Onverminderd duurt de strijd in Noorwegen voort ZATERDAG 13 APRIL 1940 No. 24555 La Source de Nouveauté Dit nummer bestaat uit ZES bladen HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN Zweden wil neutraal blijven 81ste Jaargang EERSTE BLAD Overzicht Weinig wijziging Van de actie ter zee Te land Bij Trondjem De Bilt Verklaring van den premier Bij Narvik verwacht Fiere verklaring van koning Haakon LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 dl. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zt)n Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel Voor aakcnadvertentles belangrijk lager tarief Kleine advertenties uitsluitend b|J vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens poslrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 6 ets. Bureau Noordemdiplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f.215 per week f. 0.15 Franco per post f. 2.35 per 3 msanden portokosten. (voor binnenland f. 0 80 per S mud.» ZOETERW. SINGEL 10 - TELEF. 24573 Ontvangen de nieuwste Amerikaansche modellen imprimé japonnen, lederen dag, ook Zaterdag, geopend tot 7 u. 2615 (Ingez. Med.) Volgens een offlceel Noorsch com muniqué, dat door den radio-zender van Stockholm is uitgezonden, Is het Dult- sche slagschip „Gneisenau" Dinsdag In de Oslo-fjord door de Noorsche kust- hattcrijen tot zinken gebracht. Tevoren was reeds medegedeeld, dat dè Noorsche batterijen Dinsdag een groot Duitsch oorlogsschip tot zinken hadden ge bracht. Uit dezelfde bron wordt beves tigd, dat een Noorsche torpedojager den Duitschen kruiser „Emden" heeft ver nietigd. Voorts werden twee torpedojagers In de Oslo-fjord tot zinken gebracht, Een ander uroot schip werd bij Stavanger vernield en bij Bergen werd een Dult.sc h oorlogsschip getroffen en beschadigd, aldus het Noor sche communiqué. Totdusver is van Dultsche zijde over de ..Onelsenau" niets gemeld, noch een beves tiging, noch een tegenspraak! De ..Gneisenau" was een slagschip van 26.000 ton en liep in 1936 van stapel. Het was het eerste Duitsche .slagschip, dat zonder inachtneming van de beperkingen van den vrede van Versailles werd gebouwd, zoodat het een aanzienlijk zwaarder gevechts- wapen was dan de vestzakslagschepen van de Deutschland-klasse. De „Gneisenau" vormde met de „Scharnhorst" de grootste klasse Dultsche slagschepen. De bewapening bestond uit 9 kanonnen van 28 c.M. en 12 van 15 c.M. Bovendien had het schip '3 luchtdoelkanonnen van 6 c.M. en twee vliegtuigen aan boord. De maximum snelheid bedroeg 30 knoopen. De bemanning bestond uit 1461 koppen. Verder bijzonderheden over de aanvallen van de Engelsche luchtstrijdkrachten op de vijandelijke scheepvaart in het Kattegat en in den Grooten en Kleinen Belt zijn ont vangen. De Engelschen brachten een muni tieschip tot ontploffing en vielen bovendien 8 a 10 schepen aan, die ln de nauwe wa teren van den Grooten Belt voeren. Voorts werd, naar men gelooft, een voor radenschip van 5000 ton beschadigd. Ook werden bomaanvallen gericht op een Dultsche watervliegtuigbasis aan de Bal- tische kust. Het munitieschip maakte deel uit van een formatie van acht groote, grijsgeschilderde schepen, die men met groote snelheid zag opstoomen door den Groote Belt in Noorde lijke richting Verder Noordelijk ln de Oostzee werd een andere formatie van vijandelijke schepen aangevallen en zwaar gebombardeerd. In het donker konden de resultaten echter niet worden waargenomen. Voorts zouden Brltsche oorlogsschepen gisternacht in de Oslo-fjord een Duitsch eonvooi, dat op weg naar Noorwegen was. hebben aangevallen. Een groot vrachtschip, dat vermoedelijk troepen vervoerde, zonk ter hoogte van Strömstad. Een tweede schip, geladen met munitie, zou bij Marstrand ge zonken zijn. Uit Strömstad wordt vla Stockholm ver der gemeld, dat om half vijf gistermorgen eenlge zware ontploffingen gehoord zijn ln het Skagerrak. ten Zuid-Westen van de| Koster-eilanden Onmiddellijk daarna werd waargenomen, dat een schip met een zeer groote tonnage ln vlammen was gehuld. Een aantal ln de naburige wateren patrouille rende Dultsche schepen snelde toe. De hevigheid van het vuur scheen er op te wijzen, dat het schip was geladen met groote I hoeveelheden petroleum, Tusschen middernacht één uur in den af-1 geloopen nacht werd voortdurend krachtig geschutvuur uit zee gehoord. Een Dultsche zeeman, een der overleven den van de acht troepenschepen, welke ter hoogte van Gothenburg zouden zijn ge zonken. welke zeeman thans ln een zieken huis te Marstrand ligt, heeft verklaard, dat zijn schip 1600 man troepen vervoerde, die allen om het leven zijn gekomen. Dc marine-medewerker van dc Stockholm-Tidningen" schat de ver liezen van de Duitschc transporten naar Noorwegen op 25 tot 30 schepen met een totaal tonnage van 70.000 tot 80.000. De correspondent voegt hieraan toe, dat het verlies aan menschen en materiaal niet kan worden geschat, doch aangezien elk schip minstens 200 man vervoerde, moeten ongeveer 5000 man Noorwegen niet hebben bereikt. Velen van hen zullen verdronken zijn. Aangezien de wind naar het land gericht was, heeft men van de kuat vele lijken zien drijven, ook heeft men groote olievlekken op zee gezien. De wind ls thans gedraald en de lichamen drijven naar zee. WRAK VAN PATROUILLEVAARTUIG GEVONDEN. Uit Stroemstad wordt gemeld, dat men nabij Faerder een patrouillevaartuig de „Pol 3", heeft gevonden, dat zonder beman ning ronddreef. Het schip was ernstig door granaten beschadigd en men denkt, dat het slag heeft geleverd met de Dultschers, waarbij de uit achttien koppen bestaande bemanning om het leven ls gekomen. Feitelijk ls de situatie ln Noorwegen nog altijd onoverzichtelijk. Uit Charlottenberg wordt gemeld, dat de Noorsche regeering een nieuw zendstation heeft opgericht, dat op een golflengte van 580 meter werkt. Het station heeft gisteren bekend gemaakt, dat de Dultschers de streek controleeren rondom de Oslofjord en de steden Christ lansand, Stavanger, Bergen, Trondjem en Narvik. Meer ln het Noorden bevinden zich geen Dultsche troepen en ook het Zuiden ls behalve genoemde kust plaatsen ln Noorsche handen. Tevens werd melding gemaakt van het bombardeeren van verscheidene plaatsen, o.m. Elverum en Frederikstad. De materleele schade ln Frederlkstad is groot. Er zijn geen dooden te betreuren. Het 1" het eerste Noorsche officieel be richt. Later heeft de regeering zich vla de radio rechtstreeks tot het volk gewend. De re geering spoorde de Noren aan, de mobilisa tie voort te zetten en al het mogelijke te doen om de onafhankelijkheid des lands te verdedigen. IN HET ZUIDEN. De correspondent van de Zweedsche „Da- gens Nvheter" bericht uit Charlottenberg, dat de operaties te tend ln Noorwegen be staan uit guerilla-gevechten. Kleine Dult sche troepenafdeellngen van 30 man. die uitstekend zijn bewapend, zijn thans Inge zet tegen de Noorsche troepen. Het Oosten van het land wordt echter nog volkomen beheerscht door de Noren. De grens rond het MJoesa-meer tot Eids- vold is ln handen van de Noren. Kleine Dultsche detachementen bevinden zich ln de districten Hedmark en Elverum. Laatst genoemde plaats staat echter grootendeels onder controle van de Noren. In het district Hedmark hebben kleine schermutselingen plaats gevonden. De Noorsche burgerwacht ls thans volko men georganiseerd; afdeelingen vrouwen werken samen met de mannen Het moreel der Noorsche troepen ls uitstekend en men ls vast besloten, de wettige regeering te steunen. Quisling heeft maar heel weinig aanhangers. Alle wegen ten Oosten van Oslo zijn door de Noren afgesloten, zij zijn van plan. Oslo te omsingelen. Afdeelingen Noorsche troe pen worden nu geconcentreerd in het dal ten Noord-Weeten van de hoofdstad. Omtrent den veldslag die bij Kongsvinger moet woeden, meldt de Flnsche radio, dat daar hevige ontploffingen worden gehoord. De Noren vechten op verschillende punten in dezen sector, doch zij hebben nog geen aaneengesloten verdedigingslinie kunnen vormen. Van particuliere Noorsche zijde uit Kongs vinger werd telefonisch aan de „United Press" medegedeeld, dat Noorsche vrijwilli gers met wapens en munitie zich thans ver zamelen ten Westen van Kongsvinger, ln Skarnes. teneinde de Dultsche troepen te gen te houden. Deze laatsfcen rukken thans uit Oslo op in Noordelijke richting Alle spoorlijnen en bruggen beneden Kongsvin ger zlin opgeblazen, zoodat het zeer moeilijk zal zijn, om de rivieren over te steken. Bij na alle inwoners van Kongsvinger zijn ge ëvacueerd, alle winkels zijn gesloten. De kranten verschijnen niet. De spoorwegverbinding tusschen Kongs vinger en Elverum is na het bombardement van gisteren weer hersteld. Ten Noorden van Kongsvinger concen- treeren zich eveneens Noorsche vrijwilli gers. Uit Charlottenberg wordt gemeld, dat de Noorsche autoriteiten den commandant van het voormalige fort Kongsvinger, generaal- majoor Hoch Nielsen, hebben afgezet, om dat hij de bevelen van Quisling had uitge voerd en de mobilisatie zou hebben gesa boteerd. „Allehanda" bericht van de Noorsch- Zweedsche grens dat er ook bi) de Folden- ()ord. nabt) Namsoe. ongeveer vijftien kllo- WEINIG WIJZIGING. De situatie ln Noorwegen blijft onduide lijk. De mobilisatie gaat geregeld voort en schijnt thans effect te gaan sorteeren. De marlonetten-regeertng Quisling gaat rich roeren, hetgeen er op wijst dat de Dult schers de hoop hebben opgegeven om met de wettige regeering nog tot een overeen stemming te komen Daarom probeeren zij klaarblijkelijk Quisling nu meer te gebrui ken, voor zoover hun dat voordeelen kan opleveren. Noch ter zee noch te velde hebben feiten van beslissenden aard zich voorgedaan. Hoewel van Brltsche zijde erkend wordt dat er moeilijkheden zijn voor het overbrengen van een expedltle-leger, schijnt toch aan het uitzenden daarvar niet te mogen wor den getwijfeld. Engeland blijft zeer opti mistisch al zit men naar successen te hun keren. Chamberlain zond een boodschap aan een Jaarvergadering van zijn partij te Birmingham, waarin hij o.m. zelde: „Wij zijn hier allen vol goeden moed en geest Wij zijn verzekerd van de overwin ning Zelfs hoewel wij er op moeten wach ten. daar het Brltsche volk. wanneer het stevig vast heeft, niet los laat De Italiaansche pers blijft in groote meerderheid het Dultsche standpunt steu nen. Zelfs wordt van deze zijde het aantal Dultschers in Noorwegen op 100.000 gesteld, doch dit schijnt weinig in overeenstemming met den gang van zaken Volgens de „Messagero" zijn de feiten: 1. schending van de Noorsche neutrali teit door de geallieerden door het leggen van mijnen, hetgeen een Fransch-Brltsch militair optreden in. Noorwegen deed voor zien, en 2. de bliksemsnelle reactie van Duitsch- land, dat erin geslaagd ls, den geallieerden ln Noorwegen voor te zijn Het Ls volkomen natuurlijk, dat de Dult schers over Denemarken zijn getrokken.dat de natuurlijke brug tusschen Duitschland en Noorwegen ls. Overigens Ls de doortocht door Denemarken met de „toestemming" van de regeering en het volk van Denemar ken (sic!!) en zonder incidenten geschied. Tenslotte heeft de Italiaansche pers als laatste feit weergegeven, dat de lucht- en zeeslag op de Noordzee, die veel minder grootsch is geweest, dan men te Londen en Parijs heeft beweerd. Is geëindigd met Jen terugtocht van de Fransch-Britsche vloot- strijdkrachten. die naar haar basis terug zijn gekeerd, terwijl het streven der geal lieerden er op het oogenbllk hoofdzakelijk op gericht zou zijn, de Noren aan te sporen, tot den laatsten man te strijden. BINNENLAND. Het tweede Oranjeboek verschenen (4e Blad). Ons parlementair overzicht (3de Blad). Vakvereenigingen dringen aan op verhoo ging van den duurtetoeslag (Binnen land, 3e Blad). De voorbereidingen voor den studenten- roeiwedstrijd te Utrecht (Sport, 6e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS. Kalme handel - Gedrukte markt - Achteruitloopende koersen. - Ameri kanen meerendeels lager - Nederland- sche beleggingen ongeanimeerd. BUITENLAND. Weinig wijziging op het Noorsche oorlogs terrein noch ter zee, noch te land (le Blad). De twee regeeringen in Noorwegen (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD. In een tot het Zweedsche volk ge richte radiorede heeft minister-presi dent Hansson gisteravond verklaard, dat Zweden den doortocht zou weigeren aan vreemde troepen, van welke mo gendheid ook. „Zweden is vastbesloten, aldus de premier, de beginselen der strikte neu traliteit in acht te nemen. Dit beteekent dat het zich het recht van een onaf hankelijk oordeel voorbehoudt. Het is niet in overeenstemming met een strikte neutraliteit, ruimte te laten aan vreemde ondernemingen. Eischen in dit opzicht zijn ons niet gesteld, doch indien ons zulke eischen zouden worden voorgelegd, zullen ze van de hand moe ten worden gewezen. Onze neutraliteit handhaven betee kent, dat het land zoo noodig verdedigd zal worden". In het verdere verloop van zijn rede zeide Hansson o.a. nog: „Wh bevinden ons op nieuw ln een periode van beproeving en deze ls erger dan wij sinds een eeuw hebben gekend. Voor onze deur wordt oorlog ge voerd. Ik behoef geen uitdrukking te geven aan onze gevoelens over het leed onzer buren. Het gaat thans om onszelf en wh zijn vastbesloten, onze vrijheid, ons land en onze eer te behoeden. Wij hebben alles ge daan. om onze neutraliteit te bewaren. Wh hopen onze onafhankelijkheid te kunnen behouden door ons vrhe oordeel en onze eigen daden. Om op Iedere gebeurlijkheid voorbereid te zijn. moeten wh onze verdediging uitbrei den. Dit besluit zal wijziging brengen in het bedrijfsleven. Onzekerheid is een demora- I liseerende factor, doch vooral in een onrus tige periode ls het van belang, de kalmte j en het vertrouwen te bewaren. Geeft u niet over aan de verspreiding van geruchten. Indien gh ernstige feiten ten aanzien van iemand hebt uiteen te zetten, wendt u dan tot de regeering en de autoriteiten. Ik kan u verzekeren, dat wh er voor waken, ele menten. die vreemde elementen dienen, te verhinderen het land te benadeelen. Ik heb een onwrikbaar vertrouwen, dat wh er door eenheid en vastbeslotenheid ln zullen sla gen, het land door de moeilijkheden te brengen. Indien het ongeluk ons zou treffen, zou den wh in staat zijn te beschermen, hetgeen ons het dierbaarst is: de vrijheid en onaf hankelijkheid van Zweden". Hoewel er ln Zweden geen algemeene mobilisatie is, zoo meldt Reuter, ls er een staat van paraatheid, welke nauwelijks ver schilt van mobilisatie. Zweden neemt ook op toenemend groote schaal voorzorgsmaat regelen tegen luchtaanvallen. O.m. kunnen vliegvelden in zeer korten tijd voor landin gen onbruikbaar worden gemaakt. Aan de Zweedsche kust zijn alle maatregelen ge nomen om op alles voorbereid te zijn. In snel tempo worden vrouwen en kinderen uit alle steden ln Skane, vooral Gotenborg. Malmö en Helsingborg, naar elders gebracht door treinen en auto's. Met haast werkt men aan den bouw van schuilplaatsen. Men verneemt verder, dat de vuurtorens aan de Westkust, tusschen Haallö en Tist- larna gedoofd zouden worden. Te Malmö en Gotenborg worden verdulsterlngs- en lucht beschermingsoefeningen gehouden Ook rondom de haven van Malmö zijn maat regelen genomen. De Fransche en Engelsche consulaten in Gotenborg en Malmö bereiden de evacuatie van de Fransche en Engelsche onderdanen voor. meter ten Noorden van Trondjem op het oogenbllk een groote concentratie van Brlt sche lucht- en zeestrijdkrachten plaats vindt. De correspondent ziet daarin een tee- ken. dat een Britsche actie op handen ls. Gistermiddag reeds kwamen twee Britsche slagschepen, vier kruisers en vier torpedo- bootjagers. alsmede groote luchtvlooteen- heden, bij de fjord aan. Er zijn ook aanwijzingen, dat de Noor sche verdediging ln het district rond Trondjem op het oogenbllk stevig georgani seerd wordt In de stad zelf is het momen teel nog rustig. Dc bladen komen zooals ge woonlijk uit. doch vertoonen blanco stuk ken. hetgeen het werk is van de Dultsche censuur. United Press meldt: De Duitschers in Narvik hebben geen enkele verbindingslijn meer en zitten in de val. De Duitschers zijn onmiddellijk be gonnen zich uit het binnenland op Narvik terug te trekken. De troepen hadden de spoorlijn van Narvik naar Zweden bereikt en waren tot Hundalen doorgedrongen. Gisteravond zijn zij den terugtocht naar Narvik begonnen. Volgens Duitsche lezing zouden nieu we troepen zijn aangevoerd en had een Engelsche luchtaanval geen effect. De Duitschers beschikten niet over ge motoriseerde troepen, maar gebruikten enkele vrachtauto's van de militaire basis. Deze is door hevige sneeuwstormen van de laatste drie dagen geblokkeerd, onder deze omstandigheden moesten zij te voet verder trekken. Aanvankelijk werd getracht met ski's op te rukken maar ook dit werd door de sneeuwjacht onmogelijk gemaakt. De verbindingslijn der Duitschers is thans ten zeerste uitgerekt en uitermate kwetsbaar voor Noorsche aanvallen. Nog meldt United Press: Er liggen geen Dultsche schepen meer in de haven van Narvik. Alle zijn door Engelsche torpedo- bootjagers tot zinken gebracht. Dit geschiedde tijdens een slag. waarbij Engelsche, Duitsche en ook neutrale sche pen waren betrokken. Het grootste deel van de bemanningen was door de Duitschers Kans op nachtvorst. Later toe nemende bewolking met toene mende kans op regen. aan land gebracht, toen zij de stad ln bezit namen. Personen, die uit Narvik komen, berich ten, dat dc Engelschen het uiterste punt tegenover de Narvikbaai Ankenes. hebben bezet Blijkbaar is dit geschied door een 4050 man sterke afdeellng van de gezon ken Hardy. Ook wordt gemeld, dat de Britsche basis halverwege de Oslo-fjord het dorpje Bal- langen is. Donderdagmiddag werd een Dultsche patrouille door een Noorsche patrouille gearresteerd Zij werd gevangengenomen door de Noren, terwijl zij zich in een ravijn ophield. Het aantal gevangenen bedroeg veertien. Zij waren uitstekend uitgerust met automatische geweren. Het materiaal was hetzelfde als aan het Westelijk front wordt gebruikt. Volgens de manschappen die hen gevan gen genomen hadden, schenen de Duit schers dit feit uiterst behageüjk te vinden. De Duitschers schenen uitnemend ski te loopen. later hoorde ik van den generalen staf, dat zij uit Tyrol kwamen. De Duit schers die ik in Narvik sprak behoorden tot het Zuidelijk type en kwamen uit Beieren en uit Oostenrijk. Zij schenen niet erg veel op te hebben met den oorlog. Een Noorsch militair vliegtuig vloog voortdurend boven Narvik en omgeving en voerde observatie- vluchten uit. Daardoor bleef majoor Olmdal voortdurend op de hoogte van de bewegin gen der Duitsche troepen. Geruchten dat de Duitsche actie bij Nar vik vanuit Moermansk zou zijn geenscen- seerd, klinken vooralsnog weinig waar schijnlijk. DE KONINKLIJKE TREIN BESCHOTEN. Een Zweed, die met de Noorsche konink lijke familie en de Noorsche regeering heeft gereisd, toen deze Oslo verlieten, heeft medegedeeld, dat de koninklijke trein bij Lillenstroem door Duitsche vliegtuigen werd beschoten. Een mitrailleurkogel viel tus schen den koning en een der leden van het gevolg, graaf Webel, neer Toen de ko ning bukte om dezen kogel op te rapen, werd dit gefotografeerd. Deze foto zal ln de Zweedsche pers verschijnen. De koning heeft den kogel als aandenken gehouden. United Press meldt: Svenska Dagbladet brengt een interview met den Noorschen koning, waarin deze zegt: ..Ik ben geheel uitgeput, daar ik noch geslapen, noch ge-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1