Noorwegen's strijd om zijn
onaf hankeli j kheid
Verklaring van Reynaud
Nederland paraat en
waakzaam
8Isle Jaargang
VRIJDAG 12 APRIL 1940
No. 24554
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
De toestand blijft onoverzichtelijk
Te land
De actie ter zee
Dit nummer beslaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
18 Duitsche, 4 Engelsche schepen op
den bodem der zee
Overzicht
Nog pas in het
begin-stadium
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 CU. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd it)n Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertcntles belangrijk
lager tarief Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets by maximum aantal woorden
van 30. - incasso volgens postrccht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd tijm
per 3 maanden f.3.15
per week T.f. f. (.11
Franco per post f. 235 per 3 maanden portokosten.'
(voor binnenland f. 0 80 per 1 mnd.3
De actie ter zee duurt nog altijd voort,
hoewel men er momenteel weinig naders
meer over verneemt. Churchill heeft een
heele opsomming gegeven van de verliezen
aan weerszijden, men zie het Vierde Blad.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
In den nacht van 10 op 11 April zijn
in de Westfjord bij Narvik opnieuw
twee BriUche torpedobootjagcra tot
zinken gebracht. Het aantal bij Narvik
vernielde BriUche jagers is daarmede
tot zes gestegen.
De overlevenden van den Engelschen tor
pedoboot Jager Gurkha" zijn gisteren in
een Schotsche haven aan land gebracht
met zeventig Dultsche krijgsgevangenen
De mannen van de „Gurkha" vertelden
dat zij hadden gevochten tot het water ge
lijk stond met het scheepsdek.
NIET DE „BLÜCHER", DOCH DE
„GNEISENAU" IN DEN GROND
GEBOORD?
De marine-medewerker van de .Times"
acht het niet uitgesloten, dat niet de krui
ser ..Blücher" doch het slagschip „Gnelse-
nau" in dc Oslo-fjord tot zinken Ls ge
bracht en honderden menschen moeten
hiervan getuige zijn geweest. Vandaar dat
het verlies door de Dultschers wordt toe
gegeven. De Noorsche kust-artlllerle, die
Oslo beschermt, omvat twee elf dulias-
kanonnen. Een slechts licht gepantserde
kruiser met acht-duims kanonnen schijnt
nauwelijks ln aanmerking te komen om met
zulk een fort den strijd aan te binden. Een
verstandige commandant zou ongetwijfeld
een linieschip gebruiken. Dit wettigt de
veronderstelling, dat het in de Oslo-fjord
gezonken s<?hip ln werkelijkheid de „Gnel-
senau" ls geweest, waarvan de silhouet
veel lijkt op dat van de „Blucher".
MIJNEN AAN DE ZWEEDSCHE KUST.
De Zweedschc radio maakt bekend, dat
Zweden langs zijn Westelijke kust mijnen
heeft gelegd on dientengevolge dc scheep
vaart waarschuwt. Naar verluidt ls dit kort
na het aanbreken van den dag ln de groot
ste haast geschied. Het gebied ten Noorden
en Zuiden van Gothenburg, waar mijnen
gelegd zijn, wordt begrensd door de breed
ten 77 gr. 15 min. en 58 gr. 25 min.
DUITSCHE VLIEGTUIGEN VALLEN
BRITSCHE ZEESTRIJDKRACHTEN
AAN.
Berlijn meldt:
Gisteravond hebben Dultsche vlieg
tuigen Britsche zeestrijdkrachten op
200 K.M. ten Noord-Westen van Dront-
jem, met succes aangevallen. Een En -
gclsch viiegkampschip werd door een
bom van zwaar kaliber op vernietigende
wijze getroffen.
VoorU werd een Britsche kruiser door
twee bommen getroffen.
De situatie ln Noorwegen blijft zeer on
overzichtelijk en het ls niet mogelijk pre
cies aan te geven, hoe de verhoudingen zijn.
Alle berichten uit Noorwegen duiden
er evenwel op, dat het verzet tegen de
Dultschers toeneemt cn dat de mobili
satie des lands in vollen gang is.
Hieronder laten wij een overzicht der be
richten volgen, zooals deze ons bereikten.
Speciaal zij de aandacht er op gevestigd, j
dat offlcleele berichten daarbij vrijwel ge- 1
heel ontbreken.
Het Noorsche telegrambureau meldt uit
Elverum. dat blijkbaar niet in Dultsche
handen ls geweest, dat regeering en parle
ment uit Oslo konden vluchten na het bin
nenrukken van de Dultschers. De regeering
heeft in haar nieuwe standplaats haar be
stuur georganiseerd. De regeering deelt
mede dat de mobilisatie overeenkomstig
de plannen verloopt. De berichten van radio
Oslo. welke zender ln Duitsche handen is.
die melden dat de mobilisatie niet doorgaat
en dat den recruten wordt verzocht naar
huls te gaan, zijn valsch. In sommige door
de Dultschers bezette gebieden publlceeren
de bladen onjuiste berichten van denzelf
den aard.
De Duitsche troepen die geprobeerd heb
ben naar Elverum op te rukken zijn bij
Eidsvold teruggeslagen. De Noorsche gene
rale staf heeft de verdediging van de ge-
heele provincie Oestlandet voorbereid. Te
Bergen ls* de Noorsche verdediging even
eens georganiseerd en er ls reden om aan
te nemen dat de Dultichers van hier uit
niet verder kunnen oprukken Te Trounde-
lag heerscht eeu dergelijke situatie
De Duitsche troepen die hebben deelge
nomen aan een slag tusschen Hamar en
Elverum stonden onder het bevel van den
luchtvaartattaché van de Duitsche legatie te
Oslo. De operatie had klaarblijkelijk ten doel
Ingaande Zondag weer normale dienstrege
ling der spoorwegen. 'Laatste Berich
ten, le Blad).
Men zie voor Stadsnieuws pag. 3 van het
Tweede Blad.
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme affaire - Aigemeene reactie -
Onzekere koersbewegingen - Amerika
nen iets lager - Nederlandsche Beleg
gingen ongeaniraeerd.
BUITENLAND.
De rede van Churchill in het Britsche La
gerhuis. (4e Blad).
Verklaring van Reynaud in den Franschen
Senaat, (le Blad).
Voortdurend gaat de actie rondom Noorwe
gen voort, maar weinig betrouwbare ge
gevens. (le Blad).
Ongerustheid op den Balkan, (le Blad).
De Fransche minister-president Reynaud
heeft gisteren ln de Fransche Kamer ver
klaard:
„Ik heb gisteren verklaard, dat de Uzer-
veldslag. door Duitschland geleverd om de
kleine volken tot slaaf te maken, dit resul
taat heeft: de Uzerweg ls en blijft voor
Duitschland afgesneden; Duitschland, dat
staal noodig heeft om ons aan te vallen,
heeft ons het schouwspel van een bclege d
land gegeven. Na Denemarken besprongen
te hebben, heeft het zich op Noorwegen ge
worpen, denkende niet meer tegenstand te
zullen ontmoeten dan in Oostenrijk in 1936,
doch het ls gestuit op den tegenstand, als
dien van België in 1914 (lulde toejuichin
gen).
Reynaud bracht hulde aan het volk, de
regeering en den koning van Noorwegen,
die besloten hebben te vechten. De Fran
sche regeering zal alle mededeelingen over
den strijd, die thans gevoerd wordt, publl
ceeren, goed of slecht,
Hoewel de berichten thans schaarsch
zijn, omdat de schepen niet van de
radio-installatie gebruik kunnen ma
ken, kan men toch reeds een oordeel
vellen over de door Duitschland onder
nomen operaties: een tactisch succes
in den aanvang, doch een onmetelijke
strategische fout.
Nooit in de geschiedenis is een ope
ratie, ondernomen met een beslissende
minderheid ter zee, niet met een ne
derlaag geëindigd.
De moeilijkheid van den strijd ter zee ls
niet hem te beginnen, maar om hem ten
einde te brengen. Een belangrijk Fransch
vlooteskader evenals Poolsche schepen
strijden aan de zijde van de Britsche thuls-
vloot. De slag voltrekt zich te midden van
een hevlgen sneeuwstorm. Welke ls de ba
lans volgens de laatste berichten?
Om te beginnener ls geen enkel Fransch
verlies. De Engelsche marine heeft ln totaal
4 duikbootjagers verloren, waarvan twee
voor Narvik
De Duitsche marine heeft vier kruisers
verloren, waarvan de „Blücher" en de
„Karlsruhe" alleen al een tiende van de
totale Dultsche tonnage uitmaken en van
welke verder een tot zinken ls gebracht
door een Engelsche duikboot en de andere
door Britsche vliegtuigen in de Fjord van
Bergen. Bovendien heeft de Dultsche ma
rine oen duikboot verloren, welke op 9
April Ls gezonken, een torpedojager, welke
bij Narvik ls verloren gegaan en twaalf
transportschepen.
Aldus zijn 22 schepen naar den kel
der gegaan, 4 van de geallieerden cn
18 van de Dultschers.
Het heele Fransche volk en het heele
Engelsche volk volgen met gespannen aan
dacht de ontwikkeling van dezen wilden
slag. Het edelste ln onze belde volken ls
ginds Onze zeelieden verwachten van ons,
dat wij hen waardig zijn.
Otourchill heeft zijn rede gehouden en
deze stelt misschien eenigszins teleur, hoe
wel men bij eenlg nadenken dit ongemoti
veerd moet oordeelen. Ohiurchill gaf de ge
leden verliezen aan beide zijden op, even
als Reynaud d-lt deed in den Franschen
Senaat; uit deze cijfers blijkt overtuigend,
dat de Duitsche vloot inderdaad reeds
groote verliezen heeft geleden. Maar
niets werd onthuld over de vraag hoe Noor
wegen zal worden geholpen, hoewel alle
steun werd toegezegd. Doch dit mag na
tuurlijk geen verwondering baren, het ls
nu eenmaal geen gewoonte om aan te kon
digen. hoe en wanneer men zal optreden.
Er is iets ln voorbereiding, dat mag gerust
werdsn aangenomen De Engelsche vloot is
geducht in actie om het den Dultschers zoo
moeilijk mogelijk te maken verdere verster
kingen aan te voeren en de troepen te ravl-
tallleeren. Overigens blijft ieder officieel
bericht van Engelsche zijde vrijwel uit
De situatie in Noorwegen Ls zeer onover
zichtelijk De mobilisatie wordt krachtig
voortgezet, al blijft zij veel hinder onder
vinden van de Duitsche actie. Speciaal in
het Noorden gaat de mobilisatie echter
goed Medegedeeld wordt, dat de Noren
reeds groote troepenhoeveelheden ln het
Noorden hadden geconcentreerd. Ongeveer
twintigduizend man stonden gereed rondom
Kinken a ee in het Noorden tUdens den
Finsch-R/ussisóhen oorlog en deze werden
slechts gedeeltelijk gedemobiliseerd
Van de door de Dultschers bezette plaat
sen ls er echter nog geen heroverd. Aan
den anderen kant zijn de Dultschers bij
Oslo eveneens tegengehouden, althans in
groote lijn.
Van Britsche troepen 'schijnt in werke
lijkheid nog niets te bespeuren, alle berich
ten ten spijt.
De nieuwe phase ln den oorlog staat ech
ter nog slechts ln het begin-stadium
Engeland bezet lntusschen de Dernsche
Fa roer-eilanden en ook op Groenland zal
worden gelet.
Wat zegt men van volgende Amerikaan-
sche uitlating: Kolonel Henry Brecinridge.
assistent aan het Amerikaansche ministerie
van oorlog heeft de volgende verklaring af
gelegd „Indien Hitier een poging zou doen
het eiland roen-land te genaken, zouden de
Vereenigde Staten ze bezetten om te maken
dat zij den „Nazi-bandiet" geen lucht- en
vlootbasLs zullen versohaffen.
De berichten over een Dudtschen aanval
ln het Westen vinden geen bevestiging,
maar dat de Franschen inderdaad met die
mogelijkheid rekening houden wordt bewe
zen door het feit. dat alle verloven zijn In
getrokken.
Italië schijnt zijn mobilisatie verder uit
te breiden en het treft, dat de Italiaansche
pers thans weer eens een feller geluid tegen
de geallieerden doet hooren.
De „Po-polo dltalia" b.v. merkt op, dat
Parijs en Londen er op rekenen de blokkade
tegen Duitschland nauwer aan te halen
door het leggen van mijnen in de territo
riale wateren van Noorwegen Doch tegen
over deze economische opvatting van den
oorlog hebben de Duitschers hun methode
geplaatst en het gevolg ls, dat de Scandi
navische markten op het oogenblik door de
Duitschers gecontroleerd worden. Cham
berlain, zoo vervolgt het blad. had er zich
op beroemd, in Noorwegen alle walvLsch-
traan te hebben laten koopen. doch wij
hopen, dat al die traan (oliete zijner tijd
zal dienen voor „het laatste oliesel" van
de democratieën
In dat verband verdient de passage van
Churchill's rede. dat Engeland en Frank
rijk, trots hetgeen zich thans bij Noorwe
gen afspeelt, toch de Middellandsche Zee
blijven beheerschen, de volle aandacht.
Dat heeft veel van een waarschuwing.
Overigens blijkt van Italië's deelnemen
aan den oorlog nog niets, evenmin als van
Rusland. Maar op den Balkan wordt de
stemming weer eens onrustig. Moet ln die
richting worden gezocht, waar Churchill
o.m. spreekt
..De roekeloosheid van Hitler's vlootpoli-
tlek. gaf spr. het gevoelen, dat deze gebeur
tenissen slechts hot voorspel zouden kun
nen vormen voor veel grootere gebeurtenis
sen te land"
WIJ ziln dtiarot) echter voorbereid, verze
kerde hij daarbli.
De oorlog schijnt thans te zijn ingeluid,
na zoovele maanden een winterslaap te
hebben gedaan
BINNENLAND.
Het bestuur der Ned. Vereeniging voor
Luchtbescherming over het conflict
met minister Van Boeyen. (3e Blad).
Vergadering van het centraal bureau der
tuinbouwveilingen. '3e Blad).
Wijziging van het rijtijdenbesluit in studie
(Binnenland, 4e Blad).
Graansilo te Amersfoort ingestort; één
doode. (Gemengd. 4e Blad).
De Volksraad over het slagkruiserplan
(4e Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE
EERSTE BLAD.
BERICHTEN"
Vrij guur. Nu en dan regen. Waar
schijnlijk tijdelijk krachtige wind.
om de Noorsche regeering en het parlement
gevangen te nemen.
Op het oogenblik ls de defensie van dit
gebied nog niet georganiseerd, doch in alle
haast worden hier Noorsche afdeellngen
geconcentreerd, versterkt door arbeiders en
leden van de schietvereeniglngen, alsmede
van de militaire scholen. Toen de Duitschers
hier naderden ontmoetten zij een krachtig
en goed onderhouden geweervuur. Na een
strijd van ongeveer een half uur werden zij
teruggeslagen. De Noorsche afdeelingen
hebben bijzonder goed gevochten. De com
mandant van de Dultsche troepen is ge
sneuveld en de verliezen van de Dultschers
moeten vrij hoog zijn. Aan Noorschen kant
waren er twee gewonden.
Volgens Dultsche lezing zouden btf Ha-
mar verscheidene Noorsche bataljons met
80 officieren zijn ontwapend en 500 geweren
en 4 kanonnen zijn bult gemaakt.
Reizigers uit Noorwegen hebben ln Zwe
den medegedeeld, dat Elverum gisteren ver
scheidene keeren is gebombardeerd. Twee
personen zouden zijn gedood en een twin
tigtal gewond. Een groot aantal huizen zou
ln brand zijn geraakt.
Op verscheidene punten ten Westen van
Kongsvinger. alsmede nabij Eidsvold zouden
gevechten zijn geleverd, doch de Duitschers
zijn vermoedelijk deze stad nog niet binnen
gerukt. Uit het gebied ten Westen van het
MJoesenmeer zijn den geheelen dag berich
ten over gevechten ontvangen.
n aarschuwing tegen het verbreiden van geruchten
Officieus verluidt:
Verrassende gebeurtenissen als die der
laatste dagen veroorzaken begrijpelijker
wijze ook onder de Nederlandsche bevol
king sterke reacties. De centrale ligging
van ons land doet bovendien het gerucht
welig tieren, in tweeërlei vorm: het gerucht,
geboren uit verklaarbare, maar vaak on
doordachte pogingen tot het door- en voor
zien van de gebeurtenissen, maar ook het
gerucht, met kwaadwillige bedoeling en
zelfs zonder feitelijken grondslag door
onvaderlandslievende elementen rondge
strooid. Dergelijke geruchten vinden dan
veelal ln den vorm van positieve berichten
hun weg naar de wereldpers.
Wie dit bedenkt, moet beseffen, dat
een ieder, die oncontroleerbare, om niet
te spreken van kwaadwillige, geruchten
helpt verspreiden, mede verantwoorde
lijk wordt voor buitenlandsche berich
ten over ons land, welke onder bepaalde
omstandigheden hoogst nadeeiig voor
ons kunnen zijn.
Van bevoegde zijde wordt daarom nog
eens met grooten ernst gewaarschuwd tegen
het helpen verbreiden van geruchten.
Dat het de plicht van een ieder en in
het bijzonder van militairen is. gesprekken
achterwege te laten over onderwerpen van
militair belang, die door onbekenden kun
nen worden opgevangen, kan, naar de er
varing leert, niet krachtig genoeg worden
herhaald.
Wat voor de Nederlandsche bevolking in
de eerste plaats van belang moet zijn. Ls,
op te merken, dat de regeering ten volle
waakzaam is en zonder verwijl de maat
regelen neemt, noodlg om de grootst mo
gelijke veiligheid aan ons land te waar
borgen. Ook Nederland ligt in den storm-
hoek van Europa; daarom zal het steeds
de sterkst mogelijke veiligheidsmaatregelen
moeten toepassen en het kan zich. gegeven
deze ligging, niet de weelde veroorloven om
welk risico ook te nemen. Hiervan is onze
regeering ten volle doordrongen en zij han
delt daarnaar.
Men kan er van verzekerd zijn, dat
het hier niet gaat enkel om de zorg
voor de uitwendige veiligheid, maar de
inwendige veiligheid daarbij evenzeer
onder de oogen wordt gezien. Het
spreekt van zelf, dat de regeering niet
te koop kan loopen met de maatregelen
welke zij dienaangaande neemt en heeft
voorbereid. Men behoeft er echter ni-
aan te twijfelen, dat zij zich volkomen
bewust is van gevaar, dat ook van bin
nen uit kan dreigen.
In deze onzekere dagen moet niet
alleen de regeering sterk zijn, maar ook
de bevolking. Deze hoede er zich daar
om voor. in extra verdedigingsmaat
regelen naar buiten en naar binnen
reden voor ongerustheid te zien.
zulke maatregelen immers blijkt dat
alles gedaan wordt om ons land «po
krachtig mogelijk te nyüten.
