De situatie in Noorwegen
Berichten over den strijd
8Isle Jaargang
WOENSDAG 10 APRIL 1940
No. 24552
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Overzicht
De strijd om Scandinavië
Een regeering van „Nationale Concentratie"
onder Vidkun Quisling
Dit nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Natuurlijk weer
tegenstrijdig
De Bilt
verwacht
De geallieerde opperste
oorlogsraad bijeen
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 cis. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags cn Zaterdags 50 ets. bi) maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplem Telefoonnummer» voor
Directie en AdminUtratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden (.2.35
per week f.o.ia
Franco per post 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland 080 per 3 mn<L>
Uit den aard der zaaJc wordt heel wat
geschreven over den Dultschen inval ln
Denemarken en Noorwegen, Het Dultsche
>ptreden vindt alleen ln Dultschland en
Italië echter goedkeuring of waardeering.
Als voorbeeld de Dultsche pers.
De „Voelkischer Beobachter" schrljft.dat
Dultschlands recht en plicht, den Brlt-
;chen overval op Scandinavië te verijdelen,
iet Dultsche rijk niet alleen bevrijdt van
de bedreiging ln den flank, doch tevens de
rijheld, onafhankelijkheid en souverelni-
telt van de Noordsche landen waarborgt.
Dultschland zoekt ln het Noorden geen
B;oedkoope lauweren WIJ voeren geen oot-
cvg tegen verwante kleine volkeren, met
wie wij sinds eeuwen ln vrede leven. Het
Dultsche volk ls echter vastbesloten, het
Noorden te sparen voor de gevolgen van
|en misdadlgen Britschen oorlog.
De politiek van oorlogsultbreidlng zal met
doodelljke slagen vernietigd worden, waar-
een zij haar handen ook uitstrekt. Dat
nlemnnd dit woord meer vergete.
Dc Italiaansche bladen uitgezonderd
ie Vatlcaansche Osservatore Romano
Unit zich daarbij geheel aan.
De Popoio d'Italla schrijft, dat de gewel
dige reactie van Dultschland een wettig
antwoord ls op de schending der Noorsche
neutraliteit door de geallieerden, die op
nieuw te laat zijn gekomen en zich daar
door thans geplaatst zien voor wat men
kan noemen het Scandinavische fiasco. De
Corrlere della Sera betoogt, dat de geal
lieerden de verantwoording dragen voorde
gebeurtenissen ln Scandinavië. Wat de for-
meele verbintenis der geallieerden betreft
•m Noorwegen hulp te verleenen, meent
het blad, dat de ervaringen van de laatste
Jaren aantoonen, dat de democratieën niet
ln staat zijn op tijd te handelen.
Overigens verneemt men niets dan af
keuring over deze neutrallteitsschendlng
oor Dultschland.
Denemarken Is geheel bezet, ln Scandi
navië de voornaamste havens en tc Oslo
is een nat -socialistische schljnregeerlng
gevormd, blijkbaar onder Dultsche goed
keuring. Van Dultsche zijde schijnen ook
geruchten ln de wereld te zijn gezonden
over Noorsch-Dultsche onderhandelingen,
maar dat schijnt onjuist. De offlcleele
Noorsche regeering wil zich niet onderwer
pen.
En de geallieerden? Dat er Iets ln voor
bereiding Is, schijnt zeker. Daarom heeft de
Engelsche oppositie het Chamberlain gis
teren niet lastig gemaakt, zij was tevoren
Ingelicht! Wat dat zal zijn, dient te wor
den afgewacht.
Dit staat echter vast. dat Engeland thans
zal moeten toonen de zee te beheerschen.
Dit Is het eerst noodzakelijke. Slaagt zij
er ln de Dultsche vloot tot achter het Ska
gerrak terug te dringen en opgesloten tc
houden, dan wordt de positie der Dult-
schers ln plaatsen als Sta vanger, Bergen,
Trondjem en vooral Narvik niet plelzlerlg.
De eerste schermutselingen ter zee hebben
reeds plaats gehad cn de luchtmacht komt
eveneens ln actie.
Van een expeditie-leger heeft men nog
niets met zekerheid gehoord, doch alge
meen wordt verwacht, dat dit komen zal.
Het dient dan echter met spoed te geschie
den.
Militaire medewerkers der Britsche kran
ten wijzen er terecht op dat het aanvan
kelijke element van verrassing geheel ln
het voordeel van Dultschland Ls en dat de
geallieerden waarschijnlijk op stevlgen
weerstand moeten rekenen van de kust af
of een strook van de kust zullen moeten
aanvallen die weliswaar aniet verdedigd
wordt maar die da., ook zoover van de
plaats van een actie verwijderd Ls. dat dit
een snelle aanval ten zeerste bemoeilijkt!
En verder wordt nog gezegd:
Het zou voor Dultschland niet moeilijk
zijn, kleine rald-afdeellngen op verschil
lende plaatsen van de Noorsche kust te
statlonneeren. vooral daar de verdediging
van dit land niet. zeer sterk ontwikkeld ls.
Een andere kwestie ls echter het overbren
gen van groote troepenmachten over wa
ter, die voldoende zouden zijn om het land
te onderwerpen. Wanneer Dultschland dit
zou probeeren, zou het uitermate kwets
baar zijn en zouden de geallieerden sche
pen met groote troepenafdeelingen en wa-
penvoorraden tot zinken kunnen brengen.
Het probleem zou moeilijker zijn voor de
geallieerden, wanneer de Dultschers erin
slaagden het Skagerrak met mijnen te be
zaaien, maar dan nog zou het voor de ge
allieerden mogelijk zijn, ondanks onder
zeeërs en vliegtuigen, de mijnen te vegen
en tegen het Dultsche expeditleleger op te
treden. Maar het Ls allemaal toekomstmu
ziek.
Of de Fransche premier Reynaud van
middag Iets naders zal bekend maken ln
den Senaat?
Zweden heeft besloten, neutraal te blij
ven. Of het dat echter zal kunnen blijven?
Een groot vraagteeken Is hier zeker op zijn
plaats. Vooral ook met het oog op de sov
jets.
De uitbreiding van den oorlog naar het
Noorden heeft voorshands ln de Sovjet-
Unie geen bijzondere reactie bewerkt De
Dultsche ambassadeur von der Schulen-
burg heeft den commissaris van Bulten-
landsche Zaken, Molotof, ln een onderhoud,
dat vier uur duurde op de hoogte gesteld
van de ondernomen actie en van het Dult
sche standpunt. Een vooraanstaande Sov-
Jet-persoonllJkheld verklaarde aan een ver
tegenwoordiger van United Press: „WIJ zijn
vastbesloten niet ln het ImperlallstLsche
conflict gewikkeld te worden. Wij zetten
onzen vreedzamen arbeid voort."
Men is te Moskou van meening. aldus
United Pre.ss, dat het Juist was gezien tij
dig te verhinderen, dat Finland een spring
plank voor een oorlog tegen de Sovjet-
Unie zou worden. Men verheugt er zich
over, dat hot Finsche conflict geliquideerd
Ls, en dat de Sovjet-Unie thans een neu
trale positie kan blijven Innemen. Men ziet
in de huidige gebeur ten Lssen een volledige
rechtvaardiging van Stalin's politiek.
Dat zou veelbelovend klinken
Havas meldt ccbter uit Helsinki, dat
de Finsche radio de geruchten over
onderhandelingen tusschen Noorwegen
en Duitschland tegengesproken heeft
en mededeelde, dat de wettige Noor
sche regcering, bij monde van minis
ter-president Nygaardsrvold, in de te
Elverum gehouden bijeenkomst, van het
Storting heeft verklaard, dat Noorwe
gen vastbesloten ls, den strijd voor zijn
integriteit en onafhankelijkheid voort
te zetten. Het Storting heeft dit besluit
met algemeene stemmen goedgekeurd.
Offlcleele kringen te Londen hebben
ook geen bevestiging van het bericht
dat Noorwegen voorbereidingen treft
om met Dultschland te onderhandelen
en zij adviseeren het met veel voorbe
houd op te nemen. Het is niet onmoge
lijk, dat de Dultschers het bericht ver
zonnen en van Oslo uit de wereld inge
stuurd hebben.
CAPITULATIE VAN OSLO.
Reuter meldde gisteravond, dat Oslo te
16 uur, Britschen zomertijd gecapituleerd
heeft.
Radio-Oslo heeft gistermiddag medege
deeld „De hoofdcommissarLs van politie te
Oslo heeft van het Dultsche commando
bevel heeft gekregen tot stopzetting der
evacuatie van de stad." Daaraan werd toe
gevoegd dat ook degenen, die reeds ver
trokken waren, moesten terugkeeren, ter
wijl ledereen verzocht werd, de Dultsche
soldaten op vriendelijke wijze te ontvangen.
RUST IN OSLO.
United Press meldt uit Stockholm, dat
tijdens het eerste gesprek, dat met Oslo
gisteren te krijgen was, de toestand ln de
De Zweedsche radio meldt echter, dat
Rusland aan Finland nieuwe eischen heeft
gesteld, n.l.:
Ie. het sluiten van een handelsovereen
komst. 2e. onmiddellijke aanleg van een
spoorlijn naar de Zweedsche grens;
3c. oprichting van z.g. gemengde maat
schappijen, gedeeltelijk Russisch en ten
deele Flnsch, waarbij Rusland 45 der
productie van de Finsche nikkelmij nen zou
krijgen.
Dat doet al een ander geluid hooren!
Gisteravond meldde het Duitsohe hoofd
kwartier:
Vandaag bevinden zich aan het einde
van den dag alle militair belangrijke
steunpunten vast in Duitsche handen.
In het bijzonder zijn o.m. Narvik,
Drontheim, Bergen, Stavangcr, Chris-
tiansand en Oslo door sterke strijd
krachten bezet.
Daar waar eenigszins sterke tegen
stand werd geboden, zooals te Oslo en
Christiansand, is hij gebroken.
De kustversterkingen, welke voor een ge
deelte in nauwe samenwerking door oor-
lcgsmarine en luohtwapen met stoottroepen
van het leger werden genomen, zijn ter af
weer van vijandelijke aanvallen evenzoo ge-
rc?d als sterke deelen van het luohtwapen
Het luohtwapen Ls er ln geslaagd, met de
voor een deel naar de Noorsohe vliegvelden
verplaatste gevechtsgroepen een Engelsch-
Fransohe vlootgroep ten Westen van Ber
gen zware verliezen toe te brengen.
Volgens de tot nu toe ontvangen mede-
deelingen zijn twee slagschepen en twee
zware kruisers door zware bommen eenige
keeren getroffen.
De opmarsoh van nog meer sterke Dult
sche strijdkrachten geschiedt thans, niet
door den vijand gehinderd, snel volgens het
vastgestelde plan.
Nader werd dit nog aldus aangevuld:
Op grond van ontvangen rapporten van
verkenners zijn vanmiddag sterke eenheden
van het Dultsche luohtwapen uit Denemar
ken en Noorwegen opgestegen. In het Noor
delijk deel van de Noordzee werden vijan
delijke slagschepen, zware en lichte krui
sers, zoomede torpedojagers gesignaleerd.
Volgens tot nu toe ontvangen radio
berichten is als eerste gedeeltelijk resul-
staat vast te stellen, dat door bommen
van zwaar kaliber werden getroffen
twee slagschepen, elk door drie voltref-,
fers. twee zware kruisers, eveneens door
zware voltreffers. Een schip ligt met
zware slagzij, een ander staat in brand.
Groote olievlekken bedekken het zee
oppervlak over een groot gebied.
BRITSCHE TEGENSPRAAK.
De Britsche admiraliteit spreekt ech
ter de Duitsche bewering tegen, dat
twee slagschepen door bommen zijn be
schadigd en dat twee kruisers zijn ge
troffen.
De admiraliteit zegt: De Duitsche
bewering, dat twee slagschepen en twee
zware kruisers zijn getroffen en door
bommen ernstig beschadigd, is niet
juist. Dc waarheid is, dat geen slag
schip is beschadigd, doch dat twee krui
sers zeer lichte schade door scherven
hebben opgeloopen.
Volgens Inlichtingen uit Fransche mili
taire kringen acht men het thans zeker dat
de Duitschers op het oogenbllk de volgende
steden ln Noorwegen bezet hebben: Oslo
Christiansand. Stavanger. Eggersund en
Bergen.
United Press gewaagde bovendien van
geruchten over het tot zinken brengen van
den Dultschen kruiser Gnelsenau met 1500
man aan boord, doch dit ls niet bevestigd
en kan vermoedelijk naar het l*r.d der
fabelen worden verwezen.
Wel is het Dultsche stoomschip Amaste.
groot 7129 ton. getorpedeerd en zinkend?
Het schip was met een lading steenkolen
van Stettin op weg naar Oslo.
ENGELSCHE MEENINGEN.
De militaire correspondent van de .Eve
ning News" schrijft, dat waarschijnlijk
Engelsche oorlogsschepen met groote af dee
lingen troepen zich reeds in de buurt van
Noorwegen bevinden, omdat de Dultsche
actie door de geallieerden werd voorzien,
vandaar de aanwezigheid van Engelsche
onderzeeërs in het Skagerrak.
Er behoeft weinig twijfel aan te bestaan,
dat ook reeds andere tegenmaatregelen der
geallieerden in werking zijn gesteld
De marine-correspondent van de ..Eve
ning Standard" noemt deze Invasie Hitler's
grootsten blunder. Duitschland zal gedwon
gen worden, lange verbindingslijnen in
stand te houden, teneinde voorraden te
kunnen zenden voor de uitrusting van het
expeditleleger ln Noorwegen.
De geruchten, als zou een luchtvloot be
staande uit 600 tot 700 Britsche en Fran
sche vliegtuigen momenteel op weg zijn of
gaan naar Oslo. houden in de Noorsohe
hoofdstad aan
De vlootcorrespondent van de Daily
Telegraph schrijft:
Zonder twijfel neemt Duitschland een
geweldig risico op zich. wanneer het. zon
der de heerschappij ter zee te bezitten een
strijdmacht over het Skagerrak naar Noor
wegen zendt.
Een Noorsohe militaire deskundige ver
klaarde: ZU mogen er ln slagen, te Egger-
sund of daar ln de buurt ongeveer 5000 man
aan land te zetten, doch binnen een week
moeten zij allen gesneuveld of gevangen ge
nomen zijn. Geen leger, aldus de correspon
dent. kan langen tijd blijven opereeren
zonder geregelde aanvoeren en als deze aan
voeren ran overzee moeten komen, is de
mogendheid, die de zeeverbindingen be-
heerseht. In staat, ze volkomen af te snij
den. Niets zou de Britsche vloot meer ge
legen komen dan dat de Dultschers. na on
der begunstiging van de duisternis een
strijdmacht ln Noorwegen aan land te heb
ben gezet, zouden trachten deze over zee te
ravitailleeren
De correspondent verklaart voorts nog.
dat alle prachtige havens aan de Noorsche
kust ter beschikking van de Britsche vloot
zullen worden gesteld, waardoor de blok-
kad: van Dultschland aan den Europee-
schen kant volkomen doeltreffend zal wor
den gemaakt.
Noorsche hoofdstad, die ln handen der
Dultschers ls, thans volkomen rustig is.
De bevolking heeft geen verzet geboden.
Toen een groep van drie a vierhonderd
Dultsche soldaten met paarden en mitrail
leurs de hoofdstad binnentrok, werd opge
merkt dat vele Duitsche officieren samen
met Noorsche officieren ln auto's reden.
In Oslo ls men er thans nog niet van op
de hoogte, hoe de meening van de rest van
Noorwegen ls. In welingelichte kringen te
Oslo verklaart men, dat hier en daar nog
ernstige gevechten gaande zijn tusschen de
Dultschers en de Noren.
Opgemerkt dient te worden, dat de ver
binding werd verbroken, toen onze corres
pondent te Oslo deze laatste woorden zeide.
Bevoegde kringen te Berlijn melden, dat
„men kan aannemen, dat de tegenstand in
Noorwegen op het oogenbllk heeft opge
houden."
Thans patrouilleert de Dultsche lucht
macht langs de Noorsche kust. Volgens deze
„bevoegde kringen" zouden geen berichten
ontvangen zijn, als zou de staat van oor
log tusschen Dultschland en Noorwegen
bestaan.
Gemeld wordt, dat de Dultsche lucht
macht de kust van Noorwegen en de Noord
zee bewaakt. De luchtmacht heeft een
„gordijn" getrokken langs de Deensche
kust en de baal van Helgoland.
Alle maatregelen werden volkomen
methodisch uitgevoerd volgens het voorop
gesteld plan, hetgeen mogelijk was. omdat
voldoende marine-, lucht-en legerkrachten
beschikbaar waren, om moeilijkheden te
overwinnen.
HOE NARVIK BEZET WERD.
United Press meldde uit Abisco iZweden»
dat gistermiddag om ongeveer 10 minuten
voor 5 de aanval op Narvik begon. Twee
Duitsche torpedoboot Jagers namen er aan
deel. Zij Hepen de haven onder een zwaren
sneeuwstorm binnen, zonder opgemerkt te
worden.
De Duitsche torpedobootjagers open
den het vuur op twee schepen, een
Noorsch en een Engelsch. Dit laatste
beantwoordde het vuur. Twee Noorsche
oorlogsschepen, die in de haven lagen,
hebben eveneens het vuur op de Duit
sche schepen geopend.
De Duitsche torpedobootjagers brachten
de Noorsche oorlogsschepen tot zinken.
Voor zoover bekend, zijn van de geza
menlijke bemanning van beide schepen
die naar schatting 562 koppen telde,
slechts 20 man gered. De Duitsche troe
pen bereikten het centrum der stad om
5 min. over 5. Om 5 uur 30 was de vol
ledige bezetting een feit geworden.
De Noorsche troepen en het Noorsche pu
bliek boden geen tegenstand. Voor zoover
kon worden nagegaan werden slechts een
inspecteur van politie en een soldaat ge
dood.
In de buitenwijken der stad bevinden zich
nog eenige Noorsche troepen. De Duitsche
schepen zijn de fjord uitgevaren. De En
gelsche consul en zijn staf waren spoedig
verdwenen.
Het D.N.B. meldt uit Oslo, dat gister
avond om half negen Vidkun Quisling
voor den Noorscben omroep een procla
matie heeft voorgelezen, waarin een
nieuwe Noorsche regeering aan het
Noorsche volk wordt voorgesteld.
De proclamatie, waarin Quisling zich
voorstelt als chef van de nieuwe re
geering, verwijst in de eerste plaats
naar de schending der Noorsche neu
traliteit door Engeland, welke uit de
legging van mijnvelden e.d. heeft be
staan.
De proclamatie verwijst voorts naar
de „niets zeggende protesten" der
voormalige Noorsche regeering.
„Thans heeft een regeering van „natfc-
nale concentratie" het bewind overgeno
men, om de belangen van Noorwegen op
dit oogenbllk waar te nemen De regeering
van Nygaardsvold is afgetreden en door
een nationale regeering vervangen."
In de verklaring worden alle Noren aan
gespoord. de handen ineen te slaan, om
den toestand het hoofd te bieden
Quisling zeide „dat verdere tegenstand
gelijk te stellen ls met de misdadige ver
nietiging van waarden."
Ten slotte volgde een oproep aan de
weermacht, om de nationale regeering te
gehoorzamen.
De leider der nieuwe regeering Vidkun
Quisling, heeft tegelijkertijd de portefeuille
van buitenlandsche zaken op zich geno
men.
(Quisling, de leider van de Noorsche Na
tionalistische beweging, die thans als mi
nister-president is opgetreden, is zijn loop
baan ais officier begonnen en ls vervolgens
BINNENLAND.
De verloven hier te lande gedeeltelijk in
getrokken (Binnenland, 3de Blad).
Jaarvergadering van „Schuttevaer" (Bin
nenland, 3de Blad).
Ons parlementair overzicht (2de Blad).
IMSTERDAM8CHE BEURS.
Kalme handel - Opnieuw lager koer
sen - Onregelmatige marktontwikkeling
Amerikanen goed prijshoudend - Ne-
derlandsche Beleggingen gedrukt.
BUITENLAND.
De Duitsche opmarsch in Noorwegen.
1ste Blad).
Zeegevechten aan de Noorsche kust. Beide
partijen hebben verliezen geleden. De
Duitschers twee kruisers, de Britten
twee torpedobootjagers (1ste Blad).
Een nat-soc. regeering in Oslo gevormd.
(lste Blad)
Geruchten over Noorsch-Duitsche bespre
kingen niet bevestigd (lste Blad).
Zweden wil neutraal blijven (lste Blad).
Verklaring van Chamberlain (3de Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Kans op nachtvorst. Overdag iets
zachter dan vandaag. Gedeeltelijk
bewolkt. Geen neerslag van be-
teekenis. Meest matige Noordelijke
tot Oostelijke wind.
Officieel ls gisteravond uit Londen mede
gedeeld:
De Opperste Oorlogsraad der geal
lieerden is vanmiddag te Londen bij
eengekomen voor de zevende maal
sedert het uitbreken van den oorlog
ter bespreking van den toestand, die
het gevolg is van den Dultschen inval
in Noorwegen en Denemarken.
De vertegenwoordigers van beide lan
den hebben de geheele situatie bestu
deerd en hebben in volledige eensge
zindheid besloten tot verschillende mi
litaire en diplomatieke maatregelen,
welke genomen zullen worden om het
hoofd te bieden aan deze laatste daad
van agressie.
Engeland was vertegenwoordigd door
Chamberlain. Halifax, Churchill, Stanley en
Samuel Hoare, die werden vergezeld van
Cadogan, Newall. Dudley Pound en Iron
side. Frankrijk door Reynaud en Daladier.
die werden vergezeld van Corbin. admiraal
Darlan r generaal Koeltz
De vergadering van den Oppersten Oor
logsraad heef bijna twee uur geduurd.
Reynaud en Daladier zijn gisteravond per
vliegtuig uit Londen op Le Bourget terug
gekeerd
in diplomatleken dienst gegaan Hij Ls na
den wereldoorlog militair attaché te Pe-
trograd en vervolgens te Helsingtors ge
weest heeft zich vervolgens in de Oekraï
ne. op den Balkan en in Armenië met
vluchtelingenzorg ingelaten, was ln de Ja
ren 1927 tot 1929, toen de diplomatieke bo-
