij er desniettegenstaande volkomen vertrouwen ln, dat zij met tact en verstand en overleg, niet te vergeten, zal worden toe gepast. Dit eenmaal aangenomen, moet ons van het hart. dat wij het met de regeering en de militaire overheid zelfs eens zijn. dat een dergelijke maatregel niet langer kon en mocht uitblijven, dat het landsbelang zulks elsch te. Het landsbelang, de veiligheid van ons dierbare vaderland, behoort vooral ln deze dagen boven alles te gaan. Onzen lezers zouden wij nog willen zeg gen: aan den Inhoud van ons blad zal hierdoor niets veranderd worden; de richt lijnen, die bij onze redactie gelden, behoe ven geen wijziging. WU hebben ons steeds gesteld op het onafhankelijk, neutrale standpunt; aan sensatie, aan ophitsing, aan minderwaardige crltiek deden wij niet en wij hebben nooit de neutraliteit van ons land in gevaar gebracht en het komt niet in ons op. hierin verandering te brengen, integendeel. Het feit al, dat wij ons niet ongerust maken over onze vrijheid van schrijven, moge voor onze lezers een bewijs zijn, dat van een persbreidel van of een cen suur op ons blad geen sprake kan zijn. doch dat met de persverordening een maatregel genomen is die noodzakelijk was in het belang van ons land en zijn ingezetenen. Wij weten overigens, dat de regeering het met ons zal toejuichen, wanneer èn de staat van beleg èn de persverordening zoo spoedig mogelijk zullen kunnen worden ver hezen naar het verleden, waarmede dan de rust in Europa en ln ons land tevens zal *Un teruggekeerd. In aansluiting op bovenstaande ontvin gen wij vlak voor het ter perse gaan van ons blad nog volgend communiqué, dat geheel ln overeenstemming is met hetgeen wij opmerkten: Het A.N.P. meldt: In een der bladen stond dezer dagen het volgende te lezen: „Toen de opperbevelhebber met den elsch kwam, dat de staat van beleg ln ons land moest worden Ingevoerd, had de regeering. daar zij geen tweede crisis ln het opper bevel kon wenschen, moeten aftreden, ten einde plaats te maken voor een kabinet, dat wèl de waarborgen bood, door onze militaire overheid verlangd". Wij hebben naar aanleiding hiervan aan den minister-president gevraagd, of er iets Bij den strijd in Noorwegen blijven de Duitschers in het vc »rdeel. ZIJ ruk ken nog steeds op ln de richting Trond jem en hebben Roeroe bezet. Zij richten zich thans naar Storen. Ook vanuit Bergen is thans een Duitsche aanval ingezet, ln de richting van Voss, aan den spoorweg naar Oslo. In het Gudbr&ndsdal moeten de Engel- schen bij Dom baas wijken. Het Brltaohe departement van oorlog heeft een communiqué uitgegeven van den volgenden Inhoud: „De geallieerde troepen ln Zuid-Noor wegen zijn zwaar aangevallen ten Zuiden van Dombaas door sterke vijandelijke troe pen, die gesteund werden door middelbaar geschut, gepantserde gevechtswagens en laagvllegende vliegtuigen. Hier en daar moesten zij over korten afstand terug trek ken. In het gebied ten Noorden van Stelnkjer zijn geen gevechten geleverd, wel zijn er patrouilles actief geweest. Er valt niets te melden uit het gebied van Narvik". Het communiqué, dat ls uitgegeven door het Noorschc hoofdkwartier „Ergens ln Noorwegen" luidt: „Onze troepen in Oost-Noorwegen heb ben gisteren vijandelijke aanvallen gestuit ln Gulsvik ln het Hallingsdal, tusschen het Etnedal en het Zuidelijke Aurdal, en te Kvam ln het Oudbrandsdal. De aanval van den vijand werd gesteund door artillerie, tanks en vliegtuigen. De Britsche troepen hebben twee Duitsche tanks vernield. In het Oesterdal zetten de gemotoriseer de en gemechaniseerde troepen hun op marsch naar Kvirke en Roeros voort. Duit sche vliegtuigen gingen voort met het bom bardeeren der verbindingen en lijnen ach ter ons front Een Duitsch vliegtuig werd neergehaald In Westelijk Noorwegen dringen de Duit sche troepen op naar Voss uit Ulvik en Elide in Hardanger en uit het Westen langs de spoorlijn van Bergen. Voss Ls door Duitsch geschut te Elde gebombardeerd en bestookt door Duitsche vliegtuigen". De Dagens Nyheter-correspondent aan de Noorsche grens meldt dat gisteren een de tachement Duitsche genietroepen Roeros ln Noordelijke richting heeft verlaten om de groote spoorbrug bij Nuplass, welke door de Noren, toen zU zloh terugtrokken, werd opgeblazen, te herstellen. De Noorsche troepen trokken zich in Noordelijke rich ting langs de spoorlijn, naar Storen terug. De afgeloopen twee dagen overschreden vierhonderd Noorsche soldaten de Zweed- sche grens en werden geïnterneerd. Voor dat Roeros bezet werd. ontving de Noorsche commandant een Duitsch ultimatum. waar- In verklaard werd, dat de Duitschers zon der mededoogen de geheele stad zouden bombardeeren en verwoesten, indien ook maar een enkele Duitsche soldaat gedurende de bezetting gedood werd. Hierop gaf de stad zich zonder strijd over. De Noorsche commlssarise van politie, een geestelijke en een vooraanstaand burger werden door de Duitschers als gijzelaars gevangen geno men De Duitschers namen elfhonderd liter benzine in beslag. Het Britsche ministerie van luchtvaart deelt mede. dat enkele Britsche gevechts vliegtuigen operaties ln Noorwegen hebben waars was ln de voorstelling, dat de staat van beleg op elsch van den opperbevelheb ber was ingevoerd. Dc minister-president heeft hierop geantwoord, dat deze voorstelling op de meest volstrekte fantasie berust. Tot de afkondiging van den staat van beleg, zeide de minister, is op spontaan voor stel van den president door de leden van het kabinet eenstemmig besloten. Verschillende overwegingen hebben het kabinet daarbij geleid. Wanneer voor de afkondiging achteraf nog eenige recht vaardiging noodig was, dan zou deze wel gegeven worden door het feit, dat in dezen tijd een Nederlandsch dagblad door dergelijk malicieus geschrijf de positie van de Nederlandsche regecring poogt te ondermijnen. verricht. Zes vijandelijke vliegtuigen zUn in Noorwegen door het luchtafweergeschut cn gevechtstoestellcn neergeschoten en acht andere vijandelijke machines zijn bescha digd. Britsche vliegtuigen hebben eveneens aanvallen ondernomen op de olietanks aan de Oslofjord en een groot transportschip ln de fjord, op de watervllegtuigbasis van Sta- vanger en op vier groote schepen, die ln de nabijheid van deze haven lagen. Het officieele communiqué deelt tenslotte 4500 ton elk. werden bU Stavanger aange vallen met brandbommen. Ook werd uit machinegeweren geschoten Tegelijkertijd hebben andere vliegtuigen tien groote voor- raadschepen ln de Oslofjord gebombar deerd. Men gelooft, dat een rechtstreeksche treffer werd geplaatst op een voorraadschlp van vijfduizend ton. terwijl andere schepen ernstig beschadigd zijn. Verderop ln de Oslo-fjord werden drie aanvallen onderno men. ieder van ongeveer twintig minuten, op de olieraffinaderij te Vallo De raffina derij geraakte door een. rechtstreekschen treffer in brand. Men heeft gezien, dat WJ het gebouw staande olietanks in brand stonden. Een vlieger heeft gerapporteerd, dat het geheele terrein door de vlammen fel verlicht werd, toen het laatste vliegtuig vertrok Berlijn meldt: In den nacht van 25 op M April zijn twee vijandelijke gevechts toestellen van het type Whltworth-Whitley mede. dat vijf Britsche toestellen vermist worden, terwijl enkele machines beschadigd werden. Van Britsche zijde wordt nog volgende toelichting gegeven: Van gezaghebbende zijde wordt verno men. dat Britsche vliegers een aanval heb ben ondernomen op voor raadschepen ln de Hardanger- en Granvln fjorden, op vijftig mijlen ten Oosten van Bergen gelegen. Bristol-bominenwerpers hebben een bom binnen een afstand van tien meter van den boeg van een Duitsch voorraadschlp laten vallen. Ook hebben vliegers een voor raadschlp van tweeduizend ton en een mi litair kampement te Ulvik aangevallen. Twee vliegtuigen meldden, dat het voor raadschlp na den aanval slagzijde maakte en dat de aanval op het kampement ook een succes was geweest Een Blenhelm-bommenwerper had een opwindend gevecht met twee Dornier XVIII vllegbooten. Een werd boven water neer geschoten De strijd met de tweede vlieg- boot werd voortgezet totdat de bestuurder gewond was in het gezicht en aan de rechterhand. Pas toen keerde hij terug. Vier vijandelijke schepen van ongeveer verschenen bij het door de Duitschers be zette vliegveld van Aal borg. De beide toe stellen werden zoo snel door het Duitsche luchtafweergeschut onder vuur genomen, dat zij geen bommen konden neerwerpen. Een der toestellen kreeg, nadat het in de bundels der zoeklichten was gekomen, een voltreffer en stortte neer. De inzittenden zijn met parachutes omlaag gesprongen. Het tweede vliegtuig vloog in Westelijke richting weg. United Press meldt: Engeland is er in geslaagd, vliegtuig - bases in Noorwegen te vestigen, waar het thans gevechtsvliegtuigen heen kan zenden, om den Duitschers hun meerderheid in de lucht te betwisten, nu de beslissende fase in den strijd om Trondjem nadert. BINNENLAND. Misdrijven tegen de veiligheid van den staat; het oordeel der Tweede Kamen 3e Blad». Bepalingen tot voorkoming van pachtop- drijving. (Binnenland, 3e Blad). De Indische regeering over het slagkrui sersplan. (Laatste Berichten. Ie Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Weinig zaken - Prijshoudende markt - Geringe koersverschillen - Amerikanen iets lager - Nederlandsche beleggingen weifelend. BUITENLAND. De Duitsche opmarsch in de richting Trondjem voortgezet. Roeros ls bezet. <le Blad). De geallieerden versterken de luchtmacht in het Noorden. le Blad). De Belgische regeering Pierlot blijft op verlangen van koning Leopold aan. (3e Blad). Een verklaring van von Ribbentrop. (Ie Blad). ZIF VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. Hier en daar mist. Overigens meest gedeeltelijk bewolkt. Plaat selijk enkele buien met kans op onweer. Weinig verandering in temperatuur. FRANKRIJK EN ITALIË. Direct na zijn terugkeer uit Berlijn ls ambassadeur von Mackensen door den Ita- liaanschen minister van bultenlandsche zaken, graaf Ciano. en vervolgens door Mussolini ontvangen. Intusschen zet het Fransche blad ..le Temps" nog eens uiteen, dat Frankrijk geen schuld kan treffen, dat niet naar een oplossing der geschillen wordt gestreefd. Het blad zegt o.a.: Het ls niet Frankrijk, dat de deur ge sloten heeft voor een gedachtenwlsseling ln vriendschappelijken geest met Rome. want het heeft altijd overwogen, dat een goede verstandhouding in de ^atljnsche zee op grondslag van eerbiediging der vei ligheid en de vitale belangen van alle Mid- dellandsche Zee mogendheden een der es- sentieele voorwaarden was voor een duur- zamen vrede. Frankrijk kan rustig alle ge beurlijkheden afwachten. Zeer zeker is Italië alleen rechter over zijn eigen belangen, maar het kan niet voorbijzien, dat de Fransche regeering her haalde malen voor en na het uitbreken van de vijandelijkheden voorstellen heeft ge daan tot het vinden van grondslagen voor een billijke regeling mei Italië en dat in ieder geval niet Frankrijk verantwoordelijk gesteld zou kunnen worden voor een even- tueele spanning tusschen belde landen. De wederzijdsche propaganda duurt dus onverdroten voort. Engeland en de Sovjets. Een United Press correspondent meldt: Men verwacht, dat Rusland het verzoek van Hallfax om inlichtingen te verschaffen Inzake het volume van den Russischen handel met Duitschland van de hand zal wijzen. Zooals gemeld, werd dit verzoek een week geleden door den Engelschen minis ter van Bultenlandsche Zaken aan den Russischen ambassadeur Maisky gedaan. Wel wordt aangenomen, dat de Sovjet er in zal toestemmen te belooven, dat de wa ren. die het vanuit Engeland zal impor teeren. niet naar Duitschland uitgevoerd zullen worden. Bovendien wordt nog gemeld, dat de Brit sche regeering ln haar memorandum niet alleen de kwestie van bultenlandsche goe deren ln transito door Rusland heeft aan geroerd. maar tevens den directen Russi schen export naar Duitschland. Ofschoon het formeele antwoord van Moskou aan Engeland nog verwacht wordt, hoort men in Sovjet-kringen te Londen de -ïeenlng verkondigen, dat Moskou waar schijnlijk elk voorstel tot restrictie van de Russische producten aan Duitschland als inmenging in de Sovjet-zaken zal verwer pen. Echter, zoo gelooft men zoowel in Rus sische als Britsche kringen, zouden bespre kingen inzake Britschen aankoop van Rus sische goederen, die anders mogelijkerwijze naar Duitschland zouden gaan. mogelijk zijn. De moeilijkheden, waarmede de Britsche handel met Zweden en Finland thans te kampen heeft, dreigen een ernstig tekort aan hout en houtpulp te doen ontstaan en Engeland heeft daarom veel belang erbij om zooveel mogelijk hout uit Rusland te koopen. Rusland daarentegen wenscht uit het Britsche Empire tin. rubber, koloniale waren inclusief cacao te betrekken. Met dezen beteren steun uit de lucht hebben de geallieerden waarschijnlijk ook een betere kans, den Noordwaartschen druk van Duitschland van Oslo uit, om hun troe pen te vereenigen met het garnizoen van Trondjem. het hoofd te bieden. Zooals erkend wordt, had Duitschland tot dusverre ln Noorwegen de hegemonie in de lucht. De Britsche bommenwerpers, die van de Britsche luchtbases uit de Duitsche vliegvelden en transporten dag en nacht hebben bestookt, zijn tegenover de Duit schers in het nadeel, daar dezen, die ook de luchtbases van Noorwegen in bezit heb ben, niet alleen van bommenwerpers ge bruik konden maken, maar ook van ge vechtsvliegtuigen. waaronder de Messer- schmldts 110. die het sterkst bewapend zijn van alle vliegtuigen, die tot dusver ln dezen oorlog zijn gebruikt. Ten gevolge van de superioriteit van het Duitsche luchtwapen was de Duitsche lucht macht ln staat, de Noorsche en geallieerde troepen te beschieten en, zooals reeds ln de oorlogen in Spanje en Polen is bewezen. verSiappen zelfs de beste troepen onder voortdurende luchtaanvallen. De Britsche vliegtuigen maken nu eenter gebruik van hun geïmproviseerde bases, waaronder zelfs een op het bevroren opper vlak van een meer en dit kan dc gealli eerden in staat stellen, de beschieting van hun troepen te land door de Duitschers tegen te gaan. hetgeen hun pos'.tie in be langrijke mate zal verbeteren Militaire deskundigen olijven er even wel van overtuigd, lat «'nverschillig hoe de afloop in Noorwegen zal Mn de oorlog zal worden verl>ren of gewon nen aan het Westelijk front, waar men het groote treffen in 1941 verwacht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1