WOENSDAG 17 APRIL 1940
No. 24558
Voortdurende onzekerheid
over den strijd in Noorwegen
HE! VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Verraad zou een hoofdrol
gespeeld hebben bij den
inval in Noorwegen
81ste Jaargang
Overzicht
[Nog altijd een sluier over en
rondom Scandinavië
Buitengewone verloven
weder verleend
De strijd om Narvik
Dit nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Aldus een Amerikaansch journalist
De Bilt
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3# eti per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 36 ets. per regel Voor sakenadvertentles belangrijk
lager tarler Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags cn Zaterdags 50 cta. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens pos'.recht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd rijn.:
per 3 maanden t. 245
per week f.0. IS
Franco per post f 2 35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per 3 mndj
Van Brlladhc en Fransche zijde bewaart
men een volledig «t41awt)*en over het expe
ditie-leger in Scandinavië. Ook Reynaud
heeft In den Franachen Senaat nlete los
gelaten. terwijl GburoMU geen rede heeft
gehouden. Of Chamberlain nu Donderdag
wat meer zal vertellen 1
Reuterï militaire medewerker schrijft,
dut de voorhoede van het geallieerde expe
ditiecorps zich thans in Noorwegen bevindt,
doch dat de basis, die de a Mee linger, heb
ben uitgekozen, geheim moeten blijven,
omdat de Dultschers In het onzekere moe
ten blijven tot de troepen aan de kust
vasten voet hebben gekregen
Dientengevolge blijft veel ln het duister.
Van Dultsche zllde wordt met de meeste
stelligheid volgehouden, dat Narvik nog ln
Dultsche handen la. dooh dit Is. gelet op
de totale berichtgeving, seer twijfelachtig,
al Is de berichtgeving van gisteren wellicht
Iets te voorbarig geweest, daar er nog
tegenstand wordt geboden.
De Dultsohers doen overigens hun uiterste
best om hun stellingen zoo krachtig moge
lijk Ie maken en niet zonder succes, gelet
op de operaties elders Daarom ls het voor
de geallieerden zaak spoed te betrachten
Nadere gegevens willen zeer welkom zijn
Voor Zweden lijkt de ontwikkeling van
laken gunstig, daar belde partijen er belang
bi) hebben om dit land niet aan de zijde
van den tegenstander te brengen
De terugslag op het gebeurde ln het
Noorden blijft overigens groot Speciaal op
Italië bit)ft de aandacht gevestigd
De bijeenkomst van de organisatoren van
de Itallaanscbe wereldtentoonstelling van
19tt, die Zaterdag as gehouden zou wor
den. Is plotseling uitgesteld. De redenen,
welke tot dit besluit geleld hebben, zijn niet
bekend, doch staan naar verluidt ln ver
band met de Internationale situatie
Voorts Is gisteren te Rome weer een
Dullaohe militaire missie aangekomen Uni
ted Press werd medegedeeld door Dultsche
Kringen, dat een vooraanstaand generaal
aan het hoofd staat van deze missie, en dat
deze missie ren aantal munitiefabrieken en
fabrieken, welke zich bezig houden met de
bevoorrading van het leger, zal bezoeken
In Dultsche kringen verklaarde men. dat
het bezoek van deze missie deel uitmaakt
van het algëtneene plan het eontact tus-
schen Italië en Dultsohland te onderhou
den en dat zich op het huidige oogenbUk
verscheidene andere Dultsche militaire mis
sles In Italië bevinden. Zoowel ln Itallaan-
ache als ln Dultsche kringen werd te ver-
De regeeringspersdienst meldt:
De minister van Defensie heeft
bepaald, dat de buitenge
wone verloven, bedoeld in
artikel 61 van het reglement
voor de militaire ambtenaren
der Koninklijke landmacht en
in par. 10 van bijlage c van het
aanhangsel van het reglement
op den inwendigen dienst der
Koninklijke landmacht weder
verleend worden.
Dit zijn verloven, die verleend
worden in gevallen van em-
3tige ziekte, huwelijk, overlijden,
voor het afleggen van examens
enz.
staan gegeven, dat het bezoek van deze
missie niet ln verband stond met de recente
Internationale ontwikkelingen, dooh ln ver
band stond met het Duitsch-Italiaansche
pact. Men verwacht, dat aan het eind van
deze maand een Japanschc militaire missie
zal arrlveeren, die een tocht naar de Ita-
Uaansohe militaire centra zal maken, waar
onder de verdedigingslinies langs de Ita-
liaansch-Fransche grens.
Het spel wordt voortgezet
Voorts trekt de aandacht, dat zoowel de
Russische als de Turk.sche vloot ln de
Zwarte Zee op manoeuvre zijn.
In Amerika heeft de Dultsche aanval ln
Scandinavië weer veel kwaad bloed gezet.
Men weet, hoe Roosevelt op de hem eigen
wijze, zonder een blad voor den mond te
nemen, zUn meening heeft gezegd.
In een radiotoespraak tot de democrati
sche jongerenclub van Reno heeft senator
Ptttman, de voorzitter van de senaatscom
missie van buitenlandsche zaken, als zijn
meening te kennen gegeven, dat „de vrede
en de veiligheid der Vereenigde Staten ter
stond vla Zuid-Amerika, Midden Amerika
en Mexico bedreigd zouden worden, indien
de oorlog in een totalitaire overwinning
eindigde" Eeneelfde dreiging zou echter
volgens Plttman niet bestaan, als Enge
land en Frankrijk overwinnaars zouden zijn
Moet men hierin pogingen zien om het
standpunt van Isolatie af te knabbelen
Van Dultsche zijde wordt hardnekkig vol
gehouden, dat Narvik nog in Dultsche han
den zou zijn
Het Dultsche Nieuwsbureau meldt:
Naar „Europa Press" uit Kiruna (Zweden)
meldt, blijkt uit ondubbelzinnige neutrale
berichten, dat het bij de door Engeland
propagandistisch zoo groot voorgestelde
landingen op Noorsch gebied om de vol
gende feiten gaat:
Een landing is waarschijnlijk bij Har-
stadt geschiedt. Harstadt ligt op een eiland,
dat hemelsbreed ongeveer 70 kilometer van
Narvik is gelegen Narvik en Harstadt
worden in ed eerste plaats door een breede
fjord gescheiden, tusschen het eiland Hln-
noa, waarop Harstadt ls gelegen en het
schiereiland ten Noord-Westen van Nar
vik, Tusschen Narvik en dit eiland liggen
de Lofoten-fjord en de Rombaken-fjord.
Het schiereiland zelf vormt een gespleten
ten deele boschrijk hoogland, dat op ver
schillende plaatsen tot meer dan 1000 me
ter stijgt. De mogelijkheden voor de be
weging van groote troepenmaphten zijn
hier buitengewoon gering.
De nog volkomen wlntersche tempera
turen en sneeuwlaag maken alle bewegin
gen bijzonder moeilijk. De stad en de ha
ven van Narvik zijn ook volgens de laatste
berichten ln Dultsche handen.
Stel daartegenover volgende berichten:
Reuter meldt:
Naar vernomen wordt, hebben de Dult
sche troepen, die uit Narvik terugtrekken
na het bezetten van de haven door de ge
allieerden, Bjoerfell. een station aan den
„ertsspoorweg" van Narvik naar de Zweed-
sche grens, bezet.
Van de Zweedsche grens bij het dorp
Riksgracnsen Ls, naar de correspondent
van „Aftonbladet" te Kiruna bericht, ge
zien, dat kleine afdeelingen Noren en
Dultschers slaags waren Een afdeellng No
ren ts later de Zweedsche grens overgeko
men en werd geïnterneerd.
Het Noorsche opperbevel heeft ln een
draadloos bericht, dat werd uitgezonden
door het station Bodoe medegedeeld, dat
Narvik door Brltsche marinetroepen ls be
zet. De terugtrekkende Dultschers zijn
meerendeels door Noorsche troepen om
ringd.
En United Press meldt:
Na een strijd van vier dagen hebben de
Dultschers gisteren de Noren verdreven uit
de Rombak-bergen. Beweerd wordt dat de
Dultschers vele verliezen hebben geleden.
De taak der Noren ln dezen sector kan als
geëindigd worden beschouwd. Zij hielden
de Dultschers in Narvik, toen de Britten
de Dultsche schepen ln de lucht deden
springen. Zij blokkeerden ook den spoor
weg. zoodat de Dultschers daarvan geen
gebruik meer konden maken. De Dultsche
troepen bestaan uit Tyrolers en Oosten
rijkers ZIJ hebben nu twee wegen open:
ten eerste de Rombak-hoogten blijven ver
dedigen en den aftocht naar Zweden dek
ken en ten tweede de hoogten verdedigen
BINNENLAND.
De „Kemphaan" uit Oslo teruggekeerd: on
derhoud met piloot Van Dijk. (2e Blad).
Overzicht der rijksmiddelen. (2e Blad).
J** troepen ult NarïIk iIch hebben ge- Vergadering der Nederlandsche Vereenlging
voegd bij die te Monledalem om dan ge-
zamenlljk elch een doortocht te banen van Huisvrouwen 'Binnenland. 3e BH.
naar den weg naar Tromsoe. Belde wegen j
loopen dood Wanneer zij vechtende In Belgische voetbalelftal samengesteld.
Noordelijke richting trekken, zullen zij ko- (Sport. 2e Blad),
men te staan tegenover de beter uitgeruste
Noorsche troepen en de bittere kou der J De plannen voor eventueele benzine-
distributie. (Ie Blad).
De Dally Telegraph publiceert een uitvoe
rig verslag van een, ongememden, Ameri-
kaanschen journalist, die tijdens de bezet
ting van Oslo en d eerste dagen daarna in
de Noorsche hoofdstad heeft vertoefd. Zijn
beschouwingen komen erop neer, dat de
snelle bezetting van de voornaamste steun
punten van Noorwegen alleen door verraad
mogelijk gemaakt ls.
„Noorwegen's hoofdstad en Noorwe-
gen's zeehavens zijn niet genomen door
een gewapende macht, aldus de brief
schrijver. Zij zijn met weergalooze snel
heid door een reusachtige samenzwe
ring in handen van den vijand geval
len, een samenzwering, die men tot een
van de meest stoutmoedige en meest
volmaakte politieke conspiraties van de
laatste eeuw moet rekenen.
Door het land te doordringen met Nazi-
agenten en door verraad van enkele hoog
geplaatste Noorsche burgerlijke en mili
taire autoriteiten bracht de Dultsche c-
tatuur haar Trojaansche paard ln Noor
wegen.
Toen het uur geslagen had, waren het de
Dultsche en Noorsche verraders, die de ka
nonnen van de Noorsche vloot vernagelden
en de sterke Noorsche forten onmachtig
maakten.
Hiervoor was het noodig, dat een hand
vol sleutelposities ln de administratie en in
de vloot ln handen van de verraders waren
en alles was tot ln de puntjes voorbereid.
De samenzwering voldeed voor 90 pet.
aan het te voren opgemaakte plan.
Slechts hier en daar gebeurde iets, dat
de samenzweerders niet verwacht had
den, maar de meeste Noorsche havens
stonden toen reeds wijd open.
Om het Dultsche plan te doen slagen,
was de Inneming van drie sleutelsteden
noodig. Het waren Oslo, Bergen en Narvik.
Het ls bekend, dat Narvik door zijn com
mandant aan de Dultschers ls verraden.
Hoe Bergen's haven ls genomen, blijft een
mysterie. Maar het gewichtigste doel van
de Nazi-samenzwering was, zich het onmid
dellijke bezit te verzekeren van de Oslo
fjord met haar machtige forten en de
practisch ondoordringbare engten bij Dro-
bak te forceeren, te 'amen met de verove
ring van de groote vlootbasls te Horten.
Slechts t?p deze manier konden de Dult
schers ln Oslo doordringen en Noorwegen's
parlementair gouvernement een geweldi
gen klap toebrengen.
Te Oslu hoorde Ik van zeer betrouwbare
zijde, dat de Dultsche zeestrljdkrachten en
troepen voor het Noorsche avontuur ln den
nacht van 4 April dus vier dagen voor
dat de Engelschen mijnen legden in zee
gegaan zijn.
Met indrukwekkende verzekerdheid
werd mij verteld, dat de leiders van 1 et
Duitsche leger en van de vloot zeer te
gen het plan van Hitier waren om Noor
wegen te overvallen, omdat de verbin
dingslinies tusschen Dultsohland en
Noorwegen onvoldoende verzekerd wa
ren. De extremistische Nazi-leiders
ondersteunden den Führei in zijn voor
nemen in een beslissing tegen den raad
van de militaire autoriteiten.
In deze dagen moet majoor Quisling te
Berlijn vertoefd hebben, vanwaar hij op 6
April tc Oslo terugkeerde.
De Dultschers konden de Oslo-fjord niet
binnen komen zonder de Noorsche marine
basis te Horten te controleeren. Om half-
twee in den nacht drie en een half uur
voordat het Berlljnsche ultimatum aan dr.
Koht was overhandigd ontving de com
mandant van drie Noorsche oorlogsschepen
te Horten een dringende boodschap. Deze
was oogenschijnlljk geteekend door Koht
zelf en werd geacht via het ministerie van
buitenlandsche zakenvan de regeering zelve
afkomstig te zijn. er stond het bevel ln. dat
de Noorsche schepen niet moesten vechten
tegen Dultsche oorlogsschepen, die cje fjord
binnen zouden komen varen, en dat zij al
hun bemanningen onmiddellijk zonder wa
penen aan land moesten brengen.
De commandant twijfelde niet aan de
echtheid van de order en gelastte al zijn
mannen aan land te gaan, met uitzondering
van de stokers en bedienden
Er was echter één fout begaan: de sa
menzweerders in Oslo wisten niet, dat de
Noorsche mijnenlegger Olav Tryggvason j
voor reparaties onverwacht de haven was j
binnengekomen. Dit schip ontving dan ook 1
geen orders en bleef dus gevechtsklaar.
De engten van de Oslo-fjord waren afge
sloten met mijnen, die van Drobak uit ge
controleerd werden. Om half twee ln den
morgen van den 9en April zijn al deze mij
nen onschadelijk gemaakt loor van Drobak
uit electrisch uitgeschakeld te worden. Wie
daartoe orders gegeven had, was toe- de
correspondent Oslo verliet, nog niet opge
held :r maar het maakte mogelijk, dat een
Duitsch^ kruiser nog voor den avond de
engten binnenvoer.
Om halfvUf anderhalf uur voordat de
Dultsche gezant het Berlljnsche ultimatum
aan dr. Koht overhandigde bereikten een
Duitsche kruiser, waarschijnlijk de Emden,
en twee onderzeeërs, Horten De drie Noor
sche oorlogsschepen konden geen weer
stand bieden, maar de kleine mijnenveger
Olav Tryggvason blokkeerde den ingang
tot de nauwte. Zij schoot torpedo's af. die
den kruiser en een duikboot deden zinken.
De bemanning van de meeste oorlogs
schepen was zonder wapenen aan land ge
gaan te Horten. Bij het aanbreken van den
dag zetten de Dultschers hier ook troepen
aan land. Hierdoor lag de weg door de eng
ten open Oslo was van de zeezijde niet
meer te verdedigen.
•MSTERDAMSCHE BEURS.
Iets grootere omzetten - Na gedrukte
opening krachtig herstel - Amerikanen
iets lager - Nederlandse he Beleggin
gen ongeanimeerd.
BUITENLAND.
Tegenstrijdige berichten over Narvik. (Ie
Blad).
De Dultschers melden verdere vorderingen
in Noorwegen. (Ie Blad).
Hoe verraad een groote rol speelde bij den
Duitschen inval. (Ie Blad).
Nogmaals verzekert de Belgische minister
Spaak: België zal vechten voor zijn
onafhankelijkheid, tie Blad).
BERICHTEN"
bergen moeten verduren Verbinding met
de machten op zee en te land bestaat niet.
de bevoorrading staat stil. Een laatste
wanhopige poging zou kunnen zijn: blijven
op de Rombak-hoogten om vandaar uit
den vijand zooveel mogelijk schade te be
rokkenen. De bevoorrading zal per para
chute dienen te geschieden. Gisteren land
de er een vliegtuig op de Rombakhoogten
De Dultsche manschappen zijn allen zeer
Jong. Sommigen nauwelijks zeventien Jaar.
maar zij zullen de arctische weersomstan
digheden niet kunnen verdragen. Zelfs de
j beste Noorsche bergtroepen waren physiek
vrijwel uitgeput. Misschien ook zullen de
geallieerden hen gaan uithongeren. Ge-
j meld wordt dat de geallieerden halver
wege de Olotfjord landden. Een deel der
troepen begaf zich naar Narvik, het andere
in de richting van het district waar de
volgende slag misschien zal worden uitge
vochten. De geallieerden zullen, terwijl de
Noren met de Dultschers op de Rombak
hoogten afrekenen, misschien naar het
Zuiden trekken om zich aan te sluiten bij
de Noorsche troepen aldaar. Vrijdag speel
de zich het laatste gevecht op zee af Een
Dultsch vliegtuig vloog boven de stad en
liet groote voorraden medicamenten vallen
De werkelijke slag om Narvik kan als ge
ëindigd worden beschouwd. ZIE VOORTS „LAATSTE
Tenslotte Dc „New York Journal and EERSTE BLAD.
American" publiceert een bericht dat door
de gezante van de Vereenigde Staten ln
Noorwegen, mevrouw Harriman. aar. het
ministerie van buitenlandsche zaken is ge
zonden. Hierin wordt gezegd dat koning
Haakon in Noorwegen Ls bij zijn troepen
Het is niet waar. dat de koning naar Zwe
den ls gevlucht. De gezante verklaart den j
koning onlangs nog te hebben gezien en
gesproken. Hij zelde toen, dat hij nooit zich
zelf of zijn volk aan de Duitschers over zal
geven. Het Noorsche- leger strijdt thans en
het strijdt goed
Volgens de gezante bestaat er geen twijfel
of de Brltsche troepen zijn te Narvik geland
en hebben de stad thans in hun bezit Ook
zijn op verscheidene andere plaatsen troe
pen aan land gezet.
Nogmaals meldde Berlijn echter heden-
ochtend:
In Narvik is de toestand onveranderd. De
Londensche propagandaberlchten als zou
Narvik door Brltsche troepen bezet zijn en
de Dultschers zich teruggetrokken zouden
hebben naar de Zweedsche grens, berusten
op fantasie. De ertsspoorlijn van Narvik tot
de Zweedsche grens bevindt zich in Duit
sche handen. De ln en om Narvik operee-
rendc Duitsche troepen staan in perma
nent contact met de hoofdkwartieren in
Noorv.egen
Plaatselijk eenige regen. Vooral in
het Zuidoosten. Halfbewolkt tot
betrokken. Zachter des nachts.
uit de steden te verwijderen en in de
provincie te verbergen.
In het Zuiden van Noorwegen heb
ben de Duitsche troepen, naar verno
men wordt, de geheels provincie Oest-
fold bezet.
De Noorsche troepen uit het gebied komen
ofwel over de Zweedsche grens, ofwel zij
gaan naar het Noorden om te pogen zich
Engelsche zeestrijd krachten hebben gis- ,de
teravond opnieuw de stad en de haven van
Narvik beschoten. Er werd echter geen po- 5° fc-"1- Tan 4* kust.
S2£d to «ïïeT" EnBeUche troepen aan Vluchtelingen hebben den correspondent
var. i" Aftonbladet" aar. de grens mede
gedeeld. dat zij de Dultsche troepen ln
Tn V,7llirLon Oeattokl op drie tot vierduiaend man
lil HCl buiucu nhatten: het totaal aantal Duitschers in
Noorwegen wordt op 90 000 geraamd
De Londensche bladen publiceeren Nlar hel voorbeekl der Finnen hebben
berichten uit Stockholm, volgens welke Noorsche skiërs ..zelfmoordpatrouilles" ge-
de Duitschers van Trondjem uit de vomid. die het den Duitschen afdeelingen
Zweedsche grens hebben bereikt, waar- ^oelUJk maken en hun verbindingen pro-
'oeeren af te snijden.
Over het aantal Dultsche troepen loopen
I de meeningen overigens zeer uiteen.
De ..New York Times" meldt uit Washing -
door zij Noorwegen in tweeën hebben
gesneden.
Op verscheidene plaatsen, o.a. te Dom-
uaiiiTfl.,.r-r~_.iI ton. dat volgens de Inlichtingen, die som-
i mlee autoriteiten uit Amerikaansche bren-
A. nen hebber, ontvangen, de sterkte der Duit-
y°lgen«_de laatste berichten ult^Btock- troepen op met meer dan lg000 man
holm Ls Kongsvinger gisteren in handen
der Duitsohers gevallen, doch in de dichte
wouden bestoken de met geweren licht go -
f»1*1. jMnt'L*11 4e Duit- door de gea;Uetrden «legde mljnen en de
sche afdeelingen. diie van de sneeuw veel vi,patnicT- pn HiHWvwanHiHfgvst wt<=r^an
wordt geschat.
In D^iemarken liggen 17 troepentrans
port^ hepen werkloos in verband met de
hinder ondervinden en wier verbindingen
worden afgesneden
vliegtuig- en duikbootactiviteit. Hieraan
wordl nog toegevoegd, dat Duitschland,
naar uit de berichten blijkt, voornemens
De ©pmarsch van 16.000 man Duitsche 30.000 man te «enden, waarvan er 8000
«oar ri,-or„„, ie irv» e»aar. o door het zinken van troepentransportsche-
troepen naar Elvenim is tot staan ge- pen algCT>Uen_
bracht. De Noren voor Elverum ver
sterken hun stellingen en leggen enkele
vereterkingswerken aan. Zoodra df Versterking lUChtafweer
Duitschers zich weder kunnen rang-
De op Noorsch staatsgebiec erichte
Brltsche luchtaanvallen hebben volgens
D.N.B.. geleid tot een versterking an den
Duitschen afweer op den grond Binnen
het kader van den systematisohen aanvoer
schikken, wordt voor Elvenim en Hamar
een beslissende slag verwacht. Ook de
burgerbevolking dwarsboomt de Duit
schers door de levensmiddelenvoorraden
